Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sabotör,Alfred Hitchcock'un yönettiği 1942 ABD yapımı filmdir. Özgün adı Saboteur olan film Nisan 1999'da 18. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde, "Hitchcock 100 Yaşında" adlı özel bir toplu gösteri kapsamında diğer on beş Hitchcock filmiyle birlikte Türkiye'de de gösterildi.
| Saboteur | |
 "Sabotör (Saboteur) filminin özgün sinema afişi" | |
| Yönetmen | Alfred Hitchcock |
|---|---|
| Yapımcı | Frank Lloyd |
| Senarist | Dorothy Parker |
| Oyuncular | Norman Lloyd |
| Müzik | |
| Görüntü yönetmeni | |
| Sanat yönetmeni | Jack Otterson |
| Kurgu | Otto Ludwig |
| Stüdyo | Frank Lloyd Productions, Inc. |
| Dağıtıcı | Universal Pictures |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Gerilim, aksiyon |
| Renk | Siyah-beyaz |
| Yapım yılı | 1942 |
| Çıkış tarih(ler)i | 22 Nisan 1942, ABD Nisan 1999, 18. Uluslararası İstanbul Film Festivali |
| Süre | 108 dakika |
| Ülke |  ABD |
| Dil | İngilizce |
| Diğer adları | Sabotör (Türkiye) Cinquième colonne (Fransa) Sabotatori (İtalya) Sabotaje (İspanya) Saboteure (Batı Almanya) |
Hitchcock'un Amerika dönemine ait "Sabotör", İngiliz yönetmenin ABD'de çektiği 5. filmidir. Alfred Hitchcock 1936 yılında İngiltere'deyken benzer isimli bir film daha yönetmişti. "Saboteur"den farklı bir konusu olan adlı bu Joseph Conrad uyarlaması filmin diğer bir adı da "The Woman Alone"du. Hitchcock'un bu iki filmi sıklıkla birbirleriyle karıştırılmaktadır. Bu filmin de teması, diğer birçok Hitchcock filminde olduğu gibi "masum adam yanlış yere suçlanınca adını temize çıkarmak için kaçar ve umutsuzca mücadele eder" şeklinde özetlenebilir.
II. Dünya Savaşı sırasında Los Angeles'ta uçak fabrikasında çalışan bir işçinin (Robert Cummings) haksız yere 'sabotajcı' olarak suçlanmasının ardından şehirden kaçıp kendini aklamak için tüm ülkeyi baştan başa geçerek New York'a ulaşmaya çalışması, bu maceralı yolculuk sırasında peşine düşen hem Nazi sempatizanı gerçek sabotajcılar hem de kanun görevlilerinden kurtulmak için atlattığı badirelerin anlatıldığı film bir bakıma yönetmenin İngiltere'de çektiği "39 Basamak" filminin ABD versiyonu olarak nitelendirilmiş, ama daha çok da ileride çekeceği "Gizli Teşkilat"ta (North by Northwest , 1959) kullanacağı trükleri bolca barındırdığı için söz konusu filmin bir taslağı, ön çalışması olduğu vurgulanmıştır.
Konusu
Yıl 1942'dir. Kaliforniya'da bir askeri uçak fabrikasında çalışan işçi Barry Kane (Robert Cummings) fabrikada yangın çıkarmak ve bir iş arkadaşının ölümüne sebebiyet vermekle suçlanır. II. Dünya Savaşı tüm hızıyla sürmektedir ve "Beşinci Kol" (bu aynı zamanda filmin Fransa'daki adıdır: Cinquième Colonne) faaliyetleri yüzünden ülke tedirgindir. Haliyle Kane masum olduğu halde sabotajcılıkla suçlanır. Gerçek suçlunun kendisine benzinle doldurulmuş bir yangın söndürücü tüpünü veren Fry (Norman Lloyd) adında bir başka işçi olduğundan kuşkulanan Kane, fabrikada bu isimde bir işçi bulunamayınca zan altında kalmıştır. Ölen arkadaşının annesi bile ona inanmaz. Genç işçi otostop yaptığı bir kamyonla derhal oradan kaçar ve gerçek sabotörün yangından önce yere düşürdüğü zarftaki adresi bulmak üzere yola çıkar. Bu adres çöl bölgesinde yaşayan saygın iş adamı Charles Tobin'in (Otto Kruger) çiftliğine aittir. Bu iş adamı gizli bir Nazi sempatizanıdır ve sabotajcılarla işbirliği içindedir. Tobin, Kane'i nazik bir biçimde karşılar ama bu arada da el altından onu polise ihbar eder. Fry'ın düşürdüğü zarfın bir benzerinin de Tobin'de olduğunu gören Kane, bu saygın iş adamının da komplonun bir parçası olduğunu anlar ve tehlikeyi kavrayarak çiftlikten aldığı bir atla oradan uzaklaşmaya çalışır ama çabucak şerif ve adamlarına yakalanır. Tıkanmış bir köprü üzerinde polis arabasından kaçan Kane elleri kelepçeli olduğu halde nehre atlayarak polisin elinden kurtulur.
Ormanlık bir bölgede yoluna devam eden Kane gece bastırdığında bir kulübeye rastlar. Burada yaşayan Philip Martin (Vaughan Glaser) adında kör bir adam ve yeğeni güzel manken "Pat"le (Priscilla Lane) tanışır. Güngörmüş ve anlayışlı bir adam olan Martin gözleri görmemesine rağmen Kane'in kelepçeli olduğunu başından beri anlamıştır ve onu polise teslim etme yanlısı olan yeğenine karşı çıkarken "Bir adamın suçu kanıtlanana kadar onun masum olduğuna inanmak gerekir" şeklinde bir Amerikan idealine olan inancını da vurgular ve kelepçelerden kurtulması için Kane'i yeğeniyle birlikte demirci bir dostuna gönderir. Ancak Kane'e güveni olmayan Pat arabasıyla önce onu polis karakoluna götürmeye çalışır. Başaramayınca da ondan uzaklaşmak ister, ama artık onlar zoraki birer yol arkadaşı olmuşlardır.
Kane, Tobin'in çiftliğindeyken bir telgrafta adını okuduğu "Soda Kasabası"na ulaşabilmek için Pat'le birlikte gece yarısı çölde otoyolda seyir halinde olan karavanlardan oluşan bir sirk konvoyuna kaçak yolcular olarak katılırlar. Sirkin elemanları olan hilkat garibelerinden huysuz "yapışık ikizler", kendisini "İskeletor" diye tanıtan iyi kalpli 'iskelet adam', sakallarına bigudiler takan 'sakallı kadın' Esmeralda, aksi davranışlı "Binbaşı" lâkaplı bir cüce, "Titania" adındaki 'dev kadın' gibi fantastik karakterlerle bütün bir gece aynı kamyonda yolculuk etmek zorunda kalırlar. Tıpkı yol boyunca karşılaşacakları diğer 'iyi' Amerikalılar gibi, bu hilkat garibeleri de Kane'in masum olduğuna inanırlar ve onu kanuna teslim etmezler.
Konvoydan ayrılan ikili "Soda Kasabası"na ulaşır. Terkedilmiş bu madenci kasabasındaki bir barakada Hoover Barajı'nı havaya uçurmayı plânlayan sabotörlerin toplantısına rast gelirler. Burayı bir üs olarak kullanan "beşinci kol" grubunun şeflerinden Freeman (Alan Baxter), Kane'den kuşkulanır, ancak radyo ve gazete haberlerini kanıt gösteren Kane kendisinin de onlardan biri olduğuna onu ikna eder. Polisin kendilerine oldukça yaklaştığını öğrenen Freeman barajı uçurmaktan vazgeçerek New York'un Brooklyn bölgesinde bulunan askeri tersanelerindeki yeni hedefine yönelir. Artık güvenlerini kazanmış olan Kane de arabadadır ancak barakada gizlenen Pat soluğu poliste alır. Ne yazık ki polis şefi de sabotajcıların adamıdır ve Pat New York'taki üst düzey Nazi sempatizanı elitler tarafından rehin alınır. "Beşinci Kol" mensubu tüm elitlerin bir araya geldikleri New York'taki malikânede Pat, Kane'in gerçekte masum olduğunu bizzat onların ağzından işiterek öğrenir. Kane ve Pat malikânede verilen kalabalık partinin kargaşasından yararlanan kaçmaya çalışırlar ama ikisi de yeniden yakalanırlar.
