Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sovyetler Birliği'ndeki otomotiv endüstrisi, 1929'dan 1991'e kadar Sovyetler Birliği içerisinde varlık göstermişti. Endüstri 1920'lerin sonu ve 1930'ların başında, ilk beş yıllık plan sırasında büyük araba üretim fabrikalarının kurulması ve Moskova'daki AMO fabrikasının yeniden düzenlenmesi ile başladı ve 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasına kadar devam etti.
Dağılmadan önce, Sovyetler Birliği her türden yılda 2,1-2,3 milyon adet otomobil üretiyordu ve dünyanın altıncı (önceden beşinci) en büyük otomotiv üreticisiydi, binek arabalarda dokuzuncu, kamyonlarda üçüncü ve otobüslerde birinciydi.[]
Sovyet endüstrisi, başta Sovyet uydu ülkeleri olmak üzere Kuzey Amerika, Orta ve Batı Avrupa ve Latin Amerika'ya yılda 300.000-400.000 araba ihraç ediyordu.[]
Yerel üretimin yanı sıra, Sovyetler Birliği önemli sayıda otoyol kamyonu (kapitalist ülkelerden Volvo, MAN; sosyalist ülkelerden , ve ), bazı miktarlarda inşaat kamyonları (Magirus-Deutz, Tatra), dağıtım kamyonları ( ve Avia) ve şehir içi, şehirlerarası ve turist otobüsleri de (Ikarus, ) ithal ediyordu.[]
Tarihçe
Erken dönem
Rusya'nın Sovyet döneminden önce otomotiv endüstrisi yoktu. Otomobiller, ancak az miktarda ve yurt dışından ithal edilmiş ana bileşenlerle üretiliyordu.
1917 Ekim Devrimi'nden sonra Russo-Balt, 15 Ağustos 1918'de millîleştirildi ve yeni yönetim tarafından olarak yeniden adlandırıldı. Prombon, Russo-Balt arabalarının üretimine devam etti ve 8 Ekim 1922'de yeni bir modeli piyasaya sürerken, AMO lisanslı FIAT 15 Ter kamyonları üretti ve AMO tasarımcılarından oluşan bir ekip tarafından geliştirilen daha modern bir FIAT türevi kamyon olan 'i piyasaya sürdü. 1924–1931 yıllarında yaklaşık 6.000–6.500 F-15 inşa edildi.
Devrimden önce inşa edilen bir Citroën fabrikasının millîleştirildiği 1921 yılına kadar özel bir işletme olarak çalışmasına izin verildi.
İlk tamamen Sovyet yapımı araçlar, 7 Kasım 1924'te Moskova'daki AMO fabrikasında üretildi. 1927'de Bilimsel Otomobil ve Motor Enstitüsü'nden (NAMI) mühendisler, 1927 ile 1931 yılları arasında Moskova'daki Spartak Devlet Otomobil Fabrikası tarafından az sayıda üretilen ilk yerli Sovyet binek arabası olan NAMI-I'i yarattılar.
Devrimden sonraki ilk on yıllarda Gorki ve Moskova, motorlu taşıt üretiminin ana merkezleri haline geldi. Batı ülkelerinde olduğu gibi, endüstri için gereken bileşenler çok sayıda farklı yerde üretildi.
Stalinistlerin hızlı sanayileşme konusundaki baskısı ve takdir edilmesi, 1920'lerin sonlarında ve 1930'ların başlarında yüksek standartta araçlar ve yavaş yavaş değişen ürün hatları üreten devasa fabrikaların inşasına yol açtı. Kısmen veya tamamen Batılı firmalar tarafından inşa edilen Moskova (ZiL), Gorki ve Yaroslavl fabrikalarının inşaatı, yıllık üretimi 1928'de birkaç bin araçtan 1937'de neredeyse tamamı kamyon olmak üzere 200.000 araca çıkardı.
1929 yılında hızla artan otomobil talebi nedeniyle , ticari ortağı Ford Motor Company ile işbirliği içinde GAZ'ı kurdu.
Bir yıl sonra, Moskova'da II. Dünya Savaşı'ndan sonra büyük bir Sovyet otomobil üreticisi olacak ve Moskviç adı altında ülke çapında ün kazanacak ikinci bir otomobil fabrikası kuruldu. Bununla birlikte, o zamanın belirli hükûmet amaçları ve ekonomik zorlukları nedeniyle binek arabalar, Sovyet otomobil sanayisinin ilk yıllarında üretilen tüm araçların yalnızca küçük bir kısmını oluşturuyordu.
1937'de Sovyetler Birliği, çoğu kamyon olmak üzere 200.000'den fazla araç üretti ve ülkeyi kamyon üretiminde dünya çapında ikinci sıraya getirdi.
1932 ile 1939 yılları arasında Sovyetler Birliği'ndeki otomobil üretim miktarı %844,6'lık bir artış gösterdi.
Savaş sonrası dönem
Büyük Vatanseverlik Savaşı'ndan sonra Sovyet otomotiv endüstrisi hızla gelişti. Devlet Savunma Komitesi, bir dizi önemli karar yayınladı: Kutaisi ve Dnepropetrovsk'ta yeni araba fabrikaları kuruldu ve 26 Ağustos 1945'te, SSCB'deki araba üretiminin gelecekteki gelişimini özetleyen "Otomotiv Endüstrisinin Restorasyonu ve Geliştirilmesi Hakkında" 9905 No.'lu Karar yayınlandı. 1947'de Sovyetler Birliği'nde üretilen toplam otomobil sayısı 9622 binek araç, 121.248 kamyon ve 2098 otobüs olmak üzere savaş öncesi rekorun altında bir sayı olan 132.968 idi. İki yıl sonra, 1949'da bu rekor aşıldı ve 1950'de üretim yılda 363.000 araca çıkarıldı.
1948, Sovyet araba ihracatının başladığı yıl oldu. 1950'de Sovyet arabaları Polonya'nın Poznań kentinde düzenlenen uluslararası otomobil fuarında yer aldı ve kısa süre sonra Batı Avrupa'ya ihraç edilmeye başlandı. 1950'lerin sonlarında Sovyetler Birliği 43 farklı araba modeli üretiyordu ve 1957'de üretilen toplam araç sayısı 113.588 araba, 369.504 kamyon ve 12.316 otobüs dahil olmak üzere 495.994 idi ve ertesi yıl üretimde yılda 600.000 araç sınırı aşıldı.
1960'lar ve 1970'ler
1960'larda Sovyetler, motorlu taşıt endüstrisini çeşitlendirmeye ve genişletmeye çalıştı, ancak devasa, dikey olarak entegre tesislere güvenmeye devam etti. 1965'te açıklanan 15 yıllık ulaşım modernizasyon planı, tüketici refahını artırmak ve daha büyük ve dengeli bir kamyon filosu oluşturmak için otomobil ve ağır kamyon üretimini artırmayı öngörüyordu.
1960'ların başında, MZMA, GAZ ve ZAZ çeşitli otomobiller sunarken ve Sovyetler Birliği'nde kişisel otomobil sahipliği yükselirken Sovyet hükûmeti, bir halk arabası üretme ve kişisel ulaşım talebini karşılamaya yardımcı olmak amacıyla daha da büyük bir otomobil üretim tesisi kurmayı seçti. Maliyet açısından, yabancı bir şirketle bir lisans anlaşması imzalanmasına ve otomobilin mevcut, modern bir model temelinde üretilmesine karar verildi. Bu anlaşma için Volkswagen, Ford, Peugeot, Renault ve Fiat dahil olmak üzere çeşitli seçenekler değerlendirildi. Nihayetinde, basit ve sağlam tasarımı, üretimi ve onarımı kolay olduğu için temel alınacak aracın Fiat 124 olmasına karar verildi. Tesis, sadece 4 yılda (1966–1970) küçük Stavropol Voljski kasabasında inşa edildi; ilerleyen zamanlarda kasabanın nüfusu yarım milyonu aştı ve tesisin inşaatının başlamasından kısa bir süre önce ölen, İtalyan Komünist Partisi'nin uzun süredir başkanlığını yapmış olan Palmiro Togliatti'nin anısına Tolyatti olarak yeniden adlandırıldı.
Aynı zamanda, Savunma Bakanı Dmitri Ustinov'un inisiyatifiyle Sovyetler Birliği'ndeki toplam otomobil üretiminin arttırılması amacıyla İjevsk Mekanik Fabrikasının bir parçası olarak İjevsk şehrinde İjmaş otomobil fabrikası kuruldu. Fabrika, Moskviç'ler ve Moskviç tabanlı 'ler üretti.
1970 yılına gelindiğinde, kamyon ve diğer ticari araçların üretimi merkezileşmeden uzaklaştırıldı ve otomotiv tesisleri Moskova ve Gorki dışında Belarus'a (Minsk, Jodino), Ukrayna'ya (Kremençuk), Gürcistan'a (Kutaisi) ve Volga-Ural (Ulyanovsk ve Miass) bölgesine de yayıldı. Otomobil üretimi, 1960'ların sonlarına kadar yalnızca Moskova, Gorki ve İjevsk (Ural bölgesi) ile sınırlıydı.
1970'den 1979'a kadar otomobil üretimi yılda yaklaşık 1 milyon adet, kamyon üretimi ise yılda 250.000 adet arttı. Üretilen arabaların üretilen kamyonlara oranı, o dönemde 0,7'den 1,7'ye yükseldi ve bu da bu dönemde tüketici pazarına daha fazla önem verildiğini gösterir.
Sovyetlerin 1971-75 yılları arasında otomotiv endüstrisine yatırdığı tahmini 7 milyar rublenin yarısını Volga otomobil ve Kamaz kamyon fabrikalarının inşasına tahsis ettiği bildirilir. 15 yıllık plan sona ererken, Sovyetler üretimi artırmak için ek fabrikalar inşa etme şeklinde olan geleneksel yaklaşımlarını değiştirdiler. Sovyet yetkilileri, araç üretiminde sürekli büyümeye duyulan ihtiyacı açıkça kabul ettiler, ancak performansı, kullanım ve işletme verimliliğini iyileştirmek için daha fazla üretkenliğe ve yeni araç tasarımlarına duyulan ihtiyacı vurguladılar.
1980'ler
1980'lerin başında Sovyet otomobil endüstrisi, çeşitli pazar segmentleri için araçlar üreten birkaç ana fabrikadan oluşuyordu. 1988'den önce vatandaşların kişisel kullanım için minibüs, kamyonet, kamyon veya otobüs gibi ticari araçları satın almalarına da izin verilmiyordu. Yerli otomobil üretimi, iç talebin yalnızca %45'ini karşılıyordu, buna rağmen araba ithalatına izin verilmiyordu.
1991 sonrası
Aralık 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra, yeni kurulan Bağımsız Devletler Topluluğu'nun otomobil üreticileri piyasa ekonomisine entegre oldular ve mali desteğin kaybı, ekonomik çalkantı, suç faaliyetleri ve 1990'larda iç pazarda daha sıkı bir rekabet oluşması nedeniyle hemen bir krizle sarsıldılar.AvtoVAZ gibi bazıları, önemli sermaye yatırımı elde etmek ve krizin üstesinden gelmek için diğer şirketlerle ( gibi) işbirliğine yöneldi. AZLK gibi çok azı atıl hale gelirken, ZAZ kendisini yeni bir şirket olan 'ya dönüştürdü.
Özel sahiplik
Sovyet döneminde araba satın almak için kuyruklar vardı ve çoğu yerli alıcı, yeni bir araba için yıllarca beklemek zorunda kalıyordu. 1970'lerde VAZ (Lada) ve GAZ (Volga) tarafından üretilen binek otomobiller en çok talep gören otomobillerdi. Bunların üretiminin %60 kadarı devlet ve parti kurumlarına ayrılmış olsa da, Volga'lar özel alıcılara satılan en prestijli araçlardı. Moskviç ve Zaporojets arabaları ile kompakt dört çekişli LuAZ araçları her zaman popüler ve satışa hazırdı. UAZ tarafından yapılan arazi araçları özel satışlar için mevcut değildi, ancak hizmet dışı bırakılmış olanları satın alınabiliyordu. Çayka (GAZ fabrikası) ve ZiL marka limuzinlerin satışı, halka açık değildi.
Üreticilerin listesi
Yıllık üretimi 1,8 milyon araca yaklaşan Sovyetler Birliği'nin otomotiv endüstrisinin büyük bir kısmı Rusya SFSC'de bulunuyordu. Ukrayna SSC, yılda 200.000'den fazla araçla ikinci, Beyaz Rusya SSC 40.000 adetle üçüncü idi. Diğer Sovyet cumhuriyetlerinde (SSC'ler) önemli otomotiv endüstrileri yoktu.[] Sadece Ukrayna ve Rusya'da her çeşit otomobil üretiliyordu.
Ukrayna SSC'de bulunan ZAZ ve LuAZ haricinde, makalede belirtilen tüm şirketler RSFSC merkezliydi. RSFSC'nin yanı sıra Ukrayna, Beyaz Rusya, Gürcistan, Ermenistan ve Kırgızistan SSC'lerinde bazı kamyon fabrikaları kurulurken, Ukrayna, Letonya, Litvanya ve Tacikistan cumhuriyetlerinde otobüsler üretildi.
Ermenistan SSC
Azerbaycan SSC
Beyaz Rusya SSC
- BelAZ (1948 - günümüz) süper ağır kamyonlar üretir
- MAZ (1944 - günümüz) ağır kamyonlar üretir
- (1948 – günümüz)
- (1954 - günümüz), Sovyet döneminde ağır ve süper ağır kamyon üreticisi MAZ'ın bir bölümüydü.
- (1984 - günümüz) 1990'dan itibaren tabanlı otobüslerin sınırlı üretimine başladı
Estonya SSC
Gürcistan SSC
- KAZ (1945 - günümüz, 1990'larda kamyon üretimi durduruldu) konforlu kabinli, ancak düşük kaliteli ve dinamik özelliklere sahip kamyonlar üretti ve Sovyetler Birliği'nde kötü bir ün kazandı. Yavaş yavaş yerini MAZ kamyonları ve daha sonra KaMAZ'lara bıraktı.
Kırgızistan SSC
Letonya SSC
- RAF (1949–1998), minibüsler ve ambulanslar üretti
Litvanya SSC
- KAG (1956–1979), GAZ-51 şasisine dayalı minibüsler üretti
- Lada şasisi üzerine ralli otomobilleri üretti
Rusya SFSC
- (1967-2012, 2004'e kadar UAMZ)
- (1962-2001) küçük otobüsler üretti
- AvtoVAZ (namıdiğer Lada, 1966 – günümüz) yılda 800.000'e kadar araba üretti;Fiat ile işbirliği içinde oluşturuldu, Fiat 124 ve diğer Fiat'lardan türetilen modellerin ve yükseltilmiş varyantları olarak başlayan ve daha sonra VAZ-2108/2109/21099, VAZ-2121 ve VAZ-1111 gibi tamamen kendi tasarımı olan arabaları geliştiren Jiguli markasının üretimi ile başladı.
- (1929-2010, 2001'e kadar Moskviç), aslen GAZ'ın bir parçası, VAZ ile benzer sınıfta ve kendi tasarımı olan (1956'dan beri), dayanıklı ve kolayca tamir edilebilir, ancak önemli ölçüde daha az sayıda (200.000'e kadar) arabalar üretti. 1946 ile 2001 yılları arasında ürettiği bütün arabalar Moskviç markası altında satılıyordu.
- (1958 - günümüz) askeri süper ağır kamyonlar üretiyor.
- GAZ (Volga, 1932 - günümüz) hafif kamyonlar, taksi olarak da kullanılan birinci sınıf Volga sedanlar ve Sovyet yetkilileri için Çayka gibi lüks otomobiller (yılda 100.000 arabaya kadar) üretti.
- İjAvto (1967 - günümüz, 2012'den beri AvtoVAZ montaj fabrikası), Moskviç küçük aile arabaları ve genellikle teslimat hizmetleri tarafından kullanılan kamyonetlerin başka bir üreticisi (yılda 200.000 araca kadar üretim yapılır).
- KamAZ (1969 – günümüz), ağır kamyonlar üretir.
- (1958 - günümüz), bozuk kırsal yollarda kullanım için şirket araçları ve yolcu taşımacılığı için kullanılan GAZ kamyonları temelinde geleneksel küçük otobüsler üretir.
- (1950–2011), MAZ şasisinde süper ağır kamyonlar üretti.
- (1937 - günümüz) (Çekoslovak kamyon üreticisi ile karıştırılmamalıdır) büyük şehir otobüsleri üretir.
- NefAZ (1972 - günümüz), KaMAZ araçlarını üretir. 2000 yılından bu yana KaMAZ şasisine dayalı büyük şehir içi otobüsleri de üretmektedir.
- PAZ (1932 - günümüz) küçük otobüsler üretir.
- Prombron (1922–1926) 'deki eski Russo-Balt fabrikası onlara verildikten sonra az sayıda modernize edilmiş Russo-Balt S24 arabası üretti. Bunlardan ikisi, 1923'teki Tüm Rusya test sürüşüne katıldı.
- SMZ, daha sonra SeAZ (1939 - günümüz, araba üretimi 2008'de durduruldu), engelliler için siklet arabaları üretti. , SSCB'de ücretsiz olarak dağıtıldı veya Sovyetler Birliği'nin sosyal güvence sistemi aracılığıyla büyük bir indirimle satın alındı.
- UAZ (1941 - günümüz), askeri veya tarımsal kullanım için hafif dört tekerlekten çekişli araçlar üretir.
- UralAZ (1941 - günümüz), Sovyet Ordusu'nda kullanılmak üzere genel amaçlı arazi tipi 6x6 kamyonlar üretti.
- ZiL (eskiden ZiS ve AMO, 1916–2016), resmi devlet arabası olarak kullanılan orta kamyonlar, lüks sedanlar ve limuzinler üretti.
- (1987 - günümüz) Oka arabaları üretir.
Tacikistan SSC
- (1960–1995)
Ukrayna SSC
- (1958 - günümüz)
- KrAZ (1958 - günümüz) (Kremençuk Biçerdöver Fabrikasındaki kamyon üretimi) ağır kamyonlar üretir
- OdAZ (1948–2013)
- (1945–2015), orta sınıf banliyö ve şehirlerarası otobüsler üretti.
- LuAZ (1955 - günümüz), kompakt dört çekişli araçlar üretir (yılda 17.000'e kadar)
- (1944–2011)
- (1962 - günümüz)
- ZAZ (1923 - günümüz), Zaporojets ve Tavria yarı kompakt, düşük bütçe arabaları üretti (yılda 150.000'e kadar)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c (PDF). CIA. 23 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2017.
- ^ (Rusça). 3 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ (Rusça). 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Hoover Institution on War, Revolution and Peace. 1968. ss. 244-249. 28 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Kelly M. A. Russian Motor Vehicles: The Czarist Period 1784 to 1917. Veloce Publishing Ltd. 2009. p. 78-79
- ^ a b Geography Of The Soviet Union. 1984. ss. 212-214.
- ^ a b c (PDF). CIA. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2017.
- ^ . 31 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Soviet Fordism in Practice – Building and operating the Soviet River Rouge, 1927-1945" (PDF). Yale University. 8 Aralık 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 1 Ağustos 2023.
- ^ . Dissercat.com. 27 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "Прокофьева Е. Ю. Направления отраслевого развития автоиндустрии СССР во второй половине 40-х – конце 60-х гг. ХХ в. Известия ПГПУ им. В. Г. Белинского. 2011. № 23. С. 564–567". eLIBRARY.RU. 8 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ağustos 2023.
- ^ a b c . 24 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ (Rusça). 17 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ (Rusça). . 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Soviet Union: a country study; research completed May 1989. 2. ed., 1. print. Washington, DC: US Gov. Print. Off. 1991. ss. 497-498. ISBN .
- ^ "THE RUSSIAN AUTOMOTIVE INDUSTRY AND FOREIGN DIRECT INVESTMENT" (PDF). Applied Research Centre in Sustainable Regeneration. 23 Şubat 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Ireland A. D., Hoskisson R., Hitt M. Understanding Business Strategy: Concepts and Cases. Cengage Learning. 2005. P. 145
- ^ Glazunov M. Business in Post-Communist Russia: Privatisation and the Limits of Transformation. Routledge. 2013. Pp. 80-82
- ^ O’Neal M. Democracy, Civic Culture and Small Business in Russia's Regions: Social Processes in Comparative Historical Perspective. Routledge. 2015. P. 81
- ^ . 1985. 23 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta Sovyetler Birliği'nde otomotiv endüstrisi ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.- (Sovyet Motorlu Araç Endüstrisi) - 1986 tarihli CIA raporu (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sovyetler Birligi ndeki otomotiv endustrisi 1929 dan 1991 e kadar Sovyetler Birligi icerisinde varlik gostermisti Endustri 1920 lerin sonu ve 1930 larin basinda ilk bes yillik plan sirasinda buyuk araba uretim fabrikalarinin kurulmasi ve Moskova daki AMO fabrikasinin yeniden duzenlenmesi ile basladi ve 1991 de Sovyetler Birligi nin dagilmasina kadar devam etti Dagilmadan once Sovyetler Birligi her turden yilda 2 1 2 3 milyon adet otomobil uretiyordu ve dunyanin altinci onceden besinci en buyuk otomotiv ureticisiydi binek arabalarda dokuzuncu kamyonlarda ucuncu ve otobuslerde birinciydi kaynak belirtilmeli Sovyet endustrisi basta Sovyet uydu ulkeleri olmak uzere Kuzey Amerika Orta ve Bati Avrupa ve Latin Amerika ya yilda 300 000 400 000 araba ihrac ediyordu ne zaman Yerel uretimin yani sira Sovyetler Birligi onemli sayida otoyol kamyonu kapitalist ulkelerden Volvo MAN sosyalist ulkelerden ve bazi miktarlarda insaat kamyonlari Magirus Deutz Tatra dagitim kamyonlari ve Avia ve sehir ici sehirlerarasi ve turist otobusleri de Ikarus ithal ediyordu kaynak belirtilmeli TarihceSovyet posta pulu uzerinde birNAMI IErken donem SSCB de motorlu arac uretimi 1929 1950 Rusya nin Sovyet doneminden once otomotiv endustrisi yoktu Otomobiller ancak az miktarda ve yurt disindan ithal edilmis ana bilesenlerle uretiliyordu 1917 Ekim Devrimi nden sonra Russo Balt 15 Agustos 1918 de millilestirildi ve yeni yonetim tarafindan olarak yeniden adlandirildi Prombon Russo Balt arabalarinin uretimine devam etti ve 8 Ekim 1922 de yeni bir modeli piyasaya surerken AMO lisansli FIAT 15 Ter kamyonlari uretti ve AMO tasarimcilarindan olusan bir ekip tarafindan gelistirilen daha modern bir FIAT turevi kamyon olan i piyasaya surdu 1924 1931 yillarinda yaklasik 6 000 6 500 F 15 insa edildi Devrimden once insa edilen bir Citroen fabrikasinin millilestirildigi 1921 yilina kadar ozel bir isletme olarak calismasina izin verildi Ilk tamamen Sovyet yapimi araclar 7 Kasim 1924 te Moskova daki AMO fabrikasinda uretildi 1927 de Bilimsel Otomobil ve Motor Enstitusu nden NAMI muhendisler 1927 ile 1931 yillari arasinda Moskova daki Spartak Devlet Otomobil Fabrikasi tarafindan az sayida uretilen ilk yerli Sovyet binek arabasi olan NAMI I i yarattilar Devrimden sonraki ilk on yillarda Gorki ve Moskova motorlu tasit uretiminin ana merkezleri haline geldi Bati ulkelerinde oldugu gibi endustri icin gereken bilesenler cok sayida farkli yerde uretildi Stalinistlerin hizli sanayilesme konusundaki baskisi ve takdir edilmesi 1920 lerin sonlarinda ve 1930 larin baslarinda yuksek standartta araclar ve yavas yavas degisen urun hatlari ureten devasa fabrikalarin insasina yol acti Kismen veya tamamen Batili firmalar tarafindan insa edilen Moskova ZiL Gorki ve Yaroslavl fabrikalarinin insaati yillik uretimi 1928 de birkac bin aractan 1937 de neredeyse tamami kamyon olmak uzere 200 000 araca cikardi 1929 yilinda hizla artan otomobil talebi nedeniyle ticari ortagi Ford Motor Company ile isbirligi icinde GAZ i kurdu Bir yil sonra Moskova da II Dunya Savasi ndan sonra buyuk bir Sovyet otomobil ureticisi olacak ve Moskvic adi altinda ulke capinda un kazanacak ikinci bir otomobil fabrikasi kuruldu Bununla birlikte o zamanin belirli hukumet amaclari ve ekonomik zorluklari nedeniyle binek arabalar Sovyet otomobil sanayisinin ilk yillarinda uretilen tum araclarin yalnizca kucuk bir kismini olusturuyordu 1937 de Sovyetler Birligi cogu kamyon olmak uzere 200 000 den fazla arac uretti ve ulkeyi kamyon uretiminde dunya capinda ikinci siraya getirdi 1932 ile 1939 yillari arasinda Sovyetler Birligi ndeki otomobil uretim miktari 844 6 lik bir artis gosterdi Savas sonrasi donem Buyuk Vatanseverlik Savasi ndan sonra Sovyet otomotiv endustrisi hizla gelisti Devlet Savunma Komitesi bir dizi onemli karar yayinladi Kutaisi ve Dnepropetrovsk ta yeni araba fabrikalari kuruldu ve 26 Agustos 1945 te SSCB deki araba uretiminin gelecekteki gelisimini ozetleyen Otomotiv Endustrisinin Restorasyonu ve Gelistirilmesi Hakkinda 9905 No lu Karar yayinlandi 1947 de Sovyetler Birligi nde uretilen toplam otomobil sayisi 9622 binek arac 121 248 kamyon ve 2098 otobus olmak uzere savas oncesi rekorun altinda bir sayi olan 132 968 idi Iki yil sonra 1949 da bu rekor asildi ve 1950 de uretim yilda 363 000 araca cikarildi 1948 Sovyet araba ihracatinin basladigi yil oldu 1950 de Sovyet arabalari Polonya nin Poznan kentinde duzenlenen uluslararasi otomobil fuarinda yer aldi ve kisa sure sonra Bati Avrupa ya ihrac edilmeye baslandi 1950 lerin sonlarinda Sovyetler Birligi 43 farkli araba modeli uretiyordu ve 1957 de uretilen toplam arac sayisi 113 588 araba 369 504 kamyon ve 12 316 otobus dahil olmak uzere 495 994 idi ve ertesi yil uretimde yilda 600 000 arac siniri asildi 1960 lar ve 1970 ler SSCB de binek otomobil uretimi 1960 1979 1960 larda Sovyetler motorlu tasit endustrisini cesitlendirmeye ve genisletmeye calisti ancak devasa dikey olarak entegre tesislere guvenmeye devam etti 1965 te aciklanan 15 yillik ulasim modernizasyon plani tuketici refahini artirmak ve daha buyuk ve dengeli bir kamyon filosu olusturmak icin otomobil ve agir kamyon uretimini artirmayi ongoruyordu 1960 larin basinda MZMA GAZ ve ZAZ cesitli otomobiller sunarken ve Sovyetler Birligi nde kisisel otomobil sahipligi yukselirken Sovyet hukumeti bir halk arabasi uretme ve kisisel ulasim talebini karsilamaya yardimci olmak amaciyla daha da buyuk bir otomobil uretim tesisi kurmayi secti Maliyet acisindan yabanci bir sirketle bir lisans anlasmasi imzalanmasina ve otomobilin mevcut modern bir model temelinde uretilmesine karar verildi Bu anlasma icin Volkswagen Ford Peugeot Renault ve Fiat dahil olmak uzere cesitli secenekler degerlendirildi Nihayetinde basit ve saglam tasarimi uretimi ve onarimi kolay oldugu icin temel alinacak aracin Fiat 124 olmasina karar verildi Tesis sadece 4 yilda 1966 1970 kucuk Stavropol Voljski kasabasinda insa edildi ilerleyen zamanlarda kasabanin nufusu yarim milyonu asti ve tesisin insaatinin baslamasindan kisa bir sure once olen Italyan Komunist Partisi nin uzun suredir baskanligini yapmis olan Palmiro Togliatti nin anisina Tolyatti olarak yeniden adlandirildi Ayni zamanda Savunma Bakani Dmitri Ustinov un inisiyatifiyle Sovyetler Birligi ndeki toplam otomobil uretiminin arttirilmasi amaciyla Ijevsk Mekanik Fabrikasinin bir parcasi olarak Ijevsk sehrinde Ijmas otomobil fabrikasi kuruldu Fabrika Moskvic ler ve Moskvic tabanli ler uretti 1970 yilina gelindiginde kamyon ve diger ticari araclarin uretimi merkezilesmeden uzaklastirildi ve otomotiv tesisleri Moskova ve Gorki disinda Belarus a Minsk Jodino Ukrayna ya Kremencuk Gurcistan a Kutaisi ve Volga Ural Ulyanovsk ve Miass bolgesine de yayildi Otomobil uretimi 1960 larin sonlarina kadar yalnizca Moskova Gorki ve Ijevsk Ural bolgesi ile sinirliydi 1970 den 1979 a kadar otomobil uretimi yilda yaklasik 1 milyon adet kamyon uretimi ise yilda 250 000 adet artti Uretilen arabalarin uretilen kamyonlara orani o donemde 0 7 den 1 7 ye yukseldi ve bu da bu donemde tuketici pazarina daha fazla onem verildigini gosterir Sovyetlerin 1971 75 yillari arasinda otomotiv endustrisine yatirdigi tahmini 7 milyar rublenin yarisini Volga otomobil ve Kamaz kamyon fabrikalarinin insasina tahsis ettigi bildirilir 15 yillik plan sona ererken Sovyetler uretimi artirmak icin ek fabrikalar insa etme seklinde olan geleneksel yaklasimlarini degistirdiler Sovyet yetkilileri arac uretiminde surekli buyumeye duyulan ihtiyaci acikca kabul ettiler ancak performansi kullanim ve isletme verimliligini iyilestirmek icin daha fazla uretkenlige ve yeni arac tasarimlarina