Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Senet, Antik Mısır döneminde oynanan ve geçmişi M.Ö. 5000 yıllarına dayanan, bilinen en eski masa oyunudur.
Tarihi
Senet, dünya tarihinin bilinen en eski masa oyunudur. Kökeni, M.Ö 5000 yıllarına dayanmaktadır. Oyun tahtasındaki bazı özel karelerde yer alan hiyeroglifler, çeşitli inanışlarla ilişkili olarak oyuna yön verir. Bu hiyerogliflerin değişen inanışlara bağlı olarak değişiklik gösterdiği tespit edilmiştir.
M.Ö 3500-3100 yılları arasında Abidos ve Sakkara bölgelerinde çeşitli oyun tahtaları bulunmuştur.
Senet, ilk popülerliğini Kral Djoser döneminde, M.Ö. 2686'dan sonra kazanmıştır.
M.Ö. 1570-1293, 18. Hanedanlık döneminde oyun üzerinde kapsamlı değişiklikler yapılmıştır. Önceden bir oyuncunun yedi figürü varken bu beşe düşürülmüştür. Yine bu dönemden itibaren oyun günümüzdekine çok benzeyen kendinden çekmeceli modele dönüştürülmüştür. Aynı zamanda oyun tahtasının bir yüzü Senet için, diğer yüzü Tjaw adı verilen (Türkçe Hırsız anlamına gelmektedir), yirmi kareye sahip diğer bir oyun için kullanılmaya başlanmıştır.
Oyunun III. Amenhotep, Kraliçe Nefertiti ve Kral Tuthankamon dönemlerinden kalan çeşitli örnekler mevcuttur.
Oyun İçeriği
Senet, iki oyuncuyla oynanır. Oyuncular "makara" veya "koni" olmak üzere beşer adet figüre sahiptir. İlerleme, oyun zarının öncülü olan "sayma çubukları"yla yapılır.
Genellikle makaralar siyah, koniler beyaz renktedir. Toplam dört adet bulunan sayma çubuklarının bir yüzü siyah, diğer yüzü beyaz renktedir. Oyun tahtası, makara ve konilerin oynatıldığı otuz kareye bölünmüştür ve bu karelerden bazıları oyun ilerleyişini etkileyen "özel kareler" olarak belirlenmiştir.
Dikdörtgen şeklindeki oyun tahtasının içinde, oyun taşların içine konulduğu, dikdörtgen bir çekmece mevcuttur.
Oynanış Teorisi
Senetin iki kişiyle oynandığı tek geçerli ortak bilgidir. Oyunun, çeşitli dönemlerde farklı hiyerogliflerle işaretlenmiş özel karelere sahip farklı antik örnekleri mevcuttur. Boston Güzel Sanatlar Müzesi'nde görevli Timothy Kendall'ın "Ölüler Dünyasının İçinden Geçiş: Senet'in Anlamı ve Oynanması" adlı eserinde tarif ettiği şekliyle Senet, kabul edilen son modern versiyonuna ulaşmıştır.
Hazırlık
Anlatım açısından numaralandırılmış oyun tahtası, numara sırası itibarı ile oyunun ilerleme yönünü de belirler. Tarafların sahip oldukları beşer figür sırayla ilk on kareye yerleştirilir. Sayma çubuklarından gelen sonuca göre figürler hareket ettirilir.
Sayma çubuklarının puanlaması:
- 1 renksiz (beyaz) yüz gelirse, 1
- 2 renksiz (beyaz) yüz gelirse, 2
- 3 renksiz (beyaz) yüz gelirse, 3
- Hepsi renksiz (beyaz) yüz gelirse, 4
- Hepsi renkli (siyah) yüz gelirse, 5
Oyun üç etapta tamamlanır.
Başlangıç
Oyuna kimin başlayacağı, sayma çubukları ile belirlenir. 1’i yakalayan ilk oyuncu, oyuna başlar.
Gelişme
Oyuna başlayan oyuncu sayma çubuklarını yeniden atar ve aşağıdaki kurallara göre oyun devam eder;
- Oyun ileriye doğru oynanır. Eğer ileriye doğru oynamak mümkün değilse, geriye doğru hamle yapılır. Hamle yapılması zorunlu figür(ler) son 3 karede (28,29,30) yer aldığı takdirde geri ya da ileri doğru hamle yapılamaz.
- Oyun boyunca istenilen figürle hamle yapılabilir. Mevcut hamle için tek bir taş dahi varsa o taşla hamle yapılır.
- Oynama sırası kendinde olan oyuncu, rakip taş korunmadığı sürece geçebilir ya da üzerine gelerek kendi bulunduğu pozisyonla yer değiştirebilir.
- Bir oyuncunun iki ya da daha fazla figürünün yan yana gelmesi durumunda kendine koruma sağlar. Korumadaki bir figür, rakip oyuncunun hamlesiyle yer değiştirmez.
- Oynanabilecek hiçbir hamle mevcut değilse, pas geçilerek oyun sırası rakibe kalır.
- 26. kareye tam sayı ile gelinebilir ve devamındaki karelere, buraya hamle yapmadan geçilemez. Mevcut hamle, tam sayı ile 27. kareye gitmeyi zorunlu kılıyorsa 15. kareye geri dönülür. Dönmesi gereken figür, 15. karede korumada başka bir figür olması sebebiyle dönüşünü gerçekleştiremezse, geriye doğru olmak üzere en yakın boş kareye yerleştirilir.
- 27, 28 ve 29.'uncu karede olan figürler, sadece dışarı çıkabilecekleri tam sayıyı bulduklarında çıkabilirler. Son karede yer alan (30. kare) bir figür, herhangi bir sayı ile oyundan çıkabilir.
- 26. kare üzerindeki figür, son 3 kareye veya mevcut ilerleme hamlesi yoksa geriye gidebilir. 26. kareden oyun dışına çıkmak için 5 tam sayısına ihtiyaç vardır.
- 26. karede yer alan rakip figür korunmuyor ise, oyuncunun 26. kareye gelmesi ile yer değiştirir. Son üç karede yer alan rakip figür korunmuyor ise, sadece 26. karede yer alan oyuncunun figürü ile yer değiştirebilir.
Bitiş
Taşlarını ilk bitiren oyuncu, oyunu kazanır.
Oyundaki Özel Karelerin Özellikleri
Oyunda belirlenmiş bazı özel kareler vardır. Bunlar değişik hiyerogliflerle ifade edilir. Geçmişten günümüze ulaşan çeşitli Senet oyun tahtalarında, değişen inanışlardan dolayı değişiklik gösteren hiyeroglifler mevcuttur. Günümüzde oynanmaya devam eden modern oyun tahtası versiyonunda aşağıdaki hiyeroglifler yer almaktadır:
| Simgeler | İsimler | Özellikleri |
|---|---|---|
 | ||
| 15. Kare: Canlanma Evi | Nil Nehri’ ne düşen figür(ler) buraya geri dönerek canlanırlar. | |
| 26. Kare: Mutluluk Evi | Oyunu bitirmesi gereken her figürün öncelikle buraya girmesi gerekir. | |
| 27. Kare: Nil Nehri | Buraya gelen figür boğulur. Tekrar oyuna girmesi için 15. kare olan Canlanma Evi’ ne girmelidir. | |
| 28. Kare: (Khu) Niyet Evi | Buraya gelen figür, oyundan çıkmak için gerekli olan 3 tam sayısına ihtiyaç duyar. | |
| 29. Kare: (Ka) İkizler Evi | Buraya gelen figür, oyundan çıkmak için gerekli olan 2 tam sayısına ihtiyaç duyar. |
Ayrıca bakınız
- , antik Mısır masa oyunu
- , başka bir antik Mısır oyunu
- , Kolomb öncesi Mezoamerikan kültürleride bir oyunu
- Ur Kraliyet Oyunu, MÖ 3000 dolaylarında oynanan bir Mezopotamya oyunu
- , bazen senet ile karıştırılan bir Ortadoğu oyunu
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c Senetin Anlamının Arayışında - "In Search of the Meaning of Senet 19 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." Peter A. Piccione
- ^ "Twaj Oyunu". 5 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2017.
- Genel
- Mısır'ın Gizemi: Osiris'in Mezarının Peşinde, Bayan Emily Sands'in Günlüğü[]- "Egyptology: Search for the Tomb of Osiris, Being the Journal of Miss Emily Sands", Dugald A. Steer (Tudem Eğitim Hizmetleri Yayınevi, 2006 - Çev. Levent Türer)
- Ölüler Dünyasının İçinden Geçiş: Senet'in Anlamı ve Oynanması - "Passing Through the Netherworld: The Meaning and Play of Senet, an Ancient Egyptian Funerary Game", Timothy Kendall (Kirk Game Company, 1978)
- Senetin Anlamının Arayışında 19 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - "In Search of the Meaning of Senet 19 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .", Peter A. Piccione (COFG, 1980)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Senet Antik Misir doneminde oynanan ve gecmisi M O 5000 yillarina dayanan bilinen en eski masa oyunudur Nefertari senet oynarken Nefertari nin mezarindanTarihiSenet dunya tarihinin bilinen en eski masa oyunudur Kokeni M O 5000 yillarina dayanmaktadir Oyun tahtasindaki bazi ozel karelerde yer alan hiyeroglifler cesitli inanislarla iliskili olarak oyuna yon verir Bu hiyerogliflerin degisen inanislara bagli olarak degisiklik gosterdigi tespit edilmistir M O 3500 3100 yillari arasinda Abidos ve Sakkara bolgelerinde cesitli oyun tahtalari bulunmustur Senet ilk populerligini Kral Djoser doneminde M O 2686 dan sonra kazanmistir M O 1570 1293 18 Hanedanlik doneminde oyun uzerinde kapsamli degisiklikler yapilmistir Onceden bir oyuncunun yedi figuru varken bu bese dusurulmustur Yine bu donemden itibaren oyun gunumuzdekine cok benzeyen kendinden cekmeceli modele donusturulmustur Ayni zamanda oyun tahtasinin bir yuzu Senet icin diger yuzu Tjaw adi verilen Turkce Hirsiz anlamina gelmektedir yirmi kareye sahip diger bir oyun icin kullanilmaya baslanmistir Oyunun III Amenhotep Kralice Nefertiti ve Kral Tuthankamon donemlerinden kalan cesitli ornekler mevcuttur Brooklyn Muzesi ndeki Senet oyun tahtasiOyun IcerigiSenet iki oyuncuyla oynanir Oyuncular makara veya koni olmak uzere beser adet figure sahiptir Ilerleme oyun zarinin onculu olan sayma cubuklari yla yapilir Genellikle makaralar siyah koniler beyaz renktedir Toplam dort adet bulunan sayma cubuklarinin bir yuzu siyah diger yuzu beyaz renktedir Oyun tahtasi makara ve konilerin oynatildigi otuz kareye bolunmustur ve bu karelerden bazilari oyun ilerleyisini etkileyen ozel kareler olarak belirlenmistir Dikdortgen seklindeki oyun tahtasinin icinde oyun taslarin icine konuldugu dikdortgen bir cekmece mevcuttur Oynanis TeorisiSenetin iki kisiyle oynandigi tek gecerli ortak bilgidir Oyunun cesitli donemlerde farkli hiyerogliflerle isaretlenmis ozel karelere sahip farkli antik ornekleri mevcuttur Boston Guzel Sanatlar Muzesi nde gorevli Timothy Kendall in Oluler Dunyasinin Icinden Gecis Senet in Anlami ve Oynanmasi adli eserinde tarif ettigi sekliyle Senet kabul edilen son modern versiyonuna ulasmistir Hazirlik Oyun olu kirik baglanti yonunu gosteren sema Anlatim acisindan numaralandirilmis oyun tahtasi numara sirasi itibari ile oyunun ilerleme yonunu de belirler Taraflarin sahip olduklari beser figur sirayla ilk on kareye yerlestirilir Sayma cubuklarindan gelen sonuca gore figurler hareket ettirilir Sayma cubuklarinin puanlamasi 1 renksiz beyaz yuz gelirse 1 2 renksiz beyaz yuz gelirse 2 3 renksiz beyaz yuz gelirse 3 Hepsi renksiz beyaz yuz gelirse 4 Hepsi renkli siyah yuz gelirse 5 Oyun uc etapta tamamlanir Baslangic Oyuna kimin baslayacagi sayma cubuklari ile belirlenir 1 i yakalayan ilk oyuncu oyuna baslar Gelisme Oyuna baslayan oyuncu sayma cubuklarini yeniden atar ve asagidaki kurallara gore oyun devam eder Oyun ileriye dogru oynanir Eger ileriye dogru oynamak mumkun degilse geriye dogru hamle yapilir Hamle yapilmasi zorunlu figur ler son 3 karede 28 29 30 yer aldigi takdirde geri ya da ileri dogru hamle yapilamaz Oyun boyunca istenilen figurle hamle yapilabilir Mevcut hamle icin tek bir tas dahi varsa o tasla hamle yapilir Oynama sirasi kendinde olan oyuncu rakip tas korunmadigi surece gecebilir ya da uzerine gelerek kendi bulundugu pozisyonla yer degistirebilir Bir oyuncunun iki ya da daha fazla figurunun yan yana gelmesi durumunda kendine koruma saglar Korumadaki bir figur rakip oyuncunun hamlesiyle yer degistirmez Oynanabilecek hicbir hamle mevcut degilse pas gecilerek oyun sirasi rakibe kalir 26 kareye tam sayi ile gelinebilir ve devamindaki karelere buraya hamle yapmadan gecilemez Mevcut hamle tam sayi ile 27 kareye gitmeyi zorunlu kiliyorsa 15 kareye geri donulur Donmesi gereken figur 15 karede korumada baska bir figur olmasi sebebiyle donusunu gerceklestiremezse geriye dogru olmak uzere en yakin bos kareye yerlestirilir 27 28 ve 29 uncu karede olan figurler sadece disari cikabilecekleri tam sayiyi bulduklarinda cikabilirler Son karede yer alan 30 kare bir figur herhangi bir sayi ile oyundan cikabilir 26 kare uzerindeki figur son 3 kareye veya mevcut ilerleme hamlesi yoksa geriye gidebilir 26 kareden oyun disina cikmak icin 5 tam sayisina ihtiyac vardir 26 karede yer alan rakip figur korunmuyor ise oyuncunun 26 kareye gelmesi ile yer degistirir Son uc karede yer alan rakip figur korunmuyor ise sadece 26 karede yer alan oyuncunun figuru ile yer degistirebilir Bitis Taslarini ilk bitiren oyuncu oyunu kazanir Oyundaki Ozel Karelerin OzellikleriOyunda belirlenmis bazi ozel kareler vardir Bunlar degisik hiyerogliflerle ifade edilir Gecmisten gunumuze ulasan cesitli Senet oyun tahtalarinda degisen inanislardan dolayi degisiklik gosteren hiyeroglifler mevcuttur Gunumuzde oynanmaya devam eden modern oyun tahtasi versiyonunda asagidaki hiyeroglifler yer almaktadir Simgeler Isimler Ozellikleri15 Kare Canlanma Evi Nil Nehri ne dusen figur ler buraya geri donerek canlanirlar 26 Kare Mutluluk Evi Oyunu bitirmesi gereken her figurun oncelikle buraya girmesi gerekir 27 Kare Nil Nehri Buraya gelen figur bogulur Tekrar oyuna girmesi icin 15 kare olan Canlanma Evi ne girmelidir 28 Kare Khu Niyet Evi Buraya gelen figur oyundan cikmak icin gerekli olan 3 tam sayisina ihtiyac duyar 29 Kare Ka Ikizler Evi Buraya gelen figur oyundan cikmak icin gerekli olan 2 tam sayisina ihtiyac duyar Ayrica bakiniz antik Misir masa oyunu baska bir antik Misir oyunu Kolomb oncesi Mezoamerikan kulturleride bir oyunu Ur Kraliyet Oyunu MO 3000 dolaylarinda oynanan bir Mezopotamya oyunu bazen senet ile karistirilan bir Ortadogu oyunuKaynakcaOzel a b c Senetin Anlaminin Arayisinda In Search of the Meaning of Senet 19 Subat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Peter A Piccione Twaj Oyunu 5 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2017 GenelMisir in Gizemi Osiris in Mezarinin Pesinde Bayan Emily Sands in Gunlugu olu kirik baglanti Egyptology Search for the Tomb of Osiris Being the Journal of Miss Emily Sands Dugald A Steer Tudem Egitim Hizmetleri Yayinevi 2006 Cev Levent Turer Oluler Dunyasinin Icinden Gecis Senet in Anlami ve Oynanmasi Passing Through the Netherworld The Meaning and Play of Senet an Ancient Egyptian Funerary Game Timothy Kendall Kirk Game Company 1978 Senetin Anlaminin Arayisinda 19 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde In Search of the Meaning of Senet 19 Subat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Peter A Piccione COFG 1980