Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tıpta safra taşları (kolelit) normal veya anormal safra bileşenlerinin büyüme veya birleşme yoluyla vücutta oluşan kristal yapılardır.
| Safra taşı | |
|---|---|
 | |
| Uzmanlık | Gastroenteroloji  |
Kolesterol taşları genelde yeşil, ama bazen beyaz veya sarı da olabilirler. Başlıca kolesteroldan oluşurlar.
Pigment taşları safrada bulunan bilirubin ve kalsiyum tuzlarından oluşan küçük koyu renk taşlardır. Safra taşlarının %20'sini oluştururlar. Pigment taşı için risk faktörleri siroz, ve Orak hücre anemisi gibi kalıtsal kan hücresi bozukluklarıdir. Karışık kökenli taşlarda da olabilir.
Safra taşları safra kesesi ve safra kanalı dahil olmak üzere safra yolarının herhangi bir yerinde oluşabilirler. Ana safra yolunun tıkanmasına , safra yollarının bir kısmının tıkanması sarılığa neden olur. Pankreasın ağzının tıkanması pankreatite neden olur. Kolelitiasis safra kesesinde taş olmasıdır (Yunanca kole-, safra kesesi, lithia taş, -sis süreç demektir).
Safra taşları çok çeşitli boyda, bir kum taşı kadar küçük, bir pingpong topu kadar büyük olabilirler. Safra kesesinde genelde büyük tek bir taş olabileceği gibi pek çok, hatta binlerce daha küçük taş da olabilir.
Safra taşları et üretiminin yan ürünlerinden biridir, bazı toplumlarda sözde afrodizyak özelliklerinden bir gramı 30 USD fiyatla müşteri bulur. Bu bağlamda en kaliteli safra taşları yaşlı süt ineklerinden elde edilir. Bu yüzden altın madenlerinde görülen bir uygulamada olduğu gibi, bazı mezbahalar sakatattan sorumlu işçilerinin üzerlerini çalıntı safra taşı için dikkatle ararlar.
Nedenleri
Safra taşı oluşum sürecinin anlaşılması son yıllarda epey ilerlemiştir. Kalıtsal faktörler, vücut ağırlığı, safra kesesi hareketi ve bir olasılıkla beslenmenin safra taşlarına neden olduğu gösterilmiştir.
Safrada çok fazla kolesterol ve yeterince safra tuzu olmayınca kolesterol taşları oluşur. Yüksek kolesterole ek olarak iki diğer faktör de önemli bulunmuştur. Bunlardan birincisi safra kesesinin ne sıklıkla ve ne kadar kasıldığıdır; seyrek ve yetersiz safra kesesi boşalması safranın fazla yoğunlaşmasına neden olup taş oluşumuna katkıda bulunabilir. İkinci faktör ise karaciğer ve safrada bulunan ve kolesterol kristalleşmesini kolaylaştıran veya engelleyebilen bazı proteinlerin varlığıdır.
Ayrıca hamilelik sonucu yüksek estrojen seviyesi, hormon tedavisi veya doğum kontrol hapı kullanımı safrada kolesterol düzeylerinin arttırabilir, safra kesesi kasılmasının azaltabilir ve bunların sonucunda safra taşı oluşabilir.
Beslenme ile safra taşı oluşumu arasında kesin bir bağlantı gösterilememiştir. Ancak az posalı, yüksek kolesterollu diyetlerin ve çok nişastalı diyetlerin safra taşı oluşumuna katkıda bulunabileceği öne sürülmüştür.
Belirtileri
Safra taşının ana belirtisi olan safra atağıdır, bu atakta yarım saatle birkaç saat arası bir süre boyunca hasta kişi üst abdominal (karın) bölgede gittikçe artan bir acı hisseder. Sırtta, genelde kürek kemikleri arasında veya sağ omuzun altında acı olabilir. Mide bulantısı veya kusma olabilir. Daha ender bazı durumlarda acı midenin altında, pelvise(leğen kemiği) yakın bir yerde başlar.
Bu krizler böbrek taşı acısı gibi şiddetli bir ızdırap verirler. Bazı safra krizlerinin doğum sancısından daha acılı olabileceğine inananlar vardır. Acıyı azaltmanın bir yolu, safra kesesindeki safra seviyesini düzenlemek için ağrı başlangıcında bir bardak su içmektir ama bu yöntem her zaman çalışmaz.
Bu ağrılar genelde özellikle yağlı bir yemeğin ardından ve çoğu zaman gece vakti olur. Diğer semptomlar abdominal şişme, yağlı yemekleri kaldıramamak, geğirmek, gaz ve hazımsızlıktır. Eğer bu semptomlarla beraber üşüme, düşük ateş, deri veya gözlerin sararması veya kil renginde dışkı görülürse derhal bir doktora başvurmak gerekir.
Safra taşı olan bazı kişiler bir acı veya rahatsızlık duymazlar. Bu kişilerin safra taşlarına "sessiz taş" denir ve bu taşlar safra kesesi ve diğer iç organları etkilemezler. Tedavilerine gerek yoktur.
Tıbbî seçenekler
Kolesterol taşlarını eritmek için ağızdan alınan ursodeoksikolik asit kullanılır. Ancak bu ilaç çok pahalıdır ve kullanımı kesilince yeniden taş oluşabilir. Safra yolunda tıkanmayı bazen , ardından da endoskopik retrograd kolanjiopankreatografi ile açılabilir.
Cerrahî seçenekler
Kolesistektomi (safra kesesinin alınması) %99 olasılıkla safra taşının tekrar oluşumunu ortadan kaldırır. Semptomlu hastaların ameliyat edilmesi uygundur. Safra kesesi yokluğunun çoğu kişide olumsuz bir sonucu yoktur. Ancak bu ameliyatı geçirenleri %5 ila 40'ında kolesistektomi sonrası sendromu denen bir durum oluşur. Bunda sindirim yolu rahatsızlığı ve yukarı abdomende sürekli acı görülür.
İki cerrahî seçenek vardır: açık ameliyat ve laparoskopik ameliyat. Daha fazla ayrıntı kolesistektomi maddesinde bulunabilir.
- Açık safra kesesi ameliyatı: Abdomende sağ kaburgaların büyük bir kesi yapılır. Bir hafta hastanede kalınır, taburcu olduktan bir hafta sonra normal beslenmeye, bir ay sonra da normal faaliyete geri dönülebilir.
- Laparoskopik, kapalı ameliyat: Kamera ve aletler için 3-4 küçük delik açılır. Aynı günde veya ertesi sabah taburcu olunur, bunu bir hafta ev dinlenmesi ve ağrı tedavisi izler. Bir hafta sonra normal beslenme ve hafif faaliyete geri dönülebilir, bir-iki ay boyunca halsizlik ve hafif ağrı sürer. Eğer taşların yeri önceden ile belirlenebilmişse laparoskopik yöntemin açık kölesistektomiye göre aynı derece etkin olduğu gösterilmiştir.
- Yeni cerrahi teknikler
Tie Chiao tarafından geliştirilen yeni teknikle safra kesesi alınmadan safra taşları alınabilmektedir. Bu teknik pek çok hasta üzerinde denenmiştir. Geliştirilen yeni endoskopun patenti alınmıştır. Bu teknik mevcut durumda sadece Çin'de uygulanabilmektedir.
Her Safra kesesi taşı ameliyat gerektirmez
Safra taşları bazen yıllarca şikayet yapmayabilir bu duruma “sessiz taş” veya “asemptomatik safra taşı” denir ve tedavi gerektirmez.
Kaynakça
- Özel
- ^ "safra kesesi alınmadan safra taşı ameliyatı". 9 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mart 2013.
Dış bağlantılar
- :
- Safra Taşları 6 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Prof. Dr. A. Vedat Durgun
- Safra Taşı Hastalığı ve Endoskopik Retrograd Kolanjiopankreatografi 11 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türk Gastroenteroloji Dergisi:20 Eylül 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Amerikan Diyabet, Sindirim ve Böbrek Araştırma Kurumu'nun safra taşı hakkında yayını 8 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . http://www.pueblo.gsa.gov/cic_text/health/gallstones/gallstns.txt(Ingilizce)[]
- Medical Encyclopedia7 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .'da safra taşı20 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve safra kesesi ameliyatı 23 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . hakkında resimler (İngilizce)
- WebMD10 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .: Kolelitiasis 23 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve kolesistektomi sonrası sendromu 10 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
| Sınıflandırma | D |
|---|
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tipta safra taslari kolelit normal veya anormal safra bilesenlerinin buyume veya birlesme yoluyla vucutta olusan kristal yapilardir Safra tasiUzmanlikGastroenteroloji Safra taslariIcindeki safra taslarini gostermek icin kesilmis bir safra kesesi Taslarin yesil kahverengi olmasi kolesterol tasi olduklarinin isaretidir Kolesterol taslari genelde yesil ama bazen beyaz veya sari da olabilirler Baslica kolesteroldan olusurlar Pigment taslari safrada bulunan bilirubin ve kalsiyum tuzlarindan olusan kucuk koyu renk taslardir Safra taslarinin 20 sini olustururlar Pigment tasi icin risk faktorleri siroz ve Orak hucre anemisi gibi kalitsal kan hucresi bozukluklaridir Karisik kokenli taslarda da olabilir Safra taslari safra kesesi ve safra kanali dahil olmak uzere safra yolarinin herhangi bir yerinde olusabilirler Ana safra yolunun tikanmasina safra yollarinin bir kisminin tikanmasi sariliga neden olur Pankreasin agzinin tikanmasi pankreatite neden olur Kolelitiasis safra kesesinde tas olmasidir Yunanca kole safra kesesi lithia tas sis surec demektir Safra taslari cok cesitli boyda bir kum tasi kadar kucuk bir pingpong topu kadar buyuk olabilirler Safra kesesinde genelde buyuk tek bir tas olabilecegi gibi pek cok hatta binlerce daha kucuk tas da olabilir Safra taslari et uretiminin yan urunlerinden biridir bazi toplumlarda sozde afrodizyak ozelliklerinden bir grami 30 USD fiyatla musteri bulur Bu baglamda en kaliteli safra taslari yasli sut ineklerinden elde edilir Bu yuzden altin madenlerinde gorulen bir uygulamada oldugu gibi bazi mezbahalar sakatattan sorumlu iscilerinin uzerlerini calinti safra tasi icin dikkatle ararlar NedenleriSafra tasi olusum surecinin anlasilmasi son yillarda epey ilerlemistir Kalitsal faktorler vucut agirligi safra kesesi hareketi ve bir olasilikla beslenmenin safra taslarina neden oldugu gosterilmistir Safrada cok fazla kolesterol ve yeterince safra tuzu olmayinca kolesterol taslari olusur Yuksek kolesterole ek olarak iki diger faktor de onemli bulunmustur Bunlardan birincisi safra kesesinin ne siklikla ve ne kadar kasildigidir seyrek ve yetersiz safra kesesi bosalmasi safranin fazla yogunlasmasina neden olup tas olusumuna katkida bulunabilir Ikinci faktor ise karaciger ve safrada bulunan ve kolesterol kristallesmesini kolaylastiran veya engelleyebilen bazi proteinlerin varligidir Ayrica hamilelik sonucu yuksek estrojen seviyesi hormon tedavisi veya dogum kontrol hapi kullanimi safrada kolesterol duzeylerinin arttirabilir safra kesesi kasilmasinin azaltabilir ve bunlarin sonucunda safra tasi olusabilir Beslenme ile safra tasi olusumu arasinda kesin bir baglanti gosterilememistir Ancak az posali yuksek kolesterollu diyetlerin ve cok nisastali diyetlerin safra tasi olusumuna katkida bulunabilecegi one surulmustur BelirtileriSafra tasinin ana belirtisi olan safra atagidir bu atakta yarim saatle birkac saat arasi bir sure boyunca hasta kisi ust abdominal karin bolgede gittikce artan bir aci hisseder Sirtta genelde kurek kemikleri arasinda veya sag omuzun altinda aci olabilir Mide bulantisi veya kusma olabilir Daha ender bazi durumlarda aci midenin altinda pelvise legen kemigi yakin bir yerde baslar Bu krizler bobrek tasi acisi gibi siddetli bir izdirap verirler Bazi safra krizlerinin dogum sancisindan daha acili olabilecegine inananlar vardir Aciyi azaltmanin bir yolu safra kesesindeki safra seviyesini duzenlemek icin agri baslangicinda bir bardak su icmektir ama bu yontem her zaman calismaz Bu agrilar genelde ozellikle yagli bir yemegin ardindan ve cogu zaman gece vakti olur Diger semptomlar abdominal sisme yagli yemekleri kaldiramamak gegirmek gaz ve hazimsizliktir Eger bu semptomlarla beraber usume dusuk ates deri veya gozlerin sararmasi veya kil renginde diski gorulurse derhal bir doktora basvurmak gerekir Safra tasi olan bazi kisiler bir aci veya rahatsizlik duymazlar Bu kisilerin safra taslarina sessiz tas denir ve bu taslar safra kesesi ve diger ic organlari etkilemezler Tedavilerine gerek yoktur Tibbi seceneklerKolesterol taslarini eritmek icin agizdan alinan ursodeoksikolik asit kullanilir Ancak bu ilac cok pahalidir ve kullanimi kesilince yeniden tas olusabilir Safra yolunda tikanmayi bazen ardindan da endoskopik retrograd kolanjiopankreatografi ile acilabilir Cerrahi seceneklerKolesistektomi safra kesesinin alinmasi 99 olasilikla safra tasinin tekrar olusumunu ortadan kaldirir Semptomlu hastalarin ameliyat edilmesi uygundur Safra kesesi yoklugunun cogu kiside olumsuz bir sonucu yoktur Ancak bu ameliyati gecirenleri 5 ila 40 inda kolesistektomi sonrasi sendromu denen bir durum olusur Bunda sindirim yolu rahatsizligi ve yukari abdomende surekli aci gorulur Iki cerrahi secenek vardir acik ameliyat ve laparoskopik ameliyat Daha fazla ayrinti kolesistektomi maddesinde bulunabilir Acik safra kesesi ameliyati Abdomende sag kaburgalarin buyuk bir kesi yapilir Bir hafta hastanede kalinir taburcu olduktan bir hafta sonra normal beslenmeye bir ay sonra da normal faaliyete geri donulebilir Laparoskopik kapali ameliyat Kamera ve aletler icin 3 4 kucuk delik acilir Ayni gunde veya ertesi sabah taburcu olunur bunu bir hafta ev dinlenmesi ve agri tedavisi izler Bir hafta sonra normal beslenme ve hafif faaliyete geri donulebilir bir iki ay boyunca halsizlik ve hafif agri surer Eger taslarin yeri onceden ile belirlenebilmisse laparoskopik yontemin acik kolesistektomiye gore ayni derece etkin oldugu gosterilmistir Yeni cerrahi teknikler Tie Chiao tarafindan gelistirilen yeni teknikle safra kesesi alinmadan safra taslari alinabilmektedir Bu teknik pek cok hasta uzerinde denenmistir Gelistirilen yeni endoskopun patenti alinmistir Bu teknik mevcut durumda sadece Cin de uygulanabilmektedir Her Safra kesesi tasi ameliyat gerektirmez Safra taslari bazen yillarca sikayet yapmayabilir bu duruma sessiz tas veya asemptomatik safra tasi denir ve tedavi gerektirmez KaynakcaOzel safra kesesi alinmadan safra tasi ameliyati 9 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mart 2013 Dis baglantilar Safra Taslari 6 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Prof Dr A Vedat Durgun Safra Tasi Hastaligi ve Endoskopik Retrograd Kolanjiopankreatografi 11 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turk Gastroenteroloji Dergisi 20 Eylul 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Amerikan Diyabet Sindirim ve Bobrek Arastirma Kurumu nun safra tasi hakkinda yayini 8 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www pueblo gsa gov cic text health gallstones gallstns txt Ingilizce olu kirik baglanti Medical Encyclopedia7 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde da safra tasi20 Aralik 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ve safra kesesi ameliyati 23 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde hakkinda resimler Ingilizce WebMD10 Subat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kolelitiasis 23 Mayis 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde ve kolesistektomi sonrasi sendromu 10 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce SiniflandirmaDICD 10 K80ICD 9 CM 574MeSH D042882 235919008