Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fraxinus angustifolia (Sivri meyveli dişbudak), Oleaceae (zeytingiller) familyasından anavatanı Orta ve Güney Avrupa ile Kuzey Afrika ve Güneybatı Asya olan bir dişbudak türü.
| Fraxinus angustifolia | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 subsp. oxycarpa | |||||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Fraxinus angustifolia Vahl, Enum. Pl. Obs. 1: 52 (1804). | |||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||||||||
Tanımlama
20–30 m boy ile 1,5 cm çapında yaprak döken ağaçlardır. Kabuk genç ağaçlarda düzgün ve soluk gri, yaşlı ağaçlarda dört köşeli-çatlaklı olur. Tomurcuklar soluk kahverengi olup kışın benzerlik gösteren adi dişbudaktan (kara tomurcuklu) bu özelliği sayesinde kolayca ayırt edilir.
Karşılıklı çiftler veya üçlü sarmal dizilmiş tüysü yapraklar 15–25 cm uzunluğunda 3-13 yaprakçıklıdır. Yaprakçıklar 3–8 cm uzunluğunda 1-1,5 cm genişliğinde incedir.
Çiçekler er dişi, erkek veya hepsini bir arada barındırabilir. Çiçeklenme erken baharda gerçekleşir. Kanatlı meyve (samara) 3–4 cm uzunlukta, tohum 1,5–2 cm soluk kahverengi kanatlıdır.
Alt türler
- Fraxinus angustifolia subsp. angustifolia, Batı Avrupa, Kuzeybatı Afrika. Yaprakçıkçıklar 7-13 kadar alt yüzeyi tüysüzdür.
- Fraxinus angustifolia subsp. oxycarpa, Güneydoğu Avrupa. Yaprakçıklar 3-9 kadar orta damarın altında beyaz tüyler yer alır.
- Fraxinus angustifolia subsp. persica
- Fraxinus angustifolia subsp. syriaca, Orta doğu ve Batı Asya.
IUCN Kırmızı listesi
Fraxinus angustifolia, Avrupa ve kuzeybatı Afrika'dan Pakistan'a kadar uzanan Kuzey Yarımküre'de yaygındır. Sert ağaçları için değerlidir ve ılıman orman habitatlarını korumak için önemli bir türdür. Kül geri dönüş hastalığı nedeniyle popülasyon azalmasına rağmen, popülasyon düşüşleri Fraxinus excelsior için görülenler kadar yüksek değildir ve türler gelecekte bu kadar yüksek düşüş oranlarından kurtulabilir. Mevcut kanıtlar, daha fazla tehdit altındaki bir kategoride listelenmeye hak kazanacak kadar hızlı düşüş gösterme olasılığının yüksek olduğunu göstermediğinden, En Az Endişe Edilen olarak sınıflandırılır. Bununla birlikte, mantar enfeksiyonu tehdidi ciddi bir sorun olmaya devam etmektedir ve hastalık rüzgarla yayıldığı için yayılmasını azaltmak veya önlemek son derece zordur; fidanlıklara da bulaşmıştır ve hastalık genellikle fidanlık ağaçlarıyla ağaçlandırma yoluyla yayılır ve genç bitkiler daha duyarlıdır. Nüfusun mantar enfeksiyonundan, ölüm oranı veya önleyici tedbirler nedeniyle ne kadar azaldığına dair daha fazla bilgiye ihtiyaç vardır ve hastalık belirtileri de dahil olmak üzere nüfusun izlenmesine ihtiyaç vardır. Kül geri dönüş hastalığının yayılmasını ve etkisini izlemek için bu türün popülasyon büyüklüğü ve eğilimlerinin araştırılması ve izlenmesi gereklidir; popülasyonun ciddi şekilde azaldığı tespit edilirse, daha tehdit altındaki bir kategoride listelenmeyi gerektirebileceğinden yeniden değerlendirilmelidir.
Coğrafi dağılım bilgileri
Küresel olarak, Fraxinus angustifolia İber Yarımadası'na ve güney Avrupa'ya doğuya doğru Akdeniz, Balkan ve Karadeniz bölgelerinden Rusya'ya, Pakistan'a kadar uzanır. Aynı zamanda kuzeybatı Afrika'ya da özgüdür. Arnavutluk'ta Velipoja'da, Karadağ sınırına çok yakın bir bölgeden rapor edilmiştir. Sömürgeci bir davranışa sahip öncü bir orman ağacıdır ve Avrupa genelinde süreksiz bir mekansal dağılıma sahiptir.
Nüfus bilgileri
Vahşi doğada Fraxinus angustifolia bireylerinin sayısı bilinmemektedir, ancak geniş dağılım alanı göz önüne alındığında, popülasyon boyutunun çok büyük olması beklenmektedir. Bu tür, Fraxinus excelsior'a çok benzer ve iki tür, farklı çiçeklenme fenolojilerine sahip olmalarına rağmen, Balkanlar, İtalya ve Güney Fransa gibi dağılımlarının örtüştüğü alanlarda melezleşmiştir. Doğu Romanya'da çok sıktır ve geniş alanlarda bulunur. Anakara Yunanistan'da, en az 230 bireyden oluşan sekiz doğal alt popülasyon araştırılmıştır.
Habitat ve Ekoloji bilgileri
Fraxinus angustifolia, güney Avrupa ormanları, Akdeniz kıyılarındaki karışık ormanlar, Sicilya Dişbudak ormanları ve taşkın yatağı ormanları gibi termofilik geniş yapraklı yaprak döken ormanlık habitatlarda bulunan rüzgarla tozlaşan bir ağaçtır; nehirler boyunca taşkınların meydana gelebileceği alanları tercih eder. Aralık ayı sonlarında çiçek açmaya başlar ve tohumları sonbaharın sonlarında dağıtır; tohum dormansisi gözlenmez Saf ve karışık meşcerelerde bulunur ve iyi drene edilmiş topraklarda, daha düşük kotlarda zengin topraklarda yetişir ve geçici su baskınlarına dayanabilir; bu, tohumdan rejenerasyonu azaltsa da, koruyarak korunabilir. Habitatlar Direktifi'nde listelenen habitatlarda 91B0 "Thermophilous Fraxinus angustifolia ormanları" (öncelikli bir habitat) ve 91F0 " Quercus robur, Ulmus laevis ve Ulmus minor, Fraxinus excelsior veya Fraxinus angustifolia'nın nehir kıyısı karışık ormanlarında, büyük küçük nehirler (Ulmenion) boyunca yetişir.
Tehdit bilgileri
Bu tür için en ciddi tehdit, ahşabın renginin bozulmasına, lezyonlara ve nekroza, ağaç ölümüne neden olan patojenik mantar organizması Hymenoscyphus pseudoalbidus'un neden olduğu hastalıkdır; özellikle Baltık Devletleri, Polonya, İskandinavya, Almanya ve Avusturya'da 1990'ların başından beri Fraxinus türlerini etkilemiştir Ağaç salgınları, biyolojik çeşitlilik, diğer ağaç türlerinin bileşimi, ormanlık alanın yapısı ve ekosistem işleyişi üzerinde ikincil etkilere neden olur(Jonsson ve Thor 2012). Avrupa genelinde enfeksiyon insidansı artmaktadır. F. excelsior en ciddi şekilde etkilenen tür olmasına rağmen, bugüne kadar 24 ülkeden kül geri dönüşü rapor edilmiştir; ancak F. angustifolia da hassastır (EPPO 2013, Ormancılık Komisyonu 2013, RBG Kew 2013). Hastalık en çok rüzgar yoluyla yayılır; kontamine orman fidanlıkları, daha sonra ağaçlandırma yoluyla yayılan enfeksiyonun başka bir kaynağıdır (Kirisits ve diğerleri 2010, Ormancılık Komisyonu 2013). Geyiklerin yem arama ve kabuk soyma işlemleri, doğal rejenerasyon ve plantasyonlarda sıklıkla genç ağaçlara zarar verdiği için küçük bir tehdittir.
Kullanım ve Ticaret bilgileri
Fraxinus angustifolia, örneğin doğu Avusturya'da March nehri boyunca ağaçlandırma için ekolojik ve ekonomik öneme sahiptir. Dişbudak türleri, değerli odunları ve hızlı büyüme özellikleri nedeniyle Avrupa'daki sert ağaç plantasyonlarındaki ana türlerden biridir. Fraxinus angustifolia, tarlalar için giderek daha fazla kullanılmaktadır. Ova ve dağ altı alanları için uygun bir ağaçtır ve güney Avrupa'nın kurak bölgelerinde daha yüksek olma eğiliminde olan kaliteli odun sağlayan hızlı büyüyen bir türdür. Hem taze hem de kurutulmuş yapraklar lezzetli ve hayvanlar için besleyicidir ve güney Avrupa'da yem olarak kullanılmıştır. Avrupa'da süs ağacı olarak ve kentsel peyzaj için yaygın olarak kullanılmaktadır. Eskiden geleneksel bitkisel ilaç olarak değerlendirilirdi. Fraxini folium veya dişbudak yaprağı, tanım gereği, bu iki türün hibritlerinin veya her ikisinin bir karışımının F. excelsior veya F. angustifolia'nın kurutulmuş yaprağıdır, burada ufalanmış bitkisel madde bitki çayı veya toz halinde yapraklar olarak kullanılır. Her ikisi de İspanya ve Belçika'da müshil, idrar söktürücü ve romatizmal ilaç olarak geleneksel kullanım ve üriner ve sindirim işlevini geliştirmek için piyasada bulunur. Alman Komisyonu E, bu ilacı onaylanmamış bitkiler arasında listeledi, ancak çeşitli farmakopelerde tarif edildi. Tıbbi kullanım için etkinliğinin gerekliliklerine ilişkin veri yoktur.
Koruma işlemleri bilgileri
Fraxinus angustifolia, Çek Cumhuriyeti'nde Düşük Riskli-Tehdit Altında olarak listelenmiştir, çünkü bol miktarda azaldığı için potansiyel olarak tehlikededir. Termofil Fraxinus angustifolia ormanlarının Natura 2000 (kod 91BO) kapsamında öncelikli yaşam alanı olduğu Arnavutluk'ta tehdit altında olduğu düşünülmektedir. İspanya'da, bölgesel mevzuat kapsamında Asturias'ta 'türlerin çıkarları taksonu' olarak listelenmiştir, oxycarpa alt türü Cataluña'da sıkı bir şekilde korunan bir bitki taksonudur ve Murcia'da Tehlike Altında olarak listelenmiştir. Fransa'da, bölgesel yasalara göre Auvergne'de [Liste des espèces végétales protégées en région Auvergne: Madde 1] korunan nesli tükenmekte olan türler olarak listelenmiştir, burada yabani örneklerin her türlü imhası, toplanması ve ticareti yasaktır.
Bu tür, düzenlemeye tabi olan Orman Üreme Maddesinin pazarlanmasına ilişkin 1999/105/EC sayılı AB Konsey Yönergesi'ne ve doğal yaşam alanlarının korunmasına ilişkin 92/43/EEC sayılı Konsey Yönergesi'ne (Avrupa Konseyi 1992) dahildir. İspanya, Portekiz, Fransa, Yunanistan ve İtalya'daki çok sayıda Natura 2000 sahasında görülmektedir. (Avrupa Çevre Ajansı 2010). 91B0 "Thermophilous Fraxinus angustifolia ormanları" (öncelikli bir habitat) ve 91F0 "Quercus robur, Ulmus laevis ve Ulmus minor, Fraxinus excelsior veya Fraxinus angustifolia'nın büyük nehirler boyunca (Ulmenion minoris) kıyı karışık ormanları" habitatları Ek I'de listelenmiştir.
Dişbudak geri dönüşü hastalığının yayılmasını ve etkisini izlemek için popülasyon büyüklüğü ve eğilimlerinin araştırılması ve izlenmesi gerekir. Hastalık rüzgarla yayıldığından, en yakın ağaçtan 10 km'den daha uzakta bulunan izole ağaçlara bile ulaşabilen hastalığın yayılmasını azaltmak veya önlemek son derece zordur; Salgını kontrol altına almak için en iyi umut, doğal direncin gelişmesidir (M. Aronsson pers. comm. 2013). Dirençli meşçerelerin bulunabileceği umuduyla, popülasyonlar hastalığa direnç belirtileri açısından izlenmelidir. Korunan alanlarda meydana gelebilecek Kül geri dönüşü tehdidini en aza indirmek için Dişbudak ağaçlarını ve habitatlarını yönetmeye çalışmak önemlidir.
Kaynakça
- ^ . Plants of the World Online (İngilizce). 26 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2022.
- ^ a b c Khela, S. 2018. Fraxinus angustifolia. The IUCN Red List of Threatened Species 2018: e.T203366A96445347. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2018-1.RLTS.T203366A96445347.en.
- ^ a b c d Fraxigen. 2005. Ash species in Europe: biological characteristics and practical guidelines for sustainable use. pp. 128. Oxford Forestry Institute, University of Oxford, UK.
- ^ a b Shuka, L., Kashta, L. and Xhulaj, M. 2008. Evaluation of potential transboundary important plant areas of the North Albania. Natura Montenegrina 7(3): 425-439.
- ^ a b Gerard, P.R., Fernandez-Manjarres, J.F. and Frascaria-La Coste, N. 2006. Temporal cline in a hybrid zone population between Fraxinus excelsior L. and Fraxinus angustifolia Vahl. Molecular Ecology 15: 3655-3667.
- ^ a b c Fraxigen. 2005. Fraxinus angustifolia (narrow-leaved ash).In: Oxford Forestry Institute, University of Oxford (ed.), pp. 24.
- ^ Papi, R.M., Spanos, K.A. and Kyriakidis. 2011. Genetic variation of Fraxinus angustifolia natural populations in Greece based on nuclear and chloroplast microsatellite markers. European Journal of Forest Research 131(4): 1151-1161.
- ^ Fernandez-Manjarres, J.F., Gerard, P.R., Dufour, J., Raquin, C. and Frascaria-Lacoste, N. 2006. Differential patterns of morphological and molecular hybridization between Fraxinus excelsior L. and Fraxinus angustifolia Vahl (Oleaceae) in eastern and western France. Molecular Ecology 15: 3245-3257.
- ^ a b Kirisits, T., Matlakova, M., Mottinger-Kroupa, S., Halmschlager, E. and Lakatos, F. 2010. Chalara fraxinea associated with dieback of narrow-leafed ash (Fraxinus angustifolia). Plant Pathology 59(Doi: 10.1111/j.1365-3059.2009.02162.x): 411.
- ^ Cicek, E. and Yilmaz, M. 2005. The importance of Fraxinus angustifolia subsp. oxycarpa as a fast growing tree for Turkey. Proceedings of the IUFRO Meeting on Management of Fast Growing Plantations, 11-13 September 2002, Izmit, Turkey, pp: 192-202.
- ^ European Medicines Agency. 2012. Assessment report on Fraxinus excelsior L. or Fraxinus angustifolia Vahl, folium. In: Committee on Herbal Medicinal Products (HMPC) (ed.).
- ^ Grulich, V. 2012. Red List of vascular plants of the Czech Republic: 3rd edition. Preslia 84: 631-645.
- ^ Anthos. 2010. Information System of the plants of Spain. Real Jardín Botánico, CSIC – Fundación Biodiversidad. Available at: www.anthos.es.
- ^ Muséum national d'Histoire naturelle (Ed.). 2003-2013. Inventaire National du Patrimoine Naturel (INPN) [National inventory of natural heritage]. Available at: http://inpn.mnhn.fr 15 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ European Environment Agency. 2010. European Nature Information System (EUNIS). Copenhagen K, Denmark. Available at: http://eunis.eea.europa.eu 29 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
Dış bağlantılar
![image]()
Vikitür'de Fraxinus angustifolia ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.![image]()
Wikimedia Commons'ta Fraxinus angustifolia ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Fraxinus angustifolia Sivri meyveli disbudak Oleaceae zeytingiller familyasindan anavatani Orta ve Guney Avrupa ile Kuzey Afrika ve Guneybati Asya olan bir disbudak turu Fraxinus angustifoliasubsp oxycarpaKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim LamialesFamilya OleaceaeAlt oymak Cins FraxinusTur F angustifoliaIkili adlandirmaFraxinus angustifoliaVahl Enum Pl Obs 1 52 1804 Dagilimisubsp syriacasubsp oxycarpa tohumlariTanimlama20 30 m boy ile 1 5 cm capinda yaprak doken agaclardir Kabuk genc agaclarda duzgun ve soluk gri yasli agaclarda dort koseli catlakli olur Tomurcuklar soluk kahverengi olup kisin benzerlik gosteren adi disbudaktan kara tomurcuklu bu ozelligi sayesinde kolayca ayirt edilir Karsilikli ciftler veya uclu sarmal dizilmis tuysu yapraklar 15 25 cm uzunlugunda 3 13 yaprakciklidir Yaprakciklar 3 8 cm uzunlugunda 1 1 5 cm genisliginde incedir Cicekler er disi erkek veya hepsini bir arada barindirabilir Ciceklenme erken baharda gerceklesir Kanatli meyve samara 3 4 cm uzunlukta tohum 1 5 2 cm soluk kahverengi kanatlidir Alt turlerFraxinus angustifolia subsp angustifolia Bati Avrupa Kuzeybati Afrika Yaprakcikciklar 7 13 kadar alt yuzeyi tuysuzdur Fraxinus angustifolia subsp oxycarpa Guneydogu Avrupa Yaprakciklar 3 9 kadar orta damarin altinda beyaz tuyler yer alir Fraxinus angustifolia subsp persica Fraxinus angustifolia subsp syriaca Orta dogu ve Bati Asya IUCN Kirmizi listesiFraxinus angustifolia Avrupa ve kuzeybati Afrika dan Pakistan a kadar uzanan Kuzey Yarimkure de yaygindir Sert agaclari icin degerlidir ve iliman orman habitatlarini korumak icin onemli bir turdur Kul geri donus hastaligi nedeniyle populasyon azalmasina ragmen populasyon dususleri Fraxinus excelsior icin gorulenler kadar yuksek degildir ve turler gelecekte bu kadar yuksek dusus oranlarindan kurtulabilir Mevcut kanitlar daha fazla tehdit altindaki bir kategoride listelenmeye hak kazanacak kadar hizli dusus gosterme olasiliginin yuksek oldugunu gostermediginden En Az Endise Edilen olarak siniflandirilir Bununla birlikte mantar enfeksiyonu tehdidi ciddi bir sorun olmaya devam etmektedir ve hastalik ruzgarla yayildigi icin yayilmasini azaltmak veya onlemek son derece zordur fidanliklara da bulasmistir ve hastalik genellikle fidanlik agaclariyla agaclandirma yoluyla yayilir ve genc bitkiler daha duyarlidir Nufusun mantar enfeksiyonundan olum orani veya onleyici tedbirler nedeniyle ne kadar azaldigina dair daha fazla bilgiye ihtiyac vardir ve hastalik belirtileri de dahil olmak uzere nufusun izlenmesine ihtiyac vardir Kul geri donus hastaliginin yayilmasini ve etkisini izlemek icin bu turun populasyon buyuklugu ve egilimlerinin arastirilmasi ve izlenmesi gereklidir populasyonun ciddi sekilde azaldigi tespit edilirse daha tehdit altindaki bir kategoride listelenmeyi gerektirebileceginden yeniden degerlendirilmelidir Cografi dagilim bilgileriKuresel olarak Fraxinus angustifolia Iber Yarimadasi na ve guney Avrupa ya doguya dogru Akdeniz Balkan ve Karadeniz bolgelerinden Rusya ya Pakistan a kadar uzanir Ayni zamanda kuzeybati Afrika ya da ozgudur Arnavutluk ta Velipoja da Karadag sinirina cok yakin bir bolgeden rapor edilmistir Somurgeci bir davranisa sahip oncu bir orman agacidir ve Avrupa genelinde sureksiz bir mekansal dagilima sahiptir Nufus bilgileriVahsi dogada Fraxinus angustifolia bireylerinin sayisi bilinmemektedir ancak genis dagilim alani goz onune alindiginda populasyon boyutunun cok buyuk olmasi beklenmektedir Bu tur Fraxinus excelsior a cok benzer ve iki tur farkli ciceklenme fenolojilerine sahip olmalarina ragmen Balkanlar Italya ve Guney Fransa gibi dagilimlarinin ortustugu alanlarda melezlesmistir Dogu Romanya da cok siktir ve genis alanlarda bulunur Anakara Yunanistan da en az 230 bireyden olusan sekiz dogal alt populasyon arastirilmistir Habitat ve Ekoloji bilgileriFraxinus angustifolia guney Avrupa ormanlari Akdeniz kiyilarindaki karisik ormanlar Sicilya Disbudak ormanlari ve taskin yatagi ormanlari gibi termofilik genis yaprakli yaprak doken ormanlik habitatlarda bulunan ruzgarla tozlasan bir agactir nehirler boyunca taskinlarin meydana gelebilecegi alanlari tercih eder Aralik ayi sonlarinda cicek acmaya baslar ve tohumlari sonbaharin sonlarinda dagitir tohum dormansisi gozlenmez Saf ve karisik mescerelerde bulunur ve iyi drene edilmis topraklarda daha dusuk kotlarda zengin topraklarda yetisir ve gecici su baskinlarina dayanabilir bu tohumdan rejenerasyonu azaltsa da koruyarak korunabilir Habitatlar Direktifi nde listelenen habitatlarda 91B0 Thermophilous Fraxinus angustifolia ormanlari oncelikli bir habitat ve 91F0 Quercus robur Ulmus laevis ve Ulmus minor Fraxinus excelsior veya Fraxinus angustifolia nin nehir kiyisi karisik ormanlarinda buyuk kucuk nehirler Ulmenion boyunca yetisir Tehdit bilgileriBu tur icin en ciddi tehdit ahsabin renginin bozulmasina lezyonlara ve nekroza agac olumune neden olan patojenik mantar organizmasi Hymenoscyphus pseudoalbidus un neden oldugu hastalikdir ozellikle Baltik Devletleri Polonya Iskandinavya Almanya ve Avusturya da 1990 larin basindan beri Fraxinus turlerini etkilemistir Agac salginlari biyolojik cesitlilik diger agac turlerinin bilesimi ormanlik alanin yapisi ve ekosistem isleyisi uzerinde ikincil etkilere neden olur Jonsson ve Thor 2012 Avrupa genelinde enfeksiyon insidansi artmaktadir F excelsior en ciddi sekilde etkilenen tur olmasina ragmen bugune kadar 24 ulkeden kul geri donusu rapor edilmistir ancak F angustifolia da hassastir EPPO 2013 Ormancilik Komisyonu 2013 RBG Kew 2013 Hastalik en cok ruzgar yoluyla yayilir kontamine orman fidanliklari daha sonra agaclandirma yoluyla yayilan enfeksiyonun baska bir kaynagidir Kirisits ve digerleri 2010 Ormancilik Komisyonu 2013 Geyiklerin yem arama ve kabuk soyma islemleri dogal rejenerasyon ve plantasyonlarda siklikla genc agaclara zarar verdigi icin kucuk bir tehdittir Kullanim ve Ticaret bilgileriFraxinus angustifolia ornegin dogu Avusturya da March nehri boyunca agaclandirma icin ekolojik ve ekonomik oneme sahiptir Disbudak turleri degerli odunlari ve hizli buyume ozellikleri nedeniyle Avrupa daki sert agac plantasyonlarindaki ana turlerden biridir Fraxinus angustifolia tarlalar icin giderek daha fazla kullanilmaktadir Ova ve dag alti alanlari icin uygun bir agactir ve guney Avrupa nin kurak bolgelerinde daha yuksek olma egiliminde olan kaliteli odun saglayan hizli buyuyen bir turdur Hem taze hem de kurutulmus yapraklar lezzetli ve hayvanlar icin besleyicidir ve guney Avrupa da yem olarak kullanilmistir Avrupa da sus agaci olarak ve kentsel peyzaj icin yaygin olarak kullanilmaktadir Eskiden geleneksel bitkisel ilac olarak degerlendirilirdi Fraxini folium veya disbudak yapragi tanim geregi bu iki turun hibritlerinin veya her ikisinin bir karisiminin F excelsior veya F angustifolia nin kurutulmus yapragidir burada ufalanmis bitkisel madde bitki cayi veya toz halinde yapraklar olarak kullanilir Her ikisi de Ispanya ve Belcika da mushil idrar sokturucu ve romatizmal ilac olarak geleneksel kullanim ve uriner ve sindirim islevini gelistirmek icin piyasada bulunur Alman Komisyonu E bu ilaci onaylanmamis bitkiler arasinda listeledi ancak cesitli farmakopelerde tarif edildi Tibbi kullanim icin etkinliginin gerekliliklerine iliskin veri yoktur Koruma islemleri bilgileriFraxinus angustifolia Cek Cumhuriyeti nde Dusuk Riskli Tehdit Altinda olarak listelenmistir cunku bol miktarda azaldigi icin potansiyel olarak tehlikededir Termofil Fraxinus angustifolia ormanlarinin Natura 2000 kod 91BO kapsaminda oncelikli yasam alani oldugu Arnavutluk ta tehdit altinda oldugu dusunulmektedir Ispanya da bolgesel mevzuat kapsaminda Asturias ta turlerin cikarlari taksonu olarak listelenmistir oxycarpa alt turu Cataluna da siki bir sekilde korunan bir bitki taksonudur ve Murcia da Tehlike Altinda olarak listelenmistir Fransa da bolgesel yasalara gore Auvergne de Liste des especes vegetales protegees en region Auvergne Madde 1 korunan nesli tukenmekte olan turler olarak listelenmistir burada yabani orneklerin her turlu imhasi toplanmasi ve ticareti yasaktir Bu tur duzenlemeye tabi olan Orman Ureme Maddesinin pazarlanmasina iliskin 1999 105 EC sayili AB Konsey Yonergesi ne ve dogal yasam alanlarinin korunmasina iliskin 92 43 EEC sayili Konsey Yonergesi ne Avrupa Konseyi 1992 dahildir Ispanya Portekiz Fransa Yunanistan ve Italya daki cok sayida Natura 2000 sahasinda gorulmektedir Avrupa Cevre Ajansi 2010 91B0 Thermophilous Fraxinus angustifolia ormanlari oncelikli bir habitat ve 91F0 Quercus robur Ulmus laevis ve Ulmus minor Fraxinus excelsior veya Fraxinus angustifolia nin buyuk nehirler boyunca Ulmenion minoris kiyi karisik ormanlari habitatlari Ek I de listelenmistir Disbudak geri donusu hastaliginin yayilmasini ve etkisini izlemek icin populasyon buyuklugu ve egilimlerinin arastirilmasi ve izlenmesi gerekir Hastalik ruzgarla yayildigindan en yakin agactan 10 km den daha uzakta bulunan izole agaclara bile ulasabilen hastaligin yayilmasini azaltmak veya