Sarısu Çayı (Ana Dere), Kocaeli ili, Kandıra ilçesinde Karadeniz'e dökülen akarsu. Akarsuyun havza alanı 368 km², uzunluğu 137 km, ortalama akımı 3,82 m³/sn'dir.
Sarısu Çayı | |
---|---|
Çayın, deniz döküldüğü kısım | |
Konum | |
Ülke(ler) | Türkiye, Kocaeli |
Genel bilgiler | |
Kaynak rakımı | 360 m |
Ağız | Karadeniz |
Ağız rakımı | 0 m |
Uzunluk | 137 km |
Havza alanı | 368 km² |
Debi | 3,82 m³/sn |
Genel özellikleri
Taşlı Tepe (360 m) yamaçlarından Sulucadüzü Deresi adıyla doğan akarsu kuzeye doğru ilerlerken aldığı kollar ile Sarısu adını alır. Ağudağ Tepe'nin doğusundan gelen Uzungöl Deresi ile Öküz Düzü'nde birleşir. Tepecikharmanı Tepe'den doğan, üzerinde Namazgah Barajı olan Doğan Çay (namazgah Deresi) ile denize dökülmeden 2,5 km önce birleşir.
Akarsu havzasının büyük bölümü Kandıra topraklarında, %6,5'i Kaynarca ve İzmit sınırlarındadır. Fazla yüksek olmayan Kocaeli Platosu üzerinde yer alan havza, kuzeye doğru alçalmakta, 0–360 m yükseltileri arasında bulunmaktadır. Çayın denize döküldüğü alanın batısı ve doğusunda yüksek falezler bulunur. Akarsu vadilerinde Kuaterner yaşlı alüvyon görülür. Kıyıya ulaşmadan önce 3 km boyunca menderesler oluşturur.
Jeomorfoloji
Sarısu yatağından aşındırdığı malzemeleri taşıyarak 2,2 km² genişliğinde, çakıl ve kumlardan oluşan bir kıyı ovası oluşturmuştur. D–B uzunluğu 1700 m, K–G uzunluğu 560 m olan dar kıyı ovasına güneydoğusundan ulaşır. Buradan ilginç bir yol izleyen akarsu, denize paralel, kumulların güneyinden D–B yönünde akar, kıyı ovasının batısı ile falezlerin arasından denize ulaşır. Akarsuyun ağzı yıllara göre yer değişmektedir, 2013 yılında ovanın doğusundan denize ulaşmıştır. Bu durumda 1 km uzunluğundaki kıyı okunun gerisindeki eski yatak bir lagün biçimini almıştır. Havzanın %20'sinde çok şiddetli, %66'sında şiddetli, %9'unda orta şiddette erozyon görülür, %5'inde görülmez.
Debi
Sarısu'yun ana kolu üzerinde debi ölçümü yapılmamaktadır. Yulaflı Dere yıllık ortalama debisi 1,89 m³/sn'dir. En fazla akım Şubat'ta 5,21 m³/sn, en düşük Temmuz ayında 0,19 m³/sn'dir. Sarısu'yun batı kolu Doğançay'ın yıllık ortalama debisi 1,93 m³/sn, maksimum debi Aralık ayında 4,84 m³/sn'dir, mayıs–ekim ayları arası debi 1 m³/sn'nin altındadır. İki debinin ortalaması olarak Sarısu'yun 3,82 m³/sn yıllık ortalama debiye sahip olduğuna ulaşılmaktadır. Akarsu ağ tipi (ağaçsı (dantritik)) yapıdadır.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sarisu Cayi Ana Dere Kocaeli ili Kandira ilcesinde Karadeniz e dokulen akarsu Akarsuyun havza alani 368 km uzunlugu 137 km ortalama akimi 3 82 m sn dir Sarisu CayiCayin deniz dokuldugu kisimKonumUlke ler Turkiye KocaeliGenel bilgilerKaynak rakimi 360 mAgiz KaradenizAgiz rakimi 0 mUzunluk 137 kmHavza alani 368 km Debi 3 82 m snSarisu Cayi Turkiye Genel ozellikleriTasli Tepe 360 m yamaclarindan Sulucaduzu Deresi adiyla dogan akarsu kuzeye dogru ilerlerken aldigi kollar ile Sarisu adini alir Agudag Tepe nin dogusundan gelen Uzungol Deresi ile Okuz Duzu nde birlesir Tepecikharmani Tepe den dogan uzerinde Namazgah Baraji olan Dogan Cay namazgah Deresi ile denize dokulmeden 2 5 km once birlesir Akarsu havzasinin buyuk bolumu Kandira topraklarinda 6 5 i Kaynarca ve Izmit sinirlarindadir Fazla yuksek olmayan Kocaeli Platosu uzerinde yer alan havza kuzeye dogru alcalmakta 0 360 m yukseltileri arasinda bulunmaktadir Cayin denize dokuldugu alanin batisi ve dogusunda yuksek falezler bulunur Akarsu vadilerinde Kuaterner yasli aluvyon gorulur Kiyiya ulasmadan once 3 km boyunca menderesler olusturur JeomorfolojiSarisu yatagindan asindirdigi malzemeleri tasiyarak 2 2 km genisliginde cakil ve kumlardan olusan bir kiyi ovasi olusturmustur D B uzunlugu 1700 m K G uzunlugu 560 m olan dar kiyi ovasina guneydogusundan ulasir Buradan ilginc bir yol izleyen akarsu denize paralel kumullarin guneyinden D B yonunde akar kiyi ovasinin batisi ile falezlerin arasindan denize ulasir Akarsuyun agzi yillara gore yer degismektedir 2013 yilinda ovanin dogusundan denize ulasmistir Bu durumda 1 km uzunlugundaki kiyi okunun gerisindeki eski yatak bir lagun bicimini almistir Havzanin 20 sinde cok siddetli 66 sinda siddetli 9 unda orta siddette erozyon gorulur 5 inde gorulmez DebiSarisu yun ana kolu uzerinde debi olcumu yapilmamaktadir Yulafli Dere yillik ortalama debisi 1 89 m sn dir En fazla akim Subat ta 5 21 m sn en dusuk Temmuz ayinda 0 19 m sn dir Sarisu yun bati kolu Dogancay in yillik ortalama debisi 1 93 m sn maksimum debi Aralik ayinda 4 84 m sn dir mayis ekim aylari arasi debi 1 m sn nin altindadir Iki debinin ortalamasi olarak Sarisu yun 3 82 m sn yillik ortalama debiye sahip olduguna ulasilmaktadir Akarsu ag tipi agacsi dantritik yapidadir Kaynakca a b c d e TOPRAK Melike 2017 PDF marmara edu tr 16 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 1 Mayis 2020