Sağlık psikolojisi bir tıbbi psikoloji altdalıdır. Sağlık, hastalık ve sağlık hizmetlerindeki psikolojik ve davranışsal süreçlerin incelenmesidir.Psikolojik, davranışsal ve kültürel faktörlerin fiziksel sağlık ve hastalığa nasıl katkıda bulunduğunu anlamakla ilgilenir. Psikolojik faktörler sağlığı doğrudan etkileyebilir. Örneğin, hipotalamik-hipofiz-adrenal ekseni etkileyen kronik olarak meydana gelen çevresel stres faktörleri kümülatif olarak sağlığa zarar verebilir. Davranışsal faktörler de bir kişinin sağlığını etkileyebilir. Örneğin, belirli davranışlar zamanla zararlı olabilir (sigara içilmesi veya aşırı miktarda alkol tüketilmesi) veya sağlığa (egzersiz yapmak) iyi gelebilir. Sağlık psikologları biyopsikososyal bir yaklaşım benimser. Başka bir deyişle, sağlık psikologları sağlığı sadece biyolojik süreçlerin (örneğin bir virüs, tümör vb.) değil, aynı zamanda psikolojik (örneğin düşünce ve inançlar), davranışsal (örneğin alışkanlıklar) ve sosyal süreçlerin (örneğin, sosyoekonomik durum ve etnik köken) ürünü olarak anlarlar.
Sağlığı etkileyen psikolojik faktörleri anlayarak ve bu bilgiyi yapıcı bir şekilde uygulayarak, sağlık psikologları doğrudan bireysel hastalarla veya dolaylı olarak büyük ölçekli halk sağlığı programlarında çalışarak sağlığı geliştirebilirler. Buna ek olarak, sağlık psikologları, hastaları tedavi ederken disiplinin ürettiği bilgilerden yararlanmaları için diğer sağlık profesyonellerinin (örneğin, doktorlar ve hemşireler) eğitilmesine yardımcı olabilir. Sağlık psikologları çeşitli ortamlarda çalışır: hastaneler ve kliniklerdeki diğer tıp uzmanlarının yanı sıra, büyük ölçekli davranış değişikliği ve sağlığı geliştirme programları üzerinde çalışan halk sağlığı departmanlarında ve araştırma yaptıp ve ders verebilecekleri üniversitelerde çalışabilirler.
İlk başlangıcları klinik psikoloji alanına kadar izlenebilse de, sağlık psikolojisi içinde dört farklı bölüm ve bir ilgili alan, iş sağlığı psikolojisi, zamanla gelişmiştir. Dört bölüm klinik sağlık psikolojisi, halk sağlığı psikolojisi, toplum sağlığı psikolojisi ve kritik sağlık psikolojisidir. Sağlık psikolojisi alanında profesyonel kuruluşlar arasında (APA) 38. Bölümü, İngiliz Psikoloji Derneği (İPD) Sağlık Psikolojisi Bölümü (İPD), Avrupa Sağlık Psikolojisi Derneği, ve Avustralya Psikoloji Derneği (APS) Sağlık Psikologları Koleji sayılabilir. Klinik sağlık psikoloğu olarak ABD'de ileri düzeyde kimlik doğrulama Amerikan Profesyonel Psikoloji Kurulu aracılığıyla sağlanır.
Genel bakış
Psikolojik, tıbbi ve fizyolojik araştırmalardaki son gelişmeler sağlık ve hastalık hakkında yeni bir düşünce yoluna yol açmıştır. Biyopsikososyal model olarak adlandırılan bu kavram, sağlığı ve hastalığı biyolojik özellikler (örn. genetik yatkınlık), davranışsal faktörler (örn. yaşam tarzı, stres, sağlık inançları) ve sosyal koşulların (örn. kültürel etkiler, aile ilişkileri, sosyal destek) bir kombinasyonu olarak inceler.
Biyolojik, davranışsal ve sosyal faktörlerin sağlık ve hastalığı nasıl etkilediğini inceleyen psikologlara sağlık psikoloğu denir. Sağlık psikologları, genel refahı teşvik etmek ve fiziksel hastalıkları anlamak için psikoloji ve sağlık bilgilerini kullanırlar. İnsanlara sağlık ve hastalığın psikolojik ve duygusal yönlerini ele almalarına yardımcı olmak için özel olarak eğitilmiştir. Sağlık psikologları, araştırma yapmak ve klinik değerlendirmeler ve tedavi hizmetleri sağlamak için birçok farklı sağlık uzmanıyla (örn. Doktorlar, diş hekimleri, hemşireler, doktor asistanları, diyetisyenler, sosyal hizmet uzmanları, eczacılar, fizik ve mesleki terapistler ve papazlar) birlikte çalışırlar. Birçok sağlık psikoloğu, daha sağlıklı yaşam tarzlarını teşvik etmek ve insanları sağlıklarını iyileştirmeye teşvik etmek için tasarlanmış yollar araştırmaya ve önleme araştırmalarına odaklanmaktadır. Örneğin, insanların kilo vermesine veya sigarayı bırakmasına yardımcı olabilirler. Sağlık psikologları da yeteneklerini sağlık bakım sistemini geliştirmek için kullanırlar. Örneğin, doktorlara hastalarıyla iletişim kurmanın daha iyi yolları hakkında tavsiyelerde bulunabilirler. Sağlık psikologları, Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Servisi, özel muayenehaneler, üniversiteler, topluluklar, okullar ve organizasyonlar gibi birçok farklı ortamda çalışmaktadır. Birçok sağlık psikoloğu görevlerinin bir parçası olarak klinik hizmetler sunsa da, diğerleri temel olarak öğretim ve araştırmayı içeren klinik olmayan görevlerde çalışırlar. Alanda önde gelen dergiler arasında Sağlık Psikolojisi, Sağlık Psikolojisi Dergisi, İngiliz Sağlık Psikolojisi Dergisi, ve Uygulamalı Psikoloji: Sağlık ve Mutluluk yer almaktadır. Sağlık psikologları insanlarla bire bir, gruplar halinde, aile olarak veya daha büyük bir nüfus düzeyinde çalışabilirler.
- Klinik sağlık psikolojisi (KSP)
- KSP, sağlık psikolojisi alanından türetilen bilimsel bilgilerin, sağlık hizmetleri yelpazesinde ortaya çıkabilecek klinik sorulara uygulanmasıdır. KSP, klinik psikologlar için birçok özel uygulama alanından biridir. Ayrıca, davranışsal sağlığın önleme odaklı alanına ve davranışsal tıbbın tedaviye yönelik alanına da önemli bir katkıda bulunmaktadır. Klinik uygulama eğitim, davranış değiştirme teknikleri ve psikoterapiyi içerir. Bazı ülkelerde, ek eğitim alan bir klinik sağlık psikologu tıbbi psikolog olabilir ve böylece reçete ayrıcalıkları elde edebilir.
- Halk sağlığı psikolojisi (HSP)
- HSP nüfus yönelimlidir. HSP'nin temel amacı, nüfus düzeyinde psikososyal faktörler ve sağlık arasındaki potansiyel nedensel bağlantıları araştırmaktır. Halk sağlığı psikologları, daha iyi halk sağlığını geliştirmek için eğitimcilere, politika yapıcılara ve sağlık hizmeti sağlayıcılarına araştırma sonuçları sunar. HSP, epidemiyoloji, beslenme, genetik ve biyoistatistik gibi diğer halk sağlığı disiplinleriyle müttefiktir. Bazı HSP müdahaleleri, bir bütün olarak popülasyona değil (örneğin, tüm hamile kadınlar) risk altındaki nüfus gruplarına (örn. az eğitimli, bekar hamile kadınlar) yöneliktir.
- Toplum sağlığı psikolojisi (TSP)
- TSP, topluluklarda yaşayan bireylerin sağlığına ve refahına katkıda bulunan topluluk faktörlerini araştırır. TSP ayrıca hastalıklarla mücadele etmek ve fiziksel ve zihinsel sağlığı teşvik etmek için tasarlanmış toplum düzeyinde müdahaleler geliştirir. Topluluk genellikle analiz seviyesi olarak hizmet eder ve sıklıkla sağlıkla ilgili müdahalelerde ortak olarak aranır.
- Eleştirel sağlık psikolojisi (ESP)
- ESP, gücün dağılımı ve güç farklılıklarının sağlık deneyimi ve davranışı, sağlık sistemleri ve sağlık politikası üzerindeki etkisi ile ilgilidir. ESP, tüm ırklardan, cinsiyetlerden, yaşlardan ve sosyoekonomik konumlardan insanlar için sosyal adalet ve evrensel sağlık hakkına öncelik vermektedir. Önemli bir endişe sağlık eşitsizlikleri. Eleştirel sağlık psikoloğu, sadece bir analist veya katalogcu değil, bir değişim aracısıdır. Bu alanda lider bir kuruluş Uluslararası Eleştirel Sağlık Psikolojisi Derneği'dir .
Sağlık psikolojisi, diğer uygulamalı psikolojinin alanları gibi, hem teorik hem de uygulamalı bir alandır. Sağlık psikologları çeşitli araştırma yöntemleri kullanmaktadır. Bu yöntemler kontrollü randomize deneyleri, yarı deneyleri, uzunlamasına çalışmaları, zaman serisi tasarımlarını, kesitsel çalışmaları, vaka kontrol çalışmalarını, nitel araştırmaları ve eylem araştırmalarını içerir . Sağlık psikologları, kardiyovasküler hastalık, (kardiyak psikoloji ), sigara içme alışkanlıkları, dini inançların sağlıkla ilişkisi, alkol kullanımı, sosyal destek, yaşam koşulları, duygusal durum, sosyal sınıf ve daha fazlası dahil olmak üzere çok çeşitli sağlık olaylarını inceler. Bazı sağlık psikologları bireylere uyku problemleri, baş ağrısı, alkol problemleri vb. Diğer sağlık psikologları, topluluk üyelerinin sağlıkları üzerinde kontrol sahibi olmalarına ve tüm toplulukların yaşam kalitesini iyileştirmelerine yardımcı olarak topluluk üyelerini güçlendirmek için çalışırlar.
Kökenleri ve gelişimi
Sağlık psikolojisi farklı toplumlarda farklı biçimlerde gelişmiştir. Sağlıktaki psikolojik faktörler 20. yüzyılın başlarından beri psikosomatik tıp ve daha sonra davranışsal tıp gibi disiplinler tarafından incelenmiştir, ancak bunlar psikolojinin değil, esas olarak tıbbın dallarıydı.
Amerika Birleşik Devletleri 1969 yılında William Schofield, APA için Sağlık Hizmetlerinin Sunulmasında Psikolojinin Rolü başlıklı bir rapor hazırladı. İstisnalar olsa da, zamanın psikolojik araştırmasının sıklıkla zihinsel sağlık ve fiziksel sağlığı ayrı olarak gördüğünü ve psikolojinin fiziksel sağlık üzerindeki etkisine çok az dikkat ettiğini tespit etti. O sırada bu alanda çalışan az sayıdaki psikologdan biri olan Schofield, gelecekteki psikologlar için yeni eğitim ve öğretim biçimleri önerdi. 1973 yılında teklifine cevap veren APA, psikologların (a) sağlıkla ilgili davranışlarını yönetmelerine nasıl yardımcı olabileceğini, (b) hastaların fiziksel sağlık sorunlarını yönetmelerine yardımcı olabileceğini ve (c) sağlık personelini hastalarla daha etkin çalışacak şekilde eğitmek için bir komite oluşturdu.
Sağlık psikolojisi, 1970'lerde ABD'de farklı bir psikoloji disiplini olarak ortaya çıkmaya başladı. 20. yüzyılın ortalarında tıpta davranışların sağlık üzerindeki etkisinin artan bir anlayışı vardı. Örneğin, 1960'larda başlayan Alameda İlçe Çalışması, düzenli öğünlerle beslenen (örn. kahvaltı), sağlıklı bir kiloda olan, yeterli uyku alan, sigara içmeyen, az alkol kullanan ve düzenli olarak egzersiz yapanların daha sağlıklı olduklarını ve daha uzun yaşadıklarını gösterdi. Buna ek olarak, psikologlar ve diğer bilim adamları psikolojik süreçlerle fizyolojik süreçler arasındaki ilişkileri keşfediyorlardı. Bu keşifler, psikososyal stresin kardiyovasküler ve bağışıklık sistemleri üzerindeki etkisinin daha iyi anlaşılmasını ve bağışıklık sisteminin işleyişinin öğrenme yoluyla değiştirilebileceğinin erken bulgularını içermektedir.
Joseph Matarazzo'nun öncülüğünde, 1977'de APA sağlık psikolojisine ayrılmış bir bölüm ekledi. İlk bölüm konferansında Matarazzo, sağlık psikolojisinin tanımlanmasında önemli rol oynayan bir konuşma yaptı. Yeni alanı şu şekilde tanımladı: "Sağlık psikolojisi, psikoloji disiplininin sağlığın teşviki ve sürdürülmesine, hastalığın önlenmesi ve tedavisine, teşhis ve etiyolojik tanımlamaya özel eğitimsel, bilimsel ve mesleki katkılarının toplamıdır. sağlık, hastalık ve ilgili işlev bozukluğu ile sağlık sistemi ve sağlık politikası oluşumunun analizi ve iyileştirilmesi arasındaki ilişkiyi açıklar. " 1980'lerde başka yerlerde benzer organizasyonlar kuruldu. 1986'da İPD bir Sağlık Psikolojisi Bölümü kurdu. Avrupa Sağlık Psikolojisi Derneği 1986 yılında kurulmuştur. Avustralya ve Japonya dahil olmak üzere diğer ülkelerde de benzer organizasyonlar kuruldu. Üniversiteler sağlık psikolojisinde doktora düzeyinde eğitim programları geliştirmeye başladı. ABD'de klinik psikoloji alanında doktora derecesini tamamlayan bireyler için doktora sonrası sağlık psikolojisi eğitim programları oluşturulmuştur.
Birleşik Krallık Psikologlar yıllardır tıbbi ortamlarda çalışmaktadır (İngiltere'de bazen alan tıbbi psikoloji olarak adlandırılmaktadır). Bununla birlikte, tıbbi psikoloji, öncelikle hastaların hastalığa uyum sağlamasına yardımcı olmayı amaçlayan nispeten küçük bir alandır. İPD'nin Tıbbi Bölümün rolünü yeniden ele alması, sağlık psikolojisinin ayrı bir alan olarak ortaya çıkmasına neden olmuştur. Marie Johnston ve John Weinman, İPD Bültenine yazdığı bir mektupta Sağlık Psikolojisi Bölümü'ne büyük bir ihtiyaç olduğunu savundu. Aralık 1986'da bölüm İPD Londra Konferansı'nda kuruldu ve Marie Johnston başkanlık yaptı. 1993 Yılındaki Yıllık İPD Konferansı'nda "Sağlık Psikolojisinde Güncel Eğilimler" in gözden geçirilmesi ve sağlık psikolojisinin "sağlık, hastalık ve sağlık hizmetlerinde psikolojik ve davranışsal süreçlerin incelenmesi" olarak tanımlanması önerildi.
İngiltere'de Sağlık Psikolojisi Kısımı 1993 yılında Özel Grup oldu ve 1997'de bölüm statüsü aldı. Bölüm statüsünün verilmesi, bireysel eğitim ihtiyaçlarının ve sağlık psikologlarının mesleki uygulamalarının tanınması ve üyelerin İPD ile kiralanmış statü kazanabilmeleri anlamına geliyordu. İPD, 2010 yılında Sağlık Meslekleri Konseyi'ne yasal kayıt ile mesleki standartların ve niteliklerin düzenlenmesi devralınana kadar sağlık psikolojisi eğitimi ve uygulamasını düzenlemeye devam etmiştir.
Sağlık psikolojisinin ortaya çıkışıyla çakışan bir dizi ilgili trend şöyledir:
- Davranış ve sağlığı ilişkilendiren epidemiyolojik kanıtlar.
- Genellikle psikologlar tarafından verilen dersler aracılığıyla davranış bilimlerinin tıp fakültesi müfredatına eklenmesi.
- Hasta memnuniyetini ve tıbbi tedaviye uyumu artırmak amacıyla sağlık profesyonellerinin iletişim becerilerinde eğitimi.
- Psikolojik teoriye dayalı artan müdahale sayısı (örn. Davranış değişikliği ).
- Psikofizyoloji ve psikhoneuroimmünolojinin ortaya çıkmasına neden olan psikolojik ve fizyolojik faktörler arasındaki etkileşimin daha iyi anlaşılması.
- Sağlık alanı, inançları, tutumları ve davranışları birbirine bağlayan teorik modelleri test etmek isteyen sosyal psikologlar tarafından araştırmanın hedefi haline gelmiştir.
- AIDS / HIV'in ortaya çıkışı ve salgının tetiklediği davranışsal araştırmalar için finansman artışı.
Sağlık psikolojisinde araştırma ve uygulamayı teşvik etmek için akademik / mesleki kuruluşların ortaya çıkışını, disiplinin çıkarlarını ortaya koymaya başlayan bir dizi ders kitabının yayımlanması izledi.
Hedefler
Davranışsal ve bağlamsal faktörleri anlama
Sağlık psikologları, sağlığı geliştiren, hastalığa yol açan ve sağlık hizmetlerinin etkinliğini etkileyen davranışları ve deneyimleri belirlemek için araştırma yaparlar. Ayrıca sağlık hizmetleri politikasını geliştirmenin yollarını önerirler. Sağlık psikologları, sağlığı teşvik etmek ve hastalıkları önlemek için sigarayı azaltma ve günlük beslenmeyi geliştirme yolları üzerinde çalışmışlardır. Ayrıca hastalık ve bireysel özellikler arasındaki ilişkiyi incelediler. Örneğin, sağlık psikolojisi bir yandan heyecan arayışının kişilik özellikleri, dürtüsellik, düşmanlık / öfke, duygusal dengesizlik ve depresyon ile bir yandan yüksek riskli sürüş arasında bir ilişki bulmuştur.
Sağlık psikolojisi aynı zamanda sağlığı etkileyen ekonomik, kültürel, topluluk, sosyal ve yaşam tarzı faktörleri gibi bağlamsal faktörlerle de ilgilidir. Fiziksel bağımlılık sigarayı bırakmayı engeller. Bazı araştırmalar baştan çıkarıcı reklamcılığın tütüne psikolojik bağımlılığa da katkıda bulunduğunu öne sürmektedir ancak diğer araştırmalar medyaya maruz kalma ve gençlerde sigara içme arasında bir ilişki bulamamıştır. OHP araştırması, az karar enlemini yüksek psikolojik iş yükü ile birleştiren işlerde çalışan kişilerin kardiyovasküler hastalık için artmış risk altında olduğunu göstermektedir. Diğer OHP araştırmaları, işsizlik ile kan basıncındaki yükselmeler arasında bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. Epidemiyolojik araştırmalar sosyal sınıf ve kardiyovasküler hastalık arasındaki ilişkiyi belgelemektedir.
Sağlık psikologları ayrıca insanların sağlıklı kalmasına yardımcı olmak ve hastaların hastalık tedavi rejimlerine uymalarına yardımcı olmak için sağlık davranışlarını değiştirmeyi amaçlamaktadır (ayrıca sağlık eylem süreci yaklaşımına bakınız). Sağlık psikologları bu amaçla bilişsel davranışçı terapi ve uygulamalı davranış analizi (davranış değişikliğine de bakınız) kullanmaktadır.
Hastalığı önleme
Sağlık psikologları, yukarıda belirtildiği gibi, davranış değişikliği yoluyla sağlığı teşvik eder; ancak hastalığı başka şekillerde de önlemeye çalışırlar. Sağlık psikologları, insanların sigaralarını bırakmak, tükettikleri alkol miktarını azaltmak, daha sağlıklı beslenmek ve düzenli egzersiz yapmak gibi yaşamlarında değişiklik yapmalarına yardımcı olabilecek programlar geliştirip çalıştırarak insanların sağlıklı bir yaşam sürmelerine yardımcı olmaya çalışırlar. Sağlık psikolojisi tarafından bilgilendirilen kampanyalar tütün kullanımını hedeflemiştir. Tütün ürünlerini en az karşılayabilenler en çok tüketirler. Tütün, bireylere, mahrum ve korunmasız bireylerin yaşamlarını karakterize eden günlük stres deneyimlerine eşlik eden aşırı duygusal durumları kontrol etmenin bir yolunu sunar. Uygulayıcılar, eğitimi ve etkili iletişimi hastalıkların önlenmesinin bir parçası olarak vurgulamaktadır, çünkü birçok insan yaşamlarında mevcut hastalık riskini tanımamakta veya en aza indirmektedir. Ayrıca, birçok kişi günlük baskılar ve stresler nedeniyle sağlık uygulamaları hakkındaki bilgilerini sık sık uygulayamamaktadır. Sigara içenleri sigaraya olan bağımlılığını azaltmak için motive etmeye yönelik nüfus temelli girişimlerin yaygın bir örneği sigara karşıtı kampanyalardır.
Sağlık psikologları hastalığı önleyerek sağlığı ve refahı artırmaya yardımcı olur. Bazı hastalıklar erken yakalanırsa daha etkili bir şekilde tedavi edilebilir. Sağlık psikologları, bazı insanların neden erken tarama veya aşılama aramadıklarını anlamak için çalıştılar ve bu bilgiyi, insanları kanser ve kalp hastalığı gibi hastalıklar için erken sağlık kontrolleri yapmaya teşvik etmenin yollarını geliştirmek için kullandılar. Sağlık psikologları ayrıca insanların riskli davranışlardan kaçınmasına yardımcı olacak yollar (örneğin korunmasız cinsel ilişkiye girmek) ve sağlığı geliştirici davranışları (örneğin düzenli diş fırçalama veya el yıkama) teşvik etmek için yollar bulmaktadır.
Sağlık psikologları, doktorlar ve hemşireler de dahil olmak üzere sağlık uzmanlarını, risk faktörlerine maruziyeti azaltmak ve sağlığı geliştirici davranış değişiklikleri yapmak için etkili stratejileri anlama, hatırlama ve uygulamadaki engelleri aşacak şekilde hastalarla etkili bir şekilde iletişim kurma konusunda eğitmeyi amaçlamaktadır.
Ayrıca OHP'den işyerindeki stres azaltma müdahalelerinin etkili olabileceğine dair kanıtlar da vardır. Örneğin, Kompier ve meslektaşları, otobüs şoförlerindeki stresi azaltmaya yönelik bazı müdahalelerin çalışanlar ve otobüs şirketleri için faydalı etkileri olduğunu göstermiştir.
Hastalığın etkileri
Sağlık psikologları, hastalığın bireylerin psikolojik refahını nasıl etkilediğini araştırır. Ağır hasta veya yaralanan bir kişi birçok farklı pratik stresle karşı karşıyadır. Bu stres faktörleri, tıbbi ve diğer masrafların karşılanması, hastaneden eve geldiğinde uygun bakımı alma sorunları, bakmakla yükümlü olunan kişilere bakmanın önündeki engeller, kişinin kendine güven duygusunu kaybetmesi, "hasta bir insan" olarak istenmeyen yeni bir kimlik kazanma gibi deneyimleri içerir. Bu stres faktörleri depresyona, benlik saygısının azalmasına vb. yol açabilir.
Sağlık psikolojisi ayrıca ölümcül hastalığı olan bireylerin yaşamlarını iyileştirme ile de ilgilidir. İyileşme umudu az olduğunda, sağlık psikoloğu terapistler, hastanın psikolojik refahının en azından bir kısmını iyileştirmesine yardımcı olarak hastanın yaşam kalitesini artırabilir. Sağlık psikologları, yas tutanlara (yakınını kaybedenlere) tedavi hizmetleri sunmakla da ilgilenmektedir.
Sağlık politikalarının eleştirel analizi
Eleştirel sağlık psikologları, sağlık politikasının eşitsizlikleri, eşitsizlikleri ve sosyal adaletsizliği nasıl etkileyebileceğini araştırmaktadır. Bu araştırma yolları, sağlık psikolojisinin kapsamını bireysel sağlık seviyesinin ötesine, bölgeler ve uluslararasında ve içinde sağlığın sosyal ve ekonomik belirleyicilerinin incelenmesine kadar genişletmektedir. Anaakım sağlık psikolojisinin bireyciliği, sağlık deneyimini sıfırlayan nitel yöntemler kullanılarak eleştirel sağlık psikologları tarafından eleştirilmiştir.
Araştırma yürütmek
Diğer psikoloji disiplinlerindeki psikologlar gibi, sağlık psikologları da araştırma yöntemleri konusunda ileri düzeyde bilgi sahibidir. Sağlık psikologları bu bilgiyi çeşitli sorular üzerinde araştırma yapmak için kullanırlar. Örneğin, sağlık psikologları aşağıdaki gibi soruları cevaplamak için araştırma yaparlar:
- Sağlıklı beslenmeyi ne etkiler?
- Stres kalp hastalığına nasıl bağlıdır?
- Genetik testin duygusal etkileri nelerdir?
- İnsanların sağlıklarını iyileştirmek için sağlık davranışlarını nasıl değiştirebiliriz?
Öğretim ve iletişim
Sağlık psikologları aynı zamanda sağlıklı beslenme, sigarayı bırakma, kilo verme vb. gibi konularda diğer sağlık görevlilerini eğitmekten de sorumlu olabilirler. Sağlık psikologları bunların yanında sağlık görevlilerini kötü haberlerin nasıl iletileceği veya tedaviye uyumu artırmak amacıyla davranış değişikliğini nasıl destekleyecekleri gibi iletişim becerileri konusunda eğitirler.
Uygulamalar
Sağlık psikologları, tıbbi konsültasyonlar sırasında doktorlar ve hastalar arasındaki iletişim sürecine yardımcı olur. Bu süreçte birçok sorun vardır, hastalar birçok tıbbi terimin, özellikle anatomik terimlerin (örn. Bağırsaklar) önemli ölçüde anlaşılmadığını gösterir. Bu konudaki bir araştırma alanı "doktor merkezli" veya "hasta merkezli" konsültasyonları içermektedir. Doktor merkezli konsültasyonlar genellikle direktiftir ve hasta soruları yanıtlar ve karar vermede daha az rol oynar. Bu tarz yaşlı insanlar ve diğerleri tarafından tercih edilmesine rağmen, birçok insan ilham verdiği hiyerarşi veya cehalet duygusundan hoşlanmaz. Hastanın ihtiyaçlarına odaklanan, karar vermeden önce doktoru hastayı tamamen dinlemeyi ve hastayı tedavi seçme ve tanı bulma sürecine dahil etmeyi içeren hasta merkezli konsültasyonları tercih ederler.
Tıbbi tavsiyeye uyumun geliştirilmesi
Sağlık psikologları, insanların tıbbi tavsiyelere uymalarını ve tedavi rejimlerine uymalarını amaçlayan araştırma ve uygulamalarda bulunurlar. Hastalar sıklıkla haplarını almayı veya yan etkiler nedeniyle reçeteli ilaçlarını almamayı tercih ederler. Reçeteli ilaç almamak maliyetlidir ve başkalarına yardım edebilecek milyonlarca kullanılabilir ilacı harcar. Tahmini yapışma oranlarının ölçülmesi zordur (aşağıya bakınız); Bununla birlikte, tedavi programlarının bireylerin günlük yaşamlarına uyarlanmasıyla uyumun geliştirilebileceğine dair kanıtlar vardır. Ek olarak, geleneksel bilişsel-davranışçı terapiler, kronik hastalıklardan muzdarip ve psikolojik sıkıntıya eşlik eden insanlar için, daha geniş tedavi yaklaşımının bir parçası olarak tıbbi tavsiyeye bağlılığı teşvik eden, destekleyen ve güçlendiren modülleri içerecek şekilde uyarlanmıştır.
Uyumu ölçme yolları
Sağlık psikologları, hastaların tıbbi rejimlere olan bağlılığını ölçmenin çeşitli yollarını tanımladılar:
- İlaç şişesindeki hap sayısını sayma
- Öz raporları kullanma
- Şişenin kaç kez açıldığını takip eden "Trackcap" şişelerini kullanma.
Ağrıyı yönetmek
Sağlık psikolojisi, ağrıyı azaltmak veya ortadan kaldırmak için tedaviler bulmanın yanı sıra epizodik analjezi, nedensel, nevralji ve fantom uzuv ağrısı gibi ağrı anomalilerini anlamaya çalışır. Ağrı ölçme ve açıklayan görevi sorunlu olmasına rağmen, McGill Ağrı Anketi 'nin geliştirilmesi bu alanda ilerleme sağlanmasına katkıda bulunmıştur. Ağrı tedavisi analjezi, akupunktur (diz osteoartritinde ağrıyı azaltmada etkili olduğu bulunmuştur), biyogeribildirim ve içerebilir.
Sağlık psikologunun rolleri
Aşağıda, Birleşik Krallık'ın Ulusal Sağlık Servisi ve özel muayenehane gibi uygulamalı ortamlarda sağlık psikologlarının sahip oldukları pozisyon türlerine bazı örnekler verilmiştir.
- Danışman sağlık psikologu : Danışman sağlık psikoloğu, tütün kontrolü ve sigara bırakma hizmetlerini yönetmek ve sağlık eğitmenlerinin yönetiminde profesyonel liderlik sağlamak da dahil olmak üzere halk sağlığı içinde sağlık psikolojisine öncülük edecektir.
- Uzman sağlık psikoloğu : Bir uzman sağlık psikoloğu, örneğin, İngiltere'nin önde gelen kalp ve akciğer hastanelerinden birinde sağlık psikolojisi hizmetini yönetebilir, hastalara klinik hizmet sunabilir ve çokdisiplinli ekibin tüm üyelerine tavsiyelerde bulunabilir.
- Sağlık psikoloğu : Sağlık psikoloğunun rolünün bir örneği, kilo yönetimi merkezi için sağlık psikolojisi girdisi sağlamak olabilir. Kişiye özel bir kilo yönetimi programının tedavisi, geliştirilmesi ve sunulmasının psikolojik değerlendirmesi ve sağlık danışmanlığı ve tıbbi tedaviye uyumun artırılmasına yönelik yaklaşımlar konusunda danışmanlık yapılması gibi.
- Araştırmacı psikolog: Araştırmacı sağlık psikologları, örneğin, demans tanısı almanın psikolojik etkisini araştırmak veya yanık yaralanmaları için psikolojik destek sağlamanın yollarını değerlendirmek için sağlık psikolojisi araştırmaları yürütür. Araştırma, sağlıklı beslenme veya fiziksel aktivitenin belirleyicilerini araştırmak veya insanların neden uyuşturucu madde kullanımına yöneldiğini anlamak gibi sağlığın teşviki ve geliştirilmesi alanında da yapılabilir.
- Asistan sağlık psikologu : Bir asistan olarak sağlık psikologu, nitelikli bir sağlık psikoloğu tarafından denetlenirken, hastaları değerlendirme, sağlık davranışlarını değiştirmek için psikolojik müdahaleler yapma ve araştırma yürütme konusunda deneyim kazanacaktır.
Eğitim
İngiltere'de sağlık psikologları Sağlık Meslekleri Konseyi tarafından kayıtlıdır ve Sağlık Psikolojisi Bölümü'nün İPD'ye tam üyeliğine uygun olacak şekilde eğitilmiştir. İPD ile görevlendirilmiş kayıtlı sağlık psikologları en az altı yıl eğitim almış ve en az üç yıl sağlık psikolojisi alanında uzmanlaşmıştır. Eğitimdeki sağlık psikologları İPD aşama 1 eğitimini tamamlamalı ve İPD Aşama 2 eğitim rotasına veya İPD onaylı bir üniversite doktora sağlık psikolojisi programına kayıtlı olmalıdır. Kalifiye olduktan sonra, sağlık psikologları Ulusal Sağlık Servisi, üniversiteler, okullar, özel sağlık hizmetleri ve araştırma ve yardım kuruluşları gibi çeşitli ortamlarda çalışabilirler. Eğitimdeki bir sağlık psikoloğu, kayıt ve kiralanmış statüye doğru çalışırken uygulanan ortamlarda çalışıyor olabilir. Bir sağlık psikologu aşağıdaki alanların hepsinde yetkinlik göstermiş olacaktır:
- mesleki beceriler (etik ve yasal standartların uygulanması, iletişim ve ekip çalışması),
- araştırma becerileri (çeşitli alanlarda psikolojik araştırma tasarlama, yürütme ve analiz etme),
- danışmanlık becerileri (planlama ve değerlendirme),
- öğretim ve eğitim becerileri (büyük ve küçük ölçekli eğitim programının tasarlanması, verilmesi ve değerlendirilmesi bilgisi),
- müdahale becerileri (davranış değişikliği müdahalelerinin teslimi ve değerlendirilmesi).
Tüm nitelikli sağlık psikologları, kariyerleri boyunca her yıl psikoloji için (SMK) sürdürmeli ve kaydetmelidir.
Avustralya'da sağlık psikologları Avustralya Psikoloji Kurulu tarafından kayıtlıdır. Onaylanmış bir sağlık psikoloğu olmanın standart yolu, en az altı yıllık eğitim ve iki yıllık kayıt programı içerir. Sağlık psikologları da her yıl sürekli mesleki gelişimi üstlenmelidir.
Ayrıca bakınız
Konuyla ilgili yayınlar
- Caltabiano, ML ve Ricciardelli, L. (Eds.). (2012). Sağlık Psikolojisinde Uygulamalı Konular . Wiley. .
- Cohen, LM; McChargue, DE; Ve Collins, Jr. FL (Eds.). (2003). Sağlık Psikolojisi El Kitabı: Davranışsal Tıp Uzmanı için pratik konular. Bin Meşe, CA: Adaçayı Yayınları.
- David F. Marks, Michael Murray ve Emee Vida Estacio (2018) Sağlık Psikolojisi.11 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Teori-Araştırma-Uygulama11 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (5. Baskı) Adaçayı Yayınları. ISBN (hbk) (pbk).
- Michie, S .; Ve Abraham, C. (Eds.). (2004). Uygulamada sağlık psikolojisi. Londra. İPD Blackwells.
- Ogden, J. (2007). Sağlık Psikolojisi: Bir Ders Kitabı (4. baskı.). Berkshire, İngiltere: Açık Üniversite Yayınları.
- Hızlı, JC; Ve Tetrick, LE (Eds.). (2011). İş Sağlığı Psikolojisi El Kitabı (2. Baskı.). Washington, DC: Amerikan Psikologlar Derneği.
- Schonfeld, IS ve Chang, C.-H. (2017). İş sağlığı psikolojisi: İş, stres ve sağlık . New York, NY: Springer Yayın Şirketi.
- Taylor, SE (1990). Sağlıklı psikoloji. Amerikalı Psikolog, 45, 40-50.
Kaynakça
- ^ Johnston, M. (1994). Current trends in Health Psychology. The Psychologist, 7, 114-118.
- ^ Ogden, J. (2012). Health Psychology: A Textbook (5th ed.). Maidenhead, UK: Open University Press.
- ^ Rogers, R. W. (1983). Preventive health psychology: An interface of social and clinical psychology. Journal of Social and Clinical Psychology, 1(2), 120-127. DOI:10.1521/jscp.1983.1.2.120
- ^ Everly, G. S., Jr. (1986). An introduction to occupational health psychology. In P. A. Keller & L. G. Ritt (Eds.), Innovations in clinical practice: A source book, Vol. 5 (pp. 331-338). Sarasota, FL: Professional Resource Exchange.
- ^ . 16 Kasım 2018. 11 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2020.
- ^ . 4 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2020.
- ^ . 1 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2020.
- ^ "European Health Psychology Society". 3 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Şubat 2020.
- ^ . 8 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2020.
- ^ . 15 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2020.
- ^ a b c d The British Psychological Society. (2011). What is health psychology? A guide for the public.
- ^ "The British Journal of Health Psychology". 6 Şubat 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Şubat 2020.
- ^ "Applied Psychology: Health and Well-Being". 11 Aralık 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Şubat 2020.
- ^ Lubek, I., & Murray, M. (eds.) (2018) Histor{y/ies} of health psycholog{y/ies} [special issue]. Journal of Health Psychology, 23(3), 361-523.
- ^ Schofield, W. (1969). The role of psychology in the delivery of health services. American Psychologist, 24(6), 565-584.
- ^ Johnston, M., Weinman, J. & Chater, A. (2011). A healthy contribution. The Psychologist, 24(12), 890-892.
- ^ Belloc, N., & Breslow, L. (1972). Relationship of physical health status and health practices. Preventive Medicine, 1(3), 409-421.
- ^ Sterling, P., & Eyer, J. (1981). Biological basis of stress-related mortality. Social Science & Medicine. Part E, Medical Psychology, 15(1), 3-42.
- ^ Ader, R. & Cohen, N. (1975). Behaviorally conditioned immunosuppression. Psychosomatic Medicine, 37(4), 333–340.
- ^ Matarazzo, J. D. (1980). Behavioral health and behavioral medicine: Frontiers for a new health psychology. American Psychologist, 35, 807-818.
- ^ Belar, C. D., Mendonca McIntyre, T. & Matarazzo, J. D. (2003). Health psychology. In D. K. Freedheim & I. Weiner (Eds.), Handbook of Psychology. Vol.1: History of Psychology. New York: Wiley
- ^ Murray, M. (2018). The pre-history of health psychology in the UK: From natural science and psychoanalysis to social science, social cognition and beyond. Journal of Health Psychology, 23(3), 472-491
- ^ Bennett, p. (2015) Clinical health psychology. In J. Hall, D. Pilgrim & G. Turpin (eds.) Clinical psychology in Britain: Historical perspectives (pp. 296-308). Leicester: BPS
- ^ a b c Johnson, M., Weinman, J., & Chater, A. (2011) A healthy Contribution. Health Psychology, 24 (12) 890-902
- ^ Johnston, M. (1994). Health psychology:Current trends. The Psychologist, 7, 114–118.
- ^ Fishbein, M., & Ajzen, I. (1975). Belief, attitude, intention, and behavior: An introduction to theory and research. Reading, MA: Addison-Wesley.
- ^ Murray, M. (2014). Social history of health psychology: context and textbooks. Health Psychology Review, 8, 215-237.
- ^ Sharman, S.J.; Garry, M.; Jacobsen, J.A.; Loftus, E.F.; & Ditto, P.H. (2008). False memories for end-of-life decisions. Health Psychology, 27, 291–96.
- ^ Dusseldorp, E.; van Elderen, T.; & Maes, S.; & Kraaij, V. (1999). A meta-analysis of psychoeducational programs for coronary heart disease patients. Health Psychology, 18, 506–19.
- ^ Resnicow, K.; Jackson, A.; Blissett, D.; Wang, T.; McCarty, F.; Rahotep, S.; & Periasamy, S. (2005). Results of the Healthy Body Healthy Spirit Trial. Health Psychology, 24, 339–48.
- ^ Beirness, D.J. (1993). Do we really drive as we live? The role of personality factors in road crashes. Alcohol, Drugs & Driving, 9, 129–43.
- ^ Pierce, J.P.; & Gilpin, E.A. (1995). A historical analysis of tobacco marketing and the uptake of smoking by youth in the United States: 1890–1977. Health Psychology, 14, 500–508.
- ^ Ferguson C.J. & Meehan, D.C. (2011). With friends like these...: Peer delinquency influences across age cohorts on smoking, alcohol and illegal substance use. European Psychiatry, 26(1), 6–12.
- ^ Rosenström, T., Hintsanen, M., Jokela, M., Keltikangas-Järvinen, L., Kivimäki, M., Juonala, M., & ... Viikari, J. S. (2011). Change in job strain and progression of atherosclerosis: The Cardiovascular Risk in Young Finns study. Journal of Occupational Health Psychology, 16(1), 139-150. DOI:10.1037/a0021752
- ^ Johnson, J.V., Stewart, W., Hall, E.M., Fredlund, P., & Theorell, T. (1996). Long-term psychosocial work environment and cardiovascular mortality among Swedish men. American Journal of Public Health, 86(3), 324–31. DOI:10.2105/AJPH.86.3.324
- ^ Ilies, R., Dimotakis, N., & Watson, D. (2010). Mood, blood pressure, and heart rate at work: An experience-sampling study. Journal of Occupational Health Psychology, 15(2), 120-130. DOI:10.1037/a0018350
- ^ Kasl, S.V. & Cobb, S. (1970). Blood pressure changes in men undergoing job loss: A preliminary report. Psychosomatic Medicine, 32(1), 19–38.
- ^ Marmot, M.G. & Theorell, T. (1988). Social class and cardiovascular disease: The contribution of work. International Journal of Health Services, 18, 659–74.
- ^ Whalen, C.K.; Jamner, L.D.; Henker, B. & Delfino, R.J. (2001). Smoking and moods in adolescents with depressive and aggressive dispositions: Evidence from surveys and electronic diaries. Health Psychology, 20, 99–111.
- ^ Hershey, J.C.; Niederdeppe, J. & Evans, W.D. (2005). The theory of 'truth': How counterindustry campaigns affect smoking behavior among teens. Health Psychology, 24, 22–31.
- ^ Ogden, J.; Bavalia, K.; Bull, M.; Frankum, S.; Goldie, C.; Gosslau, M.; et al. (2004) 'I want more time with my doctor': A quantitative study of time and the consultation. Family Practice, 21, 479–83.
- ^ Kompier, M.A.J.; Aust, B.; van den Berg, A.-M. & Siegrist, J. (2000). Stress prevention in bus drivers: Evaluation of 13 natural experiments. Journal of Occupational Health Psychology, 5, 32–47.
- ^ Cassileth, B.R.; Lusk, E.J.; Strouse, T.B.; Miller, D.S.; Brown, L.L.; Cross, P.A. & Tenaglia, A.N. (1984). Psychosocial status in chronic illness. New England Journal of Medicine, 311, 506–11.
- ^ Lander, D.A. & Graham-Pole, J.R. (2008). Love medicine for the dying and their caregivers: The body of evidence. Journal of Health Psychology, 13, 201–12.
- ^ O'Brien, J.M.; Forrest, L.M. & Austin, A.E. (2002). Death of a partner: Perspectives of heterosexual and gay men. Journal of Health Psychology, 7, 317–28.
- ^ Martire, L.M. and Franks, M.M., 2014. The role of social networks in adult health: Introduction to the special issue. Health Psychology, 33(6), pp.501-504.
- ^ a b c d e . 15 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2020.
- ^ Boyle, C.M. (1970). Difference between patients' and doctors' interpretation of some common medical terms. British Medical Journal, 2, 286–89.
- ^ Dowsett, S.M., Saul, J.L., Butow, P.N., Dunn, S.M., Boyer, M.J., Findlow, R., & Dunsmore, J. (2000). Communication styles in the cancer consultation: Preferences for a patient-centred approach. Psycho-Oncology, 9, 147–56.
- ^ Clark, M.; Hampson, S.E.; Avery, L. & Simpson, R. (2004). Effects of a tailored lifestyle self-management intervention in patients with type 2 diabetes. British Journal of Health Psychology, 9 (Pt 3), 365–79.
- ^ Safren, S., Gonzalez, J., Wexler, D., Psaros, C., Delahanty, L., Blashill, A., . . . Cagliero, E. (2014). A Randomized Controlled Trial of Cognitive Behavioral Therapy for Adherence and Depression (CBT-AD) in Patients With Uncontrolled Type 2 Diabetes. Diabetes Care, 37 (3): 625-633. DOI:10.2337/dc13-0816.
- ^ Banyard, P. (2002). Psychology in practice: Health. London, England: Hodder & Stoughton Educational.
- ^ Melzack, R. (1975). The McGill Pain Questionnaire: Major properties and scoring methods. Pain, 1(3), 277–299.
- ^ Berman, B.; Singh B.B.; Lao, L.; Langenberg, P.; Li, H.; Hadhazy, V.; Bareta, J. & Hochberg, M. (1999). A randomized trial of acupuncture as an adjunctive therapy in osteoarthritis of the knee. Rheumatology, 38(4), 346–54.
- ^ a b The British Psychological Society. (2011). Health Psychology in applied settings: A guide for employers.
- ^ . Psychology Board of Australia. 15 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2020.
- ^ . Registrar Program. 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2020.
- ^ . Continuing professional development resources. 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
Kuzey Amerika
- Amerikan Psikologlar Derneği, Bölüm 38: Sağlık Psikolojisi4 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . . Erişim tarihi: 15:52, 29 Temmuz 2014 (UTC).
- 38:17 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . APA.org'da Sağlık Psikolojisi17 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . . Erişim tarihi: 15:52, 29 Temmuz 2014 (UTC).
- İş Sağlığı Psikolojisi Derneği . Erişim tarihi: 15:52, 29 Temmuz 2014 (UTC).
- Davranışsal Tıp Derneği22 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . . Erişim tarihi: 15:52, 29 Temmuz 2014 (UTC).
Avrupa
- Avrupa Sağlık Psikolojisi Derneği3 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . . Erişildi: 15:06, 25 Temmuz 2017 (UTC).
- İngiliz Psikoloji Derneği Sağlık Psikolojisi Bölümü5 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . . Erişim tarihi: 15:52, 29 Temmuz 2014 (UTC).
- Avrupa İş Sağlığı Psikolojisi Akademisi22 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . . Erişim tarihi: 15:52, 29 Temmuz 2014 (UTC).
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Saglik psikolojisi bir tibbi psikoloji altdalidir Saglik hastalik ve saglik hizmetlerindeki psikolojik ve davranissal sureclerin incelenmesidir Psikolojik davranissal ve kulturel faktorlerin fiziksel saglik ve hastaliga nasil katkida bulundugunu anlamakla ilgilenir Psikolojik faktorler sagligi dogrudan etkileyebilir Ornegin hipotalamik hipofiz adrenal ekseni etkileyen kronik olarak meydana gelen cevresel stres faktorleri kumulatif olarak sagliga zarar verebilir Davranissal faktorler de bir kisinin sagligini etkileyebilir Ornegin belirli davranislar zamanla zararli olabilir sigara icilmesi veya asiri miktarda alkol tuketilmesi veya sagliga egzersiz yapmak iyi gelebilir Saglik psikologlari biyopsikososyal bir yaklasim benimser Baska bir deyisle saglik psikologlari sagligi sadece biyolojik sureclerin ornegin bir virus tumor vb degil ayni zamanda psikolojik ornegin dusunce ve inanclar davranissal ornegin aliskanliklar ve sosyal sureclerin ornegin sosyoekonomik durum ve etnik koken urunu olarak anlarlar Sagligi etkileyen psikolojik faktorleri anlayarak ve bu bilgiyi yapici bir sekilde uygulayarak saglik psikologlari dogrudan bireysel hastalarla veya dolayli olarak buyuk olcekli halk sagligi programlarinda calisarak sagligi gelistirebilirler Buna ek olarak saglik psikologlari hastalari tedavi ederken disiplinin urettigi bilgilerden yararlanmalari icin diger saglik profesyonellerinin ornegin doktorlar ve hemsireler egitilmesine yardimci olabilir Saglik psikologlari cesitli ortamlarda calisir hastaneler ve kliniklerdeki diger tip uzmanlarinin yani sira buyuk olcekli davranis degisikligi ve sagligi gelistirme programlari uzerinde calisan halk sagligi departmanlarinda ve arastirma yaptip ve ders verebilecekleri universitelerde calisabilirler Ilk baslangiclari klinik psikoloji alanina kadar izlenebilse de saglik psikolojisi icinde dort farkli bolum ve bir ilgili alan is sagligi psikolojisi zamanla gelismistir Dort bolum klinik saglik psikolojisi halk sagligi psikolojisi toplum sagligi psikolojisi ve kritik saglik psikolojisidir Saglik psikolojisi alaninda profesyonel kuruluslar arasinda APA 38 Bolumu Ingiliz Psikoloji Dernegi IPD Saglik Psikolojisi Bolumu IPD Avrupa Saglik Psikolojisi Dernegi ve Avustralya Psikoloji Dernegi APS Saglik Psikologlari Koleji sayilabilir Klinik saglik psikologu olarak ABD de ileri duzeyde kimlik dogrulama Amerikan Profesyonel Psikoloji Kurulu araciligiyla saglanir Genel bakisPsikolojik tibbi ve fizyolojik arastirmalardaki son gelismeler saglik ve hastalik hakkinda yeni bir dusunce yoluna yol acmistir Biyopsikososyal model olarak adlandirilan bu kavram sagligi ve hastaligi biyolojik ozellikler orn genetik yatkinlik davranissal faktorler orn yasam tarzi stres saglik inanclari ve sosyal kosullarin orn kulturel etkiler aile iliskileri sosyal destek bir kombinasyonu olarak inceler Biyolojik davranissal ve sosyal faktorlerin saglik ve hastaligi nasil etkiledigini inceleyen psikologlara saglik psikologu denir Saglik psikologlari genel refahi tesvik etmek ve fiziksel hastaliklari anlamak icin psikoloji ve saglik bilgilerini kullanirlar Insanlara saglik ve hastaligin psikolojik ve duygusal yonlerini ele almalarina yardimci olmak icin ozel olarak egitilmistir Saglik psikologlari arastirma yapmak ve klinik degerlendirmeler ve tedavi hizmetleri saglamak icin bircok farkli saglik uzmaniyla orn Doktorlar dis hekimleri hemsireler doktor asistanlari diyetisyenler sosyal hizmet uzmanlari eczacilar fizik ve mesleki terapistler ve papazlar birlikte calisirlar Bircok saglik psikologu daha saglikli yasam tarzlarini tesvik etmek ve insanlari sagliklarini iyilestirmeye tesvik etmek icin tasarlanmis yollar arastirmaya ve onleme arastirmalarina odaklanmaktadir Ornegin insanlarin kilo vermesine veya sigarayi birakmasina yardimci olabilirler Saglik psikologlari da yeteneklerini saglik bakim sistemini gelistirmek icin kullanirlar Ornegin doktorlara hastalariyla iletisim kurmanin daha iyi yollari hakkinda tavsiyelerde bulunabilirler Saglik psikologlari Birlesik Krallik Ulusal Saglik Servisi ozel muayenehaneler universiteler topluluklar okullar ve organizasyonlar gibi bircok farkli ortamda calismaktadir Bircok saglik psikologu gorevlerinin bir parcasi olarak klinik hizmetler sunsa da digerleri temel olarak ogretim ve arastirmayi iceren klinik olmayan gorevlerde calisirlar Alanda onde gelen dergiler arasinda Saglik Psikolojisi Saglik Psikolojisi Dergisi Ingiliz Saglik Psikolojisi Dergisi ve Uygulamali Psikoloji Saglik ve Mutluluk yer almaktadir Saglik psikologlari insanlarla bire bir gruplar halinde aile olarak veya daha buyuk bir nufus duzeyinde calisabilirler Klinik saglik psikolojisi KSP KSP saglik psikolojisi alanindan turetilen bilimsel bilgilerin saglik hizmetleri yelpazesinde ortaya cikabilecek klinik sorulara uygulanmasidir KSP klinik psikologlar icin bircok ozel uygulama alanindan biridir Ayrica davranissal sagligin onleme odakli alanina ve davranissal tibbin tedaviye yonelik alanina da onemli bir katkida bulunmaktadir Klinik uygulama egitim davranis degistirme teknikleri ve psikoterapiyi icerir Bazi ulkelerde ek egitim alan bir klinik saglik psikologu tibbi psikolog olabilir ve boylece recete ayricaliklari elde edebilir Halk sagligi psikolojisi HSP HSP nufus yonelimlidir HSP nin temel amaci nufus duzeyinde psikososyal faktorler ve saglik arasindaki potansiyel nedensel baglantilari arastirmaktir Halk sagligi psikologlari daha iyi halk sagligini gelistirmek icin egitimcilere politika yapicilara ve saglik hizmeti saglayicilarina arastirma sonuclari sunar HSP epidemiyoloji beslenme genetik ve biyoistatistik gibi diger halk sagligi disiplinleriyle muttefiktir Bazi HSP mudahaleleri bir butun olarak populasyona degil ornegin tum hamile kadinlar risk altindaki nufus gruplarina orn az egitimli bekar hamile kadinlar yoneliktir Toplum sagligi psikolojisi TSP TSP topluluklarda yasayan bireylerin sagligina ve refahina katkida bulunan topluluk faktorlerini arastirir TSP ayrica hastaliklarla mucadele etmek ve fiziksel ve zihinsel sagligi tesvik etmek icin tasarlanmis toplum duzeyinde mudahaleler gelistirir Topluluk genellikle analiz seviyesi olarak hizmet eder ve siklikla saglikla ilgili mudahalelerde ortak olarak aranir Elestirel saglik psikolojisi ESP ESP gucun dagilimi ve guc farkliliklarinin saglik deneyimi ve davranisi saglik sistemleri ve saglik politikasi uzerindeki etkisi ile ilgilidir ESP tum irklardan cinsiyetlerden yaslardan ve sosyoekonomik konumlardan insanlar icin sosyal adalet ve evrensel saglik hakkina oncelik vermektedir Onemli bir endise saglik esitsizlikleri Elestirel saglik psikologu sadece bir analist veya katalogcu degil bir degisim aracisidir Bu alanda lider bir kurulus Uluslararasi Elestirel Saglik Psikolojisi Dernegi dir Saglik psikolojisi diger uygulamali psikolojinin alanlari gibi hem teorik hem de uygulamali bir alandir Saglik psikologlari cesitli arastirma yontemleri kullanmaktadir Bu yontemler kontrollu randomize deneyleri yari deneyleri uzunlamasina calismalari zaman serisi tasarimlarini kesitsel calismalari vaka kontrol calismalarini nitel arastirmalari ve eylem arastirmalarini icerir Saglik psikologlari kardiyovaskuler hastalik kardiyak psikoloji sigara icme aliskanliklari dini inanclarin saglikla iliskisi alkol kullanimi sosyal destek yasam kosullari duygusal durum sosyal sinif ve daha fazlasi dahil olmak uzere cok cesitli saglik olaylarini inceler Bazi saglik psikologlari bireylere uyku problemleri bas agrisi alkol problemleri vb Diger saglik psikologlari topluluk uyelerinin sagliklari uzerinde kontrol sahibi olmalarina ve tum topluluklarin yasam kalitesini iyilestirmelerine yardimci olarak topluluk uyelerini guclendirmek icin calisirlar Kokenleri ve gelisimiSaglik psikolojisi farkli toplumlarda farkli bicimlerde gelismistir Sagliktaki psikolojik faktorler 20 yuzyilin baslarindan beri psikosomatik tip ve daha sonra davranissal tip gibi disiplinler tarafindan incelenmistir ancak bunlar psikolojinin degil esas olarak tibbin dallariydi Amerika Birlesik Devletleri 1969 yilinda William Schofield APA icin Saglik Hizmetlerinin Sunulmasinda Psikolojinin Rolu baslikli bir rapor hazirladi Istisnalar olsa da zamanin psikolojik arastirmasinin siklikla zihinsel saglik ve fiziksel sagligi ayri olarak gordugunu ve psikolojinin fiziksel saglik uzerindeki etkisine cok az dikkat ettigini tespit etti O sirada bu alanda calisan az sayidaki psikologdan biri olan Schofield gelecekteki psikologlar icin yeni egitim ve ogretim bicimleri onerdi 1973 yilinda teklifine cevap veren APA psikologlarin a saglikla ilgili davranislarini yonetmelerine nasil yardimci olabilecegini b hastalarin fiziksel saglik sorunlarini yonetmelerine yardimci olabilecegini ve c saglik personelini hastalarla daha etkin calisacak sekilde egitmek icin bir komite olusturdu Saglik psikolojisi 1970 lerde ABD de farkli bir psikoloji disiplini olarak ortaya cikmaya basladi 20 yuzyilin ortalarinda tipta davranislarin saglik uzerindeki etkisinin artan bir anlayisi vardi Ornegin 1960 larda baslayan Alameda Ilce Calismasi duzenli ogunlerle beslenen orn kahvalti saglikli bir kiloda olan yeterli uyku alan sigara icmeyen az alkol kullanan ve duzenli olarak egzersiz yapanlarin daha saglikli olduklarini ve daha uzun yasadiklarini gosterdi Buna ek olarak psikologlar ve diger bilim adamlari psikolojik sureclerle fizyolojik surecler arasindaki iliskileri kesfediyorlardi Bu kesifler psikososyal stresin kardiyovaskuler ve bagisiklik sistemleri uzerindeki etkisinin daha iyi anlasilmasini ve bagisiklik sisteminin isleyisinin ogrenme yoluyla degistirilebileceginin erken bulgularini icermektedir Joseph Matarazzo nun onculugunde 1977 de APA saglik psikolojisine ayrilmis bir bolum ekledi Ilk bolum konferansinda Matarazzo saglik psikolojisinin tanimlanmasinda onemli rol oynayan bir konusma yapti Yeni alani su sekilde tanimladi Saglik psikolojisi psikoloji disiplininin sagligin tesviki ve surdurulmesine hastaligin onlenmesi ve tedavisine teshis ve etiyolojik tanimlamaya ozel egitimsel bilimsel ve mesleki katkilarinin toplamidir saglik hastalik ve ilgili islev bozuklugu ile saglik sistemi ve saglik politikasi olusumunun analizi ve iyilestirilmesi arasindaki iliskiyi aciklar 1980 lerde baska yerlerde benzer organizasyonlar kuruldu 1986 da IPD bir Saglik Psikolojisi Bolumu kurdu Avrupa Saglik Psikolojisi Dernegi 1986 yilinda kurulmustur Avustralya ve Japonya dahil olmak uzere diger ulkelerde de benzer organizasyonlar kuruldu Universiteler saglik psikolojisinde doktora duzeyinde egitim programlari gelistirmeye basladi ABD de klinik psikoloji alaninda doktora derecesini tamamlayan bireyler icin doktora sonrasi saglik psikolojisi egitim programlari olusturulmustur Birlesik Krallik Psikologlar yillardir tibbi ortamlarda calismaktadir Ingiltere de bazen alan tibbi psikoloji olarak adlandirilmaktadir Bununla birlikte tibbi psikoloji oncelikle hastalarin hastaliga uyum saglamasina yardimci olmayi amaclayan nispeten kucuk bir alandir IPD nin Tibbi Bolumun rolunu yeniden ele almasi saglik psikolojisinin ayri bir alan olarak ortaya cikmasina neden olmustur Marie Johnston ve John Weinman IPD Bultenine yazdigi bir mektupta Saglik Psikolojisi Bolumu ne buyuk bir ihtiyac oldugunu savundu Aralik 1986 da bolum IPD Londra Konferansi nda kuruldu ve Marie Johnston baskanlik yapti 1993 Yilindaki Yillik IPD Konferansi nda Saglik Psikolojisinde Guncel Egilimler in gozden gecirilmesi ve saglik psikolojisinin saglik hastalik ve saglik hizmetlerinde psikolojik ve davranissal sureclerin incelenmesi olarak tanimlanmasi onerildi Ingiltere de Saglik Psikolojisi Kisimi 1993 yilinda Ozel Grup oldu ve 1997 de bolum statusu aldi Bolum statusunun verilmesi bireysel egitim ihtiyaclarinin ve saglik psikologlarinin mesleki uygulamalarinin taninmasi ve uyelerin IPD ile kiralanmis statu kazanabilmeleri anlamina geliyordu IPD 2010 yilinda Saglik Meslekleri Konseyi ne yasal kayit ile mesleki standartlarin ve niteliklerin duzenlenmesi devralinana kadar saglik psikolojisi egitimi ve uygulamasini duzenlemeye devam etmistir Saglik psikolojisinin ortaya cikisiyla cakisan bir dizi ilgili trend soyledir Davranis ve sagligi iliskilendiren epidemiyolojik kanitlar Genellikle psikologlar tarafindan verilen dersler araciligiyla davranis bilimlerinin tip fakultesi mufredatina eklenmesi Hasta memnuniyetini ve tibbi tedaviye uyumu artirmak amaciyla saglik profesyonellerinin iletisim becerilerinde egitimi Psikolojik teoriye dayali artan mudahale sayisi orn Davranis degisikligi Psikofizyoloji ve psikhoneuroimmunolojinin ortaya cikmasina neden olan psikolojik ve fizyolojik faktorler arasindaki etkilesimin daha iyi anlasilmasi Saglik alani inanclari tutumlari ve davranislari birbirine baglayan teorik modelleri test etmek isteyen sosyal psikologlar tarafindan arastirmanin hedefi haline gelmistir AIDS HIV in ortaya cikisi ve salginin tetikledigi davranissal arastirmalar icin finansman artisi Saglik psikolojisinde arastirma ve uygulamayi tesvik etmek icin akademik mesleki kuruluslarin ortaya cikisini disiplinin cikarlarini ortaya koymaya baslayan bir dizi ders kitabinin yayimlanmasi izledi HedeflerDavranissal ve baglamsal faktorleri anlama Saglik psikologlari sagligi gelistiren hastaliga yol acan ve saglik hizmetlerinin etkinligini etkileyen davranislari ve deneyimleri belirlemek icin arastirma yaparlar Ayrica saglik hizmetleri politikasini gelistirmenin yollarini onerirler Saglik psikologlari sagligi tesvik etmek ve hastaliklari onlemek icin sigarayi azaltma ve gunluk beslenmeyi gelistirme yollari uzerinde calismislardir Ayrica hastalik ve bireysel ozellikler arasindaki iliskiyi incelediler Ornegin saglik psikolojisi bir yandan heyecan arayisinin kisilik ozellikleri durtusellik dusmanlik ofke duygusal dengesizlik ve depresyon ile bir yandan yuksek riskli surus arasinda bir iliski bulmustur Saglik psikolojisi ayni zamanda sagligi etkileyen ekonomik kulturel topluluk sosyal ve yasam tarzi faktorleri gibi baglamsal faktorlerle de ilgilidir Fiziksel bagimlilik sigarayi birakmayi engeller Bazi arastirmalar bastan cikarici reklamciligin tutune psikolojik bagimliliga da katkida bulundugunu one surmektedir ancak diger arastirmalar medyaya maruz kalma ve genclerde sigara icme arasinda bir iliski bulamamistir OHP arastirmasi az karar enlemini yuksek psikolojik is yuku ile birlestiren islerde calisan kisilerin kardiyovaskuler hastalik icin artmis risk altinda oldugunu gostermektedir Diger OHP arastirmalari issizlik ile kan basincindaki yukselmeler arasinda bir iliski oldugunu ortaya koymaktadir Epidemiyolojik arastirmalar sosyal sinif ve kardiyovaskuler hastalik arasindaki iliskiyi belgelemektedir Saglik psikologlari ayrica insanlarin saglikli kalmasina yardimci olmak ve hastalarin hastalik tedavi rejimlerine uymalarina yardimci olmak icin saglik davranislarini degistirmeyi amaclamaktadir ayrica saglik eylem sureci yaklasimina bakiniz Saglik psikologlari bu amacla bilissel davranisci terapi ve uygulamali davranis analizi davranis degisikligine de bakiniz kullanmaktadir Hastaligi onleme Saglik psikologlari yukarida belirtildigi gibi davranis degisikligi yoluyla sagligi tesvik eder ancak hastaligi baska sekillerde de onlemeye calisirlar Saglik psikologlari insanlarin sigaralarini birakmak tukettikleri alkol miktarini azaltmak daha saglikli beslenmek ve duzenli egzersiz yapmak gibi yasamlarinda degisiklik yapmalarina yardimci olabilecek programlar gelistirip calistirarak insanlarin saglikli bir yasam surmelerine yardimci olmaya calisirlar Saglik psikolojisi tarafindan bilgilendirilen kampanyalar tutun kullanimini hedeflemistir Tutun urunlerini en az karsilayabilenler en cok tuketirler Tutun bireylere mahrum ve korunmasiz bireylerin yasamlarini karakterize eden gunluk stres deneyimlerine eslik eden asiri duygusal durumlari kontrol etmenin bir yolunu sunar Uygulayicilar egitimi ve etkili iletisimi hastaliklarin onlenmesinin bir parcasi olarak vurgulamaktadir cunku bircok insan yasamlarinda mevcut hastalik riskini tanimamakta veya en aza indirmektedir Ayrica bircok kisi gunluk baskilar ve stresler nedeniyle saglik uygulamalari hakkindaki bilgilerini sik sik uygulayamamaktadir Sigara icenleri sigaraya olan bagimliligini azaltmak icin motive etmeye yonelik nufus temelli girisimlerin yaygin bir ornegi sigara karsiti kampanyalardir Saglik psikologlari hastaligi onleyerek sagligi ve refahi artirmaya yardimci olur Bazi hastaliklar erken yakalanirsa daha etkili bir sekilde tedavi edilebilir Saglik psikologlari bazi insanlarin neden erken tarama veya asilama aramadiklarini anlamak icin calistilar ve bu bilgiyi insanlari kanser ve kalp hastaligi gibi hastaliklar icin erken saglik kontrolleri yapmaya tesvik etmenin yollarini gelistirmek icin kullandilar Saglik psikologlari ayrica insanlarin riskli davranislardan kacinmasina yardimci olacak yollar ornegin korunmasiz cinsel iliskiye girmek ve sagligi gelistirici davranislari ornegin duzenli dis fircalama veya el yikama tesvik etmek icin yollar bulmaktadir Saglik psikologlari doktorlar ve hemsireler de dahil olmak uzere saglik uzmanlarini risk faktorlerine maruziyeti azaltmak ve sagligi gelistirici davranis degisiklikleri yapmak icin etkili stratejileri anlama hatirlama ve uygulamadaki engelleri asacak sekilde hastalarla etkili bir sekilde iletisim kurma konusunda egitmeyi amaclamaktadir Ayrica OHP den isyerindeki stres azaltma mudahalelerinin etkili olabilecegine dair kanitlar da vardir Ornegin Kompier ve meslektaslari otobus soforlerindeki stresi azaltmaya yonelik bazi mudahalelerin calisanlar ve otobus sirketleri icin faydali etkileri oldugunu gostermistir Hastaligin etkileri Saglik psikologlari hastaligin bireylerin psikolojik refahini nasil etkiledigini arastirir Agir hasta veya yaralanan bir kisi bircok farkli pratik stresle karsi karsiyadir Bu stres faktorleri tibbi ve diger masraflarin karsilanmasi hastaneden eve geldiginde uygun bakimi alma sorunlari bakmakla yukumlu olunan kisilere bakmanin onundeki engeller kisinin kendine guven duygusunu kaybetmesi hasta bir insan olarak istenmeyen yeni bir kimlik kazanma gibi deneyimleri icerir Bu stres faktorleri depresyona benlik saygisinin azalmasina vb yol acabilir Saglik psikolojisi ayrica olumcul hastaligi olan bireylerin yasamlarini iyilestirme ile de ilgilidir Iyilesme umudu az oldugunda saglik psikologu terapistler hastanin psikolojik refahinin en azindan bir kismini iyilestirmesine yardimci olarak hastanin yasam kalitesini artirabilir Saglik psikologlari yas tutanlara yakinini kaybedenlere tedavi hizmetleri sunmakla da ilgilenmektedir Saglik politikalarinin elestirel analizi Elestirel saglik psikologlari saglik politikasinin esitsizlikleri esitsizlikleri ve sosyal adaletsizligi nasil etkileyebilecegini arastirmaktadir Bu arastirma yollari saglik psikolojisinin kapsamini bireysel saglik seviyesinin otesine bolgeler ve uluslararasinda ve icinde sagligin sosyal ve ekonomik belirleyicilerinin incelenmesine kadar genisletmektedir Anaakim saglik psikolojisinin bireyciligi saglik deneyimini sifirlayan nitel yontemler kullanilarak elestirel saglik psikologlari tarafindan elestirilmistir Arastirma yurutmek Diger psikoloji disiplinlerindeki psikologlar gibi saglik psikologlari da arastirma yontemleri konusunda ileri duzeyde bilgi sahibidir Saglik psikologlari bu bilgiyi cesitli sorular uzerinde arastirma yapmak icin kullanirlar Ornegin saglik psikologlari asagidaki gibi sorulari cevaplamak icin arastirma yaparlar Saglikli beslenmeyi ne etkiler Stres kalp hastaligina nasil baglidir Genetik testin duygusal etkileri nelerdir Insanlarin sagliklarini iyilestirmek icin saglik davranislarini nasil degistirebiliriz Ogretim ve iletisim Saglik psikologlari ayni zamanda saglikli beslenme sigarayi birakma kilo verme vb gibi konularda diger saglik gorevlilerini egitmekten de sorumlu olabilirler Saglik psikologlari bunlarin yaninda saglik gorevlilerini kotu haberlerin nasil iletilecegi veya tedaviye uyumu artirmak amaciyla davranis degisikligini nasil destekleyecekleri gibi iletisim becerileri konusunda egitirler UygulamalarSaglik psikologlari tibbi konsultasyonlar sirasinda doktorlar ve hastalar arasindaki iletisim surecine yardimci olur Bu surecte bircok sorun vardir hastalar bircok tibbi terimin ozellikle anatomik terimlerin orn Bagirsaklar onemli olcude anlasilmadigini gosterir Bu konudaki bir arastirma alani doktor merkezli veya hasta merkezli konsultasyonlari icermektedir Doktor merkezli konsultasyonlar genellikle direktiftir ve hasta sorulari yanitlar ve karar vermede daha az rol oynar Bu tarz yasli insanlar ve digerleri tarafindan tercih edilmesine ragmen bircok insan ilham verdigi hiyerarsi veya cehalet duygusundan hoslanmaz Hastanin ihtiyaclarina odaklanan karar vermeden once doktoru hastayi tamamen dinlemeyi ve hastayi tedavi secme ve tani bulma surecine dahil etmeyi iceren hasta merkezli konsultasyonlari tercih ederler Tibbi tavsiyeye uyumun gelistirilmesi Saglik psikologlari insanlarin tibbi tavsiyelere uymalarini ve tedavi rejimlerine uymalarini amaclayan arastirma ve uygulamalarda bulunurlar Hastalar siklikla haplarini almayi veya yan etkiler nedeniyle receteli ilaclarini almamayi tercih ederler Receteli ilac almamak maliyetlidir ve baskalarina yardim edebilecek milyonlarca kullanilabilir ilaci harcar Tahmini yapisma oranlarinin olculmesi zordur asagiya bakiniz Bununla birlikte tedavi programlarinin bireylerin gunluk yasamlarina uyarlanmasiyla uyumun gelistirilebilecegine dair kanitlar vardir Ek olarak geleneksel bilissel davranisci terapiler kronik hastaliklardan muzdarip ve psikolojik sikintiya eslik eden insanlar icin daha genis tedavi yaklasiminin bir parcasi olarak tibbi tavsiyeye bagliligi tesvik eden destekleyen ve guclendiren modulleri icerecek sekilde uyarlanmistir Uyumu olcme yollari Saglik psikologlari hastalarin tibbi rejimlere olan bagliligini olcmenin cesitli yollarini tanimladilar Ilac sisesindeki hap sayisini sayma Oz raporlari kullanma Sisenin kac kez acildigini takip eden Trackcap siselerini kullanma Agriyi yonetmek Saglik psikolojisi agriyi azaltmak veya ortadan kaldirmak icin tedaviler bulmanin yani sira epizodik analjezi nedensel nevralji ve fantom uzuv agrisi gibi agri anomalilerini anlamaya calisir Agri olcme ve aciklayan gorevi sorunlu olmasina ragmen McGill Agri Anketi nin gelistirilmesi bu alanda ilerleme saglanmasina katkida bulunmistur Agri tedavisi analjezi akupunktur diz osteoartritinde agriyi azaltmada etkili oldugu bulunmustur biyogeribildirim ve icerebilir Saglik psikologunun rolleri Asagida Birlesik Krallik in Ulusal Saglik Servisi ve ozel muayenehane gibi uygulamali ortamlarda saglik psikologlarinin sahip olduklari pozisyon turlerine bazi ornekler verilmistir Danisman saglik psikologu Danisman saglik psikologu tutun kontrolu ve sigara birakma hizmetlerini yonetmek ve saglik egitmenlerinin yonetiminde profesyonel liderlik saglamak da dahil olmak uzere halk sagligi icinde saglik psikolojisine onculuk edecektir Uzman saglik psikologu Bir uzman saglik psikologu ornegin Ingiltere nin onde gelen kalp ve akciger hastanelerinden birinde saglik psikolojisi hizmetini yonetebilir hastalara klinik hizmet sunabilir ve cokdisiplinli ekibin tum uyelerine tavsiyelerde bulunabilir Saglik psikologu Saglik psikologunun rolunun bir ornegi kilo yonetimi merkezi icin saglik psikolojisi girdisi saglamak olabilir Kisiye ozel bir kilo yonetimi programinin tedavisi gelistirilmesi ve sunulmasinin psikolojik degerlendirmesi ve saglik danismanligi ve tibbi tedaviye uyumun artirilmasina yonelik yaklasimlar konusunda danismanlik yapilmasi gibi Arastirmaci psikolog Arastirmaci saglik psikologlari ornegin demans tanisi almanin psikolojik etkisini arastirmak veya yanik yaralanmalari icin psikolojik destek saglamanin yollarini degerlendirmek icin saglik psikolojisi arastirmalari yurutur Arastirma saglikli beslenme veya fiziksel aktivitenin belirleyicilerini arastirmak veya insanlarin neden uyusturucu madde kullanimina yoneldigini anlamak gibi sagligin tesviki ve gelistirilmesi alaninda da yapilabilir Asistan saglik psikologu Bir asistan olarak saglik psikologu nitelikli bir saglik psikologu tarafindan denetlenirken hastalari degerlendirme saglik davranislarini degistirmek icin psikolojik mudahaleler yapma ve arastirma yurutme konusunda deneyim kazanacaktir EgitimIngiltere de saglik psikologlari Saglik Meslekleri Konseyi tarafindan kayitlidir ve Saglik Psikolojisi Bolumu nun IPD ye tam uyeligine uygun olacak sekilde egitilmistir IPD ile gorevlendirilmis kayitli saglik psikologlari en az alti yil egitim almis ve en az uc yil saglik psikolojisi alaninda uzmanlasmistir Egitimdeki saglik psikologlari IPD asama 1 egitimini tamamlamali ve IPD Asama 2 egitim rotasina veya IPD onayli bir universite doktora saglik psikolojisi programina kayitli olmalidir Kalifiye olduktan sonra saglik psikologlari Ulusal Saglik Servisi universiteler okullar ozel saglik hizmetleri ve arastirma ve yardim kuruluslari gibi cesitli ortamlarda calisabilirler Egitimdeki bir saglik psikologu kayit ve kiralanmis statuye dogru calisirken uygulanan ortamlarda calisiyor olabilir Bir saglik psikologu asagidaki alanlarin hepsinde yetkinlik gostermis olacaktir mesleki beceriler etik ve yasal standartlarin uygulanmasi iletisim ve ekip calismasi arastirma becerileri cesitli alanlarda psikolojik arastirma tasarlama yurutme ve analiz etme danismanlik becerileri planlama ve degerlendirme ogretim ve egitim becerileri buyuk ve kucuk olcekli egitim programinin tasarlanmasi verilmesi ve degerlendirilmesi bilgisi mudahale becerileri davranis degisikligi mudahalelerinin teslimi ve degerlendirilmesi Tum nitelikli saglik psikologlari kariyerleri boyunca her yil psikoloji icin SMK surdurmeli ve kaydetmelidir Avustralya da saglik psikologlari Avustralya Psikoloji Kurulu tarafindan kayitlidir Onaylanmis bir saglik psikologu olmanin standart yolu en az alti yillik egitim ve iki yillik kayit programi icerir Saglik psikologlari da her yil surekli mesleki gelisimi ustlenmelidir Ayrica bakinizPsikoloji dallari listesi Psikolojinin ana hatlari Psikoloji temel bilimi Uygulamali psikolojiKonuyla ilgili yayinlarCaltabiano ML ve Ricciardelli L Eds 2012 Saglik Psikolojisinde Uygulamali Konular Wiley 978 1119971931 Cohen LM McChargue DE Ve Collins Jr FL Eds 2003 Saglik Psikolojisi El Kitabi Davranissal Tip Uzmani icin pratik konular Bin Mese CA Adacayi Yayinlari David F Marks Michael Murray ve Emee Vida Estacio 2018 Saglik Psikolojisi 11 Kasim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Teori Arastirma Uygulama11 Kasim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde 5 Baski Adacayi Yayinlari 9781526408235 ISBN 9781526408235 hbk 9781526408242 pbk Michie S Ve Abraham C Eds 2004 Uygulamada saglik psikolojisi Londra IPD Blackwells Ogden J 2007 Saglik Psikolojisi Bir Ders Kitabi 4 baski Berkshire Ingiltere Acik Universite Yayinlari Hizli JC Ve Tetrick LE Eds 2011 Is Sagligi Psikolojisi El Kitabi 2 Baski Washington DC Amerikan Psikologlar Dernegi Schonfeld IS ve Chang C H 2017 Is sagligi psikolojisi Is stres ve saglik New York NY Springer Yayin Sirketi Taylor SE 1990 Saglikli psikoloji Amerikali Psikolog 45 40 50 Kaynakca Johnston M 1994 Current trends in Health Psychology The Psychologist 7 114 118 Ogden J 2012 Health Psychology A Textbook 5th ed Maidenhead UK Open University Press Rogers R W 1983 Preventive health psychology An interface of social and clinical psychology Journal of Social and Clinical Psychology 1 2 120 127 DOI 10 1521 jscp 1983 1 2 120 Everly G S Jr 1986 An introduction to occupational health psychology In P A Keller amp L G Ritt Eds Innovations in clinical practice A source book Vol 5 pp 331 338 Sarasota FL Professional Resource Exchange 16 Kasim 2018 11 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Subat 2020 4 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Subat 2020 1 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Subat 2020 European Health Psychology Society 3 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Subat 2020 8 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Subat 2020 15 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Subat 2020 a b c d The British Psychological Society 2011 What is health psychology A guide for the public The British Journal of Health Psychology 6 Subat 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Subat 2020 Applied Psychology Health and Well Being 11 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Subat 2020 Lubek I amp Murray M eds 2018 Histor y ies of health psycholog y ies special issue Journal of Health Psychology 23 3 361 523 Schofield W 1969 The role of psychology in the delivery of health services American Psychologist 24 6 565 584 Johnston M Weinman J amp Chater A 2011 A healthy contribution The Psychologist 24 12 890 892 Belloc N amp Breslow L 1972 Relationship of physical health status and health practices Preventive Medicine 1 3 409 421 Sterling P amp Eyer J 1981 Biological basis of stress related mortality Social Science amp Medicine Part E Medical Psychology 15 1 3 42 Ader R amp Cohen N 1975 Behaviorally conditioned immunosuppression Psychosomatic Medicine 37 4 333 340 Matarazzo J D 1980 Behavioral health and behavioral medicine Frontiers for a new health psychology American Psychologist 35 807 818 Belar C D Mendonca McIntyre T amp Matarazzo J D 2003 Health psychology In D K Freedheim amp I Weiner Eds Handbook of Psychology Vol 1 History of Psychology New York Wiley Murray M 2018 The pre history of health psychology in the UK From natural science and psychoanalysis to social science social cognition and beyond Journal of Health Psychology 23 3 472 491 Bennett p 2015 Clinical health psychology In J Hall D Pilgrim amp G Turpin eds Clinical psychology in Britain Historical perspectives pp 296 308 Leicester BPS a b c Johnson M Weinman J amp Chater A 2011 A healthy Contribution Health Psychology 24 12 890 902 Johnston M 1994 Health psychology Current trends The Psychologist 7 114 118 Fishbein M amp Ajzen I 1975 Belief attitude intention and behavior An introduction to theory and research Reading MA Addison Wesley Murray M 2014 Social history of health psychology context and textbooks Health Psychology Review 8 215 237 Sharman S J Garry M Jacobsen J A Loftus E F amp Ditto P H 2008 False memories for end of life decisions Health Psychology 27 291 96 Dusseldorp E van Elderen T amp Maes S amp Kraaij V 1999 A meta analysis of psychoeducational programs for coronary heart disease patients Health Psychology 18 506 19 Resnicow K Jackson A Blissett D Wang T McCarty F Rahotep S amp Periasamy S 2005 Results of the Healthy Body Healthy Spirit Trial Health Psychology 24 339 48 Beirness D J 1993 Do we really drive as we live The role of personality factors in road crashes Alcohol Drugs amp Driving 9 129 43 Pierce J P amp Gilpin E A 1995 A historical analysis of tobacco marketing and the uptake of smoking by youth in the United States 1890 1977 Health Psychology 14 500 508 Ferguson C J amp Meehan D C 2011 With friends like these Peer delinquency influences across age cohorts on smoking alcohol and illegal substance use European Psychiatry 26 1 6 12 Rosenstrom T Hintsanen M Jokela M Keltikangas Jarvinen L Kivimaki M Juonala M amp Viikari J S 2011 Change in job strain and progression of atherosclerosis The Cardiovascular Risk in Young Finns study Journal of Occupational Health Psychology 16 1 139 150 DOI 10 1037 a0021752 Johnson J V Stewart W Hall E M Fredlund P amp Theorell T 1996 Long term psychosocial work environment and cardiovascular mortality among Swedish men American Journal of Public Health 86 3 324 31 DOI 10 2105 AJPH 86 3 324 Ilies R Dimotakis N amp Watson D 2010 Mood blood pressure and heart rate at work An experience sampling study Journal of Occupational Health Psychology 15 2 120 130 DOI 10 1037 a0018350 Kasl S V amp Cobb S 1970 Blood pressure changes in men undergoing job loss A preliminary report Psychosomatic Medicine 32 1 19 38 Marmot M G amp Theorell T 1988 Social class and cardiovascular disease The contribution of work International Journal of Health Services 18 659 74 Whalen C K Jamner L D Henker B amp Delfino R J 2001 Smoking and moods in adolescents with depressive and aggressive dispositions Evidence from surveys and electronic diaries Health Psychology 20 99 111 Hershey J C Niederdeppe J amp Evans W D 2005 The theory of truth How counterindustry campaigns affect smoking behavior among teens Health Psychology 24 22 31 Ogden J Bavalia K Bull M Frankum S Goldie C Gosslau M et al 2004 I want more time with my doctor A quantitative study of time and the consultation Family Practice 21 479 83 Kompier M A J Aust B van den Berg A M amp Siegrist J 2000 Stress prevention in bus drivers Evaluation of 13 natural experiments Journal of Occupational Health Psychology 5 32 47 Cassileth B R Lusk E J Strouse T B Miller D S Brown L L Cross P A amp Tenaglia A N 1984 Psychosocial status in chronic illness New England Journal of Medicine 311 506 11 Lander D A amp Graham Pole J R 2008 Love medicine for the dying and their caregivers The body of evidence Journal of Health Psychology 13 201 12 O Brien J M Forrest L M amp Austin A E 2002 Death of a partner Perspectives of heterosexual and gay men Journal of Health Psychology 7 317 28 Martire L M and Franks M M 2014 The role of social networks in adult health Introduction to the special issue Health Psychology 33 6 pp 501 504 a b c d e 15 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Subat 2020 Boyle C M 1970 Difference between patients and doctors interpretation of some common medical terms British Medical Journal 2 286 89 Dowsett S M Saul J L Butow P N Dunn S M Boyer M J Findlow R amp Dunsmore J 2000 Communication styles in the cancer consultation Preferences for a patient centred approach Psycho Oncology 9 147 56 Clark M Hampson S E Avery L amp Simpson R 2004 Effects of a tailored lifestyle self management intervention in patients with type 2 diabetes British Journal of Health Psychology 9 Pt 3 365 79 Safren S Gonzalez J Wexler D Psaros C Delahanty L Blashill A Cagliero E 2014 A Randomized Controlled Trial of Cognitive Behavioral Therapy for Adherence and Depression CBT AD in Patients With Uncontrolled Type 2 Diabetes Diabetes Care 37 3 625 633 DOI 10 2337 dc13 0816 Banyard P 2002 Psychology in practice Health London England Hodder amp Stoughton Educational Melzack R 1975 The McGill Pain Questionnaire Major properties and scoring methods Pain 1 3 277 299 Berman B Singh B B Lao L Langenberg P Li H Hadhazy V Bareta J amp Hochberg M 1999 A randomized trial of acupuncture as an adjunctive therapy in osteoarthritis of the knee Rheumatology 38 4 346 54 a b The British Psychological Society 2011 Health Psychology in applied settings A guide for employers Psychology Board of Australia 15 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Subat 2020 Registrar Program 6 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Subat 2020 Continuing professional development resources 6 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Subat 2020 Dis baglantilarKuzey Amerika Amerikan Psikologlar Dernegi Bolum 38 Saglik Psikolojisi4 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 15 52 29 Temmuz 2014 UTC 38 17 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde APA org da Saglik Psikolojisi17 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 15 52 29 Temmuz 2014 UTC Is Sagligi Psikolojisi Dernegi Erisim tarihi 15 52 29 Temmuz 2014 UTC Davranissal Tip Dernegi22 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 15 52 29 Temmuz 2014 UTC Avrupa Avrupa Saglik Psikolojisi Dernegi3 Mayis 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisildi 15 06 25 Temmuz 2017 UTC Ingiliz Psikoloji Dernegi Saglik Psikolojisi Bolumu5 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 15 52 29 Temmuz 2014 UTC Avrupa Is Sagligi Psikolojisi Akademisi22 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 15 52 29 Temmuz 2014 UTC