duyulan ihtiyaci vurguladilar 1980 ler 1980 lerin basinda Sovyet otomobil endustrisi cesitli pazar segmentleri icin araclar ureten birkac ana fabrikadan olusuyordu 1988 den once vatandaslarin kisisel kullanim icin minibus kamyonet kamyon veya otobus gibi ticari araclari satin almalarina da izin verilmiyordu Yerli otomobil uretimi ic talebin yalnizca 45 ini karsiliyordu buna ragmen araba ithalatina izin verilmiyordu 1991 sonrasi Aralik 1991 de Sovyetler Birligi nin dagilmasindan sonra yeni kurulan Bagimsiz Devletler Toplulugu nun otomobil ureticileri piyasa ekonomisine entegre oldular ve mali destegin kaybi ekonomik calkanti suc faaliyetleri ve 1990 larda ic pazarda daha siki bir rekabet olusmasi nedeniyle hemen bir krizle sarsildilar AvtoVAZ gibi bazilari onemli sermaye yatirimi elde etmek ve krizin ustesinden gelmek icin diger sirketlerle gibi isbirligine yoneldi AZLK gibi cok azi atil hale gelirken ZAZ kendisini yeni bir sirket olan ya donusturdu Ozel sahiplikSovyet doneminde araba satin almak icin kuyruklar vardi ve cogu yerli alici yeni bir araba icin yillarca beklemek zorunda kaliyordu 1970 lerde VAZ Lada ve GAZ Volga tarafindan uretilen binek otomobiller en cok talep goren otomobillerdi Bunlarin uretiminin 60 kadari devlet ve parti kurumlarina ayrilmis olsa da Volga lar ozel alicilara satilan en prestijli araclardi Moskvic ve Zaporojets arabalari ile kompakt dort cekisli LuAZ araclari her zaman populer ve satisa hazirdi UAZ tarafindan yapilan arazi araclari ozel satislar icin mevcut degildi ancak hizmet disi birakilmis olanlari satin alinabiliyordu Cayka GAZ fabrikasi ve ZiL marka limuzinlerin satisi halka acik degildi Ureticilerin listesiYillik uretimi 1 8 milyon araca yaklasan Sovyetler Birligi nin otomotiv endustrisinin buyuk bir kismi Rusya SFSC de bulunuyordu Ukrayna SSC yilda 200 000 den fazla aracla ikinci Beyaz Rusya SSC 40 000 adetle ucuncu idi Diger Sovyet cumhuriyetlerinde SSC ler onemli otomotiv endustrileri yoktu kaynak belirtilmeli Sadece Ukrayna ve Rusya da her cesit otomobil uretiliyordu Ukrayna SSC de bulunan ZAZ ve LuAZ haricinde makalede belirtilen tum sirketler RSFSC merkezliydi RSFSC nin yani sira Ukrayna Beyaz Rusya Gurcistan Ermenistan ve Kirgizistan SSC lerinde bazi kamyon fabrikalari kurulurken Ukrayna Letonya Litvanya ve Tacikistan cumhuriyetlerinde otobusler uretildi Ermenistan SSC ErAZ 1964 2002 RAF tabanli panelvanlar ve minibusler uretiyordu Azerbaycan SSC 1978 1993 PAZ tabanli kucuk otobusler uretiyordu KiAZ 1986 gunumuz Beyaz Rusya SSC BelAZ 548ABelAZ 1948 gunumuz super agir kamyonlar uretir MAZ 1944 gunumuz agir kamyonlar uretir 1948 gunumuz 1954 gunumuz Sovyet doneminde agir ve super agir kamyon ureticisi MAZ in bir bolumuydu 1984 gunumuz 1990 dan itibaren tabanli otobuslerin sinirli uretimine basladiEstonya SSC Gurcistan SSC KAZ 1945 gunumuz 1990 larda kamyon uretimi durduruldu konforlu kabinli ancak dusuk kaliteli ve dinamik ozelliklere sahip kamyonlar uretti ve Sovyetler Birligi nde kotu bir un kazandi Yavas yavas yerini MAZ kamyonlari ve daha sonra KaMAZ lara birakti Kirgizistan SSC Letonya SSC RAF 1949 1998 minibusler ve ambulanslar urettiLitvanya SSC KAG 1956 1979 GAZ 51 sasisine dayali minibusler uretti Lada sasisi uzerine ralli otomobilleri urettiRusya SFSC Moskvic 2141 ALEKO 1967 2012 2004 e kadar UAMZ 1962 2001 kucuk otobusler uretti AvtoVAZ namidiger Lada 1966 gunumuz yilda 800 000 e kadar araba uretti Fiat ile isbirligi icinde olusturuldu Fiat 124 ve diger Fiat lardan turetilen modellerin ve yukseltilmis varyantlari olarak baslayan ve daha sonra VAZ 2108 2109 21099 VAZ 2121 ve VAZ 1111 gibi tamamen kendi tasarimi olan arabalari gelistiren Jiguli markasinin uretimi ile basladi 1929 2010 2001 e kadar Moskvic aslen GAZ in bir parcasi VAZ ile benzer sinifta ve kendi tasarimi olan 1956 dan beri dayanikli ve kolayca tamir edilebilir ancak onemli olcude daha az sayida 200 000 e kadar arabalar uretti 1946 ile 2001 yillari arasinda urettigi butun arabalar Moskvic markasi altinda satiliyordu 1958 gunumuz askeri super agir kamyonlar uretiyor GAZ Volga 1932 gunumuz hafif kamyonlar taksi olarak da kullanilan birinci sinif Volga sedanlar ve Sovyet yetkilileri icin Cayka gibi luks otomobiller yilda 100 000 arabaya kadar uretti IjAvto 1967 gunumuz 2012 den beri AvtoVAZ montaj fabrikasi Moskvic kucuk aile arabalari ve genellikle teslimat hizmetleri tarafindan kullanilan kamyonetlerin baska bir ureticisi yilda 200 000 araca kadar uretim yapilir KamAZ 1969 gunumuz agir kamyonlar uretir 1958 gunumuz bozuk kirsal yollarda kullanim icin sirket araclari ve yolcu tasimaciligi icin kullanilan GAZ kamyonlari temelinde geleneksel kucuk otobusler uretir 1950 2011 MAZ sasisinde super agir kamyonlar uretti 1937 gunumuz Cekoslovak kamyon ureticisi ile karistirilmamalidir buyuk sehir otobusleri uretir NefAZ 1972 gunumuz KaMAZ araclarini uretir 2000 yilindan bu yana KaMAZ sasisine dayali buyuk sehir ici otobusleri de uretmektedir PAZ 1932 gunumuz kucuk otobusler uretir Prombron 1922 1926 deki eski Russo Balt fabrikasi onlara verildikten sonra az sayida modernize edilmis Russo Balt S24 arabasi uretti Bunlardan ikisi 1923 teki Tum Rusya test surusune katildi SMZ daha sonra SeAZ 1939 gunumuz araba uretimi 2008 de durduruldu engelliler icin siklet arabalari uretti SSCB de ucretsiz olarak dagitildi veya Sovyetler Birligi nin sosyal guvence sistemi araciligiyla buyuk bir indirimle satin alindi UAZ 1941 gunumuz askeri veya tarimsal kullanim icin hafif dort tekerlekten cekisli araclar uretir UralAZ 1941 gunumuz Sovyet Ordusu nda kullanilmak uzere genel amacli arazi tipi 6x6 kamyonlar uretti ZiL eskiden ZiS ve AMO 1916 2016 resmi devlet arabasi olarak kullanilan orta kamyonlar luks sedanlar ve limuzinler uretti 1987 gunumuz Oka arabalari uretir Tacikistan SSC 1960 1995 Ukrayna SSC ZAZ 965 965A Zaporojets 1958 gunumuz KrAZ 1958 gunumuz Kremencuk Bicerdover Fabrikasindaki kamyon uretimi agir kamyonlar uretir OdAZ 1948 2013 1945 2015 orta sinif banliyo ve sehirlerarasi otobusler uretti LuAZ 1955 gunumuz kompakt dort cekisli araclar uretir yilda 17 000 e kadar 1944 2011 1962 gunumuz ZAZ 1923 gunumuz Zaporojets ve Tavria yari kompakt dusuk butce arabalari uretti yilda 150 000 e kadar Ayrica bakinizUlkelere gore otomotiv endustrisiKaynakca a b c PDF CIA 23 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2017 Rusca 3 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Rusca 6 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Hoover Institution on War Revolution and Peace 1968 ss 244 249 28 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Kelly M A Russian Motor Vehicles The Czarist Period 1784 to 1917 Veloce Publishing Ltd 2009 p 78 79 a b Geography Of The Soviet Union 1984 ss 212 214 a b c PDF CIA 1 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Kasim 2017 31 Mart 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Soviet Fordism in Practice Building and operating the Soviet River Rouge 1927 1945 PDF Yale University 8 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 1 Agustos 2023 Dissercat com 27 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Prokofeva E Yu Napravleniya otraslevogo razvitiya avtoindustrii SSSR vo vtoroj polovine 40 h konce 60 h gg HH v Izvestiya PGPU im V G Belinskogo 2011 23 S 564 567 eLIBRARY RU 8 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Agustos 2023 a b c 24 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Rusca 17 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Rusca 8 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Soviet Union a country study research completed May 1989 2 ed 1 print Washington DC US Gov Print Off 1991 ss 497 498 ISBN 0844407275 THE RUSSIAN AUTOMOTIVE INDUSTRY AND FOREIGN DIRECT INVESTMENT PDF Applied Research Centre in Sustainable Regeneration 23 Subat 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Ireland A D Hoskisson R Hitt M Understanding Business Strategy Concepts and Cases Cengage Learning 2005 P 145 Glazunov M Business in Post Communist Russia Privatisation and the Limits of Transformation Routledge 2013 Pp 80 82 O Neal M Democracy Civic Culture and Small Business in Russia s Regions Social Processes in Comparative Historical Perspective Routledge 2015 P 81 1985 23 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Dis baglantilarWikimedia Commons ta Sovyetler Birligi nde otomotiv endustrisi ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Sovyet Motorlu Arac Endustrisi 1986 tarihli CIA raporu Ingilizce