Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Simko ya da İsmail Ağa Şıkaki (Farsça: سمکو, Simko, اسماعیل اقای سمکو, Isma'īl Agha-ye Simko, اسماعیل سیمیتقو Isma'īl Simitqo; 1887? - 26 Temmuz 1930, Uşnu), Kaçar döneminin sonları ve Pehlevi döneminin başlangıcında İran Kürdistanı'nda hakimiyeti sürdürmüş Şikaki aşiretinin reisi, Kürt lideri.
Simko Şikaki سمکۆی شکاک Simkoyê Şikak | |
|---|---|
 | |
| Doğum | İsmail Ağa Şikaki 1887 , Urmiye, İran |
| Ölüm | 30 Haziran 1930 Uşnu, İran |
| Ölüm sebebi | İran tarafından suikast |
| Milliyet | Kürt |
Hayatı
Bugünkü İran'ın Batı Azerbaycan Eyaleti'nin Salmas (Şapur) bölgesinde Salmas ve Urmiye'nin güneybatısında Kotur, , Bradost ve etrafındaki en büyük aşireti olan reisinin oğlu olarak doğmuştur.
1910'da Kotur'un bir kısmını elde eden Osmanlı Devleti, Simko'ya Kotur, ve Soma'nın yönetimini vadedip Osmanlı tebaasına geçmesini önermiştir. Fakat Simko bu öneriyi kabul etmemiş ve İran hükûmetine bağlılığını ilan ederek Osmanlı'ya karşı direniş hareketi başlamıştır.
I. Dünya Savaşı sırasında Alman İmparatorluğu ve Osmanlı Devleti'nin ajanları İran'a karşı harekete geçmesini önerdiğinde Simko bunu kabul etmiştir. Ancak İran'a karşı hareketin başladığında hareketin başına geçemediği için safını değiştirerek Rus İmparatorluğu'na bağlanmış ve Rus ordusuyla birlikte Şark Cephesinde Osmanlı'ya saldırmıştır. Rusların çekilmesinden sonra İran'da Osmanlı sınırı ile Urmiye Gölü arasındaki Savucbulak (Mahabad), Maku, Hoy, Kotur, , Sakkız, Serdeşt, Bane ve Bukan gibi Kürt bölgesi nin hakimiyetini elde etmiş ve Uremiye ve Selmas kentlerine de yayılmaya çalışmıştır. Aynı dönemde Tebriz'de kurulan Azadistan'ın lideri Muhammed Hiyabani ile ilişki kurmuştur.
Bu sırada eski dostu (Şeyh Ubeydullah Nehri'nin torunu)'nın etkisiyle "Bağımsız Kürdistan" fikrini benimsemiş ve 1922'de "Bağımsız Kürdistan"ın kralı ilan edip hükûmetini kurmuştur. Ancak kısa sürede başkenti Çehrik düşmüştür ve Simko Türkiye topraklarına kaçmak zorunda kalmıştır. 1922 kışın Şeyh Mahmut Berzenci'nin hakimiyeti altındaki Süleymaniye'ye geçmiş ve Kürt reislerinin toplantıya katılmıştır. Bu toplantıda Türkiye'ye yakınlaşarak İngilizlere karşı mücadele etme kararı alınmıştır.
1924'te İran hükûmeti tekrar ayaklanmayacağı koşuluyla affedildiği için İran'a dönmüştür. Fakat 1926'da tekrar ayaklanmış ve Selmas'a saldırmıştır. 1925'te yeni hanedanı kuran Rıza Han tarafından yenilince Türkiye'ye kaçmış Van'ın Başkale ilçesinde tam sınırda bulunan khaskol, keşkol (kaşkol gelenler) de saklanmıştır. bir süre sonra buraya İran göçmeni Sıddık Ağa (Molla Tevfik'in oğlu) gelmiştir. Simko ağayı buradan sürgün etmiştir. Kuzey Irak'a gitmiştir.
Suikast
1928'de Pehlevi Hanedanı tekrar af edeceğini söz ederek Simko'nun İran'a dönmesini istemiştir. Temmuz 1930'da Simko birkaç atlı ile birlikte Tebriz'e gitmiş ve törenle karşılanmıştır. Fakat İran hükûmeti Simko ve oğlu Hüsrev'i öldürmüş ve cesetlerini Urmiye'ye götürüp sallandırmıştır.
Ayrıca bakınız
İlgili kitaplar
- M.S. Lazarev (Çev.: Mehmet Demir), Emperyalizm ve Kürt Sorunu (1917-1923), Öz-Ge Yayınları, Ankara,
- Sovyetler Birliği Bilimler Akademisi Doğu Bilimleri Enstitüsü ile Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Bilimler Akademisi Doğu Bilimleri Enstitüsü Kürt Komisyonu (Çev.: M. Aras), Yeni ve Yakın Çağda Kürt Siyaset Tarihi, Pêrî yayınları, İstanbul, Temmuz 1998,
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Simko ya da Ismail Aga Sikaki Farsca سمکو Simko اسماعیل اقای سمکو Isma il Agha ye Simko اسماعیل سیمیتقو Isma il Simitqo 1887 26 Temmuz 1930 Usnu Kacar doneminin sonlari ve Pehlevi doneminin baslangicinda Iran Kurdistani nda hakimiyeti surdurmus Sikaki asiretinin reisi Kurt lideri Simko Sikaki سمکۆی شکاک Simkoye SikakDogumIsmail Aga Sikaki 1887 Urmiye IranOlum30 Haziran 1930 Usnu IranOlum sebebiIran tarafindan suikastMilliyetKurtMisyonerlerle birlikteHayatiBugunku Iran in Bati Azerbaycan Eyaleti nin Salmas Sapur bolgesinde Salmas ve Urmiye nin guneybatisinda Kotur Bradost ve etrafindaki en buyuk asireti olan reisinin oglu olarak dogmustur 1910 da Kotur un bir kismini elde eden Osmanli Devleti Simko ya Kotur ve Soma nin yonetimini vadedip Osmanli tebaasina gecmesini onermistir Fakat Simko bu oneriyi kabul etmemis ve Iran hukumetine bagliligini ilan ederek Osmanli ya karsi direnis hareketi baslamistir I Dunya Savasi sirasinda Alman Imparatorlugu ve Osmanli Devleti nin ajanlari Iran a karsi harekete gecmesini onerdiginde Simko bunu kabul etmistir Ancak Iran a karsi hareketin basladiginda hareketin basina gecemedigi icin safini degistirerek Rus Imparatorlugu na baglanmis ve Rus ordusuyla birlikte Sark Cephesinde Osmanli ya saldirmistir Ruslarin cekilmesinden sonra Iran da Osmanli siniri ile Urmiye Golu arasindaki Savucbulak Mahabad Maku Hoy Kotur Sakkiz Serdest Bane ve Bukan gibi Kurt bolgesi nin hakimiyetini elde etmis ve Uremiye ve Selmas kentlerine de yayilmaya calismistir Ayni donemde Tebriz de kurulan Azadistan in lideri Muhammed Hiyabani ile iliski kurmustur Bu sirada eski dostu Seyh Ubeydullah Nehri nin torunu nin etkisiyle Bagimsiz Kurdistan fikrini benimsemis ve 1922 de Bagimsiz Kurdistan in krali ilan edip hukumetini kurmustur Ancak kisa surede baskenti Cehrik dusmustur ve Simko Turkiye topraklarina kacmak zorunda kalmistir 1922 kisin Seyh Mahmut Berzenci nin hakimiyeti altindaki Suleymaniye ye gecmis ve Kurt reislerinin toplantiya katilmistir Bu toplantida Turkiye ye yakinlasarak Ingilizlere karsi mucadele etme karari alinmistir 1924 te Iran hukumeti tekrar ayaklanmayacagi kosuluyla affedildigi icin Iran a donmustur Fakat 1926 da tekrar ayaklanmis ve Selmas a saldirmistir 1925 te yeni hanedani kuran Riza Han tarafindan yenilince Turkiye ye kacmis Van in Baskale ilcesinde tam sinirda bulunan khaskol keskol kaskol gelenler de saklanmistir bir sure sonra buraya Iran gocmeni Siddik Aga Molla Tevfik in oglu gelmistir Simko agayi buradan surgun etmistir Kuzey Irak a gitmistir Suikast1928 de Pehlevi Hanedani tekrar af edecegini soz ederek Simko nun Iran a donmesini istemistir Temmuz 1930 da Simko birkac atli ile birlikte Tebriz e gitmis ve torenle karsilanmistir Fakat Iran hukumeti Simko ve oglu Husrev i oldurmus ve cesetlerini Urmiye ye goturup sallandirmistir Ayrica bakinizMar Benyamin Simun XXIIlgili kitaplarM S Lazarev Cev Mehmet Demir Emperyalizm ve Kurt Sorunu 1917 1923 Oz Ge Yayinlari Ankara ISBN 975 7861 00 6 Sovyetler Birligi Bilimler Akademisi Dogu Bilimleri Enstitusu ile Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Bilimler Akademisi Dogu Bilimleri Enstitusu Kurt Komisyonu Cev M Aras Yeni ve Yakin Cagda Kurt Siyaset Tarihi Peri yayinlari Istanbul Temmuz 1998 ISBN 975 8245 06 6