Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Spiroketler, "Spirochaetes" şubesinin ‘‘Spirochaetia’’ sınıfında yer alan bakterilerdir. İnsan sağlığı açısından , Borrelia, Leptospira gibi cinsleri önemlidir.
| Spirochaetia | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Gram boyanmış spiroketlerin mikroskobik görüntüsü | |||||||
 Treponema pallidum, boyanmış histopatolojik preparat | |||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||
| |||||||
| Takımlar ve familyalar | |||||||
| Sinonimler | |||||||
| |||||||
Spiroketler gram-negatif, hareketli, ince, helikal kıvrımlı, yapıya sahip spiral şekilli bakterilerdir. Cinslere göre spiralleri dar-geniş, düzenli-düzensiz ve sık-seyrek olabilmektedir. Benzer şekilde uçları sivri ya da çengel şeklinde olabilir. Genişlikleri 0,1-0,5 µm, boyları ise 10-15 µm arasında değişmektedir. Diğer bakterilerle kıyaslandıklarında çok daha uzun ancak çok daha ince bakterilerdir. Hareket etmelerini sağlayan ve hücrenin her iki kutbundan uzanan bir ya da daha fazla kamçıya (flagella) sahiptirler. Fakat bu kamçılar tipik bakteri kamçılarından farklı özelliktedir ve bu yüzden endoflajellum adını alır. Endoflajellalar ile kendi eksenleri boyunca ileri-geri, eğilip-bükülme ve burgu şeklinde dalgalanma hareketleri yaparlar.
Spiroketler oldukça nazik bakterilerdir. Laboratuvarda üretilmeleri zordur, özel besiyerlerine ve özel koşullara (düşük oksijen basıncı) gereksinim duyarlar. Diğer bakterilere göre üreme hızları yavaştır. Örneğin spiroketlerin bölünme zamanları 24-33 saati bulurken E. coli nin 20 dakikadır. Hücre duvarları yapısal ve biyokimyasal olarak gram negatif bakteri hücresi yapısında olmakla birlikte spiroketler pek çok bakterinin aksine gram boyama yöntem ile iyi boyanmazlar. Spiroketleri görebilmenin en iyi yolu karanlık alan veya faz kontrast mikroskobu ile incelemektir. Karanlık saha mikroskobik incelemesinin negatif sonuç vermesi hastalığı ekarte ettirmez, en az üç kez tekrarlanmalıdır. Ayrıca floresan mikroskopta da görüntülenebilirler. Karanlık saha mikroskobisi hızlı sonuç vermesi ve ucuz olması nedeniyle tercih edilir. Değerlendirmenin hemen yapılamayacağı durumlarda sızıntı materyali kapiller tüpe alınmalı, iki ucu kapatılmalıdır.
Sifiliz etmeni Treponema pallidum
Spiroketler sifiliz, Lyme, Weil, Bejel, Yaws, Pinta gibi hastalıkların etkenidirler. Treponema pallidum’un neden olduğu sifiliz dünyanın birçok yerinde bugün hala büyük bir sağlık problemidir. ‘Syphilis’ sözcüğü ilk kez 1530’da İtalyan hekim Girolamo Francastoro’ nun epik şiirinde yer almıştır. Hastalık ‘Lues Venerium’ ‘Morbus Gallicus’ isimleri ile bilinmektedir. Sifiliz hastalığının başlangıcı ve yayılım ile çeşitli görüşler vardır. Bir görüşe göre Christopher Columbus’un gemicileri ile Yeni Dünya ülkelerine ve şehirleşmenin artması ile tüm Avrupa’ya yayılmıştır. Türkiye'de sifiliz Avrupa’dan (Frenk’den) gelen anlamında ‘Frengi’ ismi ile de bilinmektedir.
T. pallidum’un neden olduğu sifiliz cinsel aktivitenin fazla olduğu 15-30 yaş grubunda, homoseksüel erkeklerde, sosyoekonomik düzeyi düşük toplumlarda daha sık görülmektedir. Erkeklerde kadınlara göre daha sık görülmektedir. Hastalık cinsel ilişki ile eşten eşe ve anneden fetusa geçebilir. Kan transfüsyonu yoluyla veya laboratuvar kazası sonucu bulaş çok nadir olsa da görülmektedir. Hastalık karakteristik olarak üç dönemdir; lokal primer enfeksiyondan sonra mikroorganizma tüm vücuda yayılır ve ardında aylar hatta yıllar süren bir sessizlik dönemine girer. Üçüncü dönemde konakta hasara yol açar.
Sifiliz tanısının doğru ve hızlı konulmasında, kullanılan serolojik tanı testlerinin önemli bir yeri vardır. Enfeksiyonun serolojik tanısı için önce Venereal Diseases Research Laboratory () veya Rapid Plasma Reagin (RPR) gibi non-treponemal testler kullanılır. Eğer sonuç pozitif ise bu Treponema pallidum Hemagglutination Assay (TPHA) veya Fluorescent Treponemal Antibody Absorption (FTA-ABS) gibi treponemal antijen ile hazırlanmış spesifik bir treponemal test ile doğrulanır. VDRL ve TPHA testleri birbirlerini tamamlayan testlerdir ve bu iki testin birlikte kullanımı enfeksiyonun tüm safhalarnın tanımlanmasında veya enfeksiyonun eliminasyonunda en doğru sonucu sağlar. Bunun için Avrupa’da VDRL ve TPHA testleri yaygın şekilde tarama testleri olarak birlikte kullanılmaktadır. FTA-ABS testi genellikle tarama testlerinde pozitif sonuç vermiş örneklerde doğrulama testi olarak kullanılmaktadır.
Borrelia
Borrelia, spiroketlere ait parazit bir cinstir. Bu bakteriler enfekte kene ve bitlerin ısırıkları ile insanlara ve hayvanlara bulaşırlar. Enfekte insanlarda nükseden ateş, Lyme hastalığı ve çeşitli cilt hastalıklarına neden olurlar.
Leptosira
Leptospira gibi neden olan bakterileri içeren spiroket cinsidir. Bu hastalık genellikle vahşi ve evcil memelilerde görülmesine rağmen, enfekte hayvanların idrarlarına maruz kalan insanlarda da gelişebilir. Hastalığın şiddeti kişiden kişiye değişir, hiçbir saptanabilir belirti göstermeyen vakalar görülebileceği gibi, genel sistemik yetmezlik ve hatta ölüm görülebilir.
Kaynakça
- ^ a b . LPSN. 28 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.
- ^ Paster B.J. (2010). "Phylum XV. Spirochaetes Garrity and Holt 2001". In: Krieg N.R.; ve diğerleri. (Ed.). Bergey’s Manual® of Systematic Bacteriology. Springer, New York, NY. doi:10.1007/978-0-387-68572-4_4.
- ^ Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi ; Etkenlere Göre Enfeksiyonlar 2. Topçu Willke A, Söyletir G, Doğanay M(Editörler). İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri;2008
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mart 2022.
- ^ . 21 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Aralık 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mart 2022.
- ^ a b . 25 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Spiroketler Spirochaetes subesinin Spirochaetia sinifinda yer alan bakterilerdir Insan sagligi acisindan Borrelia Leptospira gibi cinsleri onemlidir SpirochaetiaGram boyanmis spiroketlerin mikroskobik goruntusuTreponema pallidum boyanmis histopatolojik preparatBiyolojik siniflandirmaUst alem BacteriaSube Garrity and Holt 2001Sinif Spirochaetia Paster 2020Takimlar ve familyalarBrachyspiraceae Brevinemataceae Leptospiraceae SpirochaetaceaeSinonimlerSpirochaetes Cavalier Smith 2002 Leptospiria Cavalier Smith 2020 Spirochaetia Cavalier Smith 2020 Spiroketler gram negatif hareketli ince helikal kivrimli yapiya sahip spiral sekilli bakterilerdir Cinslere gore spiralleri dar genis duzenli duzensiz ve sik seyrek olabilmektedir Benzer sekilde uclari sivri ya da cengel seklinde olabilir Genislikleri 0 1 0 5 µm boylari ise 10 15 µm arasinda degismektedir Diger bakterilerle kiyaslandiklarinda cok daha uzun ancak cok daha ince bakterilerdir Hareket etmelerini saglayan ve hucrenin her iki kutbundan uzanan bir ya da daha fazla kamciya flagella sahiptirler Fakat bu kamcilar tipik bakteri kamcilarindan farkli ozelliktedir ve bu yuzden endoflajellum adini alir Endoflajellalar ile kendi eksenleri boyunca ileri geri egilip bukulme ve burgu seklinde dalgalanma hareketleri yaparlar Spiroketler oldukca nazik bakterilerdir Laboratuvarda uretilmeleri zordur ozel besiyerlerine ve ozel kosullara dusuk oksijen basinci gereksinim duyarlar Diger bakterilere gore ureme hizlari yavastir Ornegin spiroketlerin bolunme zamanlari 24 33 saati bulurken E coli nin 20 dakikadir Hucre duvarlari yapisal ve biyokimyasal olarak gram negatif bakteri hucresi yapisinda olmakla birlikte spiroketler pek cok bakterinin aksine gram boyama yontem ile iyi boyanmazlar Spiroketleri gorebilmenin en iyi yolu karanlik alan veya faz kontrast mikroskobu ile incelemektir Karanlik saha mikroskobik incelemesinin negatif sonuc vermesi hastaligi ekarte ettirmez en az uc kez tekrarlanmalidir Ayrica floresan mikroskopta da goruntulenebilirler Karanlik saha mikroskobisi hizli sonuc vermesi ve ucuz olmasi nedeniyle tercih edilir Degerlendirmenin hemen yapilamayacagi durumlarda sizinti materyali kapiller tupe alinmali iki ucu kapatilmalidir Sifiliz etmeni Treponema pallidumSpiroketler sifiliz Lyme Weil Bejel Yaws Pinta gibi hastaliklarin etkenidirler Treponema pallidum un neden oldugu sifiliz dunyanin bircok yerinde bugun hala buyuk bir saglik problemidir Syphilis sozcugu ilk kez 1530 da Italyan hekim Girolamo Francastoro nun epik siirinde yer almistir Hastalik Lues Venerium Morbus Gallicus isimleri ile bilinmektedir Sifiliz hastaliginin baslangici ve yayilim ile cesitli gorusler vardir Bir goruse gore Christopher Columbus un gemicileri ile Yeni Dunya ulkelerine ve sehirlesmenin artmasi ile tum Avrupa ya yayilmistir Turkiye de sifiliz Avrupa dan Frenk den gelen anlaminda Frengi ismi ile de bilinmektedir T pallidum un neden oldugu sifiliz cinsel aktivitenin fazla oldugu 15 30 yas grubunda homoseksuel erkeklerde sosyoekonomik duzeyi dusuk toplumlarda daha sik gorulmektedir Erkeklerde kadinlara gore daha sik gorulmektedir Hastalik cinsel iliski ile esten ese ve anneden fetusa gecebilir Kan transfusyonu yoluyla veya laboratuvar kazasi sonucu bulas cok nadir olsa da gorulmektedir Hastalik karakteristik olarak uc donemdir lokal primer enfeksiyondan sonra mikroorganizma tum vucuda yayilir ve ardinda aylar hatta yillar suren bir sessizlik donemine girer Ucuncu donemde konakta hasara yol acar Sifiliz tanisinin dogru ve hizli konulmasinda kullanilan serolojik tani testlerinin onemli bir yeri vardir Enfeksiyonun serolojik tanisi icin once Venereal Diseases Research Laboratory veya Rapid Plasma Reagin RPR gibi non treponemal testler kullanilir Eger sonuc pozitif ise bu Treponema pallidum Hemagglutination Assay TPHA veya Fluorescent Treponemal Antibody Absorption FTA ABS gibi treponemal antijen ile hazirlanmis spesifik bir treponemal test ile dogrulanir VDRL ve TPHA testleri birbirlerini tamamlayan testlerdir ve bu iki testin birlikte kullanimi enfeksiyonun tum safhalarnin tanimlanmasinda veya enfeksiyonun eliminasyonunda en dogru sonucu saglar Bunun icin Avrupa da VDRL ve TPHA testleri yaygin sekilde tarama testleri olarak birlikte kullanilmaktadir FTA ABS testi genellikle tarama testlerinde pozitif sonuc vermis orneklerde dogrulama testi olarak kullanilmaktadir BorreliaBorrelia spiroketlere ait parazit bir cinstir Bu bakteriler enfekte kene ve bitlerin isiriklari ile insanlara ve hayvanlara bulasirlar Enfekte insanlarda nukseden ates Lyme hastaligi ve cesitli cilt hastaliklarina neden olurlar LeptosiraLeptospira gibi neden olan bakterileri iceren spiroket cinsidir Bu hastalik genellikle vahsi ve evcil memelilerde gorulmesine ragmen enfekte hayvanlarin idrarlarina maruz kalan insanlarda da gelisebilir Hastaligin siddeti kisiden kisiye degisir hicbir saptanabilir belirti gostermeyen vakalar gorulebilecegi gibi genel sistemik yetmezlik ve hatta olum gorulebilir Kaynakca a b LPSN 28 Subat 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Haziran 2021 Paster B J 2010 Phylum XV Spirochaetes Garrity and Holt 2001 In Krieg N R ve digerleri Ed Bergey s Manual of Systematic Bacteriology Springer New York NY doi 10 1007 978 0 387 68572 4 4 KB1 bakim Digerlerinin yanlis kullanimi link Enfeksiyon Hastaliklari ve Mikrobiyolojisi Etkenlere Gore Enfeksiyonlar 2 Topcu Willke A Soyletir G Doganay M Editorler Istanbul Nobel Tip Kitabevleri 2008 Arsivlenmis kopya 9 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mart 2022 21 Subat 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Nisan 2020 Arsivlenmis kopya 25 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2014 Arsivlenmis kopya 27 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mart 2022 a b 25 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Aralik 2014