Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
John of Salisbury ya da Johannes Parvus (d. 1120 - ö. 25 Ekim 1180), İngiliz din adamı, yazar, eğitimci ve diplomat.
Salisburyli John | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1120 Salisbury, Wiltshire, İngiltere Krallığı |
| Ölüm | 25 Ekim 1180 Chartres, Eure-et-Loir, Fransa Krallığı |
| Din | Hristiyanlık (Katolik) |
Katolik düşüncedeki Çifte kılıç kuramı hakkında dinî otoritenin dünyevî otoritelerden daha üstünlüğünü vurgulamış ve dinî iktidara (Papalığa) boyun eğmeyen kralların tiranlaştığını söylemiştir.
Hayatı
Hristiyanlığın ve dolayısıyla Kilise'nin güçlü bir konuma sahip olduğu bir dönemde, 1120 (bazı kaynaklara göre 1115) yılında, İngiltere'nin Salisbury kentinde dünyaya gelen John, on iki yıl boyunca Paris'te, skolastik düşüncenin en önemli merkezlerinden biri olan Pierre Abélard'ın okulunda eğitim görmüştür.
1148 yılında Canterbury Başpiskoposu 'ın hizmetine girmiş, ona 7 yıl hizmet ettikten sonra 'ın 1161'deki ölümünün ardından yeni başpiskopos Thomas Becket'e hizmet vermeye başlamıştır. Ancak 1164 yılında İngiltere Kralı II. Henry ile Thomas Becket arasında çıkan büyük bir yetki tartışmasının sonunda Becket ülkeden kaçmış, Salisburyli John ise sürgüne gönderilmiştir.
Fransa kralı VII. Louis, 1176'da John'u ülkesine davet etmiş ve ona Chartres piskoposluğu görevini vermiştir. Salisburyli John, ölümüne dek bu görevde kalmıştır.
İngiliz asıllı tek Papa olan IV. Hadrianus ile yakın bir dostluk kurmuş olan John'un en önemli iki eseri, 1159 tarihinde yazdığı ile aynı yıl tamamladığı 'tur.
Eserleri
Salisburyli John'un siyasal görüşlerinin hemen hemen tümünü kapsayan (Latince: Policraticus) adlı eseri, Augustinus'un Tanrı Devleti adlı yapıtından sonra Orta Çağ'da yazılan ilk kapsamlı siyasal inceleme kitabı olarak görülmektedir. Bu yapıtında John'un Kilise Babaları'ndan değil de, büyük ölçüde Plutarkhos, Cicero ve Seneca gibi antikçağ düşünürlerinden etkilendiği kabul edilmektedir.
Devlet Adamının Kitabı'nın Orta Çağ siyasal düşüncesi bakımından bir diğer önemi de, henüz Aristoteles'in Politika adlı eserinin Latinceye çevrilmediği ve dolayısıyla okuryazar Kilise çevrelerinde pek bilinmediği bir dönemde, politicus sözcüğünü, ilk kez ‘devletin kurumlarını anlatmak üzere’ kullanmasıdır.
Ayrıca, Devlet Adamının Kitabı'nda ortaya konulan görüşler, siyasal iktidarın pratik düzenlenişiyle ilgili olmaktan çok, siyasetin ahlaki temelleriyle ilgili yeni bir sistematik kuram oluşturma girişimi olarak da dikkat çekmektedir. Bu yeni sistemleştirme girişiminin temellerini ise, organizmacı toplum anlayışı ile tiranlık kavramı oluşturmaktadır.