onlemek son derece zordur Salgini kontrol altina almak icin en iyi umut dogal direncin gelismesidir M Aronsson pers comm 2013 Direncli mescerelerin bulunabilecegi umuduyla populasyonlar hastaliga direnc belirtileri acisindan izlenmelidir Korunan alanlarda meydana gelebilecek Kul geri donusu tehdidini en aza indirmek icin Disbudak agaclarini ve habitatlarini yonetmeye calismak onemlidir Kaynakca Plants of the World Online Ingilizce 26 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ocak 2022 a b c Khela S 2018 Fraxinus angustifolia The IUCN Red List of Threatened Species 2018 e T203366A96445347 https dx doi org 10 2305 IUCN UK 2018 1 RLTS T203366A96445347 en a b c d Fraxigen 2005 Ash species in Europe biological characteristics and practical guidelines for sustainable use pp 128 Oxford Forestry Institute University of Oxford UK a b Shuka L Kashta L and Xhulaj M 2008 Evaluation of potential transboundary important plant areas of the North Albania Natura Montenegrina 7 3 425 439 a b Gerard P R Fernandez Manjarres J F and Frascaria La Coste N 2006 Temporal cline in a hybrid zone population between Fraxinus excelsior L and Fraxinus angustifolia Vahl Molecular Ecology 15 3655 3667 a b c Fraxigen 2005 Fraxinus angustifolia narrow leaved ash In Oxford Forestry Institute University of Oxford ed pp 24 Papi R M Spanos K A and Kyriakidis 2011 Genetic variation of Fraxinus angustifolia natural populations in Greece based on nuclear and chloroplast microsatellite markers European Journal of Forest Research 131 4 1151 1161 Fernandez Manjarres J F Gerard P R Dufour J Raquin C and Frascaria Lacoste N 2006 Differential patterns of morphological and molecular hybridization between Fraxinus excelsior L and Fraxinus angustifolia Vahl Oleaceae in eastern and western France Molecular Ecology 15 3245 3257 a b Kirisits T Matlakova M Mottinger Kroupa S Halmschlager E and Lakatos F 2010 Chalara fraxinea associated with dieback of narrow leafed ash Fraxinus angustifolia Plant Pathology 59 Doi 10 1111 j 1365 3059 2009 02162 x 411 Cicek E and Yilmaz M 2005 The importance of Fraxinus angustifolia subsp oxycarpa as a fast growing tree for Turkey Proceedings of the IUFRO Meeting on Management of Fast Growing Plantations 11 13 September 2002 Izmit Turkey pp 192 202 European Medicines Agency 2012 Assessment report on Fraxinus excelsior L or Fraxinus angustifolia Vahl folium In Committee on Herbal Medicinal Products HMPC ed Grulich V 2012 Red List of vascular plants of the Czech Republic 3rd edition Preslia 84 631 645 Anthos 2010 Information System of the plants of Spain Real Jardin Botanico CSIC Fundacion Biodiversidad Available at www anthos es Museum national d Histoire naturelle Ed 2003 2013 Inventaire National du Patrimoine Naturel INPN National inventory of natural heritage Available at http inpn mnhn fr 15 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde European Environment Agency 2010 European Nature Information System EUNIS Copenhagen K Denmark Available at http eunis eea europa eu 29 Eylul 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarVikitur de Fraxinus angustifolia ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Wikimedia Commons ta Fraxinus angustifolia ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur