Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sol SR ayaklanması, Ekim Devrimi ile Rus İmparatorluğunda iktidarı alan Bolşeviklere karşı 1918 yılı Temmuz ayında Sol SRlar tarafından başlatılan silahlı ayaklanmadır. 6 Temmuz 1918 günü başlatılan ayaklanmanın amacı Brest Litovsk Antlaşması ile barış yapılan Almanya İmparatorluğu ile savaşın yeniden başlatılmasıydı. Ayaklanma Rus İç Savaşı sırasında Bolşeviklere karşı sol ayaklanmaların en önemlilerindendir. Ayaklanma bastırılmış ve ülkede Sol SR faaliyetleri yasaklanmıştır ancak yıkıcı faaliyetlerin şiddetine rağmen yaptırımlar görece hafifletilmiş şekilde uygulanmıştır.
| Sol SR ayaklanması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bolşeviklere karşı sol ayaklanmalar | |||||||
 5. Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi'nin yapıldığı binanın önünde Bolşevik Letonyalı muhafızlar | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Sol SR'lar | Bolşevikler | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| D.I.Popov M.A.Muravyov Yakov Blumkin | Vladimir Lenin Feliks Dzerjinski | ||||||
| Çatışan birlikler | |||||||
| Sol SR yanlısı Çeka birlikleri | Letonyalı muhafızlar Bolşevik Çeka birlikleri | ||||||
Arka plan
Ayaklanma Moskova'daki Sol SR örgütü tarafından başlatılır. Sol SR'lar 1917 Şubat Devriminin ardından başa geçen Geçici Hükümetin I. Dünya Savaşına devam etme kararına destek vermiştir. Rusya'da çarlık rejimine karşı başkaldıran emekçi sınıfların barış ve toprak taleplerini yerine getirmek üzere hareket eden Bolşevikler Ekim Devrimi ile iktidarı almış ve ilk icraat olarak Barış Kararnamesi ve Toprak Kararnamesini ilan etmişlerdir. Bolşevikler Sol SR'ları ve Martov liderliğindeki Menşevik Mejrayontsi grubunu hükûmete katılmaya davet etmiştir. Sol SR'lar asıl Sosyalist Devrimci Partiden koparak bolşeviklere destek vermişlerdir. Sol SR'lara dört önemli halk komiserliği ve Çeka örgütünde önemli mevkiler verilmiştir. Ancak bu gelişmelere rağmen Sol SR'lar hala I. Dünya Savaşından çıkılmaması gerektiğini savunup Almanya İmparatorluğu ile yapılan Brest-Litovsk Antlaşmasına karşı çıkıyorlardı. Antlaşmanın imzalanmasının ardından 1918 yılı Mart ayında parti üyesi halk komiserleri antlaşmayı protesto etmek için görevlerinden istifa etmişlerdir.
14 Haziran 1918 günü Bolşevikler yıkıcı faaliyetlerinden dolayı Sağ SR'ları ve Menşevikleri merkezi karar organlarından ve tüm Sovyet organlarından uzaklaştırma kararı almıştır.
4 Temmuz 1918 günü toplanan 5. Tüm Rusya Sovyetler Kongresindeki toplam 1132 delegenin 352'si Sol SR buna karşılık 745'i ise Bolşevik delegesiydi. Kongrede Sol SR'lar diğer sol partilerin kapatılması ve Brest-Litovsk Antlaşmasındaki uzlaşmaz tutumlarını gündeme getirdiler.
Mirbach'ın öldürülmesi
6 Temmuz 1918 günü saat 14:15 sularında Sol SR üyesi iki Çeka görevlisi Yakov Blumkin ve N.A. Andreev Moskova'daki Almanya Elçilik binasına gelirler. Sözde Çeka lideri Feliks Dzerjinski tarafından imzalanmış bir mektubu Alman elçisine vermek istediklerini iletirler. Yaklaşık 14:50 sularında başlayan görüşme sırasında Blumkin silahını çıkartarak orada bulunan Alman Elçi Kont Wilhelm von Mirbach, Dr. Riezler ve çevirmen Teğmen Müller'e yakın mesafeden ateş eder ancak hiçbir atışı hedefini bulmaz. Riezler ve Müller kendilerini masanın altına atabilirken kaçamayan elçi Andreev tarafından vurulur. Suikastçiler derhal arabalarına binerek elçilikten uzaklaşırlar.
Mirbach'ın öldürülme kararı Sol SR Merkez Komitesinde alınmıştır. Sol SR liderliği hatalı bir öngörüyle suikastin ardından halkın ayaklanarak onların siyasi hattını destekleyeceğini düşünmüştür. Bolşevik ve Sovyet iktidarını hedef almadıklarını, sadece Almanya ile yapılan barışa karşı cephe aldıklarını belirtseler de eylemleri Bolşevik iktidarına karşı silahlı ayaklanma olarak algılanır.
Mirbach suikastinden birkaç hafta sonra 30 Temmuz 1918 günü Sol SR suikastçiler Kiev'de Ukrayna askeri valisi Alman Mareşal 'u öldürürler.
Ayaklanma
Mirbach'ın öldürülmesinden kısa bir süre sonra Lenin Yakov Peters'e verdiği talimatla 5. Tüm Rusya Sovyetler Kongresindeki tüm Sol SR delegelerin tutuklanmasını ister. Kongrenin yapıldığı Bolşoy Tiyatrosu binası Çeka üyeleri ve Letonyalı muhafızlar tarafından kuşatılır. Kongredeki Bolşevik delegeler binadan tahliye edilirken Sol SR delegeler tutuklanır.
Blumkin ve Andreev suikastin ardından Çeka komutanı D. I. Popov'a bağlı bölge binasına giderler. Binada Sol SR Merkez Komitesi toplantı halindedir. Akşamüstü 17:00 sularında cinayeti araştıran ve sorumluları takip eden Çeka lideri Dzerjinski, Blumkin'i tutuklamak için binaya girer. Ancak binada Dzerjinski'nin kendisi Popov tarafından tutuklanır.
Ayaklanmacıların esas silahlı kuvveti Popov komutasındaki Çeka birliğiydi. Popov'a bağlı birlikler Fin askerler ve bahriyelilerden oluşuyordu. Troçki'ye göre bu birliklerin gücü 800 ila 2000 arasındaydı, birliklerde çok sayıda top, makinalı tüfek ve zırhlı araç mevcuttu. Bu aşamada Popov birliklerinden Moskova sokaklarında keşif yapmalarını ister.
Sol SR üyeleri kısa süreliğine de olsa telefon ve postane binalarını ele geçirir. Bu süre zarfında çok sayıda manifesto, haber bülteni ve telgraf yayınlanır. Tamamı Sol SR Merkez Komite imzalı belgelerde iktidarın Sol SR'lar tarafından alındığı ve halkın bu durumdan memnun olduğu ilan edilir.
Akşam saatlerinde Lenin Letonyalı birliklerin kumandanı 'e Sol SR'lara karşı saldırıya geçilmesini emreder. Gece boyunca toparlanan Letonyalı birlikler 7 Temmuz sabahı saldırı için hazırlıklara başlar. 10:00 sularında Popov'un karargâhına 200 metre uzakta topçu birlikleri konuşlanır. Başarısız uzlaşma görüşmelerinden sonra bombardıman başlar. Binada olan Sol SR Merkez Komitesi binayı tahliye ederek kaçar, saat 14:00 sularında ayaklanma tamamen bastırılmış durumdadır.
Sonuçları
Ayaklanmanın ardından Sol SR'lar bastırılmış ve tasfiye edilmiş, böylelikle Bolşeviklerin haricinde bir siyasi özne Rusya'da kalmamıştır. Sol SR'lar Sosyalist Devrimci Parti'den koparak Bolşevik iktidarını destekleyen bir gruptu. Ayaklanmanın ardından yerel sovyetlerdeki SR unsurlardan ayaklanmaya katılmamış olanlar Bolşevik Partiye davet edildi ve kapsandı. Sol SR'lar 1922 itibarıyla artık bir parti olarak faal konumda değillerdi.
Mirbach'ı öldüren Blumkin ve Andreev kaçmayı başardılar. Bolşeviklere 1919 yılında teslim olarak af dileyen Blumkin bağışlanarak yeniden Çeka'ya dahil olmuştur.
1937 yılındaki Moskova Duruşmaları sırasında ayaklanma planlarına Troçki, Kamenev ve Zinovyev'in de dahil olduğu belirtilmiştir.
Kaynakça
- ^ Bakanlık eşdeğeri görevdir
- ^ Tüm Rusya Merkezi Yönetim Komitesi
- ^ Yine Sol SR Merkez Komitesi tarafından alınan suikast kararını (1894-1918) yerine getirir. Mareşalle birlikte yaveri von Dressler'i bombayla öldüren Donskoy Almanlar tarafından yakalanır. 10 Ağustos 1918 günü Kiev'de halka açık şekilde asılarak infaz edilir.
- ^ Dmitri İvanoviç Popov (1892-1921)
- ^ Jukums Vācietis (1873-1938)
- ^ Doğu Cephesinde komutan olan Sol SR Mihail Artemyeviç Muravyov (1880-1918) Almanlara saldırı görünümünde birlikleri teyakkuza geçirerek Bolşeviklere karşı Simbirsk'de denetimi sağlayarak Moskova üzerine yürümeye kalksa da askerleri tarafından durdurulur ve öldürülür.
- ^ Yakov Grigoryeviç Blumkin (1898-1929) Affedilmesinin ardından Ukrayna, İran, Kafkaslar, Hindistan, Moğolistan, Afganistan'da istihbarat faaliyetlerinde bulunmuştur. Türkiye'deki faaliyetleri sırasında o dönemde orada sürgünde bulunan Troçki ile tanışarak onun hizmetine girer. Ülkeye döndüğünde tutuklanarak idam edilir.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sol SR ayaklanmasi Ekim Devrimi ile Rus Imparatorlugunda iktidari alan Bolseviklere karsi 1918 yili Temmuz ayinda Sol SRlar tarafindan baslatilan silahli ayaklanmadir 6 Temmuz 1918 gunu baslatilan ayaklanmanin amaci Brest Litovsk Antlasmasi ile baris yapilan Almanya Imparatorlugu ile savasin yeniden baslatilmasiydi Ayaklanma Rus Ic Savasi sirasinda Bolseviklere karsi sol ayaklanmalarin en onemlilerindendir Ayaklanma bastirilmis ve ulkede Sol SR faaliyetleri yasaklanmistir ancak yikici faaliyetlerin siddetine ragmen yaptirimlar gorece hafifletilmis sekilde uygulanmistir Sol SR ayaklanmasiBolseviklere karsi sol ayaklanmalar5 Tum Rusya Sovyetleri Kongresi nin yapildigi binanin onunde Bolsevik Letonyali muhafizlarTarih6 7 Temmuz 1918BolgeMoskovaSonucBolsevikler ayaklanmayi bastirdi TaraflarSol SR larBolseviklerKomutanlar ve liderlerD I Popov M A Muravyov Yakov BlumkinVladimir Lenin Feliks DzerjinskiCatisan birliklerSol SR yanlisi Ceka birlikleriLetonyali muhafizlar Bolsevik Ceka birlikleriArka planAyaklanma Moskova daki Sol SR orgutu tarafindan baslatilir Sol SR lar 1917 Subat Devriminin ardindan basa gecen Gecici Hukumetin I Dunya Savasina devam etme kararina destek vermistir Rusya da carlik rejimine karsi baskaldiran emekci siniflarin baris ve toprak taleplerini yerine getirmek uzere hareket eden Bolsevikler Ekim Devrimi ile iktidari almis ve ilk icraat olarak Baris Kararnamesi ve Toprak Kararnamesini ilan etmislerdir Bolsevikler Sol SR lari ve Martov liderligindeki Mensevik Mejrayontsi grubunu hukumete katilmaya davet etmistir Sol SR lar asil Sosyalist Devrimci Partiden koparak bolseviklere destek vermislerdir Sol SR lara dort onemli halk komiserligi ve Ceka orgutunde onemli mevkiler verilmistir Ancak bu gelismelere ragmen Sol SR lar hala I Dunya Savasindan cikilmamasi gerektigini savunup Almanya Imparatorlugu ile yapilan Brest Litovsk Antlasmasina karsi cikiyorlardi Antlasmanin imzalanmasinin ardindan 1918 yili Mart ayinda parti uyesi halk komiserleri antlasmayi protesto etmek icin gorevlerinden istifa etmislerdir 14 Haziran 1918 gunu Bolsevikler yikici faaliyetlerinden dolayi Sag SR lari ve Mensevikleri merkezi karar organlarindan ve tum Sovyet organlarindan uzaklastirma karari almistir 4 Temmuz 1918 gunu toplanan 5 Tum Rusya Sovyetler Kongresindeki toplam 1132 delegenin 352 si Sol SR buna karsilik 745 i ise Bolsevik delegesiydi Kongrede Sol SR lar diger sol partilerin kapatilmasi ve Brest Litovsk Antlasmasindaki uzlasmaz tutumlarini gundeme getirdiler Mirbach in oldurulmesi6 Temmuz 1918 gunu saat 14 15 sularinda Sol SR uyesi iki Ceka gorevlisi Yakov Blumkin ve N A Andreev Moskova daki Almanya Elcilik binasina gelirler Sozde Ceka lideri Feliks Dzerjinski tarafindan imzalanmis bir mektubu Alman elcisine vermek istediklerini iletirler Yaklasik 14 50 sularinda baslayan gorusme sirasinda Blumkin silahini cikartarak orada bulunan Alman Elci Kont Wilhelm von Mirbach Dr Riezler ve cevirmen Tegmen Muller e yakin mesafeden ates eder ancak hicbir atisi hedefini bulmaz Riezler ve Muller kendilerini masanin altina atabilirken kacamayan elci Andreev tarafindan vurulur Suikastciler derhal arabalarina binerek elcilikten uzaklasirlar Mirbach in oldurulme karari Sol SR Merkez Komitesinde alinmistir Sol SR liderligi hatali bir ongoruyle suikastin ardindan halkin ayaklanarak onlarin siyasi hattini destekleyecegini dusunmustur Bolsevik ve Sovyet iktidarini hedef almadiklarini sadece Almanya ile yapilan barisa karsi cephe aldiklarini belirtseler de eylemleri Bolsevik iktidarina karsi silahli ayaklanma olarak algilanir Mirbach suikastinden birkac hafta sonra 30 Temmuz 1918 gunu Sol SR suikastciler Kiev de Ukrayna askeri valisi Alman Maresal u oldururler AyaklanmaMirbach in oldurulmesinden kisa bir sure sonra Lenin Yakov Peters e verdigi talimatla 5 Tum Rusya Sovyetler Kongresindeki tum Sol SR delegelerin tutuklanmasini ister Kongrenin yapildigi Bolsoy Tiyatrosu binasi Ceka uyeleri ve Letonyali muhafizlar tarafindan kusatilir Kongredeki Bolsevik delegeler binadan tahliye edilirken Sol SR delegeler tutuklanir Blumkin ve Andreev suikastin ardindan Ceka komutani D I Popov a bagli bolge binasina giderler Binada Sol SR Merkez Komitesi toplanti halindedir Aksamustu 17 00 sularinda cinayeti arastiran ve sorumlulari takip eden Ceka lideri Dzerjinski Blumkin i tutuklamak icin binaya girer Ancak binada Dzerjinski nin kendisi Popov tarafindan tutuklanir Ayaklanmacilarin esas silahli kuvveti Popov komutasindaki Ceka birligiydi Popov a bagli birlikler Fin askerler ve bahriyelilerden olusuyordu Trocki ye gore bu birliklerin gucu 800 ila 2000 arasindaydi birliklerde cok sayida top makinali tufek ve zirhli arac mevcuttu Bu asamada Popov birliklerinden Moskova sokaklarinda kesif yapmalarini ister Sol SR uyeleri kisa sureligine de olsa telefon ve postane binalarini ele gecirir Bu sure zarfinda cok sayida manifesto haber bulteni ve telgraf yayinlanir Tamami Sol SR Merkez Komite imzali belgelerde iktidarin Sol SR lar tarafindan alindigi ve halkin bu durumdan memnun oldugu ilan edilir Aksam saatlerinde Lenin Letonyali birliklerin kumandani e Sol SR lara karsi saldiriya gecilmesini emreder Gece boyunca toparlanan Letonyali birlikler 7 Temmuz sabahi saldiri icin hazirliklara baslar 10 00 sularinda Popov un karargahina 200 metre uzakta topcu birlikleri konuslanir Basarisiz uzlasma gorusmelerinden sonra bombardiman baslar Binada olan Sol SR Merkez Komitesi binayi tahliye ederek kacar saat 14 00 sularinda ayaklanma tamamen bastirilmis durumdadir SonuclariAyaklanmanin ardindan Sol SR lar bastirilmis ve tasfiye edilmis boylelikle Bolseviklerin haricinde bir siyasi ozne Rusya da kalmamistir Sol SR lar Sosyalist Devrimci Parti den koparak Bolsevik iktidarini destekleyen bir gruptu Ayaklanmanin ardindan yerel sovyetlerdeki SR unsurlardan ayaklanmaya katilmamis olanlar Bolsevik Partiye davet edildi ve kapsandi Sol SR lar 1922 itibariyla artik bir parti olarak faal konumda degillerdi Mirbach i olduren Blumkin ve Andreev kacmayi basardilar Bolseviklere 1919 yilinda teslim olarak af dileyen Blumkin bagislanarak yeniden Ceka ya dahil olmustur 1937 yilindaki Moskova Durusmalari sirasinda ayaklanma planlarina Trocki Kamenev ve Zinovyev in de dahil oldugu belirtilmistir Kaynakca Bakanlik esdegeri gorevdir Tum Rusya Merkezi Yonetim Komitesi Yine Sol SR Merkez Komitesi tarafindan alinan suikast kararini 1894 1918 yerine getirir Maresalle birlikte yaveri von Dressler i bombayla olduren Donskoy Almanlar tarafindan yakalanir 10 Agustos 1918 gunu Kiev de halka acik sekilde asilarak infaz edilir Dmitri Ivanovic Popov 1892 1921 Jukums Vacietis 1873 1938 Dogu Cephesinde komutan olan Sol SR Mihail Artemyevic Muravyov 1880 1918 Almanlara saldiri gorunumunde birlikleri teyakkuza gecirerek Bolseviklere karsi Simbirsk de denetimi saglayarak Moskova uzerine yurumeye kalksa da askerleri tarafindan durdurulur ve oldurulur Yakov Grigoryevic Blumkin 1898 1929 Affedilmesinin ardindan Ukrayna Iran Kafkaslar Hindistan Mogolistan Afganistan da istihbarat faaliyetlerinde bulunmustur Turkiye deki faaliyetleri sirasinda o donemde orada surgunde bulunan Trocki ile tanisarak onun hizmetine girer Ulkeye dondugunde tutuklanarak idam edilir