Fikirleri
Dünyevî iktidar olarak krallıklar ve dinî iktidar olarak Papalık arasındaki üstünlük tartışması ilk kez Papa ile 5. yüzyılda başlamıştı ve yüzyıllardır sürmekteydi. Bu fikre göre Tanrı, hem Papalığa hem de krallara iki ayrı otorite vermişti ancak Papalığın otoritesi krallarınkinden daha üstündü. Çifte kılıç kuramı olarak kavramsallaşan bu tartışma, Salisburyli John'un yaşadığı dönemde de şiddetli bir şekilde sürmekteydi. Örneğin Papa III. Innocentius, Papalık'ın diğer tüm krallıklardan üstün olduğunu şu sözlerle açıklıyordu: “Krallar beden üzerinde iktidar sahibidir; papazlar ise ruh üzerinde. Ruh bedenden ne kadar değerli ise, Papalık da krallıklardan o kadar değerlidir. (...) Hiçbir kral, İsa'nın vekiline kendini adayarak hizmet etmediği sürece doğru bir hükümranlık süremez.”
Salisburyli John, bu üstünlük tartışmasında Papalığın iddiasını benimsemiş ve daha da ötesinde, Papalık'a itaat etmeyen kralların zalim bir tirana dönüştüğünü, dolayısıyla öldürülmeleri gerektiğini söylemiştir.
John, çifte kılıç kuramını daha da radikalleştirerek hem dünyevî, hem de dinî iktidarın kaynağının Tanrı olduğunu ve Tanrı'nın her iki iktidarı da Katolik Kilisesi'ne verdiğini iddia etmiştir. Dolasıyla kralların kendi iktidarları yoktur; sahip oldukları tüm otoritenin kaynağı Tanrı ve Papalıktır.
Tanrı her iki otoriteyi de Kilise'e vermiştir ancak Kilise, savaş yanlısı bir kurum olmadığı için dünyevî iktidarını krallara teslim etmiştir. Yani Krallar bu iktidarı yalnızca Kilise'nin hedefleri doğrultusunda kullanma hakkında sahiptir. Din uğruna savaşılması gerektiğinde bunu Kilise değil, krallıklar gerçekleştirmelidir.
Salisburyli John, çifte kılıç kuramı hakkındaki bu fikirlerini Kitab-ı Mukaddes'deki ayetlere ve Roma hukukuna dayandırır. Örneğin Eski Ahit'te Samuel Peygamber, Kral Saul'u tahtan indirmiştir. Keza Roma hukukundaki kanunlara göre bir yetkiyi veren kişi, o yetkiyi verdiği kimseden geri alma hakkına da sahipti.
Tiranlaşma tehlikesinin sadece krallar için geçerli olmadığını, pekâlâ Kilise mensuplarının da tiranlaşabileceğini söyleyen John, gerektiğinde Kilise'ye karşı da mücadele edilebileceğine işaret etmiştir.
Salisburyli John'a göre üç tür tiran vardır. İlki aile veya iş ortamında mevcut olan ‘küçük tiranlar’dır. Bu tip tiranlarla mücadele çok kolaydır; dünyevî kanunlarla ve devlet gücüyle bu tiranların kötülüğü engellenebilir. İkincisi tür ise yozlaşıp tirana dönüşen Kilise mensuplarıdır. John, bu kesimle nasıl mücadele edileceği konusunda sessiz kalır. Zira ona göre tiranlaşan Kilise mensuplarına dünyevî yasalar uygulanamaz. Bu konudaki tek yetkili yine bizzat Katolik Kilisesi'dir. Dolayısıyla bu konu Kilise'nin bir iç sorunudur, yani dışarıdan kimse karışamaz. Salisburyli John için tiranlaşan Kilise mensuplarına karşı, normal insanların yapacağı tek şey sabretmek olmalıdır.
Üçüncü ve en önemli tiran tipi ise yozlaşmış krallardır. Tiranlaşmış bir krala karşı adeta her şey mübahtır: Krala dalkavukluk ederek kandırmak, takiye yapmak, kralın ülkesine ambargo uygulamak gibi tüm yöntemler denenebilir. Ancak tüm bu müdahalelere rağmen kral düzelmiyorsa, öldürülecektir.
