Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Saadet İshaki Çağatay (Tatarca: Сәгадәт Исхакый, Säğadät İsxaqi; d. 27 Temmuz 1907 - ö. 24 Haziran 1989), Tatar asıllı Türkolog.
Saadet İshaki Çağatay | |
|---|---|
 Saadet İshaki Çağatay | |
| Doğum | 27 Temmuz 1907 , Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 24 Haziran 1989 (81 yaşında) Ankara |
| Milliyet | Türk |
| Meslek | Dilbilimci, Türkolog |
| Ebeveyn(ler) | Ayaz İshaki |
Gençliği
Saadet İshaki, 27 Temmuz 1907 tarihinde İdil-Ural bölgesinin Yaushirme (Rusçası: Kutlushkino) isimli bir Tatar köyünde dünyaya geldi. İdil-Ural (Tatar) milli hareketinin lideri Ayaz İshaki'nin kızıdır. Ayaz İshaki 1922 yılında kızının Avrupa'da okumasını ister ve bir an önce onu yanına Berlin'e çağırır. Bunun için Saadet Hanım'a bir pasaport çıkartılması gerekmektedir. Saadet Hanım, amcası ve yengesi ile birlikte Kazan'da pasaport dairesinin yolunu tutar. Saadet Hanım'ı tüm yöneticiler yakından tanımasına rağmen pasaport vermezler. Saadet Hanım'ın önünde tek bir yol kalır, Rusya'dan gizlice kaçmak. Kazan'dan yola çıkarak San Petersburg'a varan Saadet Hanım, çeşitli ölüm tehlikeleri atlatarak ve sınıra kadar olan 175 kilometreyi yürüyerek 1 Kasım 1922'de Finlandiya'ya geçer.
San Petersburg'daki kıtlık ve salgın hastalıklar yüzünden bir ay boyunca Finlandiya'da bir kampta, karantina altında tutulan Saadet Hanım, Finlandiya'ya gelen babası Ayaz İshaki Bey ile birlikte Berlin'e geçer.
Berlin'de Sadri Maksudi ve Yusuf Akçura'nın gizli destekleriyle yabancıların çocuklarının devam ettiği özel bir Alman lisesine (Realgymnasium) yatılı olarak kaydolup Almanca öğrenir. 1925'te Hamdullah Suphi Tanrıöver'in yardımıyla Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına geçer.
Akademik hayatı
Saadet Hanım, Berlin Üniversitesi'nde Türkoloji bölümünü bitirir. 18 Temmuz 1931'de doktoraya başvuran Saadet İshaki, Willi Bang-Kaup'un yönetiminde hazırladığı "Denominale Verbbildungen in den Türksprachen" (Türk dillerinde İsimden Yapılan Fiiller) adlı eseriyle 15 Aralık 1933'te doktora derecesini alır. Saadet İshaki, 27 Ekim 1932'de Özbek Türklerinden Tahir Çagatay ile evlenir.
Saadet İshaki Hanım, 1928'den 1939 yılına kadar Varşova ve Berlin'de babası Ayaz İshaki tarafından yayınlanan "Yanga Milli Yul" (Yeni Milli Yol) dergisinin hazırlanmasında da yardımcı olmuştur.
Bu arada hazırladığı Çora Batır destanı Polonya İlimler Akademisi tarafından yayımlanır. Karl Heinrich Menges ile birlikte hazırladığı Qazakisch adlı monografi de aynı yıl yayımlanır.
II. Dünya Savaşı'nın başlamasından sonra Türkistanlı eşi ile 1939'da Türkiye'ye yerleşen Saadet (İshaki) Çağatay, 1 Aralık 1939'da Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji asistanlığı için başvuru yapar. Bu dilekçesi ile 4 Nisan 1940'ta Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Bölümü kütüphane memur vekilliğine atanır. Doçentlik tezini kütüphane memuresi olduğu sıralarda hazırlar. 26 Aralık 1941'de doçent olmak için hazırladığı "Eski Osmanlıca'da Fiil Müştakları" adlı araştırmasını fakülte dekanlığına teslim eder.
Saadet (İshaki) Çağatay, Türkiye'de Türkoloji'nin gelişmesi için büyük katkıda bulundu.
Prof. Dr. Saadet İshaki Çağatay, babası Ayaz İshaki ve eşi Prof. Dr. Tahir Çağatay adına 1988'de "Ayaz Tahir Türkistan İdil-Ural Vakfı"nı kurmuş ve tüm malvarlığını bu vakfa bağışladı. 1989 yılında vefat eden Saadet İshaki Çağatay, Ankara'daki Cebeci Asri mezarlığında defnedilmiştir.
Eserleri
- Denominale Verbbildungen in den Türkspachen (Dissertation), Roma, 1953
- Türk Lehçeleri Örnekleri VIII. yüzyıldan XVIII. yüzyıla kadar Yazı Dili, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara, 1977, 3. baskı, 370 sayfa
- Altun Yaruk'tan İki Parça, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1945
- Kazakça Metinler, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1961
Kaynakça
- ^ . 26 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Ata, Prof. Dr. Aysu (2010). (PDF). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi. ss. 37-50. 19 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2014.
- ^ Sertkaya, Osman Fikri (2007). (PDF). Belleten dergisi. II. ss. 131-149. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2014.
- ^ . Çokbilgi.com. 21 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Saadet Ishaki Cagatay Tatarca Sәgadәt Ishakyj Sagadat Isxaqi d 27 Temmuz 1907 o 24 Haziran 1989 Tatar asilli Turkolog Saadet Ishaki CagataySaadet Ishaki CagatayDogum27 Temmuz 1907 1907 07 27 Rus ImparatorluguOlum24 Haziran 1989 81 yasinda AnkaraMilliyetTurkMeslekDilbilimci TurkologEbeveyn ler Ayaz IshakiGencligiSaadet Ishaki 27 Temmuz 1907 tarihinde Idil Ural bolgesinin Yaushirme Ruscasi Kutlushkino isimli bir Tatar koyunde dunyaya geldi Idil Ural Tatar milli hareketinin lideri Ayaz Ishaki nin kizidir Ayaz Ishaki 1922 yilinda kizinin Avrupa da okumasini ister ve bir an once onu yanina Berlin e cagirir Bunun icin Saadet Hanim a bir pasaport cikartilmasi gerekmektedir Saadet Hanim amcasi ve yengesi ile birlikte Kazan da pasaport dairesinin yolunu tutar Saadet Hanim i tum yoneticiler yakindan tanimasina ragmen pasaport vermezler Saadet Hanim in onunde tek bir yol kalir Rusya dan gizlice kacmak Kazan dan yola cikarak San Petersburg a varan Saadet Hanim cesitli olum tehlikeleri atlatarak ve sinira kadar olan 175 kilometreyi yuruyerek 1 Kasim 1922 de Finlandiya ya gecer San Petersburg daki kitlik ve salgin hastaliklar yuzunden bir ay boyunca Finlandiya da bir kampta karantina altinda tutulan Saadet Hanim Finlandiya ya gelen babasi Ayaz Ishaki Bey ile birlikte Berlin e gecer Berlin de Sadri Maksudi ve Yusuf Akcura nin gizli destekleriyle yabancilarin cocuklarinin devam ettigi ozel bir Alman lisesine Realgymnasium yatili olarak kaydolup Almanca ogrenir 1925 te Hamdullah Suphi Tanriover in yardimiyla Turkiye Cumhuriyeti vatandasligina gecer Akademik hayatiSaadet Hanim Berlin Universitesi nde Turkoloji bolumunu bitirir 18 Temmuz 1931 de doktoraya basvuran Saadet Ishaki Willi Bang Kaup un yonetiminde hazirladigi Denominale Verbbildungen in den Turksprachen Turk dillerinde Isimden Yapilan Fiiller adli eseriyle 15 Aralik 1933 te doktora derecesini alir Saadet Ishaki 27 Ekim 1932 de Ozbek Turklerinden Tahir Cagatay ile evlenir Saadet Ishaki Hanim 1928 den 1939 yilina kadar Varsova ve Berlin de babasi Ayaz Ishaki tarafindan yayinlanan Yanga Milli Yul Yeni Milli Yol dergisinin hazirlanmasinda da yardimci olmustur Bu arada hazirladigi Cora Batir destani Polonya Ilimler Akademisi tarafindan yayimlanir Karl Heinrich Menges ile birlikte hazirladigi Qazakisch adli monografi de ayni yil yayimlanir II Dunya Savasi nin baslamasindan sonra Turkistanli esi ile 1939 da Turkiye ye yerlesen Saadet Ishaki Cagatay 1 Aralik 1939 da Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi Turkoloji asistanligi icin basvuru yapar Bu dilekcesi ile 4 Nisan 1940 ta Dil ve Tarih Cografya Fakultesi Turkoloji Bolumu kutuphane memur vekilligine atanir Docentlik tezini kutuphane memuresi oldugu siralarda hazirlar 26 Aralik 1941 de docent olmak icin hazirladigi Eski Osmanlica da Fiil Mustaklari adli arastirmasini fakulte dekanligina teslim eder Saadet Ishaki Cagatay Turkiye de Turkoloji nin gelismesi icin buyuk katkida bulundu Prof Dr Saadet Ishaki Cagatay babasi Ayaz Ishaki ve esi Prof Dr Tahir Cagatay adina 1988 de Ayaz Tahir Turkistan Idil Ural Vakfi ni kurmus ve tum malvarligini bu vakfa bagisladi 1989 yilinda vefat eden Saadet Ishaki Cagatay Ankara daki Cebeci Asri mezarliginda defnedilmistir EserleriDenominale Verbbildungen in den Turkspachen Dissertation Roma 1953 Turk Lehceleri Ornekleri VIII yuzyildan XVIII yuzyila kadar Yazi Dili Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi Yayinlari Ankara 1977 3 baski 370 sayfa Altun Yaruk tan Iki Parca Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi 1945 Kazakca Metinler Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi 1961Kaynakca 26 Subat 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Ata Prof Dr Aysu 2010 PDF Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi Turkoloji Dergisi ss 37 50 19 Subat 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 2 Subat 2014 Sertkaya Osman Fikri 2007 PDF Belleten dergisi II ss 131 149 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 2 Subat 2014 Cokbilgi com 21 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Subat 2014