Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir. (Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır. |
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Ekim 2020) () |
Hacı Bayrâm-ı Velî (d. 1352, Ankara, Ahiler Yönetimi - ö. 1430, Ankara, Osmanlı İmparatorluğu), Türk mutasavvıf ve şair. Safevî tarikatı büyüklerinden (Hoca Alâ ad-Dîn Ali Erdebilî)'nin öğrencilerinden olan Şeyh Hamid-i Veli'nin öğrencisi ve Bayramiyye tarikatının kurucusudur. Türbesi, Ankara'da Hacı Bayram Câmii'nin bitişiğinde bulunmaktadır.
| Hacı Bayrâm-ı Velî | |
|---|---|
 Hacı Bayrâm-ı Velî Türbesi, Ulus, Altındağ, Ankara | |
| Doğum | Numan bin Ahmed 1352 Solfasol Köyü, Ankara, Ahiler Yönetimi |
| Ölüm | 1430 Ulus, Ankara, Osmanlı İmparatorluğu |
| Mahlas | Bayramî |
| Takma ad | Hacı Bayram |
| Meslek | Şair |
| Dil | Türkçe |
| İkamet | Anadolu |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık | Osmanlı İmparatorluğu |
Etkilendikleri | |
Hayatı
Doğum ismi, Numan bin Ahmed, lakabı "Hacı Bayram"dır. 1352'de Ankara’nın Çubuk Çayı üzerinde Zülfazıl (Solfasol) köyünde doğdu. Hacı Bayrâm-ı Velî, 14. ve 15. yüzyıllarda Anadolu’da yetişti. Eserlerini diğer Hacı Bektaş-ı Veli yoldaşları gibi Türkçe olarak yazdı ve dönemdeki Türkçe kulanımını Anadolu'da önemli şekilde etkiledi.[]
II. Murad verdiği ünlü bir fermanda, Hacı Bayrâm-ı Velî'nin ve talebelerinin, yalnız ilim ile meşgul olmaları için, onların vergi ve askerlikten muaf tutulduğu bildirmiştir.[]
Fatih Sultan Mehmed'in İstanbul'u fethedeceğini II. Mehmed'in babası II. Murad'a bildirdiği rivayet olunur.[]
Birgün medreseye birisi gelerek; “İsmim Şüca-i Karamani’dir. Hocam Hamideddin-i Veli’nin selamı var. Sizi Kayseri’ye davet ediyor. Bu vazife ile huzurunuza geldim.” dedi. O da, Hamideddin ismini duyunca; “Baş üstüne, bu davete icabet lazımdır. Hemen gidelim.” diyerek müderrisliği bıraktı. Birlikte Kayseri'ye yöneldiler ve Somuncu Baba diye bilinen Hamideddin-i Veli ile Kurban Bayramı'nda buluştular. O zaman Hamideddin-i Veli; “İki bayramı birden kutluyoruz!” buyurdu ve ona Bayram lakabını verdi ve kendisini talebeliğe kabul etti. Din ve fen ilimlerinde yüksek derecelere kavuşturdu.[]
1412 yılında Hacı Bayrâm-ı Velî, hocası Şeyh Hâmideddin-i Veli'nin Aksaray'da ölümünden sonra Ankara'ya dönüp irşad faaliyetlerine başlar. Bu tarih, Bayramiye tarikâtının kuruluşu kabul edilir.[]
Ankara'ya dönüşü
Hocası Hamideddin-i Veli'nin vefatından sonra Ankara’ya gelerek doğduğu köye yerleşti. Yeniden talebe yetiştirmekle meşgul oldu. Sohbetleriyle hasta kalplere şifa dağıttı. Talebelerini daha çok sanata ve ziraate sevk ederdi. Kendisi de geçimini ziraatle sağlardı. Açtığı ilim ve irfan ocağına, devrinin meşhur alimleri, hak aşıkları akın etti. Damadı Eşrefoğlu Rumi, , Bıçakçı Ömer Sıkinî, , Edirne ve Bursa ziyaretlerinde talebeliğe kabul ettiği ve kardeşler ile Fatih Sultan Mehmed Han'ın hocası Akşemseddin bunların en meşhurlarıdır.[]
Fatih’in babası Sultan İkinci Murad Han, Hacı Bayrâm-ı Velî’yi Edirne’ye davet edip, ilim ve manevi derecesini anlayınca, fevkalade hürmet göstermiş, Eski Cami'de vazettirmiş, tekrar Ankara’ya uğurlamıştır.[]
Sultan İkinci Murad Han kendisinden nasihat isteyince; İmam-ı Azam’ın, talebesi Ebu Yusuf’a yaptığı uzun nasihatı yaptı: “Tebean içinde herkesin yerini tanıyıp bil; ileri gelenlere ikramda bulun. İlim sahiplerine hürmet et. Yaşlılara saygı, gençlere sevgi göster. Halka yaklaş, fasıklardan uzaklaş, iyilerle düşüp kalk. Kimseyi küçümseyip hafife alma. İnsanlığında kusur etme. Sırrını kimseye açma. İyice yakınlık peyda etmedikçe kimsenin arkadaşlığına güvenme. Cimri ve alçak kimselerle ahbablık kurma. Kötü olduğunu bildiğin hiçbir şeye ülfet etme. Bir şeye hemen muhalefet etme. Sana bir şey sorulursa ona herkesin bildiği şekilde cevap ver. Seni ziyarete gelenlere faydalanmaları için ilimden bir şey öğret ve herkes öğrettiğin şeyi belleyip tatbik etsin. Onlara umumi şeyleri öğret, ince meseleleri açma. Herkese itimad ver, ahbablık kur. Zira dostluk, ilme devamı sağlar. Bazen de onlara yemek ikram et. İhtiyaçlarını temin et. Onların değer ve itibarlarını iyi tanı ve kusurlarını görme. Halka yumuşak muamele et. Müsamaha göster. Hiçbir şeye karşı bıkkınlık gösterme, onlardan biri imişsin gibi davran.”[]
Türk tasavvufundaki yeri
Yetiştirdiği müritleri
Hacı Bayrâm-ı Velî, ömrünün sonuna kadar İslamiyeti yaymak için çalıştı. 1429'da Ankara'da öldü. Türbesi kendi ismiyle anılan Hacı Bayram Camii'ne bitişik olup, ziyarete açıktır. Ölümünden sonra tarikat, müritleri üzerinden Akşemsettin’e atfedilen (Şemsîyye-î Bayramîyye Tarikâtı), Bıçakçı Ömer Dede (Şeyh Emir Sıkkinî)’ye atfedilen (Melâmetîyye/Melâmîyye-î Bayramîyye Tarikâtı) ve Akbıyık Sultan’a atfedilen (Celvetîyye-î Bayramîyye Tarikâtı) olmak üzere üç ayrı kola ayrılarak devam etmiştir. Hacı Bayrâm-ı Velî, Yunus Emre gibi Hacı Bektaş-i Veli'den etkilenmiş ve aynı tarz şiirler söylemiştir. Şiirlerinde Bayramî mahlasını kullanmıştır.[]
Hacı Bayram-ı Velî'nin Ankara'daki Camii
-
![image]()
Ankara Hacı Bayram Camii - Sağda Augustus Tapınağı. -
![image]()
Hacı Bayram Camii ve yanındaki Augustus Tapınağı, Ulus. -
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Binanın dıştan görünümü. -
![image]()
Hacı Bayram Camii namazgahı. -
![image]()
Türbesinin kapısı. -
![image]()
2015'te meydan düzenlemesi ardından -
![image]()
Yeni yapılan meydan -
![image]()
Augustus Tapınağı tarafından -
![image]()
Augustus Tapınağı tarafından
Popüler kültürdeki yeri
TRT 1'de yayınlanmakta olan Aşkın Yolculuğu: Hacı Bayram-ı Veli dizisinde kendisini Burak Sevinç canlandırmaktadır.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin iceriginin Turkcelestirilmesi veya Turkce dilbilgisi ve kurallari dogrultusunda duzeltilmesi gerekmektedir Bu maddedeki yazim ve noktalama yanlislari ya da anlatim bozukluklari giderilmelidir Yabanci sozcukler yerine Turkce karsiliklarinin kullanilmasi karakter hatalarinin duzeltilmesi dilbilgisi hatalarinin duzeltilmesi vs Duzenleme yapildiktan sonra bu sablon kaldirilmalidir Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Haci Bayram i Veli haber gazete kitap akademik JSTOR Ekim 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Haci Bayram i Veli d 1352 Ankara Ahiler Yonetimi o 1430 Ankara Osmanli Imparatorlugu Turk mutasavvif ve sair Safevi tarikati buyuklerinden Hoca Ala ad Din Ali Erdebili nin ogrencilerinden olan Seyh Hamid i Veli nin ogrencisi ve Bayramiyye tarikatinin kurucusudur Turbesi Ankara da Haci Bayram Camii nin bitisiginde bulunmaktadir Haci Bayram i VeliHaci Bayram i Veli Turbesi Ulus Altindag AnkaraDogumNuman bin Ahmed 1352 Solfasol Koyu Ankara Ahiler YonetimiOlum1430 Ulus Ankara Osmanli ImparatorluguMahlasBayramiTakma adHaci BayramMeslekSairDilTurkceIkametAnadoluMilliyetTurkVatandaslikOsmanli ImparatorluguEtkilendikleri Somuncu Baba AksemseddinHayatiDogum ismi Numan bin Ahmed lakabi Haci Bayram dir 1352 de Ankara nin Cubuk Cayi uzerinde Zulfazil Solfasol koyunde dogdu Haci Bayram i Veli 14 ve 15 yuzyillarda Anadolu da yetisti Eserlerini diger Haci Bektas i Veli yoldaslari gibi Turkce olarak yazdi ve donemdeki Turkce kulanimini Anadolu da onemli sekilde etkiledi kaynak belirtilmeli II Murad verdigi unlu bir fermanda Haci Bayram i Veli nin ve talebelerinin yalniz ilim ile mesgul olmalari icin onlarin vergi ve askerlikten muaf tutuldugu bildirmistir kaynak belirtilmeli Fatih Sultan Mehmed in Istanbul u fethedecegini II Mehmed in babasi II Murad a bildirdigi rivayet olunur kaynak belirtilmeli Birgun medreseye birisi gelerek Ismim Suca i Karamani dir Hocam Hamideddin i Veli nin selami var Sizi Kayseri ye davet ediyor Bu vazife ile huzurunuza geldim dedi O da Hamideddin ismini duyunca Bas ustune bu davete icabet lazimdir Hemen gidelim diyerek muderrisligi birakti Birlikte Kayseri ye yoneldiler ve Somuncu Baba diye bilinen Hamideddin i Veli ile Kurban Bayrami nda bulustular O zaman Hamideddin i Veli Iki bayrami birden kutluyoruz buyurdu ve ona Bayram lakabini verdi ve kendisini talebelige kabul etti Din ve fen ilimlerinde yuksek derecelere kavusturdu kaynak belirtilmeli 1412 yilinda Haci Bayram i Veli hocasi Seyh Hamideddin i Veli nin Aksaray da olumunden sonra Ankara ya donup irsad faaliyetlerine baslar Bu tarih Bayramiye tarikatinin kurulusu kabul edilir kaynak belirtilmeli Ankara ya donusu Hocasi Hamideddin i Veli nin vefatindan sonra Ankara ya gelerek dogdugu koye yerlesti Yeniden talebe yetistirmekle mesgul oldu Sohbetleriyle hasta kalplere sifa dagitti Talebelerini daha cok sanata ve ziraate sevk ederdi Kendisi de gecimini ziraatle saglardi Actigi ilim ve irfan ocagina devrinin meshur alimleri hak asiklari akin etti Damadi Esrefoglu Rumi Bicakci Omer Sikini Edirne ve Bursa ziyaretlerinde talebelige kabul ettigi ve kardesler ile Fatih Sultan Mehmed Han in hocasi Aksemseddin bunlarin en meshurlaridir kaynak belirtilmeli Fatih in babasi Sultan Ikinci Murad Han Haci Bayram i Veli yi Edirne ye davet edip ilim ve manevi derecesini anlayinca fevkalade hurmet gostermis Eski Cami de vazettirmis tekrar Ankara ya ugurlamistir kaynak belirtilmeli Sultan Ikinci Murad Han kendisinden nasihat isteyince Imam i Azam in talebesi Ebu Yusuf a yaptigi uzun nasihati yapti Tebean icinde herkesin yerini taniyip bil ileri gelenlere ikramda bulun Ilim sahiplerine hurmet et Yaslilara saygi genclere sevgi goster Halka yaklas fasiklardan uzaklas iyilerle dusup kalk Kimseyi kucumseyip hafife alma Insanliginda kusur etme Sirrini kimseye acma Iyice yakinlik peyda etmedikce kimsenin arkadasligina guvenme Cimri ve alcak kimselerle ahbablik kurma Kotu oldugunu bildigin hicbir seye ulfet etme Bir seye hemen muhalefet etme Sana bir sey sorulursa ona herkesin bildigi sekilde cevap ver Seni ziyarete gelenlere faydalanmalari icin ilimden bir sey ogret ve herkes ogrettigin seyi belleyip tatbik etsin Onlara umumi seyleri ogret ince meseleleri acma Herkese itimad ver ahbablik kur Zira dostluk ilme devami saglar Bazen de onlara yemek ikram et Ihtiyaclarini temin et Onlarin deger ve itibarlarini iyi tani ve kusurlarini gorme Halka yumusak muamele et Musamaha goster Hicbir seye karsi bikkinlik gosterme onlardan biri imissin gibi davran kaynak belirtilmeli Turk tasavvufundaki yeri Islam Siʿizm Tasavvuf Sunnilik Hariciler Hanefi Maliki Safi i Hanbeli Zahiri Zunnun i Misri Ibrahim ibn Edhem Sazeli Ebu n Necib Suhreverdi Beyazid i Bestami Sazelilik Suhreverd iyye Ebu l Hasan Harakani Omer Suhreverdi Sehl el Tusteri Arslan Baba Yusuf Hemedani Hallac i Mansur Ahmed Yesevi Abdulhalik Gucduvani Abdulkadir Geylani Yesev iyye Tarikat Naksibend iyye Tarikat Kadir iyye Tarikat Seyh ul Ekber Ibn ʿArabi Galiyye Zahid Gilani Zahid iyye Ekber iyye Sufism Yunus Emre Halvet iyye Sufi metafizigi Naimi Haci Bayram Veli Hurufilik Bayram iyye Tarikat Imadeddin Nesimi Sems iyye i Bayram iyye Celvet iyye i Bayram iyye Melamet iyye i Bayram iyye Balim Sultan Mahmud Hudayi Bektasi inanci Ismail Hakki Bursevi Gul Baba Safranbolulu Mehmed Emin Halveti Muhammed Nur ul Arabi Yetistirdigi muritleriHaci Bayram i Veli omrunun sonuna kadar Islamiyeti yaymak icin calisti 1429 da Ankara da oldu Turbesi kendi ismiyle anilan Haci Bayram Camii ne bitisik olup ziyarete aciktir Olumunden sonra tarikat muritleri uzerinden Aksemsettin e atfedilen Semsiyye i Bayramiyye Tarikati Bicakci Omer Dede Seyh Emir Sikkini ye atfedilen Melametiyye Melamiyye i Bayramiyye Tarikati ve Akbiyik Sultan a atfedilen Celvetiyye i Bayramiyye Tarikati olmak uzere uc ayri kola ayrilarak devam etmistir Haci Bayram i Veli Yunus Emre gibi Haci Bektas i Veli den etkilenmis ve ayni tarz siirler soylemistir Siirlerinde Bayrami mahlasini kullanmistir kaynak belirtilmeli Haci Bayram i Veli nin Ankara daki CamiiAnkara Haci Bayram Camii Sagda Augustus Tapinagi Haci Bayram Camii ve yanindaki Augustus Tapinagi Ulus Haci Bayram Camii Minaresi Ankara Haci Bayram Camii Duvarlari Ulus Ankara Binanin distan gorunumu Haci Bayram Camii namazgahi Turbesinin kapisi 2015 te meydan duzenlemesi ardindan Yeni yapilan meydan Augustus Tapinagi tarafindan Augustus Tapinagi tarafindanPopuler kulturdeki yeriTRT 1 de yayinlanmakta olan Askin Yolculugu Haci Bayram i Veli dizisinde kendisini Burak Sevinc canlandirmaktadir Kaynakca Dunku ve Bugunku Melamiler Abdurrahman Cerrahoglu Bayram Yayincilik Istanbul 1984