Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Selahattin Ülkümen (14 Ocak 1914, Antakya – 7 Haziran 2003, İstanbul), Türk diplomat. 1943'te Rodos başkonsolosluğu görevine getirilmiştir. Holokost sırasında, Rodos'tan sınır dışı edilmemeleri için adada yaşayan Yahudiler'e Türk vatandaşlığı verip onların hayatlarını kurtarmasıyla tanınır. Bu davranışından ötürü 1989'da Yad Vaşem'de, İsrail tarafından Uluslararası Dürüstler Madalyası ile onurlandırıldı.
Selahattin Ülkümen | |
|---|---|
 1930'larda, askerlik hizmetini verdiği dönemde Ülkümen | |
| Doğum | 14 Ocak 1914 Antakya, Halep Eyaleti, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 7 Haziran 2003 (89 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı 41°4′30″K 29°0′30″D / 41.07500°K 29.00833°D |
| Milliyet | Türk |
| Meslek | Diplomat |
| Tanınma nedeni | İkinci Dünya Harbi sırasında Yahudilere yardım etme |
| Ödüller |  Uluslararası Dürüstler Madalyası (1989, İsrail tarafından) |
Yüksek öğreniminin ardından, 1936'da Dışişleri Bakanlığı'nda göreve başladı. 1943'te Rodos başkonsolosu olarak atandı. 2. Dünya Savaşı sırasında Yunanistan Naziler tarafından işgal altına alındı. Bu süreçte, Türk ve Yunan Yahudiler, Korfu'dan toplanıp toplama kamplarına gönderildiler. Rodos'u da ele geçiren Almanlar, burada bulunan Yahudiler'i de toplama kamplarına yollamaya karar verdi. Fakat o sırada Rodos'ta görev yapan Ülkümen, 2.000 kişilik Yahudi topluluğundan 50'ye yakın kişinin hayatını kurtardı.
Arka Plan
Yahudiler, 1917'ye kadar Rodos'ta, Osmanlı egemenliğinde ve 1943’e kadar İtalyan işgali altında refah içinde yaşadılar. 1943 Alman işgali esnasında, adadaki Yahudi sayısı yaklaşık olarak 1700 kadardı. İçlerinde Türk, Yunan, İtalyan ve birçok Akdeniz ülkesinden Yahudi vardı.
Alman işgalinden sonra Türk ve Yunan Yahudiler Korfu'dan toplanıp ölüm kamplarına gönderildi; ama Rodos'ta Türkiye başkonsolosluğu görevi yapan Selahattin Ülkümen, yaklaşık 1700 nüfusluk Yahudi toplumundan 42 kişinin hayatını kurtardı.
Ülkümen'in Yahudileri kurtarma çabaları
19 Temmuz 1944’te, Gestapo adadaki bütün Yahudilerin üslerinde toplanmasını istedi. Neden olarak onların geçici bir süre için daha küçük bir adaya gönderileceklerini söylediler ama gerçekte Auschwitz’deki gaz odalarına gönderileceklerdi.
Ülkümen karargaha gitti ve general Kleeman’a Türkiye’nin savaşta tarafsız olduğunu hatırlattı. Sadece Türk Yahudilerinin ve eşlerinin -ki bir çoğu İtalyan ve Yunandı, serbest bırakılmalarını istedi. Bu isteği kabul etmeyen Kleeman, Nazi kanunlarına göre Yahudi Yahudidir ve hepsinin toplama kampına gitmesi gerekmektedir cevabını verdi. Ülkümen ise cevap olarak; “Türk kanunlarına göre ise bütün vatandaşlar eşittir. Biz vatandaşları dini farklılıklarına göre ayırmıyoruz” dedi. Ülkümen ayrıca Yahudilerin bırakılmaması durumunda Türk hükûmetine durumu bildireceğini ve bunun da uluslararası bir kriz doğuracağını belirtti ve böylece Kleeman bırakılmalarını kabul etti.
Rodos Başkonsolosu Ülkümen'in tutumu, Nazilerde intikam duygusu uyandırmıştı. Türkiye müttefiklerin yanına yer alıp Alman ittifakına savaş ilan eder etmez, Almanya Rodos’taki Türk konsolosluğunu bombaladı. Bombardıman, Ülkümen’in hamile eşi Mihrinnisa Hanım ile iki görevlinin hayatlarını kaybetmesine neden oldu. Mihrinnisa Hanım, ölmeden önce sağlıklı olarak bir erkek çocuğu dünyaya getirdi. Selahattin Bey’in tek çocuğu Mehmet böylece dünyaya geldi. Ülkümen, 1944 Ağustos’unda Nazi yönetimi tarafından Rodos’tan sınır dışı edildi. Savaşın geri kalanında Pire'de tutuklu kaldı.
İkinci Dünya Savaşı sonrası
Selahattin Ülkümen, 1945’te Almanların teslim olmasından sonra Türkiye’ye dönebildi. II. Dünya Savaşı’ndan sonra diplomatik kariyerine devam etti. Beyrut ve Kahire’de başkonsolosluk, CENTO’da Genel Sekreter Yardımcılığı yaptı. 1979 yılında emekli olduktan sonra yaşamını İstanbul’da sürdürdü.
Ülkümen, Rodos Başkonsolosluğu sırasındaki kahramanlığından ve fedakârlığından ötürü 13 Aralık 1989’da İsrail Devleti'nin Naziler tarafından Holokost’a maruz kalan Yahudileri kurtaran gayri-Yahudilere verdiği Uluslararası Dürüstler onursal unvanına layık görülmüştür. Bu ödülü alan ilk Müslüman'dır.
1990 yılında, Türkiye Hahambaşılığında düzenlenen bir törenle kendisine şükran plaketi sunuldu. 2001 yılında "Nazi soykırımı döneminde Musevilere yardımı" nedeniyle Namık Kemal Yolga ve Necdet Kent ile birlikte Selahattin Ülkümen'e "Dışişleri Bakanlığı Üstün Hizmet Plaketi" verildi.
Anılarını “Bilinmeyen Yönleriyle Bir Dönemin Dışişleri” (1993) adlı kitabında toplayan Ülkümen, geçirdiği solunum yolları rahatsızlığı nedeniyle 7 Haziran 2003'te İstanbul’da hayatını kaybetti. Cenazesi, Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
1998 yılında Ülkümen’in de yer aldığı, Yahudilerin hayatlarını kurtaranların portrelerinden oluşan posta pulları serisi İsrail'de piyasaya sürüldü.
2004 yılında Almanya'nın Köln kentinde kurulan Türk-Yahudi Dostluk Cemiyeti, Ülkümen ve 15. yy.da yaşamış Yahudi din adamı İzak Sarfati anısına Ülkümen-Sarfati adını aldı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Rodos’ta Başkonsolos Ülkümen’e saygı[]
- ^ Türk Schindler’i Rodos’ta anıldı / Şalom gazetesi
- ^ [1][]
- ^ a b Stanford J. Shaw, Turkey and the Holocaust: Turkey's Role in Rescuing Turkish and European Jewry from Nazi Persecution, 1933-1945, New York: New York University Press; London, MacMillan Press, 1993
- ^ Ibid
- ^ TÜRENÇ, Tufan. . Hürriyet. 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2021.
- ^ "Yorgo Kırbaki, Rodos'ta Türk Schindler'e Saygı, Hürriyet Gazetesi 19.07.2008". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2010.
- ^ "The Telegraph Gazetesi Ölüm İlanı, 18 Haziran 2003". 14 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2008.
- ^ "Ödüllü Diplomat Ülkümen Toprağa Verildi, Hürriyet Gazetesi, 09.06.2003". 22 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2010.
- ^ "Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem". Yad Vashem. 18 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2010.
- ^ Tom Lanton'un Ülkümen'e Soykırım Müzesi tarafından verilecek ödül hakkında ABD kongresinde 08.10.2004 tarihli konuşması
- ^ "Özge Turul, Yaşama Vurulan Damga, Radikal Gazetesi, 21.05.2001". 29 Kasım 2004 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2010.
- ^ "Samuel Zwetchkenbaum'ın İsrail pulları sayfası". 15 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2010.
- ^ . 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2010.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Selahattin Ülkümen ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Selahattin Ulkumen 14 Ocak 1914 Antakya 7 Haziran 2003 Istanbul Turk diplomat 1943 te Rodos baskonsoloslugu gorevine getirilmistir Holokost sirasinda Rodos tan sinir disi edilmemeleri icin adada yasayan Yahudiler e Turk vatandasligi verip onlarin hayatlarini kurtarmasiyla taninir Bu davranisindan oturu 1989 da Yad Vasem de Israil tarafindan Uluslararasi Durustler Madalyasi ile onurlandirildi Selahattin Ulkumen1930 larda askerlik hizmetini verdigi donemde UlkumenDogum14 Ocak 1914 Antakya Halep Eyaleti Osmanli ImparatorluguOlum7 Haziran 2003 89 yasinda Istanbul TurkiyeDefin yeriZincirlikuyu Mezarligi 41 4 30 K 29 0 30 D 41 07500 K 29 00833 D 41 07500 29 00833MilliyetTurkMeslekDiplomatTaninma nedeniIkinci Dunya Harbi sirasinda Yahudilere yardim etmeOdullerUluslararasi Durustler Madalyasi 1989 Israil tarafindan Yuksek ogreniminin ardindan 1936 da Disisleri Bakanligi nda goreve basladi 1943 te Rodos baskonsolosu olarak atandi 2 Dunya Savasi sirasinda Yunanistan Naziler tarafindan isgal altina alindi Bu surecte Turk ve Yunan Yahudiler Korfu dan toplanip toplama kamplarina gonderildiler Rodos u da ele geciren Almanlar burada bulunan Yahudiler i de toplama kamplarina yollamaya karar verdi Fakat o sirada Rodos ta gorev yapan Ulkumen 2 000 kisilik Yahudi toplulugundan 50 ye yakin kisinin hayatini kurtardi Arka PlanYahudiler 1917 ye kadar Rodos ta Osmanli egemenliginde ve 1943 e kadar Italyan isgali altinda refah icinde yasadilar 1943 Alman isgali esnasinda adadaki Yahudi sayisi yaklasik olarak 1700 kadardi Iclerinde Turk Yunan Italyan ve bircok Akdeniz ulkesinden Yahudi vardi Alman isgalinden sonra Turk ve Yunan Yahudiler Korfu dan toplanip olum kamplarina gonderildi ama Rodos ta Turkiye baskonsoloslugu gorevi yapan Selahattin Ulkumen yaklasik 1700 nufusluk Yahudi toplumundan 42 kisinin hayatini kurtardi Ulkumen in Yahudileri kurtarma cabalari19 Temmuz 1944 te Gestapo adadaki butun Yahudilerin uslerinde toplanmasini istedi Neden olarak onlarin gecici bir sure icin daha kucuk bir adaya gonderileceklerini soylediler ama gercekte Auschwitz deki gaz odalarina gonderileceklerdi Ulkumen karargaha gitti ve general Kleeman a Turkiye nin savasta tarafsiz oldugunu hatirlatti Sadece Turk Yahudilerinin ve eslerinin ki bir cogu Italyan ve Yunandi serbest birakilmalarini istedi Bu istegi kabul etmeyen Kleeman Nazi kanunlarina gore Yahudi Yahudidir ve hepsinin toplama kampina gitmesi gerekmektedir cevabini verdi Ulkumen ise cevap olarak Turk kanunlarina gore ise butun vatandaslar esittir Biz vatandaslari dini farkliliklarina gore ayirmiyoruz dedi Ulkumen ayrica Yahudilerin birakilmamasi durumunda Turk hukumetine durumu bildirecegini ve bunun da uluslararasi bir kriz doguracagini belirtti ve boylece Kleeman birakilmalarini kabul etti Rodos Baskonsolosu Ulkumen in tutumu Nazilerde intikam duygusu uyandirmisti Turkiye muttefiklerin yanina yer alip Alman ittifakina savas ilan eder etmez Almanya Rodos taki Turk konsoloslugunu bombaladi Bombardiman Ulkumen in hamile esi Mihrinnisa Hanim ile iki gorevlinin hayatlarini kaybetmesine neden oldu Mihrinnisa Hanim olmeden once saglikli olarak bir erkek cocugu dunyaya getirdi Selahattin Bey in tek cocugu Mehmet boylece dunyaya geldi Ulkumen 1944 Agustos unda Nazi yonetimi tarafindan Rodos tan sinir disi edildi Savasin geri kalaninda Pire de tutuklu kaldi Ikinci Dunya Savasi sonrasiSelahattin Ulkumen 1945 te Almanlarin teslim olmasindan sonra Turkiye ye donebildi II Dunya Savasi ndan sonra diplomatik kariyerine devam etti Beyrut ve Kahire de baskonsolosluk CENTO da Genel Sekreter Yardimciligi yapti 1979 yilinda emekli olduktan sonra yasamini Istanbul da surdurdu Ulkumen Rodos Baskonsoloslugu sirasindaki kahramanligindan ve fedakarligindan oturu 13 Aralik 1989 da Israil Devleti nin Naziler tarafindan Holokost a maruz kalan Yahudileri kurtaran gayri Yahudilere verdigi Uluslararasi Durustler onursal unvanina layik gorulmustur Bu odulu alan ilk Musluman dir 1990 yilinda Turkiye Hahambasiliginda duzenlenen bir torenle kendisine sukran plaketi sunuldu 2001 yilinda Nazi soykirimi doneminde Musevilere yardimi nedeniyle Namik Kemal Yolga ve Necdet Kent ile birlikte Selahattin Ulkumen e Disisleri Bakanligi Ustun Hizmet Plaketi verildi Anilarini Bilinmeyen Yonleriyle Bir Donemin Disisleri 1993 adli kitabinda toplayan Ulkumen gecirdigi solunum yollari rahatsizligi nedeniyle 7 Haziran 2003 te Istanbul da hayatini kaybetti Cenazesi Zincirlikuyu Mezarligi na defnedildi 1998 yilinda Ulkumen in de yer aldigi Yahudilerin hayatlarini kurtaranlarin portrelerinden olusan posta pullari serisi Israil de piyasaya suruldu 2004 yilinda Almanya nin Koln kentinde kurulan Turk Yahudi Dostluk Cemiyeti Ulkumen ve 15 yy da yasamis Yahudi din adami Izak Sarfati anisina Ulkumen Sarfati adini aldi Ayrica bakinizBehic Erkin Necdet Kent Namik Kemal Yolga Oskar Schindler Uluslararasi DurustlerKaynakca Rodos ta Baskonsolos Ulkumen e saygi olu kirik baglanti Turk Schindler i Rodos ta anildi Salom gazetesi 1 olu kirik baglanti a b Stanford J Shaw Turkey and the Holocaust Turkey s Role in Rescuing Turkish and European Jewry from Nazi Persecution 1933 1945 New York New York University Press London MacMillan Press 1993 Ibid TURENC Tufan Hurriyet 15 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2021 Yorgo Kirbaki Rodos ta Turk Schindler e Saygi Hurriyet Gazetesi 19 07 2008 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Aralik 2010 The Telegraph Gazetesi Olum Ilani 18 Haziran 2003 14 Subat 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2008 Odullu Diplomat Ulkumen Topraga Verildi Hurriyet Gazetesi 09 06 2003 22 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Aralik 2010 Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem Yad Vashem 18 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Aralik 2010 Tom Lanton un Ulkumen e Soykirim Muzesi tarafindan verilecek odul hakkinda ABD kongresinde 08 10 2004 tarihli konusmasi Ozge Turul Yasama Vurulan Damga Radikal Gazetesi 21 05 2001 29 Kasim 2004 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Aralik 2010 Samuel Zwetchkenbaum in Israil pullari sayfasi 15 Mart 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Aralik 2010 9 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Aralik 2010 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Selahattin Ulkumen ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir