Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Raşidüddin Sinan (Arapça: رشيد الدين سنان ; Rašīd ad-Dīn Sinān) (Tam Adı: Sinan ibn Salman ibn Muhammad / Abu al-Hasan Sinan ibn Sulayman ibn Muhammad); 1126'lı yıllarda Basra yakınlarında yolu üzerindeki 'nde İmamiye Şiası'na mensup bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Nizari İsmailiyye'ce genellikle Sinan Râşidüddin diye anılır. Aynı zamanda "Dağın Yaşlısı" ve "Öğretmen" (Al Muallim) olarak da bilinir.
Hayatı ve Faaliyetleri
Basra'dan ayrıldıktan sonra Sinan Nizari İsmaililik'e girdi. Nizari İsmaililik hakkında sağlıklı bilgi edinebilmek için Haşhaşinler'in merkezi Alamut'a gitti. Burada İsmaili öğretilerini, İhvan-ı Safa'nın 'ini ve diğer bazı eserlerini inceledi. Aynı zamanda burada çeşitli dini kitaplar okuyup; Kur'an ve Kitab-ı Mukaddes'le ilgili çeşitli araştırmalar yaptı. Kabala öğretilerini de öğrendiği rivayet edilir.
Sinan Suriye Haşhaşilerinin en önemli lideridir. Basra doğumlu biri olan Sinan kimilerine göre bir simyacıydı. Suriyeli yazarlardan birinin Sinan'a yaptığı ziyarette Sinan kendisi ile ilgili şöyle demiştir:
| “ | Çocukluğum Basra'da geçti. Bu öğreti yüreğime işlemişti. Sonra erkek kardeşlerimle aramda geçen bir hadise beni onlardan ayrılmaya mecbur bıraktı, binek hayvanı ve kumanya olmadan Alamut'a doğru yola koyuldum. Alamut'un başında "Elemûtlar Üçüncü Hücceti" olarak Gizlenen-İmâm El-Mohtadî bin el-Hâdi tarafından "Elemût Kalesi Komutanlığı" görevine atanan Muhammed bin Kiya Buzrug Ummid bulunmakta idi. Daha sonraki imam olan (El-Kahir bin el-Môhtadî bi-Kuvvet’ûl-Lâh / bi-Ahkâmî’l-Lâh)'ın vefatından sonra, yerine yerine oğlu II. Hasan geçene dek Alamut'ta kaldım. II. Hasan Suriye'ye gitmemi emretti. | „ |
Sinan daha sonra uzun bir süre Kehf'de kaldı. 1162 yılında Hasan'ın Alamut'ta tahta geçişi ile birlikte Suriye Haşhaşilerinin lideri oldu.
1164 yılında II. Hasan, Kıyâmet-i Kûbrâ bildirgesini ilan etti. Suriye'de ise bu görev Sinan'a düşüyordu. Ancak Sinan, II. Hasan tarafından ilan edilen Kıyâmet-i Kûbrâ bildirgesini, oluşan aşırılıklar nedeniyle, bizzat kendisi yürürlükten kaldırmıştır. Kıyâmet-i Kûbrâ bildirgesindeki aşırılıklarının ileriki dönemlerde oluşacak cennet bahçeleri hikâyesine kaynaklık etmiş olabileceği düşünülmektedir.
"Râşidüddin Sinan el-İsmâili" ilerleyen dönemlerde sistemli bir Haşhaşi örgütü kurmuş ve neredeyse Alamut'tan hem siyasi hem de öğretisel olarak bağımsız bir şekilde hareket etmiştir. Bu dönemde Sinan Suriye Haşhaşileri tarafından ilahi bir lider olarak görülmüştür ve olarak anılmıştır. Dağın Şeyhi veya Şeyh-ül Cebel tabiri zannedildiğinin aksine Hasan Sabbah için hiçbir zaman kullanılmamıştır. Bu ifade tamamen Suriye Haşhaşilerine özgüdür.
Sinan döneminin en önemli olayları 'a düzenlediği başarısız bir saldırıdan sonra Selahaddin Eyyubi'ye yönelik iki suikast girişimi, Halep'te işlenen bir cinayet ve 'nın hükümdarı 'ın öldürülmesidir. Selahaddin, kurduğu güçlü askeriye ve Haçlılara karşı verdiği mücadele ile Müslüman birliğinin ve ortodoksisinin temsilcisi olarak, Haşhaşilerin baş düşmanı haline gelmişti. Haşhaşilerin Selahaddin'e yönelik ilk suikast girişimi, Selahaddin'in Haşhaşilere yönelik olarak Halep'i kuşattığı 1174-75 yıllarında gerçekleşmiştir. Bu girişimde suikastçılar arbede sonucu yakalanmıştır. Sonraki yıl Sinan bir suikast emri daha vermiş ve 22 Mayıs 1176'da 'ı kuşattığı sırada Selahaddin, kendi askerleri kılığına girmiş Haşhaşilerin saldırısına hedef olmuş ancak zırhı sayesinde sadece yaralanmıştır. Bu olaylardan sonra Selahaddin üst düzey güvenlik önlemleri almış ve şahsen tanımadığı hiç kimse yanına yaklaştırılmamıştır. Ağustos 1176 yılında 'ı kuşatan Selahaddin sonradan geri çekilmiştir. Geri çekilmenin sebeplerine yönelik çeşitli iddialar vardır. Bir iddiaya Hama emiri uzlaşı için araya girip Selahaddin'i ikna etmiştir, İsmaililere göre ise Selahaddin, Sinan'ın doğaüstü güçlerinden korkmuştur. Halep tarihçesinde Hama emirini uzlaşı için araya sokan Haşhaşilerin doğurduğu terör nedeniyle Selahaddin'dir. kuşatması sonrası Sinan ile Selahaddin arasında hiçbir olay yaşanmamıştır, hatta aralarında gizli bir uzlaşının ipuçlarına rastlanmaktadır.
Selahaddin'in Haşhaşilere yönelik müsamahasını temize çıkarmaya çalışan Sünni tarihçiler çeşitli hikâyeler üretmiştir. Bunlardan birinde sultanın Sinan'a bir tehdit mektubu gönderdiği belirtilir. Mektuba cevap ise şöyledir:
| “ | Mektubunuzu ana hatlarıyla ve detaylarıyla birlikte okuduk, imâlı ve dolaylı tehditleriniz idrak ettik, lakin yukarıda Allah var, bunlar bize vız gelir tırs gider. Sizden evvel de niceleri böyle laflarla karşımıza geldi de hepsini yok ettik, onlara yardım edebilecek bir Allah'ın kulu çıkmadı. Peki siz de gerçeği görmezden gelip yanlışa mı prim vereceksiniz? " O haksızlık edenler hangi akıbete uğrayacaklarını yakında bileceklerdir. (Kur'an, 26/Şu'ara Suresi 227) Gerçekten de kafamın kesilmesini ve kalelerimin dağlardan sökülmesini emretmişseniz, bunlar beyhude umutlar ve boş hayallerdir. Allah'a hamd olsun ki ilk günkü ruhla, davamız dimdik ayaktadır. Bizim işlerimizin dış yüzünü, insanlarımızın meziyetlerini, bir anda nelere kalkışabileceklerini bilirsiniz. Eğer bu davanızda doğru iseniz haydi ölümü canınıza minnet bilin. (Kur'an 2/Bakara 94) Meşhur bir atasözü şöyle der: Bir ördeği nehirle korkutabilir misin? Belânıza hazırlanın, felaketinize uygun giyinip kuşanın, zira sizi kendi ülkenizde hezimete uğratıp intikamımı alacağım ve kendi yıkımınızla kuşatılacaksınız. | „ |
Daha ilginç olan, tarihçi Kemaleddin'in kardeşinin şahitliğini konu alan şu hikâyedir:
| “ | Kardeşim bana Sinan'ın haberini ilk elden iletmesi emriyle Selahaddin'e bir elçi yolladığını söylemişti. Selahaddin adamın şeceresini ortaya döktükten sonra birkaç kişi dışında tüm maiyetini dışarı çıkartmıştır. Ancak elçi:" Efendim bana bu mesajı size ancak baş başa kaldığımızda iletmesini emretti, | „ |
demiştir. Bunun üzerine Selahaddin odada yalnızca iki Memluk bırakarak herkesi dışarı çıkarmış. Ancak elçi iki Memluk'un da dışarı çıkmasını istemiş. Selahaddin bunu reddetmiş, bunun üzerine elçi Memlükler'e dönerek
Efendim namına sizlere bu sultanı öldürmenizi emretsem yapar mısınız?
demesi üzerine, Memlükler kılıçlarını çekerek
Emriniz başımız üstüne
demişler. Bunun üzerine Selahaddin'in şaşkınlıktan donakaldığı ve Sinan ile arasını iyi tutmaya çalışmıştır.
Sinan dönemindeki ikinci önemli olay Halep'teki hükümdarı 'in veziri 'nin öldürülmesidir. Bu olayda Sinan'ın Selahaddin ile iş birliği yaptığı iddia edilmektedir.
Haşhaşilerin en önemli suikastı, 28 Nisan 1192'de Sur'daki Kudüs Kralı 'ın Sur'da öldürülmesidir. Suikastçılar Hristiyan keşiş kılığında oldukları için Psikoposun güvenini kazandılar Krala yaklaşıp onu yanından ve sırtından bıçakladılar kral kimi kaynaklara göre birkaç saat sonra öldü bazı kaynaklara göre götürüldüğü kilisede ertesi gün öldü muhafızlar suikastçılardan birini öldürüp diğerini sağ yakaladı işkence altında sorgulanan haşhaşi suikastın arkasında İngiltere Kralı I. Richard olduğunu söyledi. Suikastın arkasında Richardın olması olasıdır zira Richard'ın hamisi Conradın ölümünden 8 gün sonra eşi ile evlendi ve Kudüs kralı oldu. İbnü'l Esîre göre Selahaddin Eyyubi suikast için Sinan'a para verdi. Yaklaşık 35 yıl boyunca Masyaf Kalesi'nde Suriye Haşhaşilerinin liderliğini yapan () "Râşidüddin Sinan el-İsmâili" 1192-93 veya 1193-94 yıllarında ölmüştür.
Popüler kültürde
Bu maddenin konusunda kuşkular bulunmaktadır. (Ocak 2014) () |
Ubisoft'un yayımcılığını yaptığı Assassin's Creed video oyunu serisinde Raşidüddin Sinan, karakteriyle canlandırılmıştır. Oyun Üçüncü Haçlı Seferi yıllarında, Altaïr Ibn-La'Ahad isimli suikastçının, öğretmeni Al Mualim'den aldığı görevlerle gerçekleştirdiği suikastları konu alır, oyun Haçlı Seferleri yıllarındaki Kutsal Topraklar'ı betimlemesi yönünden de büyük ilgi çekmiştir.
Kaynakça
- ^ Türkiye Diyanet Vakfı, İslam Ansiklopedisi.
- ^ Rawzat'us-Safa, Cilt 4, Sahife 78.
- ^ Not 1: Burada bahsedilen Hasan Sabbah değil, ondan daha sonraki dönemde lider olan Elemûtlar-Nizârî Devleti hükümdârı ve Nizârî Bâtınî-İsmâ‘îl’îyye Mezheb'inin Yirmi Üçüncü İmâm-ı Zamânı olan ve "Hasan-ı Evvel bin el-Muhammed bin Ali" adıyla da bilinen (El-Kahir bin el-Môhtadî bi-Kuvvet’ûl-Lâh / bi-Ahkâmî’l-Lâh)'ın oğlu II. Hasan'dir.
- ^ a b c d e f g Bernard Lewis, Alamut Kalesi ve Hasan El Sabbah, Nokta Yayınları.
- ^ Not 2: Kıyâmet-i Kûbrâ, İsmaililik'te kurtarıcı İmam'ın gelişi ve dini kuralların kalkması öğretisidir.
- ^ Farhad Daftary, İsmaililer, Tarihleri ve Öğretileri, Doruk Yayınları.
- ^ James Waterson, Alamut'un Fedaileri, İkon Kitap.
- ^ Perry 2013 sayfa 38
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Haziran 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Haziran 2012.
Dış bağlantılar
- İslam Ansiklopedisi 34.kitap sf 467
- http://assassinscreed.wikia.com/wiki/Rashid_ad-Din_Sinan22 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Rasiduddin Sinan Arapca رشيد الدين سنان Rasid ad Din Sinan Tam Adi Sinan ibn Salman ibn Muhammad Abu al Hasan Sinan ibn Sulayman ibn Muhammad 1126 li yillarda Basra yakinlarinda yolu uzerindeki nde Imamiye Siasi na mensup bir ailenin cocugu olarak dunyaya geldi Nizari Ismailiyye ce genellikle Sinan Rasiduddin diye anilir Ayni zamanda Dagin Yaslisi ve Ogretmen Al Muallim olarak da bilinir Ismaililik sembolu Ismailiye mezhebinin Aslan Hatti Rasiduddin Sinan 12 yuzyil in son yarisinda Suriye nin cesitli bolgelerindeki kalelerde varligini surdurmus Nizari Ismailiyye kolundan cikan Hashasin Cemaati nin onde gelen lideri Hayati ve FaaliyetleriMasyaf Kalesi Basra dan ayrildiktan sonra Sinan Nizari Ismaililik e girdi Nizari Ismaililik hakkinda saglikli bilgi edinebilmek icin Hashasinler in merkezi Alamut a gitti Burada Ismaili ogretilerini Ihvan i Safa nin ini ve diger bazi eserlerini inceledi Ayni zamanda burada cesitli dini kitaplar okuyup Kur an ve Kitab i Mukaddes le ilgili cesitli arastirmalar yapti Kabala ogretilerini de ogrendigi rivayet edilir Sinan Suriye Hashasilerinin en onemli lideridir Basra dogumlu biri olan Sinan kimilerine gore bir simyaciydi Suriyeli yazarlardan birinin Sinan a yaptigi ziyarette Sinan kendisi ile ilgili soyle demistir Cocuklugum Basra da gecti Bu ogreti yuregime islemisti Sonra erkek kardeslerimle aramda gecen bir hadise beni onlardan ayrilmaya mecbur birakti binek hayvani ve kumanya olmadan Alamut a dogru yola koyuldum Alamut un basinda Elemutlar Ucuncu Hucceti olarak Gizlenen Imam El Mohtadi bin el Hadi tarafindan Elemut Kalesi Komutanligi gorevine atanan Muhammed bin Kiya Buzrug Ummid bulunmakta idi Daha sonraki imam olan El Kahir bin el Mohtadi bi Kuvvet ul Lah bi Ahkami l Lah in vefatindan sonra yerine yerine oglu II Hasan gecene dek Alamut ta kaldim II Hasan Suriye ye gitmemi emretti Sinan daha sonra uzun bir sure Kehf de kaldi 1162 yilinda Hasan in Alamut ta tahta gecisi ile birlikte Suriye Hashasilerinin lideri oldu 1164 yilinda II Hasan Kiyamet i Kubra bildirgesini ilan etti Suriye de ise bu gorev Sinan a dusuyordu Ancak Sinan II Hasan tarafindan ilan edilen Kiyamet i Kubra bildirgesini olusan asiriliklar nedeniyle bizzat kendisi yururlukten kaldirmistir Kiyamet i Kubra bildirgesindeki asiriliklarinin ileriki donemlerde olusacak cennet bahceleri hikayesine kaynaklik etmis olabilecegi dusunulmektedir Rasiduddin Sinan el Ismaili ilerleyen donemlerde sistemli bir Hashasi orgutu kurmus ve neredeyse Alamut tan hem siyasi hem de ogretisel olarak bagimsiz bir sekilde hareket etmistir Bu donemde Sinan Suriye Hashasileri tarafindan ilahi bir lider olarak gorulmustur ve olarak anilmistir Dagin Seyhi veya Seyh ul Cebel tabiri zannedildiginin aksine Hasan Sabbah icin hicbir zaman kullanilmamistir Bu ifade tamamen Suriye Hashasilerine ozgudur Sinan doneminin en onemli olaylari a duzenledigi basarisiz bir saldiridan sonra Selahaddin Eyyubi ye yonelik iki suikast girisimi Halep te islenen bir cinayet ve nin hukumdari in oldurulmesidir Selahaddin kurdugu guclu askeriye ve Haclilara karsi verdigi mucadele ile Musluman birliginin ve ortodoksisinin temsilcisi olarak Hashasilerin bas dusmani haline gelmisti Hashasilerin Selahaddin e yonelik ilk suikast girisimi Selahaddin in Hashasilere yonelik olarak Halep i kusattigi 1174 75 yillarinda gerceklesmistir Bu girisimde suikastcilar arbede sonucu yakalanmistir Sonraki yil Sinan bir suikast emri daha vermis ve 22 Mayis 1176 da i kusattigi sirada Selahaddin kendi askerleri kiligina girmis Hashasilerin saldirisina hedef olmus ancak zirhi sayesinde sadece yaralanmistir Bu olaylardan sonra Selahaddin ust duzey guvenlik onlemleri almis ve sahsen tanimadigi hic kimse yanina yaklastirilmamistir Agustos 1176 yilinda i kusatan Selahaddin sonradan geri cekilmistir Geri cekilmenin sebeplerine yonelik cesitli iddialar vardir Bir iddiaya Hama emiri uzlasi icin araya girip Selahaddin i ikna etmistir Ismaililere gore ise Selahaddin Sinan in dogaustu guclerinden korkmustur Halep tarihcesinde Hama emirini uzlasi icin araya sokan Hashasilerin dogurdugu teror nedeniyle Selahaddin dir kusatmasi sonrasi Sinan ile Selahaddin arasinda hicbir olay yasanmamistir hatta aralarinda gizli bir uzlasinin ipuclarina rastlanmaktadir Selahaddin in Hashasilere yonelik musamahasini temize cikarmaya calisan Sunni tarihciler cesitli hikayeler uretmistir Bunlardan birinde sultanin Sinan a bir tehdit mektubu gonderdigi belirtilir Mektuba cevap ise soyledir Mektubunuzu ana hatlariyla ve detaylariyla birlikte okuduk imali ve dolayli tehditleriniz idrak ettik lakin yukarida Allah var bunlar bize viz gelir tirs gider Sizden evvel de niceleri boyle laflarla karsimiza geldi de hepsini yok ettik onlara yardim edebilecek bir Allah in kulu cikmadi Peki siz de gercegi gormezden gelip yanlisa mi prim vereceksiniz O haksizlik edenler hangi akibete ugrayacaklarini yakinda bileceklerdir Kur an 26 Su ara Suresi 227 Gercekten de kafamin kesilmesini ve kalelerimin daglardan sokulmesini emretmisseniz bunlar beyhude umutlar ve bos hayallerdir Allah a hamd olsun ki ilk gunku ruhla davamiz dimdik ayaktadir Bizim islerimizin dis yuzunu insanlarimizin meziyetlerini bir anda nelere kalkisabileceklerini bilirsiniz Eger bu davanizda dogru iseniz haydi olumu caniniza minnet bilin Kur an 2 Bakara 94 Meshur bir atasozu soyle der Bir ordegi nehirle korkutabilir misin Belaniza hazirlanin felaketinize uygun giyinip kusanin zira sizi kendi ulkenizde hezimete ugratip intikamimi alacagim ve kendi yikiminizla kusatilacaksiniz Daha ilginc olan tarihci Kemaleddin in kardesinin sahitligini konu alan su hikayedir Kardesim bana Sinan in haberini ilk elden iletmesi emriyle Selahaddin e bir elci yolladigini soylemisti Selahaddin adamin seceresini ortaya doktukten sonra birkac kisi disinda tum maiyetini disari cikartmistir Ancak elci Efendim bana bu mesaji size ancak bas basa kaldigimizda iletmesini emretti demistir Bunun uzerine Selahaddin odada yalnizca iki Memluk birakarak herkesi disari cikarmis Ancak elci iki Memluk un da disari cikmasini istemis Selahaddin bunu reddetmis bunun uzerine elci Memlukler e donerekEfendim namina sizlere bu sultani oldurmenizi emretsem yapar misiniz demesi uzerine Memlukler kiliclarini cekerekEmriniz basimiz ustune demisler Bunun uzerine Selahaddin in saskinliktan donakaldigi ve Sinan ile arasini iyi tutmaya calismistir Sinan donemindeki ikinci onemli olay Halep teki hukumdari in veziri nin oldurulmesidir Bu olayda Sinan in Selahaddin ile is birligi yaptigi iddia edilmektedir Hashasilerin en onemli suikasti 28 Nisan 1192 de Sur daki Kudus Krali in Sur da oldurulmesidir Suikastcilar Hristiyan kesis kiliginda olduklari icin Psikoposun guvenini kazandilar Krala yaklasip onu yanindan ve sirtindan bicakladilar kral kimi kaynaklara gore birkac saat sonra oldu bazi kaynaklara gore goturuldugu kilisede ertesi gun oldu muhafizlar suikastcilardan birini oldurup digerini sag yakaladi iskence altinda sorgulanan hashasi suikastin arkasinda Ingiltere Krali I Richard oldugunu soyledi Suikastin arkasinda Richardin olmasi olasidir zira Richard in hamisi Conradin olumunden 8 gun sonra esi ile evlendi ve Kudus krali oldu Ibnu l Esire gore Selahaddin Eyyubi suikast icin Sinan a para verdi Yaklasik 35 yil boyunca Masyaf Kalesi nde Suriye Hashasilerinin liderligini yapan Rasiduddin Sinan el Ismaili 1192 93 veya 1193 94 yillarinda olmustur Populer kulturdeBu maddenin tarafsizligi konusunda kuskular bulunmaktadir Konuya dair fikir alisverisi tartisma sayfasinda bulunabilir Sablonu kaldirmadan once lutfen gerekli sartlarin olustugundan emin olun Ocak 2014 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Ubisoft un yayimciligini yaptigi Assassin s Creed video oyunu serisinde Rasiduddin Sinan karakteriyle canlandirilmistir Oyun Ucuncu Hacli Seferi yillarinda Altair Ibn La Ahad isimli suikastcinin ogretmeni Al Mualim den aldigi gorevlerle gerceklestirdigi suikastlari konu alir oyun Hacli Seferleri yillarindaki Kutsal Topraklar i betimlemesi yonunden de buyuk ilgi cekmistir Kaynakca Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Rawzat us Safa Cilt 4 Sahife 78 Not 1 Burada bahsedilen Hasan Sabbah degil ondan daha sonraki donemde lider olan Elemutlar Nizari Devleti hukumdari ve Nizari Batini Isma il iyye Mezheb inin Yirmi Ucuncu Imam i Zamani olan ve Hasan i Evvel bin el Muhammed bin Ali adiyla da bilinen El Kahir bin el Mohtadi bi Kuvvet ul Lah bi Ahkami l Lah in oglu II Hasan dir a b c d e f g Bernard Lewis Alamut Kalesi ve Hasan El Sabbah Nokta Yayinlari Not 2 Kiyamet i Kubra Ismaililik te kurtarici Imam in gelisi ve dini kurallarin kalkmasi ogretisidir Farhad Daftary Ismaililer Tarihleri ve Ogretileri Doruk Yayinlari James Waterson Alamut un Fedaileri Ikon Kitap Perry 2013 sayfa 38 Arsivlenmis kopya 22 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Haziran 2012 Dis baglantilarIslam Ansiklopedisi 34 kitap sf 467 http assassinscreed wikia com wiki Rashid ad Din Sinan22 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde