Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Selman Mümtaz (Azerice: Salman Mümtaz; 20 Mayıs, 1884 - 6 Eylül, 1941) Azerî edebiyat araştırmacısı ve şairi, halk edebiyatı bilicisi, Azerî edebiyati tarihçisi, ilim adami.
Selman Mümtaz | |
|---|---|
 Selman Mümtaz 1917 yılında | |
| Doğum | Selman Mehmet Emin oğlu Asgerov 20 Mayıs, 1884 Şeki |
| Ölüm | 6 Eylül, 1941 Oryol |
| Ölüm sebebi | Kurşuna dizerek infaz |
| Milliyet | Azerî |
| Vatandaşlık | Sovyetler Birliği |
| Kariyeri | |
| Dalı | Edebiyat tarihçisi |
| Çalıştığı kurumlar | Sovyetler Birliği'nin Bilim Akademisi'nin Azerbaycan Şubesi |
| İmza | |
 | |
1887'de babasının vefatindan sonra Aşkabat'daki dayısının himayesinde büyümüş ve orada tahsiline başlamıştır. Burada Mirze Esedullah adlı bir hocadan Arapça ve Farsça yanında Urduca da ögrenmiştir. Kuvvetli bir hafizaya sahip oldugu için birçok şiiri ezberlemişti. Islâm halklarının dillerini bilmesi onda Doğu edebiyatlarına karşı bir ilgi uyandırdı.
Tiflis'te Molla Nasreddin dergisi çıkandan sonra Selman Mümtaz da bu satirik derginin yazarları arasında yer aldı. Aynı zamanda klasik tarzada şiirler de yazıyordu. Aşkabat'ta arkadaşlarıyal birlikte edebi bir meclis kurmuştu. 1908-1909 arasında başta Molla Nasreddin olmak üzere Azeri matbuat organlarında yayınladığı satirik şiirler ve yazılarla dikkati çekti. Bu gibi eserlerinde vatan, millet sevgisini yüceltiyor, sosyal hayattaki bozuklukları teshir ve ifşa ediyordu.
Kavsî Tabrizi'nin divanını ilk defa eksik olarak Selman Mümtaz yayımlamıştır (Bakü 1925). 1925'te Vagıf'ın şiirlerini ayrı bir kitap hâline getirir. Selman Mümtaz Habîbi, Fuzûlî, İmadeddin Nesimî, Şah İsmail Hatai kibi Azeri şairlerle ilgili ilk çalışmaları yapmıştır.
Hatai'nin yazdığı "Dih-nâme"yi ilk defa ele alan Selman Mümtaz'dır ("Maarif ve Medeniyet" mecmuasının Bakû 1924 tarihli, 4-5, 8-9, 10-11 sayılarında). Azerbaycan Yazmalar Fonu'nda Hatai'nin divanın XVII. Yüzyıla ait nüshasının bir kopyası bulunmaktadır. Bakü'de yayınlanan Şah ismail Divanı'nın baskıları buna dayanmaktadır. Bu nüshadan ilk yararlanan Selman Mümtaz olmuştur. Hatâ'î'nin divanının ilk neşri de Selman Mümtaz'a aittir.
Vazeh'in şiirlerinden ve onların elyazmalarından örnekler ilk defa Selman Mümtaz tarafından "Mirza Şefi Vazeh Kitabı, Bakü, 1926" adıyla neşredilmiş.
Emrah'tan, yurt dışında ilk söz açan araştırmacı Selman Mümtaz'dır. Emrah'ın iki şiirini yayınlıyan Selman Mümtaz, Emrah'ın yaşadığı yerin belli olmadığını yazmaktadır.
"Temizleme" kurbanı kim 1937'de hapse atılmış, 1941'de Rusya'nın Oryol şehrinde kurşuna dizilerek infaz edilmiştir. "Temizleme" kurbanları arasında Vezir Çimenzeminli, Sanili, Atababa Musahanlı, Ali Nazım, Tagı Şehbazi, Seyid Huseyn, Talibli ve Ali Razi gibi değerli araştırmacı, münekkit, şair ve yazarın da adları vardır.
Kaynakça
- ^ a b c Yavuz Akpınar. Azeri edebiyatı araştırmaları. Dergâh Yayınları, 1994. 512 s. S. 478.
- ^ Türkiye Diyanet Vakfı İslâm ansiklopedisi: Balaban, Mustafa Rahmi - Besir Ağa, Moralı. Türkiye Diyanet Vakfı, Bekir Topaloğlu. Türkiye Diyanet Vakfı, 1992. S. 70.
- ^ Türk dünyası edebiyatçıları ansiklopedisi: A-Atatuğ. Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, 2002. S. 140.
- ^ Türkiye Diyanet Vakfı İslâm ansiklopedisi. Türkiye Diyanet Vakfı, İslâm Ansiklopedisi Genel Müdürlüğü, 1996. S. 375.
- ^ Türk dili ve edebiyatı dergisi. Burhaneddin Erenler Matbaası, 1965. S. 128.
- ^ Babek Cavanşir, Ekber N. Necef. Şah İsmail Hatâʼî külliyatı: Türkçe divanı, Nasihat-name, deh-name, Tuyuğlar, Koşmalar, Geraylılar, Varsağılar ve Bayatılar. Ismāʻīl I (Shah of Iran). Kaknüs Yayınları, 2006. S. 154-155.
- ^ Türk dünyası edebiyat tarihi. Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, 2004. S. 506.
- ^ Mill̂ı Folklor Araştırma Dairesi yayınları. Mill̂ı Folklor Araştırma Dairesi Başbakanlık Basımevi, 1976. S. 298.
- ^ Tarih: Türk dünyası tarih ve kültür dergisi. Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 2001. S. 55.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Selman Mumtaz Azerice Salman Mumtaz 20 Mayis 1884 6 Eylul 1941 Azeri edebiyat arastirmacisi ve sairi halk edebiyati bilicisi Azeri edebiyati tarihcisi ilim adami Selman MumtazSelman Mumtaz 1917 yilindaDogumSelman Mehmet Emin oglu Asgerov 20 Mayis 1884 SekiOlum6 Eylul 1941 OryolOlum sebebiKursuna dizerek infazMilliyetAzeriVatandaslikSovyetler BirligiKariyeriDaliEdebiyat tarihcisiCalistigi kurumlarSovyetler Birligi nin Bilim Akademisi nin Azerbaycan SubesiImza 1887 de babasinin vefatindan sonra Askabat daki dayisinin himayesinde buyumus ve orada tahsiline baslamistir Burada Mirze Esedullah adli bir hocadan Arapca ve Farsca yaninda Urduca da ogrenmistir Kuvvetli bir hafizaya sahip oldugu icin bircok siiri ezberlemisti Islam halklarinin dillerini bilmesi onda Dogu edebiyatlarina karsi bir ilgi uyandirdi Tiflis te Molla Nasreddin dergisi cikandan sonra Selman Mumtaz da bu satirik derginin yazarlari arasinda yer aldi Ayni zamanda klasik tarzada siirler de yaziyordu Askabat ta arkadaslariyal birlikte edebi bir meclis kurmustu 1908 1909 arasinda basta Molla Nasreddin olmak uzere Azeri matbuat organlarinda yayinladigi satirik siirler ve yazilarla dikkati cekti Bu gibi eserlerinde vatan millet sevgisini yuceltiyor sosyal hayattaki bozukluklari teshir ve ifsa ediyordu Kavsi Tabrizi nin divanini ilk defa eksik olarak Selman Mumtaz yayimlamistir Baku 1925 1925 te Vagif in siirlerini ayri bir kitap haline getirir Selman Mumtaz Habibi Fuzuli Imadeddin Nesimi Sah Ismail Hatai kibi Azeri sairlerle ilgili ilk calismalari yapmistir Hatai nin yazdigi Dih name yi ilk defa ele alan Selman Mumtaz dir Maarif ve Medeniyet mecmuasinin Baku 1924 tarihli 4 5 8 9 10 11 sayilarinda Azerbaycan Yazmalar Fonu nda Hatai nin divanin XVII Yuzyila ait nushasinin bir kopyasi bulunmaktadir Baku de yayinlanan Sah ismail Divani nin baskilari buna dayanmaktadir Bu nushadan ilk yararlanan Selman Mumtaz olmustur Hata i nin divaninin ilk nesri de Selman Mumtaz a aittir Vazeh in siirlerinden ve onlarin elyazmalarindan ornekler ilk defa Selman Mumtaz tarafindan Mirza Sefi Vazeh Kitabi Baku 1926 adiyla nesredilmis Emrah tan yurt disinda ilk soz acan arastirmaci Selman Mumtaz dir Emrah in iki siirini yayinliyan Selman Mumtaz Emrah in yasadigi yerin belli olmadigini yazmaktadir Temizleme kurbani kim 1937 de hapse atilmis 1941 de Rusya nin Oryol sehrinde kursuna dizilerek infaz edilmistir Temizleme kurbanlari arasinda Vezir Cimenzeminli Sanili Atababa Musahanli Ali Nazim Tagi Sehbazi Seyid Huseyn Talibli ve Ali Razi gibi degerli arastirmaci munekkit sair ve yazarin da adlari vardir Kaynakca a b c Yavuz Akpinar Azeri edebiyati arastirmalari Dergah Yayinlari 1994 512 s S 478 Turkiye Diyanet Vakfi Islam ansiklopedisi Balaban Mustafa Rahmi Besir Aga Morali Turkiye Diyanet Vakfi Bekir Topaloglu Turkiye Diyanet Vakfi 1992 S 70 Turk dunyasi edebiyatcilari ansiklopedisi A Atatug Ataturk Kultur Merkezi Baskanligi 2002 S 140 Turkiye Diyanet Vakfi Islam ansiklopedisi Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Genel Mudurlugu 1996 S 375 Turk dili ve edebiyati dergisi Burhaneddin Erenler Matbaasi 1965 S 128 Babek Cavansir Ekber N Necef Sah Ismail Hataʼi kulliyati Turkce divani Nasihat name deh name Tuyuglar Kosmalar Geraylilar Varsagilar ve Bayatilar Ismaʻil I Shah of Iran Kaknus Yayinlari 2006 S 154 155 Turk dunyasi edebiyat tarihi Ataturk Kultur Merkezi Baskanligi 2004 S 506 Mill i Folklor Arastirma Dairesi yayinlari Mill i Folklor Arastirma Dairesi Basbakanlik Basimevi 1976 S 298 Tarih Turk dunyasi tarih ve kultur dergisi Turk Dunyasi Arastirmalari Vakfi 2001 S 55