Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Erzurumlu Emrah (1775 Tanbura, Erzurum - 1854, Niksar, Tokat), Türk halk şairi. Anadolu'da üzerinde geçici olarak Sivas ve Kastamonu'da uzun süre kaldığı, Dertli'yi koruyan Alişan Bey'e sığındığı, bir ara Sinop ve İstanbul'a gittiği söylenir. Medrese öğrenimi gördüğü için klasik şiire yönelmiş, Fuzûlî, Baki, Nedim gibi usta bildiklerini örnek almış, Nakşibendilik'in Halidi koluna bağlı olduğu için tasavvuf öğelerini şiirine katmış, koşmalarında Karacaoğlan'ı, kimi zaman da Aşık Ömer ve Gevheri'yi izlemiştir. Aşık geleneğine bağlı kaldığı koşmalarında ustaca bir söyleyişe ulaştığı, yerli zevki dile getirdiği görülür.
Erzurumlu Emrah | |
|---|---|
| Doğum | 1775 Erzurum, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1854 (78-79 yaşlarında) Tokat, Osmanlı İmparatorluğu |
| Meslek | Şair |
Yaşamı
Erzurumlu Emrah'ın aruzla yazdığı şiirleri Divan adıyla Erzurumlu Abdulaziz tarafından bastırılmış (1913-1914), hece ölçüsüyle yazılmış şiirlerini Eflatun Cem Güney ile Çetin Eflatun Güney kitap haline getirmişlerdir: Erzurumlu Emrah'ın Hayatı ve Şiirleri (1958). Bu yıla kadar şiirleri ve hayatı sürmüş Erzurumlu Emrah semaisiyle de ün kazanmıştır. Daha çok halk edebiyatında benimsenen Erzurumlu Emrah divan edebiyatı tarzında yazdığı şiirleriyle benimsenmiştir. Yaşamı üstüne bilgiler halk arasında dolaşan söylentilere ve şiirlerine dayanan Erzurumlu Emrah'ın Erzurum'da medrese öğrenimi gördüğü bilinmektedir.
18. yüzyılın sonunda Erzurum köylerinden birinde doğduğu, gerek halk inanışları gerek kendi şiirlerindeki anışlardan belli olan Emrah'ın 1855 ile 1860 arasında, son yıllarını geçirdiği Niksar'da öldüğü kabul edilir, türbesi bu ilçededir. 1938 yılında Erbaa tütün tüccarı Şevki Önder Emrah'ın mezarını yeniden yaptırmıştır. Eserlerindeki öğelerden ve Divan şiiri yolundaki emeğinden anlaşıldığı gibi, hem yeterince öğrenim görmüş, hem tasavvuf yoluna yönelmiştir. Şiirlerinde geçen yer adlarının tekrarından Trabzon, Sivas, Ünye, Kastamonu, Konya, Niksar, Niğde şehirlerini dolaştığı, çeşitli yerlerde kısa süreli serüvenler yaşadığı bellidir. Kendisine ilgi duyan ve koruyup esirgeyen edebiyat meraklısı kişilere konuk olarak birkaç şehirde yerleşip yaşadığı, ev bark kurduğu da söylenmektedir. Emrahoğulları adıyla anılan ailelerin birbirinden uzak yerlerde yaşamakta oluşları, birçok yerde adına bağlı mezarların bulunuşu, şiirlerinin dilden dile geçerek yayılış genişliği kazanışı, aruzlayazdıklarının basılışı, asıl mezar taşının Niksar'da bulunuşuna kadar onun ününün yaygınlığını gösteren işaretlerdir. Bu açıdan 19. yüzyılın Dertli ve Seyrani gibi adı bilinen birkaç sanatçısından biridir.
Divan şiiri yolunda yazdıkları zayıf kopyalar olmaktan öteye gitmez. Ancak Doğu Anadolu'lu bir saz şairi olarak hece vezniyle söylediği iki yüze yakın şiirin derlenmiş hali, kendisini 19. yüzyılın önemli âşıklarındandır. Çağdaşlarından (ö. 1882) üzerinde belli etkileri vardır. Hatta çoğu zaman bu ikilinin şiirleri karıştırılır. Yaşamının değişik geziler, yerleşmeler, evlenmeler ve serüvenlerle dolu oluşu, Orta Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki ününü arttırmış, ilgi çeken kişiliği ile eserine değer kazandırmış, şiirlerinin yayılıp bilinmesini sağlanmıştır. 19. yüzyıldaki âşık fasıllarında eserleri okunan sanatçılardan biri olan Erzurumlu Emrah, klasik edebiyat bilgisiyle üstünlük kazanarak etki sağlamış, iki yanlı çalışkanlığıyla geniş alanlarda duyulmuştur. Tasavvufi şiirleri belli bir değer düzeyinin üstünde değildir. Ancak saz şiiri geleneği yolundaki içten ve etkili aşk, gurbet şiirleridir. Şiirlerinin bir kısmı Ercişli Emrah'ın (17. yüzyıl) 'la ilişkili halk hikâyesine de eklenmektedir. Ercişli'nin bazı şiirleri de Erzurumlu Emraha mal edilmiş olduğu düşünülmektedir.
El Çek Tabip Sinem Üstünden, ve gibi bestelenen birçok şiiri vardır.
| "Gönül Gurbet Ele Varma" sözleri | |
|---|---|
|
|
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . Mekan360.com. 24 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2016.
- ^ "19. asır saz şâirleri Erzurumlu Emrah, Âşık Dertli". Güven Basımevi. 1965.
- ^ . Turkuler.com. 29 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2016.
- ^ Eflâtun Cem Güney, Çetin Eflâtun Güney (1968). Erzurumlu Emrah, hayatı ve şiirleri. İstanbul Maarif Kitaphanesi. s. 143.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Erzurumlu Emrah 1775 Tanbura Erzurum 1854 Niksar Tokat Turk halk sairi Anadolu da uzerinde gecici olarak Sivas ve Kastamonu da uzun sure kaldigi Dertli yi koruyan Alisan Bey e sigindigi bir ara Sinop ve Istanbul a gittigi soylenir Medrese ogrenimi gordugu icin klasik siire yonelmis Fuzuli Baki Nedim gibi usta bildiklerini ornek almis Naksibendilik in Halidi koluna bagli oldugu icin tasavvuf ogelerini siirine katmis kosmalarinda Karacaoglan i kimi zaman da Asik Omer ve Gevheri yi izlemistir Asik gelenegine bagli kaldigi kosmalarinda ustaca bir soyleyise ulastigi yerli zevki dile getirdigi gorulur Erzurumlu EmrahDogum1775 Erzurum Osmanli ImparatorluguOlum1854 78 79 yaslarinda Tokat Osmanli ImparatorluguMeslekSairYasamiErzurumlu Emrah in aruzla yazdigi siirleri Divan adiyla Erzurumlu Abdulaziz tarafindan bastirilmis 1913 1914 hece olcusuyle yazilmis siirlerini Eflatun Cem Guney ile Cetin Eflatun Guney kitap haline getirmislerdir Erzurumlu Emrah in Hayati ve Siirleri 1958 Bu yila kadar siirleri ve hayati surmus Erzurumlu Emrah semaisiyle de un kazanmistir Daha cok halk edebiyatinda benimsenen Erzurumlu Emrah divan edebiyati tarzinda yazdigi siirleriyle benimsenmistir Yasami ustune bilgiler halk arasinda dolasan soylentilere ve siirlerine dayanan Erzurumlu Emrah in Erzurum da medrese ogrenimi gordugu bilinmektedir 18 yuzyilin sonunda Erzurum koylerinden birinde dogdugu gerek halk inanislari gerek kendi siirlerindeki anislardan belli olan Emrah in 1855 ile 1860 arasinda son yillarini gecirdigi Niksar da oldugu kabul edilir turbesi bu ilcededir 1938 yilinda Erbaa tutun tuccari Sevki Onder Emrah in mezarini yeniden yaptirmistir Eserlerindeki ogelerden ve Divan siiri yolundaki emeginden anlasildigi gibi hem yeterince ogrenim gormus hem tasavvuf yoluna yonelmistir Siirlerinde gecen yer adlarinin tekrarindan Trabzon Sivas Unye Kastamonu Konya Niksar Nigde sehirlerini dolastigi cesitli yerlerde kisa sureli seruvenler yasadigi bellidir Kendisine ilgi duyan ve koruyup esirgeyen edebiyat meraklisi kisilere konuk olarak birkac sehirde yerlesip yasadigi ev bark kurdugu da soylenmektedir Emrahogullari adiyla anilan ailelerin birbirinden uzak yerlerde yasamakta oluslari bircok yerde adina bagli mezarlarin bulunusu siirlerinin dilden dile gecerek yayilis genisligi kazanisi aruzlayazdiklarinin basilisi asil mezar tasinin Niksar da bulunusuna kadar onun ununun yayginligini gosteren isaretlerdir Bu acidan 19 yuzyilin Dertli ve Seyrani gibi adi bilinen birkac sanatcisindan biridir Divan siiri yolunda yazdiklari zayif kopyalar olmaktan oteye gitmez Ancak Dogu Anadolu lu bir saz sairi olarak hece vezniyle soyledigi iki yuze yakin siirin derlenmis hali kendisini 19 yuzyilin onemli asiklarindandir Cagdaslarindan o 1882 uzerinde belli etkileri vardir Hatta cogu zaman bu ikilinin siirleri karistirilir Yasaminin degisik geziler yerlesmeler evlenmeler ve seruvenlerle dolu olusu Orta Anadolu ve Dogu Anadolu Bolgesi ndeki ununu arttirmis ilgi ceken kisiligi ile eserine deger kazandirmis siirlerinin yayilip bilinmesini saglanmistir 19 yuzyildaki asik fasillarinda eserleri okunan sanatcilardan biri olan Erzurumlu Emrah klasik edebiyat bilgisiyle ustunluk kazanarak etki saglamis iki yanli caliskanligiyla genis alanlarda duyulmustur Tasavvufi siirleri belli bir deger duzeyinin ustunde degildir Ancak saz siiri gelenegi yolundaki icten ve etkili ask gurbet siirleridir Siirlerinin bir kismi Ercisli Emrah in 17 yuzyil la iliskili halk hikayesine de eklenmektedir Ercisli nin bazi siirleri de Erzurumlu Emraha mal edilmis oldugu dusunulmektedir El Cek Tabip Sinem Ustunden ve gibi bestelenen bircok siiri vardir Gonul Gurbet Ele Varma sozleriDedim Erzurum nedir dedi ilimdir Dedim gidermisin dedi yolumdur Dedim emrah kimdir dedi kulumdur Dedim satarmisin dedi ki yok yok Aska asiga ve masuga bakisini su latif dortlukleriyle dile getirmistir Bahcelerde nar agaci Kimi tatli kimi aci Gonuldeki derdin ilaci Ya bulunur ya bulunmazEmrah der ki dustum dile Bulbul figan eder gule Guzel sevmek bir sarp kale Ya alinir ya alinmazAyrica bakinizMEB 100 Turk EdebiyatcisiKaynakca Mekan360 com 24 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mayis 2016 19 asir saz sairleri Erzurumlu Emrah Asik Dertli Guven Basimevi 1965 Eksik ya da bos url yardim Turkuler com 29 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mayis 2016 Eflatun Cem Guney Cetin Eflatun Guney 1968 Erzurumlu Emrah hayati ve siirleri Istanbul Maarif Kitaphanesi s 143