Julius Martov, (gerçek adı: Yuli Osipoviç Zederbaum, Rusça Ю́лий О́сипович Цедерба́ум) (d. 24 Kasım 1873; İstanbul – ö. 4 Nisan 1923; Berlin), Yahudi asıllı Rus Menşevik lider. Martov'un Vladimir Lenin ve Lev Troçki ile yakın bir dostluğu vardı. Troçki onu "Demokratik Sosyalizmin Hamlet'i" olarak tanımlamıştır.
Julius Martov | |
---|---|
Iskra Dergi Editörü | |
Görev süresi Kasım 1903 - Ekim 1905 | |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 24 Kasım 1873 İstanbul |
Ölüm | 4 Nisan 1923 (49 yaşında) |
Partisi | Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi |
Siyasi Hayatı
Martov, Vladimir Lenin'in ile beraber siyasi fikirlerinden dolayı Sibirya'ya sürüldü ve yakın arkadaş oldular. Birlikte Ekim 1895'te İşçi Sınıfının Kurtuluşu İçin Mücadele Birliği'ni kurdular. İlerleyen süreçte baskılardan dolayı Rusya'yı terk etmek zorunda kalan Martov, sürgünde yaşayan başkalarıyla birlikte Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'ne (RSDİP) katıldı. Sonraki birkaç yıl boyunca parti dergisi İskra'nın yayınlanmasında Georgi Plekhanov, Pavel Axelrod, Vladimir Lenin ve Lev Troçki ile yakın bir şekilde çalıştı.
Siyasi Ayrışması
1903'te Londra'daki Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin İkinci Kongresi'nde Martov ile uzun zamandır arkadaşı Vladimir Lenin arasında bir anlaşmazlık çıktı. Lenin, çok sayıda parti dışı sempatizanı ve destekçisi olan küçük bir profesyonel devrimciler partisini savundu. Martov, büyük bir eylemci partisine sahip olmanın daha iyi olduğuna inanarak aynı fikirde değildi. Martov, fikirlerini İngiliz İşçi Partisi gibi diğer Avrupa ülkelerinde var olan sosyalist partilere dayandırdı. Lenin, Çar'ın otokratik hükûmeti altında sosyalist siyasi partiler kurmanın yasadışı olduğu için Rusya'da durumun farklı olduğunu savundu. Tartışma sonunda Martov oyunu 28-23 kazandı. Vladimir Lenin sonucu kabul etmek istemedi ve Bolşevikler olarak bilinen bir hizip kurdu. Martov'a sadık kalanlar Menşevikler olarak tanındı. Grigory Zinoviev, Anatoly Lunacharsky, Josef Stalin, Mikhail Lashevich, Nadejda Krupskaya, Mihail Frunze, Aleksey Rıkov, Yakov Sverdlov, Lev Kamenev, Maksim Litvinov, Felix Dzerzhinsky, Gregory Ordzhonikidze ve Aleksandr Bogdanov Bolşeviklere katıldı. Martov ise George Plekhanov, Pavel Axelrod, Vera Zasulich, Lev Troçki, Lev Deich, Vladimir Antonov-Ovseyenko, Irakli Tsereteli, Moisei Uritsky, Noe Jordania ve Fedor Dan'in desteğini aldı. Menşeviklerin lideri olarak görülen Martov, Kasım 1903'ten kapanan Ekim 1905'e kadar İskra dergisinin editörlüğünü yaptı. George Plekhanov ve Lev Troçki ile birlikte, dergiyi Vladimir Lenin ve Bolşeviklere saldırmak için kullandı. Romancı Maksim Gorki Martov'la bu dönemde tanıştı ve onun için: "Bu inanılmaz çekici adam gençliğin hararetiyle konuşuyordu ve belli ki en çok, trajik ayrılık ve Parti içindeki bölünme dramından derinden etkilenmişti." demiştir.
1905 Devrimi ve Birinci Dünya Savaşı
1905 Devrimi'nin getirdiği reformlardan sonra Martov, yeni burjuva hükûmete militan bir muhalefet sağlamanın devrimcilerin görevi olduğunu savundu. Ekonomik ve sosyal koşullar sosyalist bir devrimin gerçekleşmesini mümkün kılana kadar burjuva hükûmetini taciz etmek için sendikalar, kooperatifler, köy konseyleri ve sovyetler gibi bir örgütler ağına katılmayı savundu. Birinci Dünya Savaşı sırasında Martov, pasifist hareketin merkezi bir figürüydü.
Şubat-Ekim Devrimi ve Rus İç Savaşı Sırasında
Şubat Devrimi'nden sonra Martov Rusya'ya döndü, ancak bazı Menşeviklerin Geçici Hükûmete katılmasını durdurmak için çok geç kaldığını fark etti. Iraklı Tsereteli ve Fed gibi Menşevikleri şiddetle eleştirdi. Martov, Ekim Devrimi'nden sonra Bolşevikler tarafından hükûmete katılmaya davet edilmedi. Bir süre Kurucu Meclis'teki küçük Menşevik muhalefet grubunu yönetti, ancak 1918'de Sovyet hükûmeti tarafından diğer siyasi partilerle birlikte yasaklandı. Martov, Rus İç Savaşı sırasında Beyaz Ordu'ya karşı Kızıl Ordu'yu destekledi, ancak liberal gazetelere, soylulara yönelik zulmü Bolşevikler aleyhine kınadı.
Son Yılları ve Ölümü
1920'de Martov Bolşevikler tarafından sürgüne gönderildi. Vladimir Lenin'i ve Sovyet hükûmetini eleştirmeye devam etti, ancak Rusya'ya müttefik müdahalesi çağrısında bulunan diğer anti-komünist sürgünlere katılmayı reddetti. Julius Martov Nisan 1923'te Almanya'nın kentinde öldü. Sovyet hükûmetinde bir bakan olan , ölümü üzerine Martov'u Bolşeviklerin "en samimi ve özverili muhalifi" olarak nitelendirdi.
Eserleri
• World Bolshevism
• Martov and Zinoviev: Head to Head in Halle
• The State and the Socialist Revolution
• Geschichte der russischen Sozialdemokratie
• Bolscevismo mondiale: la prima critica marxista del leninismo al potere
• Das Problem der Internationale u. die russische Revolution: Rede
• Letters, 1916-1922
Kaynakça
Genel:
4. World Bolshevism-Julius Martov
Dış Bağlantılar
1. https://tr.wikipedia.org/wiki/Menşevik 12 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
2. https://spartacus-educational.com/RUSmartov.htm 21 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Bir Rus'un biyografisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Julius Martov gercek adi Yuli Osipovic Zederbaum Rusca Yu lij O sipovich Cederba um d 24 Kasim 1873 Istanbul o 4 Nisan 1923 Berlin Yahudi asilli Rus Mensevik lider Martov un Vladimir Lenin ve Lev Trocki ile yakin bir dostlugu vardi Trocki onu Demokratik Sosyalizmin Hamlet i olarak tanimlamistir Julius MartovIskra Dergi EditoruGorev suresi Kasim 1903 Ekim 1905Kisisel bilgilerDogum 24 Kasim 1873 1873 11 24 IstanbulOlum 4 Nisan 1923 49 yasinda Partisi Rusya Sosyal Demokrat Isci PartisiMensevik liderler Pavel Axelrod Julius Martov ve Mayis 1917 Stokholm Isvec Julius Martov ve Vladimir Lenin Lenin masanin ortasinda onun solunda Martov Siyasi HayatiMartov Vladimir Lenin in ile beraber siyasi fikirlerinden dolayi Sibirya ya suruldu ve yakin arkadas oldular Birlikte Ekim 1895 te Isci Sinifinin Kurtulusu Icin Mucadele Birligi ni kurdular Ilerleyen surecte baskilardan dolayi Rusya yi terk etmek zorunda kalan Martov surgunde yasayan baskalariyla birlikte Rusya Sosyal Demokrat Isci Partisi ne RSDIP katildi Sonraki birkac yil boyunca parti dergisi Iskra nin yayinlanmasinda Georgi Plekhanov Pavel Axelrod Vladimir Lenin ve Lev Trocki ile yakin bir sekilde calisti Siyasi Ayrismasi 1903 te Londra daki Sosyal Demokrat Isci Partisi nin Ikinci Kongresi nde Martov ile uzun zamandir arkadasi Vladimir Lenin arasinda bir anlasmazlik cikti Lenin cok sayida parti disi sempatizani ve destekcisi olan kucuk bir profesyonel devrimciler partisini savundu Martov buyuk bir eylemci partisine sahip olmanin daha iyi olduguna inanarak ayni fikirde degildi Martov fikirlerini Ingiliz Isci Partisi gibi diger Avrupa ulkelerinde var olan sosyalist partilere dayandirdi Lenin Car in otokratik hukumeti altinda sosyalist siyasi partiler kurmanin yasadisi oldugu icin Rusya da durumun farkli oldugunu savundu Tartisma sonunda Martov oyunu 28 23 kazandi Vladimir Lenin sonucu kabul etmek istemedi ve Bolsevikler olarak bilinen bir hizip kurdu Martov a sadik kalanlar Mensevikler olarak tanindi Grigory Zinoviev Anatoly Lunacharsky Josef Stalin Mikhail Lashevich Nadejda Krupskaya Mihail Frunze Aleksey Rikov Yakov Sverdlov Lev Kamenev Maksim Litvinov Felix Dzerzhinsky Gregory Ordzhonikidze ve Aleksandr Bogdanov Bolseviklere katildi Martov ise George Plekhanov Pavel Axelrod Vera Zasulich Lev Trocki Lev Deich Vladimir Antonov Ovseyenko Irakli Tsereteli Moisei Uritsky Noe Jordania ve Fedor Dan in destegini aldi Menseviklerin lideri olarak gorulen Martov Kasim 1903 ten kapanan Ekim 1905 e kadar Iskra dergisinin editorlugunu yapti George Plekhanov ve Lev Trocki ile birlikte dergiyi Vladimir Lenin ve Bolseviklere saldirmak icin kullandi Romanci Maksim Gorki Martov la bu donemde tanisti ve onun icin Bu inanilmaz cekici adam gencligin hararetiyle konusuyordu ve belli ki en cok trajik ayrilik ve Parti icindeki bolunme dramindan derinden etkilenmisti demistir 1905 Devrimi ve Birinci Dunya Savasi 1905 Devrimi nin getirdigi reformlardan sonra Martov yeni burjuva hukumete militan bir muhalefet saglamanin devrimcilerin gorevi oldugunu savundu Ekonomik ve sosyal kosullar sosyalist bir devrimin gerceklesmesini mumkun kilana kadar burjuva hukumetini taciz etmek icin sendikalar kooperatifler koy konseyleri ve sovyetler gibi bir orgutler agina katilmayi savundu Birinci Dunya Savasi sirasinda Martov pasifist hareketin merkezi bir figuruydu Subat Ekim Devrimi ve Rus Ic Savasi Sirasinda Subat Devrimi nden sonra Martov Rusya ya dondu ancak bazi Menseviklerin Gecici Hukumete katilmasini durdurmak icin cok gec kaldigini fark etti Irakli Tsereteli ve Fed gibi Mensevikleri siddetle elestirdi Martov Ekim Devrimi nden sonra Bolsevikler tarafindan hukumete katilmaya davet edilmedi Bir sure Kurucu Meclis teki kucuk Mensevik muhalefet grubunu yonetti ancak 1918 de Sovyet hukumeti tarafindan diger siyasi partilerle birlikte yasaklandi Martov Rus Ic Savasi sirasinda Beyaz Ordu ya karsi Kizil Ordu yu destekledi ancak liberal gazetelere soylulara yonelik zulmu Bolsevikler aleyhine kinadi Son Yillari ve Olumu1920 de Martov Bolsevikler tarafindan surgune gonderildi Vladimir Lenin i ve Sovyet hukumetini elestirmeye devam etti ancak Rusya ya muttefik mudahalesi cagrisinda bulunan diger anti komunist surgunlere katilmayi reddetti Julius Martov Nisan 1923 te Almanya nin kentinde oldu Sovyet hukumetinde bir bakan olan olumu uzerine Martov u Bolseviklerin en samimi ve ozverili muhalifi olarak nitelendirdi Eserleri World Bolshevism Martov and Zinoviev Head to Head in Halle The State and the Socialist Revolution Geschichte der russischen Sozialdemokratie Bolscevismo mondiale la prima critica marxista del leninismo al potere Das Problem der Internationale u die russische Revolution Rede Letters 1916 1922Kaynakca Martov A Political Biography of a Russian Social Democrat Israel Getzler Kendi Belgeleriyle Rus Devriminde Mensevikler Abraham Ascher 1917 Ekim Devrimi Rosa Luxemburg Genel 4 World Bolshevism Julius MartovDis Baglantilar1 https tr wikipedia org wiki Mensevik 12 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi 2 https spartacus educational com RUSmartov htm 21 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bir Rus un biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz