Antik Yunan tiyatrosunda skene (Grekçe: σκήνη) sahnenin arka kısmında bulunan yapıydı. Grekçe: skene kelimesi 'çadır' veya 'kulübe' anlamına gelir ve bu amaçlar için orijinal yapının bir çadır veya ahşap hafif bir bina olduğunu ve geçici bir yapı olduğunu düşündürmektedir. Başlangıçta çok hafif bir yapı veya sadece bir ipten asılı bir bezdi, ancak zaman geçtikçe skene temel değişiklikler geçirdi. İlk olarak, bazen konuşmalar yapmak için çatısı kullanılabilen kalıcı bir bina haline geldi ve zaman geçtikçe orkestra seviyesinden yükseltilerek bir proskēnion veya "skene önündeki alan" oluşturdu. Proskēnion'un cephesi orkestra arkasındaydı ve sahne dekorlarını desteklemek için bir alan sağladı.

Roma Dönemi'nde skene büyük ve karmaşık, çeşitli katlarda ayrıntılı bir şekilde dekore edilmiş taş bir bina haline gelmişti. Oyuncular parodoslardan çıkıp konuşmak için basamakları ve balkonları kullanabiliyorlardı. Ayrıca kostümlerin saklandığı ve periaktoi'lerin (arka plan olarak kullanılan boyalı paneller) bağlandığı yerdi.
Klasik Yunanistan
Antik Yunan tiyatrosu MÖ 6. yüzyılda başlamış olup kökenleri Dionysos Festivali ve dithyrambos olarak bilinen tanrılara adanan koro ilahileri gibi dini ritüellere dayanmaktadır. İlk Yunan tiyatroları, bir tepenin yamacına inşa edilmiş basit açık hava yapılarıydı. Atina'daki Dionysos Tiyatrosu'nun, özel olarak inşa edilen ilk tiyatro olduğu düşünülmektedir. MÖ 5. yüzyılın ortalarına doğru, Yunan tiyatrosunda skene ortaya çıkmaya başladı. Oyuncuların oynadığı, dans ettiği ve performans sergilediği orkestranın arkasına bir skene yerleştirilmesi, Yunan tiyatrosunun orijinal olduğu düşünülen yuvarlak yapısını bozdu. Skene aynı zamanda başka bir "gizli sahne" olarak da hizmet verdi. Bazen bazı olaylar içeride gerçekleşirdi ve bu durumda içeriden gelen seslere dayanarak neler olduğuna karar vermek seyirciye kalırdı. Klasik dönem dramalarının bir geleneği olarak, karakterler hiçbir zaman sahnede ölmezdi, bunun yerine genellikle ölmek için skene'ye çekilirlerdi.
Klasik dönemde Atina'da sahne binasının arkasına, arkası tiyatroya dönük küçük bir stoa sütunlu yapı inşa edilmiş ve bu sütunlu yapı, aksiyon için kalıcı bir fon oluşturmuştur.
Helenistik dönem
Helenistik dönem, yaklaşık olarak Büyük İskender'in MÖ 323'teki ölümüyle başlamış ve MÖ 31'deki Actium Savaşı'nda Roma'nın zaferiyle son bulmuştur. Antik Yunanistan, etnik ve şehir devletlerinden oluşan bir kültürden büyük monarşiler tarafından yönetilen bir yapıya dönüşmeye başlarken, sahne binalarını da içeren tiyatro mimarisi önemli değişiklikler yaşamaya başladı. MÖ 4. yüzyılda, skene kalıcı bir taş yapı haline geldi ve sahne yerden yükseltildi. Günümüze ulaşan örneklerde, bu sahnenin orkestranın 2,5-4 metre üzerinde yükseltilmiş ve 2-4 metre derinliğinde olduğu, skene ile sonlandığı görülmektedir.
önemi, daha küçük bir ana oyuncu grubuna kıyasla azalırken, koro performansını orkestrada sürdürmeye devam etti, ana oyuncular ise genellikle proskenion'un üzerindeki sahneden performans sergiliyordu. Bu önemli değişiklik, MÖ 3. ve 1. yüzyıllar arasında, Helenistik dönemde gerçekleşti. Skene'nin kendisi giderek daha karmaşık hale geldi ve aynı zamanda oyuncuların konuşma yapabileceği bir yer olarak da kullanılabilir oldu. Böylece performansçılar, aralarında üç seviye kullanabilir hale geldi. "Skene'nin çatısına theologeion ('tanrı-konuşan') deniliyordu ve bundan, birincil kullanımının ya dramanın başında ya da sonunda tanrıların ortaya çıkışı için olduğu varsayılabilir." Bugün hâlâ ayakta duran tiyatroların çoğu Helenistik dönemden kalmadır.
Roma dönemi
Roma tiyatrolarında, scaenae frons ('skene'nin cephesi'), skenenin artık iki veya üç kat yükselen ayrıntılı bir şekilde dekore edilmiş taş ekranlar için kullanılan terimdir. MÖ 1. yüzyıla gelindiğinde, skene, orkestradan tamamen vazgeçen ve genellikle dekore edilmiş nispeten düşük bir proscēnion cephesi ve arkasında geniş bir sahne veya pulpitum bırakan Roma gelişimi kadar ayrıntılıydı, üç veya daha fazla kapı ve bazen üç katlı karmaşık bir scaenae frons ile sona eriyordu.
Oyuncunun, bireysel bir rol üstlenen ve koroya cevap veren (oyuncu kelimesi olan hypokrites, "cevaplayıcı" anlamına gelir) evrimi, dramatik bir forma, sahneli sahnelerin veya bölümlerin dönüşümlü olarak sunulmasına yol açtı. Skene artık Yunan tarzında boyanmış setleri desteklemedi, ancak karmaşık taş binaların bir serisi olan ayrıntılı kalıcı mimari dekorasyon üzerine dayanıyordu. Her iki tarafta da bir paraskenion vardı.
Episkenion, skenenin üst katıydı ve üçüncü bir sahne seviyesi vermek için derinleştirilebilir, thyromata veya açıklıklar aracılığıyla görülebilirdi. Skene cephesinin arkasındaki logeion ('bina') içi genellikle izleyicilerin görüş alanı dışında kalır ve soyunma odası ve sahne malzemeleri için orijinal işlevi yerine getirirdi.
Hayatta kalan örnekler
Dönem | Antik şehir | Modern şehir | Ülke | Notlar, referanslar | Fotoğraflar |
---|---|---|---|---|---|
Roma | Hierapolis | Pamukkale | Türkiye | ||
Helenistik | Miletos | Aydın | Türkiye | ||
Roma | Emerita Augusta | Merida | İspanya | ||
Roma | Nova Trajana Bostra | Busra | Suriye | ||
Helenistik | Atina | Atina | Yunanistan | ||
Roma | Leptis Magna | Hums | Libya | ||
Helenistik | Epidaurus | Argolis | Yunanistan |
Notlar
Kaynakça
- Boardman, John ed., Oxford Klasik Sanat Tarihi, 1993, OUP, .
- "Grove" = Anastasia N. Dinsmoor, William B. Dinsmoor jr, Thomas Braun ve diğerlerinin "Mimarlık; Tiyatrolar" bölümü. "Antik Yunanistan" . Grove Art Online, Oxford Art Online, Oxford University Press. İnternet. 22 Mar. 2016.
- "Perseus", Perseus Ansiklopedisi, Skene .
Dış bağlantılar
- Antik Roma Tiyatrosu - http://www.crystalinks.com/rometheaters.html
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Antik Yunan tiyatrosunda skene Grekce skhnh sahnenin arka kisminda bulunan yapiydi Grekce skene kelimesi cadir veya kulube anlamina gelir ve bu amaclar icin orijinal yapinin bir cadir veya ahsap hafif bir bina oldugunu ve gecici bir yapi oldugunu dusundurmektedir Baslangicta cok hafif bir yapi veya sadece bir ipten asili bir bezdi ancak zaman gectikce skene temel degisiklikler gecirdi Ilk olarak bazen konusmalar yapmak icin catisi kullanilabilen kalici bir bina haline geldi ve zaman gectikce orkestra seviyesinden yukseltilerek bir proskenion veya skene onundeki alan olusturdu Proskenion un cephesi orkestra arkasindaydi ve sahne dekorlarini desteklemek icin bir alan sagladi Urdun un Ceras kentindeki Guney Roma tiyatrosunun sahnesi arkadaki yapi ise scaenae frons tur bir Roma tiyatro sahnesinin karmasik bir sekilde dekore edilmis kalici mimari arka plani Roma Donemi nde skene buyuk ve karmasik cesitli katlarda ayrintili bir sekilde dekore edilmis tas bir bina haline gelmisti Oyuncular parodoslardan cikip konusmak icin basamaklari ve balkonlari kullanabiliyorlardi Ayrica kostumlerin saklandigi ve periaktoi lerin arka plan olarak kullanilan boyali paneller baglandigi yerdi Klasik YunanistanAntik Yunan tiyatrosu MO 6 yuzyilda baslamis olup kokenleri Dionysos Festivali ve dithyrambos olarak bilinen tanrilara adanan koro ilahileri gibi dini rituellere dayanmaktadir Ilk Yunan tiyatrolari bir tepenin yamacina insa edilmis basit acik hava yapilariydi Atina daki Dionysos Tiyatrosu nun ozel olarak insa edilen ilk tiyatro oldugu dusunulmektedir MO 5 yuzyilin ortalarina dogru Yunan tiyatrosunda skene ortaya cikmaya basladi Oyuncularin oynadigi dans ettigi ve performans sergiledigi orkestranin arkasina bir skene yerlestirilmesi Yunan tiyatrosunun orijinal oldugu dusunulen yuvarlak yapisini bozdu Skene ayni zamanda baska bir gizli sahne olarak da hizmet verdi Bazen bazi olaylar iceride gerceklesirdi ve bu durumda iceriden gelen seslere dayanarak neler olduguna karar vermek seyirciye kalirdi Klasik donem dramalarinin bir gelenegi olarak karakterler hicbir zaman sahnede olmezdi bunun yerine genellikle olmek icin skene ye cekilirlerdi Klasik donemde Atina da sahne binasinin arkasina arkasi tiyatroya donuk kucuk bir stoa sutunlu yapi insa edilmis ve bu sutunlu yapi aksiyon icin kalici bir fon olusturmustur Helenistik donemHelenistik donem yaklasik olarak Buyuk Iskender in MO 323 teki olumuyle baslamis ve MO 31 deki Actium Savasi nda Roma nin zaferiyle son bulmustur Antik Yunanistan etnik ve sehir devletlerinden olusan bir kulturden buyuk monarsiler tarafindan yonetilen bir yapiya donusmeye baslarken sahne binalarini da iceren tiyatro mimarisi onemli degisiklikler yasamaya basladi MO 4 yuzyilda skene kalici bir tas yapi haline geldi ve sahne yerden yukseltildi Gunumuze ulasan orneklerde bu sahnenin orkestranin 2 5 4 metre uzerinde yukseltilmis ve 2 4 metre derinliginde oldugu skene ile sonlandigi gorulmektedir onemi daha kucuk bir ana oyuncu grubuna kiyasla azalirken koro performansini orkestrada surdurmeye devam etti ana oyuncular ise genellikle proskenion un uzerindeki sahneden performans sergiliyordu Bu onemli degisiklik MO 3 ve 1 yuzyillar arasinda Helenistik donemde gerceklesti Skene nin kendisi giderek daha karmasik hale geldi ve ayni zamanda oyuncularin konusma yapabilecegi bir yer olarak da kullanilabilir oldu Boylece performanscilar aralarinda uc seviye kullanabilir hale geldi Skene nin catisina theologeion tanri konusan deniliyordu ve bundan birincil kullaniminin ya dramanin basinda ya da sonunda tanrilarin ortaya cikisi icin oldugu varsayilabilir Bugun hala ayakta duran tiyatrolarin cogu Helenistik donemden kalmadir Roma donemiRoma tiyatrolarinda scaenae frons skene nin cephesi skenenin artik iki veya uc kat yukselen ayrintili bir sekilde dekore edilmis tas ekranlar icin kullanilan terimdir MO 1 yuzyila gelindiginde skene orkestradan tamamen vazgecen ve genellikle dekore edilmis nispeten dusuk bir proscenion cephesi ve arkasinda genis bir sahne veya pulpitum birakan Roma gelisimi kadar ayrintiliydi uc veya daha fazla kapi ve bazen uc katli karmasik bir scaenae frons ile sona eriyordu Oyuncunun bireysel bir rol ustlenen ve koroya cevap veren oyuncu kelimesi olan hypokrites cevaplayici anlamina gelir evrimi dramatik bir forma sahneli sahnelerin veya bolumlerin donusumlu olarak sunulmasina yol acti Skene artik Yunan tarzinda boyanmis setleri desteklemedi ancak karmasik tas binalarin bir serisi olan ayrintili kalici mimari dekorasyon uzerine dayaniyordu Her iki tarafta da bir paraskenion vardi Episkenion skenenin ust katiydi ve ucuncu bir sahne seviyesi vermek icin derinlestirilebilir thyromata veya acikliklar araciligiyla gorulebilirdi Skene cephesinin arkasindaki logeion bina ici genellikle izleyicilerin gorus alani disinda kalir ve soyunma odasi ve sahne malzemeleri icin orijinal islevi yerine getirirdi Hayatta kalan orneklerDonem Antik sehir Modern sehir Ulke Notlar referanslar FotograflarRoma Hierapolis Pamukkale Turkiye MS 2 yuzyilda Hadrian doneminde eski bir tiyatronun kalintilari uzerine insa edilen daha sonra Septimius Severus doneminde yenilenen Roma tiyatrosu Hierapolis TurkiyeHelenistik Miletos Aydin Turkiye Milet TiyatrosuRoma Emerita Augusta Merida IspanyaRoma Nova Trajana Bostra Busra SuriyeHelenistik Atina Atina YunanistanRoma Leptis Magna Hums LibyaHelenistik Epidaurus Argolis YunanistanNotlar Broadman 168 Perseus a b Storey Ian 2005 A Guide to Ancient Greek Drama Malden MA Blackwell Publishing ss 39 Grove KaynakcaBoardman John ed Oxford Klasik Sanat Tarihi 1993 OUP 0198143869 Grove Anastasia N Dinsmoor William B Dinsmoor jr Thomas Braun ve digerlerinin Mimarlik Tiyatrolar bolumu Antik Yunanistan Grove Art Online Oxford Art Online Oxford University Press Internet 22 Mar 2016 Perseus Perseus Ansiklopedisi Skene Dis baglantilarAntik Roma Tiyatrosu http www crystalinks com rometheaters html