Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sherwin Theodore Wine (25 Ocak 1928, Detroit - 21 Temmuz 2007), ABD'li hümanist, Yahudi din adamı.
Çocukluğu ve eğitim hayatı
Sherwin Theodore Wine'ın aslen olan babası Herschel Wengrowski 1906'da, annesi Teibele Israelski ise 1914'te Detroit'e göç etti. Ailesi, Zecharias Frankel'in (1801-1875) kurduğu Muhafazakâr Yahudilik hareketine mensuptu. Yahudiliğin koşer ve şabat gibi temel kurallarını hayatlarına tatbik ediyorlardı. Çocukluğunda Detroit'te ailesiyle beraber gittikleri sinagogun Muhafazakâr Yahudi rabbileri Abraham Hershman ve Morris Adler'den Yahudi gelenekleriyle ilgili ilk bilgileri öğrenmişti. Dolayısıyla muhafazakâr bir aile ortamında büyüyen Wine, Michigan Üniversitesinde felsefe okudu ve yine aynı üniversitede felsefe alanında yüksek lisans yaptı. Üniversitedeki hocalarının da etkisiyle mantıkçı pozitivizme daha yakın bir anlayışı benimsedi. Ancak buna rağmen din adamı olmaya karar verdi. 1951 yılında Reformist Yahudiliğin en önemli kurumlarından Hebrew Union College'a kaydoldu.
Yaşamı
Eğitiminin ardından 1957 yılında ABD ordusunda din adamı olarak göreve başladı. Çeşitli yerlerde görev yaptıktan sonra, 1963'te Detroit'te bulunan 'ndan herhangi bir cemaate ya da yapıya bağlı olmayan bir grup muhalif Yahudi kendisiyle iletişime geçti ve ondan Detroit'in banliyösü Farmington Hills'de reformist bakış açısına sahip yeni bir hareket kurmasını istedi. Bu düşünceye olumlu bakan Wine, Eylül 1963'te Farmington Hills'de Birmingham Tapınağı'nı, başlangıçta sadece sekiz ailenin katılımıyla kurdu. Dinî törenlerde, özellikle de şabat törenlerinde “tanrı” ismini ve kavramını kaldırıp, Yahudi tarihini, kültürünü ve ahlâki değerlerini yücelten yeni bir dil kullanmaya başladı. İşte bu karar, Hümanist Yahudiliğin reformist ya da diğer Yahudi gruplardan ayrı yeni bir hareket olarak ortaya çıkışının temeli oldu. 1964 yılında Wine'ın tanrı kavramına olan yaklaşımı duyulmaya başladığında bu durum tartışmalara yol açtı. Örneğin, 1964'te “Suburban Rabbi: ‘I Am an Atheist.” başlığıyla bir makale yayımladı. Ardından da Time ve The New York Times bu konuyu gündeme taşıdı. Tüm bu tartışmalara karşı Wine, kendisinin ateistik görüşlerden ziyade mantığa dayalı pozitivistlerin temel bakış açısını kabul ettiğini bildirdi. Tanrının varlığını veya bunun aksini kanıtlamanın mümkün olmadığını, dolayısıyla tanrı kavramının anlamsızlığını vurguladı ve görüşlerinin ateizmden ziyade adını verdiği bir düşünce olduğunu savundu. 1966'da, başta Wine olmak üzere hareketin önde gelenleri Yahudiliğin empirik bilgi anlayışına ve insanlığın ihtiyaç duyduğu kurallara göre şekillenmesi gerektiğini ilan etti. 1967'de (Association of Humanistic Rabbis), 1969'da ise (The Society for Humanistic Judaism) kurdu. 1970 yılından itibaren Detroit'te yıllık konferanslar dizisinin ilkini gerçekleştirdi. Sonraki yıllarda özellikle ABD'nin Boston, Toronto, Los Angeles, Washington, Miami ve New York gibi önemli merkezlerinde Hümanist Yahudi topluluklar oluşturdu. 1985 yılında eğitim faaliyetleri için (The International Institute for Secular Humanistic Judaism) ve dünyaya açılmak için de 1986'da (The International Federation of Secular Humanistic Jews) kurdu. Tüm bu yapıların hem kuruluşlarında hem de faaliyetlerinde aktif bir şekilde görev aldı. 2003 yılında Amerika Hümanist Birliği (The American Humanist Association) tarafından yılın hümanisti seçildi. Yazdığı birçok eserin arasından Humanistic Judaism, 11 Judaism Beyond God12 ve Celebration13 adlı kitapları dikkat çekicidir. Ayrıca, Wine'ın başta Humanistic Judaism Magazine olmak üzere farklı dergilerde yayımlanmış Hümanist Yahudiliğin temel değerlerini ve bakış açısını kaleme aldığı onlarca makalesi vardır. 21 Temmuz 2007 tarihinde, Fas'ın Suvayr kentinde geçirdiği trafik kazası neticesinde hayatını kaybetmiştir.
Kaynakça
- ^ Sherwin T. Wine, Humanistic Judaism (New York: Prometheus Books, 1978), 121 sayfa.
- ^ Sherwin T. Wine, Judaism Beyond God (USA: Ktav Publishing House, 1995), 289 sayfa.
- ^ Sherwin T. Wine, Celebration: A Ceremonial Philosophic Guide for Humanists and Humanistic Jews (New York: Prometheus Books, 1988), 439 sayfa
- ^ Rabbi Sherwin T. Wine'ın hayatı ve eserleriyle ilgili çoğunlukla Sherwin Wine, “Career Highlights” (Erişim 16 Ekim 2019) ve Dan Cohn-Sherbok vd. (ed.), A Life of Courage: Sherwin Wine and Humanistic Judaism (Farmington Hills: Milan Press, 2003), 12-30,
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sherwin Theodore Wine 25 Ocak 1928 Detroit 21 Temmuz 2007 ABD li humanist Yahudi din adami Cocuklugu ve egitim hayatiSherwin Theodore Wine in aslen olan babasi Herschel Wengrowski 1906 da annesi Teibele Israelski ise 1914 te Detroit e goc etti Ailesi Zecharias Frankel in 1801 1875 kurdugu Muhafazakar Yahudilik hareketine mensuptu Yahudiligin koser ve sabat gibi temel kurallarini hayatlarina tatbik ediyorlardi Cocuklugunda Detroit te ailesiyle beraber gittikleri sinagogun Muhafazakar Yahudi rabbileri Abraham Hershman ve Morris Adler den Yahudi gelenekleriyle ilgili ilk bilgileri ogrenmisti Dolayisiyla muhafazakar bir aile ortaminda buyuyen Wine Michigan Universitesinde felsefe okudu ve yine ayni universitede felsefe alaninda yuksek lisans yapti Universitedeki hocalarinin da etkisiyle mantikci pozitivizme daha yakin bir anlayisi benimsedi Ancak buna ragmen din adami olmaya karar verdi 1951 yilinda Reformist Yahudiligin en onemli kurumlarindan Hebrew Union College a kaydoldu YasamiEgitiminin ardindan 1957 yilinda ABD ordusunda din adami olarak goreve basladi Cesitli yerlerde gorev yaptiktan sonra 1963 te Detroit te bulunan ndan herhangi bir cemaate ya da yapiya bagli olmayan bir grup muhalif Yahudi kendisiyle iletisime gecti ve ondan Detroit in banliyosu Farmington Hills de reformist bakis acisina sahip yeni bir hareket kurmasini istedi Bu dusunceye olumlu bakan Wine Eylul 1963 te Farmington Hills de Birmingham Tapinagi ni baslangicta sadece sekiz ailenin katilimiyla kurdu Dini torenlerde ozellikle de sabat torenlerinde tanri ismini ve kavramini kaldirip Yahudi tarihini kulturunu ve ahlaki degerlerini yucelten yeni bir dil kullanmaya basladi Iste bu karar Humanist Yahudiligin reformist ya da diger Yahudi gruplardan ayri yeni bir hareket olarak ortaya cikisinin temeli oldu 1964 yilinda Wine in tanri kavramina olan yaklasimi duyulmaya basladiginda bu durum tartismalara yol acti Ornegin 1964 te Suburban Rabbi I Am an Atheist basligiyla bir makale yayimladi Ardindan da Time ve The New York Times bu konuyu gundeme tasidi Tum bu tartismalara karsi Wine kendisinin ateistik goruslerden ziyade mantiga dayali pozitivistlerin temel bakis acisini kabul ettigini bildirdi Tanrinin varligini veya bunun aksini kanitlamanin mumkun olmadigini dolayisiyla tanri kavraminin anlamsizligini vurguladi ve goruslerinin ateizmden ziyade adini verdigi bir dusunce oldugunu savundu 1966 da basta Wine olmak uzere hareketin onde gelenleri Yahudiligin empirik bilgi anlayisina ve insanligin ihtiyac duydugu kurallara gore sekillenmesi gerektigini ilan etti 1967 de Association of Humanistic Rabbis 1969 da ise The Society for Humanistic Judaism kurdu 1970 yilindan itibaren Detroit te yillik konferanslar dizisinin ilkini gerceklestirdi Sonraki yillarda ozellikle ABD nin Boston Toronto Los Angeles Washington Miami ve New York gibi onemli merkezlerinde Humanist Yahudi topluluklar olusturdu 1985 yilinda egitim faaliyetleri icin The International Institute for Secular Humanistic Judaism ve dunyaya acilmak icin de 1986 da The International Federation of Secular Humanistic Jews kurdu Tum bu yapilarin hem kuruluslarinda hem de faaliyetlerinde aktif bir sekilde gorev aldi 2003 yilinda Amerika Humanist Birligi The American Humanist Association tarafindan yilin humanisti secildi Yazdigi bircok eserin arasindan Humanistic Judaism 11 Judaism Beyond God12 ve Celebration13 adli kitaplari dikkat cekicidir Ayrica Wine in basta Humanistic Judaism Magazine olmak uzere farkli dergilerde yayimlanmis Humanist Yahudiligin temel degerlerini ve bakis acisini kaleme aldigi onlarca makalesi vardir 21 Temmuz 2007 tarihinde Fas in Suvayr kentinde gecirdigi trafik kazasi neticesinde hayatini kaybetmistir Kaynakca Sherwin T Wine Humanistic Judaism New York Prometheus Books 1978 121 sayfa Sherwin T Wine Judaism Beyond God USA Ktav Publishing House 1995 289 sayfa Sherwin T Wine Celebration A Ceremonial Philosophic Guide for Humanists and Humanistic Jews New York Prometheus Books 1988 439 sayfa Rabbi Sherwin T Wine in hayati ve eserleriyle ilgili cogunlukla Sherwin Wine Career Highlights Erisim 16 Ekim 2019 ve Dan Cohn Sherbok vd ed A Life of Courage Sherwin Wine and Humanistic Judaism Farmington Hills Milan Press 2003 12 30