Kaynakça
- AĞAOĞULLARI, M.Ali - KÖKER, Levent, İmparatorluktan Tanrı Devletine, 2006 İmge Kitabevi Yayınları, Ankara
- http://en.wikipedia.org/wiki/John_of_Salisbury6 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
John of Salisbury ya da Johannes Parvus d 1120 o 25 Ekim 1180 Ingiliz din adami yazar egitimci ve diplomat Salisburyli JohnDogum1120 Salisbury Wiltshire Ingiltere KralligiOlum25 Ekim 1180 Chartres Eure et Loir Fransa KralligiDinHristiyanlik Katolik Katolik dusuncedeki Cifte kilic kurami hakkinda dini otoritenin dunyevi otoritelerden daha ustunlugunu vurgulamis ve dini iktidara Papaliga boyun egmeyen krallarin tiranlastigini soylemistir HayatiHristiyanligin ve dolayisiyla Kilise nin guclu bir konuma sahip oldugu bir donemde 1120 bazi kaynaklara gore 1115 yilinda Ingiltere nin Salisbury kentinde dunyaya gelen John on iki yil boyunca Paris te skolastik dusuncenin en onemli merkezlerinden biri olan Pierre Abelard in okulunda egitim gormustur 1148 yilinda Canterbury Baspiskoposu in hizmetine girmis ona 7 yil hizmet ettikten sonra in 1161 deki olumunun ardindan yeni baspiskopos Thomas Becket e hizmet vermeye baslamistir Ancak 1164 yilinda Ingiltere Krali II Henry ile Thomas Becket arasinda cikan buyuk bir yetki tartismasinin sonunda Becket ulkeden kacmis Salisburyli John ise surgune gonderilmistir Fransa krali VII Louis 1176 da John u ulkesine davet etmis ve ona Chartres piskoposlugu gorevini vermistir Salisburyli John olumune dek bu gorevde kalmistir Ingiliz asilli tek Papa olan IV Hadrianus ile yakin bir dostluk kurmus olan John un en onemli iki eseri 1159 tarihinde yazdigi ile ayni yil tamamladigi tur EserleriSalisburyli John un siyasal goruslerinin hemen hemen tumunu kapsayan Latince Policraticus adli eseri Augustinus un Tanri Devleti adli yapitindan sonra Orta Cag da yazilan ilk kapsamli siyasal inceleme kitabi olarak gorulmektedir Bu yapitinda John un Kilise Babalari ndan degil de buyuk olcude Plutarkhos Cicero ve Seneca gibi antikcag dusunurlerinden etkilendigi kabul edilmektedir Devlet Adaminin Kitabi nin Orta Cag siyasal dusuncesi bakimindan bir diger onemi de henuz Aristoteles in Politika adli eserinin Latinceye cevrilmedigi ve dolayisiyla okuryazar Kilise cevrelerinde pek bilinmedigi bir donemde politicus sozcugunu ilk kez devletin kurumlarini anlatmak uzere kullanmasidir Ayrica Devlet Adaminin Kitabi nda ortaya konulan gorusler siyasal iktidarin pratik duzenlenisiyle ilgili olmaktan cok siyasetin ahlaki temelleriyle ilgili yeni bir sistematik kuram olusturma girisimi olarak da dikkat cekmektedir Bu yeni sistemlestirme girisiminin temellerini ise organizmaci toplum anlayisi ile tiranlik kavrami olusturmaktadir FikirleriDunyevi iktidar olarak kralliklar ve dini iktidar olarak Papalik arasindaki ustunluk tartismasi ilk kez Papa ile 5 yuzyilda baslamisti ve yuzyillardir surmekteydi Bu fikre gore Tanri hem Papaliga hem de krallara iki ayri otorite vermisti ancak Papaligin otoritesi krallarinkinden daha ustundu Cifte kilic kurami olarak kavramsallasan bu tartisma Salisburyli John un yasadigi donemde de siddetli bir sekilde surmekteydi Ornegin Papa III Innocentius Papalik in diger tum kralliklardan ustun oldugunu su sozlerle acikliyordu Krallar beden uzerinde iktidar sahibidir papazlar ise ruh uzerinde Ruh bedenden ne kadar degerli ise Papalik da kralliklardan o kadar degerlidir Hicbir kral Isa nin vekiline kendini adayarak hizmet etmedigi surece dogru bir hukumranlik suremez Salisburyli John bu ustunluk tartismasinda Papaligin iddiasini benimsemis ve daha da otesinde Papalik a itaat etmeyen krallarin zalim bir tirana donustugunu dolayisiyla oldurulmeleri gerektigini soylemistir John cifte kilic kuramini daha da radikallestirerek hem dunyevi hem de dini iktidarin kaynaginin Tanri oldugunu ve Tanri nin her iki iktidari da Katolik Kilisesi ne verdigini iddia etmistir Dolasiyla krallarin kendi iktidarlari yoktur sahip olduklari tum otoritenin kaynagi Tanri ve Papaliktir Tanri her iki otoriteyi de Kilise e vermistir ancak Kilise savas yanlisi bir kurum olmadigi icin dunyevi iktidarini krallara teslim etmistir Yani Krallar bu iktidari yalnizca Kilise nin hedefleri dogrultusunda kullanma hakkinda sahiptir Din ugruna savasilmasi gerektiginde bunu Kilise degil kralliklar gerceklestirmelidir Salisburyli John cifte kilic kurami hakkindaki bu fikirlerini Kitab i Mukaddes deki ayetlere ve Roma hukukuna dayandirir Ornegin Eski Ahit te Samuel Peygamber Kral Saul u tahtan indirmistir Keza Roma hukukundaki kanunlara gore bir yetkiyi veren kisi o yetkiyi verdigi kimseden geri alma hakkina da sahipti Tiranlasma tehlikesinin sadece krallar icin gecerli olmadigini pekala Kilise mensuplarinin da tiranlasabilecegini soyleyen John gerektiginde Kilise ye karsi da mucadele edilebilecegine isaret etmistir Salisburyli John a gore uc tur tiran vardir Ilki aile veya is ortaminda mevcut olan kucuk tiranlar dir Bu tip tiranlarla mucadele cok kolaydir dunyevi kanunlarla ve devlet gucuyle bu tiranlarin kotulugu engellenebilir Ikincisi tur ise yozlasip tirana donusen Kilise mensuplaridir John bu kesimle nasil mucadele edilecegi konusunda sessiz kalir Zira ona gore tiranlasan Kilise mensuplarina dunyevi yasalar uygulanamaz Bu konudaki tek yetkili yine bizzat Katolik Kilisesi dir Dolayisiyla bu konu Kilise nin bir ic sorunudur yani disaridan kimse karisamaz Salisburyli John icin tiranlasan Kilise mensuplarina karsi normal insanlarin yapacagi tek sey sabretmek olmalidir Ucuncu ve en onemli tiran tipi ise yozlasmis krallardir Tiranlasmis bir krala karsi adeta her sey mubahtir Krala dalkavukluk ederek kandirmak takiye yapmak kralin ulkesine ambargo uygulamak gibi tum yontemler denenebilir Ancak tum bu mudahalelere ragmen kral duzelmiyorsa oldurulecektir Kaynakca Mehmet Ali Agaoglullari Imparatorluktan Tanri Devletine Istanbul Imge Kitabevi Ankara Mehmet Ali Agaoglullari Sokrates ten Jakobenlere Bati da Siyasal Dusunceler s 251 5 basim Istanbul Iletisim Yayinlari 2011 Mehmet Ali Agaoglullari A g e s 252 AGAOGULLARI M Ali KOKER Levent Imparatorluktan Tanri Devletine 2006 Imge Kitabevi Yayinlari Ankara http en wikipedia org wiki John of Salisbury6 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi