Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Roma hukuku, Antik Roma'nın hukuk sistemidir. Kamu hukuku ve özel hukuk ayrımına dayanmaktadır. Bu ayrım ilk kez Roma hukukunda yapılmıştır.
Beşeri bir sistem olarak MÖ 7. yüzyılda kurulan Roma İmparatorluğu'nda ve MS 395'te ikiye bölünmesinden sonra Batı ve Doğu Roma İmparatorluğu'nda hüküm sürmüştür.
Antik Roma'da üç büyük güce bağlı yönetim anlayışı düşüncesi benimsenmişti ve bu üç güç, yönetim ve hukuk anlayışını yansıtmaktaydı. Söz konusu güçler 300 üyeli aristokratik senato, halk meclisi, konsüller ve yargıyı örgütleyen praetorlerdi. Yönetim ve hukuk anlayışı bu üç erkin elinde bulunmaktaydı. Konsüller kral yetkisine sahip olup monarşiyi temsil etmekteydi. Senato, dönemin aristokrasisiyle ilgiliydi. Halk ise demokratik yönetim anlayışını temsil etmekteydi. Bu üç erkin mevcudiyeti dahilinde Roma Anayasası, karma hukuk sistemi üzerindeydi. Roma Cumhuriyeti, MÖ 44'te Jül Sezar'ın imparator olmasına kadar bu anlayış dahilinde yönetildi.
MS 6. yüzyılda I. Justinianus, Batı Roma İmparatorluğu'nun kaybettiği toprakları yeniden kazanmak ve Roma hukukunun bütün bu topraklarda eski saf haliyle uygulanmasını sağlamak amacıyla çalışmalar başlattı. I. Justinianus'un emri ile baslayan ve bir kanunlaştırma hareketi olan bu çalışmalar sonucu o zamana kadar uygulanan Roma Hukuku Corpus Iuris Civilis denilen külliyatı toplamıştır.
Ortaya çıkartılan Corpus Iuris Civilis külliyatı 4 bölümden oluşmaktadır: "Institiones", "Digesta", "Codex" ve "Novella". "Institiones" ve "Digesta"'da klasik dönem hukukçularının eserlerinin derlendiğini, "Codex"'te Justinianus'a kadarki imparator emirnameleri görülür. Külliyata daha sonradan eklenen "Novella"'da ise Justinianus'un emirnameleri bulunur. Glossator'ların (şerhçiler) çalışmaları çağdaş hukuka tesir etmiş, Roma Hukuku'na bağlı ülkelere "civil law" denilmiştir.
Roma'da hukuk, Roma şehrinin MÖ 753 yılında kurulmasından, MS 6. yüzyılda Justinianus'un kanunlaştırma hareketlerine değin uzun bir gelişme geçirmiştir. Bu nedenle, bin yılı aşkın bir süre Roma devletinde geçerli olan hukuk sistemi için kullanılan "Roma Hukuku" deyimi, gerçekte, bu uzun gelişim süreci içinde oluşan, kaynakları ve nitelikleri farklı çeşitli hukuk sistemlerini kapsamaktadır. Buna rağmen Kıta Avrupa ülkeleri hukuku Corpus Iuris Civilis külliyatı temeline dayanmaktadır.
Karma hukukun gelişimi
Antik Roma'da hukuk anlamında gelişmelere dönemin bilgeleri ve düşünürleri katkı sağlamıştı. Devlet fikrinin, yönetim şeklinin ve hukuk kavramlarının gelişip bir kalıp haline gelmesi, Romalı düşünürler ve Stoacılar arasındaki fikir ayrılıklarının sonucudur. Aristoteles ve Platon'a göre devlet ve hukuk anlayışı, belirli bir toplumun belirli kurallara göre, sınırları belli olan bir toprak bütünlüğünün içinde olması gerektiği yönündeydi. Stoacılar ise belli bir kalıbı kabul etmeyerek bir dünya devleti ve dünya vatandaşlığı olması gerekiğini savunurlardı. Cicero, Stoacıların evrensel yasa anlayışından etkilenmişti ve doğal hukuku savunmuştu. Stoacıların aksine Aristoteles'i ve Platon'u, devlet düzeni ve hukuk düşünceleri bakımından desteklemişti. Cicero'ya göre pozitif hukuk, bu doğal hukuka bağlı olmalı ve toplum, bu doğal hukuka göre yönetilmeliydi. Devlet, yasalarla toplumun çıkarlarını gözetmeliydi. Cicero, yasalarla belirlenmiş özel mülkiyet hakkının devlet tarafından sınırlandırılmaması gerektiğini de savundu.
Polibios ise yönetim sınıfları açısından Aristoteles ve Platon'un izinden gitmişti. Polibios'a göre devlet yönetiminde güç önemli bir unsurdu ve tıpkı Aristoteles gibi, üç erkin var olması gerektiğini savunmuştu. Ona göre en iyi yasa, bu karma anayasaydı. Roma hukuku da bu ilkeleri benimseyerek uzun bir dönem karma anayasa ile yönetildi.
Roma hukuku özgürlükçü olmasına rağmen köleliği ortadan kaldırmadı. Üst sınıflar ise eşit haklara sahip oldular. Cicero, Aristoteles'in köleler için kullandığı "canlı aletler" sözünün aksine kölelik kavramını "ücretli çalışanlar" olarak tanımladı. Bu tanım, ileri dönemlerdeki Roma hukukçularına referans oldu. Roma hukuk sistemi, fethedilen topraklarda da uygulandı.
Bugün
Bugün, Güney Afrika ve San Marino gibi bazı ülkelerin yasal sistemleri hala eski Jus Komunüs'e dayanmasına rağmen, Roma hukuku artık yasal uygulamada uygulanmamaktadır. Bununla birlikte, yasal uygulamanın bir koda dayandığı durumlarda bile, Roma hukukundan türeyen birçok kural geçerlidir: Roma geleneğiyle hiçbir kod tamamen kırılmadı. Daha ziyade, Roma yasalarının hükümleri daha tutarlı bir sisteme yerleştirildi ve ulusal dilde ifade edildi. Bu nedenle, Roma hukukunun bilgisi bugünün hukuk sistemlerini anlamak için vazgeçilmezdir. Bu nedenle, Roma hukuku medeni hukuk yargılarındaki hukuk öğrencileri için hala zorunlu bir konudur.
Avrupa Birliği üye devletlerinde özel hukukun birleştirilmesi yönünde adımlar atarken, Avrupa'nın her yerinde yasal uygulamanın ortak temeli olan ancak birçok yerel varyant için izin verilen eski Jus Komünü birçok kişi tarafından görülüyor.
Hukuk devirleri
MÖ 753 Roma Devleti‘nin kuruluşuyla yılında başladığı kabul edilen, Roma imparatoru Iustinianus‘un ölümüyle son bulan Roma hukuk devirleri 5 ayrı dönemde incelenir. Kimi hukukçular aşağıda belirttiğim “Klasik öncesi” dönemi ayrı bir dönem olarak ele almaz.
- Eski Hukuk
- Klasik öncesi hukuk – Ayrı bir devir olarak kabul edilmeyebilir.
- Klasik hukuk
- Klasik sonrası hukuk (Postklasik)
- Iustinianus
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Karadeniz Çelebican, Özcan. (2004). Roma Hukuku, (10. Baskı), Ankara.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Haziran 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Roma hukuku haber gazete kitap akademik JSTOR Haziran 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Roma hukuku Antik Roma nin hukuk sistemidir Kamu hukuku ve ozel hukuk ayrimina dayanmaktadir Bu ayrim ilk kez Roma hukukunda yapilmistir Beseri bir sistem olarak MO 7 yuzyilda kurulan Roma Imparatorlugu nda ve MS 395 te ikiye bolunmesinden sonra Bati ve Dogu Roma Imparatorlugu nda hukum surmustur Antik Roma da uc buyuk guce bagli yonetim anlayisi dusuncesi benimsenmisti ve bu uc guc yonetim ve hukuk anlayisini yansitmaktaydi Soz konusu gucler 300 uyeli aristokratik senato halk meclisi konsuller ve yargiyi orgutleyen praetorlerdi Yonetim ve hukuk anlayisi bu uc erkin elinde bulunmaktaydi Konsuller kral yetkisine sahip olup monarsiyi temsil etmekteydi Senato donemin aristokrasisiyle ilgiliydi Halk ise demokratik yonetim anlayisini temsil etmekteydi Bu uc erkin mevcudiyeti dahilinde Roma Anayasasi karma hukuk sistemi uzerindeydi Roma Cumhuriyeti MO 44 te Jul Sezar in imparator olmasina kadar bu anlayis dahilinde yonetildi MS 6 yuzyilda I Justinianus Bati Roma Imparatorlugu nun kaybettigi topraklari yeniden kazanmak ve Roma hukukunun butun bu topraklarda eski saf haliyle uygulanmasini saglamak amaciyla calismalar baslatti I Justinianus un emri ile baslayan ve bir kanunlastirma hareketi olan bu calismalar sonucu o zamana kadar uygulanan Roma Hukuku Corpus Iuris Civilis denilen kulliyati toplamistir Ortaya cikartilan Corpus Iuris Civilis kulliyati 4 bolumden olusmaktadir Institiones Digesta Codex ve Novella Institiones ve Digesta da klasik donem hukukcularinin eserlerinin derlendigini Codex te Justinianus a kadarki imparator emirnameleri gorulur Kulliyata daha sonradan eklenen Novella da ise Justinianus un emirnameleri bulunur Glossator larin serhciler calismalari cagdas hukuka tesir etmis Roma Hukuku na bagli ulkelere civil law denilmistir Roma da hukuk Roma sehrinin MO 753 yilinda kurulmasindan MS 6 yuzyilda Justinianus un kanunlastirma hareketlerine degin uzun bir gelisme gecirmistir Bu nedenle bin yili askin bir sure Roma devletinde gecerli olan hukuk sistemi icin kullanilan Roma Hukuku deyimi gercekte bu uzun gelisim sureci icinde olusan kaynaklari ve nitelikleri farkli cesitli hukuk sistemlerini kapsamaktadir Buna ragmen Kita Avrupa ulkeleri hukuku Corpus Iuris Civilis kulliyati temeline dayanmaktadir Karma hukukun gelisimiAntik Roma da hukuk anlaminda gelismelere donemin bilgeleri ve dusunurleri katki saglamisti Devlet fikrinin yonetim seklinin ve hukuk kavramlarinin gelisip bir kalip haline gelmesi Romali dusunurler ve Stoacilar arasindaki fikir ayriliklarinin sonucudur Aristoteles ve Platon a gore devlet ve hukuk anlayisi belirli bir toplumun belirli kurallara gore sinirlari belli olan bir toprak butunlugunun icinde olmasi gerektigi yonundeydi Stoacilar ise belli bir kalibi kabul etmeyerek bir dunya devleti ve dunya vatandasligi olmasi gerekigini savunurlardi Cicero Stoacilarin evrensel yasa anlayisindan etkilenmisti ve dogal hukuku savunmustu Stoacilarin aksine Aristoteles i ve Platon u devlet duzeni ve hukuk dusunceleri bakimindan desteklemisti Cicero ya gore pozitif hukuk bu dogal hukuka bagli olmali ve toplum bu dogal hukuka gore yonetilmeliydi Devlet yasalarla toplumun cikarlarini gozetmeliydi Cicero yasalarla belirlenmis ozel mulkiyet hakkinin devlet tarafindan sinirlandirilmamasi gerektigini de savundu Polibios ise yonetim siniflari acisindan Aristoteles ve Platon un izinden gitmisti Polibios a gore devlet yonetiminde guc onemli bir unsurdu ve tipki Aristoteles gibi uc erkin var olmasi gerektigini savunmustu Ona gore en iyi yasa bu karma anayasaydi Roma hukuku da bu ilkeleri benimseyerek uzun bir donem karma anayasa ile yonetildi Roma hukuku ozgurlukcu olmasina ragmen koleligi ortadan kaldirmadi Ust siniflar ise esit haklara sahip oldular Cicero Aristoteles in koleler icin kullandigi canli aletler sozunun aksine kolelik kavramini ucretli calisanlar olarak tanimladi Bu tanim ileri donemlerdeki Roma hukukcularina referans oldu Roma hukuk sistemi fethedilen topraklarda da uygulandi BugunBugun Guney Afrika ve San Marino gibi bazi ulkelerin yasal sistemleri hala eski Jus Komunus e dayanmasina ragmen Roma hukuku artik yasal uygulamada uygulanmamaktadir Bununla birlikte yasal uygulamanin bir koda dayandigi durumlarda bile Roma hukukundan tureyen bircok kural gecerlidir Roma gelenegiyle hicbir kod tamamen kirilmadi Daha ziyade Roma yasalarinin hukumleri daha tutarli bir sisteme yerlestirildi ve ulusal dilde ifade edildi Bu nedenle Roma hukukunun bilgisi bugunun hukuk sistemlerini anlamak icin vazgecilmezdir Bu nedenle Roma hukuku medeni hukuk yargilarindaki hukuk ogrencileri icin hala zorunlu bir konudur Avrupa Birligi uye devletlerinde ozel hukukun birlestirilmesi yonunde adimlar atarken Avrupa nin her yerinde yasal uygulamanin ortak temeli olan ancak bircok yerel varyant icin izin verilen eski Jus Komunu bircok kisi tarafindan goruluyor Hukuk devirleriMO 753 Roma Devleti nin kurulusuyla yilinda basladigi kabul edilen Roma imparatoru Iustinianus un olumuyle son bulan Roma hukuk devirleri 5 ayri donemde incelenir Kimi hukukcular asagida belirttigim Klasik oncesi donemi ayri bir donem olarak ele almaz Eski Hukuk Klasik oncesi hukuk Ayri bir devir olarak kabul edilmeyebilir Klasik hukuk Klasik sonrasi hukuk Postklasik IustinianusAyrica bakinizBizans hukuku Homo sacerKaynakca a b Ergul Ergin Genel Kamu Hukuku Ibn Haldun un Teorileri ile Karsilastirmali ISBN 978 605 300 665 7 26 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Haziran 2020 Karadeniz Celebican Ozcan 2004 Roma Hukuku 10 Baski Ankara