Kapatıldığı mahzenden kurtulan Kane, denize indirme töreni sırasında gemiye yapılacak sabotajı önlemek üzere tersaneye koşar ama patlamaya engel olamaz ve gemi limanda yan yatarak batar. Bu kez FBI devreye girer ve sabotajcıların bir kısmını yakalar, ancak bombayı patlatan Fry kaçar. Onu Özgürlük Heykeli'ne kadar takip eden Pat FBI'ı arayarak yardım ister, bu arada onu oyalar. FBI ajanları Fry'ı tanıyan tek kişi olan Kane'i de yanlarına alarak Özgürlük Heykeli'ne gelirler. Kane heykelin meşale tutan elinin bulunduğu katta Fry'ı sıkıştırır. Dengesi bozulan sabotör düşerken son anda heykelin parmaklarına tutunur. Kane'in onu kurtarma çabası sonuçsuz kalır. Fry düşerek ölür.
Yapım
İngiliz sinema yönetmeni ve yapımcı, psikolojik gerilim filmlerinin ustası Sir Alfred Joseph Hitchcock, sessiz sinema çağından başlayarak İngiltere'de sürdürdüğü kariyerine 1939 yılında yerleştiği ABD'de devam etmeye karar vermişti. Sabotör, Hitchcock'un Hollywood'da yönettiği 5. film, Universal Pictures şirketi için çektiği ilk film olmuştur. Daha önce David O. Selznick'le bir kontratı olan Hitchcock, onun izniyle bu filme girişebildi. Bu durum jenerikte de belirtilmiştir. Çekimleri 17 Aralık 1941 ile Şubat 1942 tarihleri arasında bitirilen film Hitchcock'un ustalık filmlerinden biri olmamakla birlikte onun ileriki başyapıtlarını müjdeleyen bir film olmuştur.
Bu siyah-beyaz film çekilirken II. Dünya Savaşı tüm hızıyla devam ediyordu ve çekimler başlamadan sadece on gün önce Japonlar ABD topraklarında Pearl Harbor Saldırısı'nı gerçekleştirmişlerdi ve hemen ertesi gün de ABD, müttefikler safında savaşa girmişti. Savaşın şartları gereği filmin senaryosunda yer alan kaba propaganda öğeleri ve başrol oyuncusu Robert Cummings'in yeteri kadar karizmatik olmaması Hitchcock'un canını oldukça sıkmıştı (Yine de ona Cinayet var (Dial M for Murder, 1954) filminde rol verecektir). Hitchcock aslında başrollerde Gary Cooper ve Barbara Stanwyck'i oynatmak istemişti ama bu mümkün olamamıştı. Universal, senaryoya hamasi diyaloglar eklemesi için hiciv ustası Amerikalı şair Dorothy Parker'ı da senaryo ekibine katmıştı. Filmin diğer iki senaristi Peter Viertel ve Joan Harrison'dır.
"Sabotör", yönetmenin İngiltere dönemine ait başyapıtlarından "39 Basamak"ın ABD versiyonu olarak nitelendirilmiş. "Filmin haksız yere suçlanan kahramanının umutsuzca adını temize çıkarmaya çalışması, bu sırada da çeşitli badireler atlatması" teması, yönetmenin 1959'da çekeceği başyapıtı "Gizli Teşkilat"tla da (North by Northwest ) çok benzeşmektedir. Filmin kahramanları "Gizli Teşkilat"ın finalinde Rushmore Dağı'nda yürekleri ağızlara getirirken, benzer bir mizansen "Sabotör"de Özgürlük Heykeli'nin tepesinde gerçekleşiyordu. "Sabotör", "Gizli Teşkilat"tan 17 yıl önce çekildiği için söz konusu filmin bir ön çalışması, taslağı olarak değerlendirilmiştir. "Sabotör"den izler taşıyan bir diğer Hitchcock filmi de Tehlikeli Adam'dır (The Man Who Knew Too Much, 1934 ve 1956 versiyonları). Ayrıca bu film ileriki yıllarda adlı diziye ve bu diziden uyarlanan sinema filmine (The Fugitive, 1993) de ilham vercektir.
"Sabotör"ün çekimleri çoğunlukla Universal stüdyolarında gerçekleştirilmiş olmakla birlikte bazı stüdyo dışı çekimler New York'ta konunun geçtiği yerlerde yapılmıştır. Hitchcock bazı harici çekimleri batık gemisinde yapmıştı. II. Dünya Savaşı başlayıca ABD hükümeti bu Fransız transatlantiğine el koymuş, adını USS Lafayette olarak değiştirerek asker nakil gemisi haline getirmek üzere tadilatlara başlamıştı. Gemi New York limanında demirliyken 1942'de çıkan bir yangında hasar görüp yan yatınca, Hudson Nehri'nde bir iskeleye çekilmişti. Film için yapılan bu çekimler ABD donanmasını pek memnun etmemişti, zira filmi seyredenler bu geminin gerçekten bir sabotaj sonucu battığını sanacaklar ve bu da ülke için aksi propaganda olacaktı. Bu nedenle "Sabotör" ABD'nin bazı bölgelerinde bu sahneleri makaslanarak gösterilmiştir.
Aynı şekilde ziyarete kapalı olduğu ve güvenlik nedeniyle çekim yapmanın yasak olduğu Özgürlük Heykeli'nin de gerçekçi bir maketi yapılmış ve çekimler bu maket üzerinde gerçekleştirilmişti.
Cameo rol
Sinema kariyeri boyunca 66 film yöneten Alfred Hitchcock, bu filmlerden 37 tanesinde kendisi de oyuncu olarak çok kısa ve genelde konuşmasız rollerde oynamıştı. Cameo roller de denen ve birkaç saniyeyi geçmeyen bu kısa roller adeta yönetmenin imzası haline gelmiş ve hayranları ve sinemaseverler tarafından filmlerinde beklenir olmuştu. İlk dönem filmlerinde, filmin herhangi bir bölümünde yer alabilen bu "cameo" görünmeler çok ilgi çekmeye başlayınca, Hitchcock seyircinin dikkatini dağıtmamak adına kendi kısa görüntülerini filmin başlangıç bölümlerine yerleştirmeye başladı.
Alfred Hitchcock "Sabotör"de, filmin 64. dakikasında gazete, dergi ve tütün satan bir dükkânın önünde yanında bir kadınla birlikte durup dükkânın vitrinine bakarken sabotajcının otomobili dükkânın önünde park eder.
Oyuncular
| Oyuncu | Rolü |
|---|---|
| Patricia "Pat" Martin | |
| Barry Kane | |
| Charles Tobin | |
| Norman Lloyd | Fry |
| Freeman | |
| Neilson | |
| Robert | |
| Parti konuğu | |
| Edward | |
| FBI şefi | |
| Alfred Hitchcock | Büfenin önünde duran adam (Cameo rolü) |
Ev videosu
Yıllar içinde "Sabotör" (1942) filminin hemen hemen tüm ev videosu formatlarında dağıtımı yapılmıştır. Hattâ 1949 yılında filmin elektronik dönem öncesi formatlardan, amatör ev ve eğitim kurumları projeksiyonları için üretilmiş 16 mm sinema filmi formatında bile dağıtımı yapılmıştı. Aşağıda "Sabotör" filminin çeşitli formatlardaki sürümleri ilk piyasaya çıktıkları yıllar gözetilerek listelenmiştir:
| Yıl | Format | Firma | Notlar |
|---|---|---|---|
| 1949 | 16 mm | Universal Films Fransa | 3 makara |
| 1986 | Laserdisc | MCA Home Video | NTSC, CLV, 1 disk 2 yüz, Akademi oranı (1.33:1), mono ses, altyazı yok. |
| 1992 | VHS | Universal | Closed-captioned, HiFi ses, NTSC |
| 2001 | DVD | Universal | 1 disk, iki tabaka (DVD9), bonus olarak film belgeseli. |
| 2012 | Blu-ray | Universal | 1080p/MPEG-4 AVC, DTS-HD Master Audio 2.0 Mono, 15 disklik box-set'in içinde yer alıyor. |
Kaynakça
- ^ a b c (1987). Hitchcock. Afa Sinema. ss. sayfa 138-336.
- ^ "Milliyet Gazetesi Arşivi". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2013.
- ^ Milliyet, Gazetesi (17 Nisan 1999). "Festivaldeki Hitchcock filmleri". s. 35. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2013.
- ^ a b "Saboteur (1942)/Review" (İngilizce). Allmovie. 11 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2013.
- ^ a b c "Saboteur (1942)" (İngilizce). Classic Film Guide. 29 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2013.
- ^ Jeffrey M. Anderson. (İngilizce). combustiblecelluloid.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2013.
- ^ "Statue-of-Liberty Play/Saboteur (1942)" (İngilizce). dvdverdict.com. 27 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2013.
- ^ "Alfred Hitchcock in cameo roles" (İngilizce). video48. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2013.
- ^ "Saboteur (1942)/combined details" (İngilizce). IMDb. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2013.
- ^ "Alfred Hitchcock's Saboteur 1942 16mm Feature Film" (İngilizce). ebay.com. Erişim tarihi: 15 Mart 2013.[]
- ^ (İngilizce). LaserDisc Database. 19 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2013.
- ^ (İngilizce). hitchcockwiki.com. 16 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2013.
Dış bağlantılar
- IMDb'de Sabotör
- Allrovi.com'da "Saboteur" 22 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Filmin çeşitli afişleri 10 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sabotor Alfred Hitchcock un yonettigi 1942 ABD yapimi filmdir Ozgun adi Saboteur olan film Nisan 1999 da 18 Uluslararasi Istanbul Film Festivali nde Hitchcock 100 Yasinda adli ozel bir toplu gosteri kapsaminda diger on bes Hitchcock filmiyle birlikte Turkiye de de gosterildi SabotorSaboteur Sabotor Saboteur filminin ozgun sinema afisi YonetmenAlfred HitchcockYapimciFrank LloydSenaristDorothy ParkerOyuncularNorman LloydMuzikGoruntu yonetmeniSanat yonetmeniJack OttersonKurguOtto LudwigStudyoFrank Lloyd Productions Inc DagiticiUniversal PicturesCinsiSinema filmiTuruGerilim aksiyonRenkSiyah beyazYapim yili1942Cikis tarih ler i22 Nisan 1942 ABD Nisan 1999 18 Uluslararasi Istanbul Film FestivaliSure108 dakikaUlkeABDDilIngilizceDiger adlariSabotor Turkiye Cinquieme colonne Fransa Sabotatori Italya Sabotaje Ispanya Saboteure Bati Almanya Hitchcock un Amerika donemine ait Sabotor Ingiliz yonetmenin ABD de cektigi 5 filmidir Alfred Hitchcock 1936 yilinda Ingiltere deyken benzer isimli bir film daha yonetmisti Saboteur den farkli bir konusu olan adli bu Joseph Conrad uyarlamasi filmin diger bir adi da The Woman Alone du Hitchcock un bu iki filmi siklikla birbirleriyle karistirilmaktadir Bu filmin de temasi diger bircok Hitchcock filminde oldugu gibi masum adam yanlis yere suclaninca adini temize cikarmak icin kacar ve umutsuzca mucadele eder seklinde ozetlenebilir II Dunya Savasi sirasinda Los Angeles ta ucak fabrikasinda calisan bir iscinin Robert Cummings haksiz yere sabotajci olarak suclanmasinin ardindan sehirden kacip kendini aklamak icin tum ulkeyi bastan basa gecerek New York a ulasmaya calismasi bu macerali yolculuk sirasinda pesine dusen hem Nazi sempatizani gercek sabotajcilar hem de kanun gorevlilerinden kurtulmak icin atlattigi badirelerin anlatildigi film bir bakima yonetmenin Ingiltere de cektigi 39 Basamak filminin ABD versiyonu olarak nitelendirilmis ama daha cok da ileride cekecegi Gizli Teskilat ta North by Northwest 1959 kullanacagi trukleri bolca barindirdigi icin soz konusu filmin bir taslagi on calismasi oldugu vurgulanmistir KonusuYil 1942 dir Kaliforniya da bir askeri ucak fabrikasinda calisan isci Barry Kane Robert Cummings fabrikada yangin cikarmak ve bir is arkadasinin olumune sebebiyet vermekle suclanir II Dunya Savasi tum hiziyla surmektedir ve Besinci Kol bu ayni zamanda filmin Fransa daki adidir Cinquieme Colonne faaliyetleri yuzunden ulke tedirgindir Haliyle Kane masum oldugu halde sabotajcilikla suclanir Gercek suclunun kendisine benzinle doldurulmus bir yangin sondurucu tupunu veren Fry Norman Lloyd adinda bir baska isci oldugundan kuskulanan Kane fabrikada bu isimde bir isci bulunamayinca zan altinda kalmistir Olen arkadasinin annesi bile ona inanmaz Genc isci otostop yaptigi bir kamyonla derhal oradan kacar ve gercek sabotorun yangindan once yere dusurdugu zarftaki adresi bulmak uzere yola cikar Bu adres col bolgesinde yasayan saygin is adami Charles Tobin in Otto Kruger ciftligine aittir Bu is adami gizli bir Nazi sempatizanidir ve sabotajcilarla isbirligi icindedir Tobin Kane i nazik bir bicimde karsilar ama bu arada da el altindan onu polise ihbar eder Fry in dusurdugu zarfin bir benzerinin de Tobin de oldugunu goren Kane bu saygin is adaminin da komplonun bir parcasi oldugunu anlar ve tehlikeyi kavrayarak ciftlikten aldigi bir atla oradan uzaklasmaya calisir ama cabucak serif ve adamlarina yakalanir Tikanmis bir kopru uzerinde polis arabasindan kacan Kane elleri kelepceli oldugu halde nehre atlayarak polisin elinden kurtulur Ormanlik bir bolgede yoluna devam eden Kane gece bastirdiginda bir kulubeye rastlar Burada yasayan Philip Martin Vaughan Glaser adinda kor bir adam ve yegeni guzel manken Pat le Priscilla Lane tanisir Gungormus ve anlayisli bir adam olan Martin gozleri gormemesine ragmen Kane in kelepceli oldugunu basindan beri anlamistir ve onu polise teslim etme yanlisi olan yegenine karsi cikarken Bir adamin sucu kanitlanana kadar onun masum olduguna inanmak gerekir seklinde bir Amerikan idealine olan inancini da vurgular ve kelepcelerden kurtulmasi icin Kane i yegeniyle birlikte demirci bir dostuna gonderir Ancak Kane e guveni olmayan Pat arabasiyla once onu polis karakoluna goturmeye calisir Basaramayinca da ondan uzaklasmak ister ama artik onlar zoraki birer yol arkadasi olmuslardir Kane Tobin in ciftligindeyken bir telgrafta adini okudugu Soda Kasabasi na ulasabilmek icin Pat le birlikte gece yarisi colde otoyolda seyir halinde olan karavanlardan olusan bir sirk konvoyuna kacak yolcular olarak katilirlar Sirkin elemanlari olan hilkat garibelerinden huysuz yapisik ikizler kendisini Iskeletor diye tanitan iyi kalpli iskelet adam sakallarina bigudiler takan sakalli kadin Esmeralda aksi davranisli Binbasi lakapli bir cuce Titania adindaki dev kadin gibi fantastik karakterlerle butun bir gece ayni kamyonda yolculuk etmek zorunda kalirlar Tipki yol boyunca karsilasacaklari diger iyi Amerikalilar gibi bu hilkat garibeleri de Kane in masum olduguna inanirlar ve onu kanuna teslim etmezler Konvoydan ayrilan ikili Soda Kasabasi na ulasir Terkedilmis bu madenci kasabasindaki bir barakada Hoover Baraji ni havaya ucurmayi planlayan sabotorlerin toplantisina rast gelirler Burayi bir us olarak kullanan besinci kol grubunun seflerinden Freeman Alan Baxter Kane den kuskulanir ancak radyo ve gazete haberlerini kanit gosteren Kane kendisinin de onlardan biri olduguna onu ikna eder Polisin kendilerine oldukca yaklastigini ogrenen Freeman baraji ucurmaktan vazgecerek New York un Brooklyn bolgesinde bulunan askeri tersanelerindeki yeni hedefine yonelir Artik guvenlerini kazanmis olan Kane de arabadadir ancak barakada gizlenen Pat solugu poliste alir Ne yazik ki polis sefi de sabotajcilarin adamidir ve Pat New York taki ust duzey Nazi sempatizani elitler tarafindan rehin alinir Besinci Kol mensubu tum elitlerin bir araya geldikleri New York taki malikanede Pat Kane in gercekte masum oldugunu bizzat onlarin agzindan isiterek ogrenir Kane ve Pat malikanede verilen kalabalik partinin kargasasindan yararlanan kacmaya calisirlar ama ikisi de yeniden yakalanirlar Kapatildigi mahzenden kurtulan Kane denize indirme toreni sirasinda gemiye yapilacak sabotaji onlemek uzere tersaneye kosar ama patlamaya engel olamaz ve gemi limanda yan yatarak batar Bu kez FBI devreye girer ve sabotajcilarin bir kismini yakalar ancak bombayi patlatan Fry kacar Onu Ozgurluk Heykeli ne kadar takip eden Pat FBI i arayarak yardim ister bu arada onu oyalar FBI ajanlari Fry i taniyan tek kisi olan Kane i de yanlarina alarak Ozgurluk Heykeli ne gelirler Kane heykelin mesale tutan elinin bulundugu katta Fry i sikistirir Dengesi bozulan sabotor duserken son anda heykelin parmaklarina tutunur Kane in onu kurtarma cabasi sonucsuz kalir Fry duserek olur YapimIngiliz sinema yonetmeni ve yapimci psikolojik gerilim filmlerinin ustasi Sir Alfred Joseph Hitchcock sessiz sinema cagindan baslayarak Ingiltere de surdurdugu kariyerine 1939 yilinda yerlestigi ABD de devam etmeye karar vermisti Sabotor Hitchcock un Hollywood da yonettigi 5 film Universal Pictures sirketi icin cektigi ilk film olmustur Daha once David O Selznick le bir kontrati olan Hitchcock onun izniyle bu filme girisebildi Bu durum jenerikte de belirtilmistir Cekimleri 17 Aralik 1941 ile Subat 1942 tarihleri arasinda bitirilen film Hitchcock un ustalik filmlerinden biri olmamakla birlikte onun ileriki basyapitlarini mujdeleyen bir film olmustur Bu siyah beyaz film cekilirken II Dunya Savasi tum hiziyla devam ediyordu ve cekimler baslamadan sadece on gun once Japonlar ABD topraklarinda Pearl Harbor Saldirisi ni gerceklestirmislerdi ve hemen ertesi gun de ABD muttefikler safinda savasa girmisti Savasin sartlari geregi filmin senaryosunda yer alan kaba propaganda ogeleri ve basrol oyuncusu Robert Cummings in yeteri kadar karizmatik olmamasi Hitchcock un canini oldukca sikmisti Yine de ona Cinayet var Dial M for Murder 1954 filminde rol verecektir Hitchcock aslinda basrollerde Gary Cooper ve Barbara Stanwyck i oynatmak istemisti ama bu mumkun olamamisti Universal senaryoya hamasi diyaloglar eklemesi icin hiciv ustasi Amerikali sair Dorothy Parker i da senaryo ekibine katmisti Filmin diger iki senaristi Peter Viertel ve Joan Harrison dir Sabotor yonetmenin Ingiltere donemine ait basyapitlarindan 39 Basamak in ABD versiyonu olarak nitelendirilmis Filmin haksiz yere suclanan kahramaninin umutsuzca adini temize cikarmaya calismasi bu sirada da cesitli badireler atlatmasi temasi yonetmenin 1959 da cekecegi basyapiti Gizli Teskilat tla da North by Northwest cok benzesmektedir Filmin kahramanlari Gizli Teskilat in finalinde Rushmore Dagi nda yurekleri agizlara getirirken benzer bir mizansen Sabotor de Ozgurluk Heykeli nin tepesinde gerceklesiyordu Sabotor Gizli Teskilat tan 17 yil once cekildigi icin soz konusu filmin bir on calismasi taslagi olarak degerlendirilmistir Sabotor den izler tasiyan bir diger Hitchcock filmi de Tehlikeli Adam dir The Man Who Knew Too Much 1934 ve 1956 versiyonlari Ayrica bu film ileriki yillarda adli diziye ve bu diziden uyarlanan sinema filmine The Fugitive 1993 de ilham vercektir Sabotor un cekimleri cogunlukla Universal studyolarinda gerceklestirilmis olmakla birlikte bazi studyo disi cekimler New York ta konunun gectigi yerlerde yapilmistir Hitchcock bazi harici cekimleri batik gemisinde yapmisti II Dunya Savasi baslayica ABD hukumeti bu Fransiz transatlantigine el koymus adini USS Lafayette olarak degistirerek asker nakil gemisi haline getirmek uzere tadilatlara baslamisti Gemi New York limaninda demirliyken 1942 de cikan bir yanginda hasar gorup yan yatinca Hudson Nehri nde bir iskeleye cekilmisti Film icin yapilan bu cekimler ABD donanmasini pek memnun etmemisti zira filmi seyredenler bu geminin gercekten bir sabotaj sonucu battigini sanacaklar ve bu da ulke icin aksi propaganda olacakti Bu nedenle Sabotor ABD nin bazi bolgelerinde bu sahneleri makaslanarak gosterilmistir Ayni sekilde ziyarete kapali oldugu ve guvenlik nedeniyle cekim yapmanin yasak oldugu Ozgurluk Heykeli nin de gercekci bir maketi yapilmis ve cekimler bu maket uzerinde gerceklestirilmisti Cameo rolSinema kariyeri boyunca 66 film yoneten Alfred Hitchcock bu filmlerden 37 tanesinde kendisi de oyuncu olarak cok kisa ve genelde konusmasiz rollerde oynamisti Cameo roller de denen ve birkac saniyeyi gecmeyen bu kisa roller adeta yonetmenin imzasi haline gelmis ve hayranlari ve sinemaseverler tarafindan filmlerinde beklenir olmustu Ilk donem filmlerinde filmin herhangi bir bolumunde yer alabilen bu cameo gorunmeler cok ilgi cekmeye baslayinca Hitchcock seyircinin dikkatini dagitmamak adina kendi kisa goruntulerini filmin baslangic bolumlerine yerlestirmeye basladi Alfred Hitchcock Sabotor de filmin 64 dakikasinda gazete dergi ve tutun satan bir dukkanin onunde yaninda bir kadinla birlikte durup dukkanin vitrinine bakarken sabotajcinin otomobili dukkanin onunde park eder OyuncularRobert Cummings Sabotor de Sahne filmin tanitim fragmanindan alinmistir Oyuncu RoluPatricia Pat MartinBarry KaneCharles TobinNorman Lloyd FryFreemanNeilsonRobertParti konuguEdwardFBI sefiAlfred Hitchcock Bufenin onunde duran adam Cameo rolu Ev videosuYillar icinde Sabotor 1942 filminin hemen hemen tum ev videosu formatlarinda dagitimi yapilmistir Hatta 1949 yilinda filmin elektronik donem oncesi formatlardan amator ev ve egitim kurumlari projeksiyonlari icin uretilmis 16 mm sinema filmi formatinda bile dagitimi yapilmisti Asagida Sabotor filminin cesitli formatlardaki surumleri ilk piyasaya ciktiklari yillar gozetilerek listelenmistir Yil Format Firma Notlar1949 16 mm Universal Films Fransa 3 makara1986 Laserdisc MCA Home Video NTSC CLV 1 disk 2 yuz Akademi orani 1 33 1 mono ses altyazi yok 1992 VHS Universal Closed captioned HiFi ses NTSC2001 DVD Universal 1 disk iki tabaka DVD9 bonus olarak film belgeseli 2012 Blu ray Universal 1080p MPEG 4 AVC DTS HD Master Audio 2 0 Mono 15 disklik box set in icinde yer aliyor Kaynakca a b c 1987 Hitchcock Afa Sinema ss sayfa 138 336 Milliyet Gazetesi Arsivi gazetearsivi milliyet com tr 10 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2013 Milliyet Gazetesi 17 Nisan 1999 Festivaldeki Hitchcock filmleri s 35 13 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2013 a b Saboteur 1942 Review Ingilizce Allmovie 11 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2013 a b c Saboteur 1942 Ingilizce Classic Film Guide 29 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2013 Jeffrey M Anderson Ingilizce combustiblecelluloid com 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mart 2013 Statue of Liberty Play Saboteur 1942 Ingilizce dvdverdict com 27 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mart 2013 Alfred Hitchcock in cameo roles Ingilizce video48 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2013 Saboteur 1942 combined details Ingilizce IMDb 14 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2013 Alfred Hitchcock s Saboteur 1942 16mm Feature Film Ingilizce ebay com Erisim tarihi 15 Mart 2013 olu kirik baglanti Ingilizce LaserDisc Database 19 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Mart 2013 Ingilizce hitchcockwiki com 16 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Mart 2013 Dis baglantilarIMDb de Sabotor Allrovi com da Saboteur 22 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Filmin cesitli afisleri 10 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde