Suhbeçi Kilisesi (Gürcüce: სუხბეჩის ეკლესია), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı İşhan köyünde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir.Subheçi Kilisesi olarak da bilinir.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | İşhan, Yusufeli |
Koordinatlar | 40°49′29″K 41°45′28″D / 40.82472°K 41.75778°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Yıkıntılar |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | 5-6. yüzyıl veya 9. yüzyıl |
Özellikler | |
Malzemeler | Kaba yontu taş |
Tarihçe
Suhbeçi Kilisesi, Tao bölgesinnde, İşhan köyünün 3 kilometre kuzeyinde Kargiela olarak adlandırılan ve deniz seviyesinden yaklaşık 1800 metre yükseklikte yer alır. Günümüze yıkık haldeki kilisenin bir kitabesi bulunmadığı için inşa tarihi de bilinmemektedir. Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili 1917 yılında kiliseyi görmüş ve tanımlamıştır. Takaişvili, yapısal özellikleri üzerinden kilisenin 5-6. yüzyıllarda inşa edilmiş olması gerektiğini yazmıştır. Yazar Karieli Dağı'nın (ქარიელი მთა: Rüzgarlı Dağ) eteklerinde de Suhbeçi köyünün bulunduğunu belirtmiştir. Bununla birlikte Suhbeçi Kilisesi'nin Gürcü krallığı döneminde, 9. yüzyılda inşa edilmiş olan Gürcü manastırı İşhani Manastırı'na ait bir kilise olabileceği de yazılmıştır.
Mimari
Suhbeçi Kilisesi, kubbesi ve çatısı çökmüş, duvarlarının bir kasımı ayakta kalmış halde günümüze ulaşmıştır. Ekvtime Takaişvili'nin 1917 yılındaki ziyareti sırasında da kilise yıkık halde bulunuyordu. Takaişvili'nin verdiği bilgiye göre bu yapı, kaba yonu taşlarla inşa edilmişti. Tipik dört kollu bir yapı olan kilisenin batı tarafında bir şapel bulunuyordu. Kilisenin tek giriş kapısı vardı ve bu kapı batı taraft yer alıyordu. Kilisenin batı ve doğu cephelerinde birer pencere vardı. Şapelin kapısı ise batıda, penceresi de güneyde yer alıyordu. Kilisenin kubbesi ve çatısı çökmüştü. Güney duvarı insan boyundan daha alçak olmasına rağmen, kuzey duvarının yüksekliği 3,2 metreyi buluyordu. Kubbe kasnağının sekiz cepheli olduğu anlaşılıyordu. Kubbe ise, İsi Kilisesi’nde olduğu gibi trompluydu. Kilisenin içten uzunluğu 6,84 metre, şapelle birlikte ise, yaklaşık 11 metreydi; genişliği de yaklaşık 7 metereydi.
Kaynakça
- ^ Mine Kadiroğlu,Zafer Karaca, Turgay Yazar, Fahriye Bayran, Bülent İşler, "Çoruh Vadisi Ortaçağ Gürcü Mimarisi 2001 Yılı Yüzey Araştırması" - 20. Araştırma Gezisi Toplantıları, Ankara, 2003, I. Cilt, s. 33. 15 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar - Katalog (ტაო-კლარჯეთი - ისტორიისა და კულტურის ძეგლები - კატალოგი), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 106, .
- ^ a b "Ekvtime Takaişvili, 1917 Yılında Güney Gürcistan'da Arkeolojik Araştırma Gezisi (1917 წლის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში), Tiflis, 1960, s. 73". 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ekim 2023.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 57. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Suhbeci Kilisesi Gurcuce სუხბეჩის ეკლესია tarihsel Tao bolgesinde gunumuzde Artvin ilinin Yusufeli ilcesine bagli Ishan koyunde Orta Cag dan kalma bir Gurcu kilisesidir Subheci Kilisesi olarak da bilinir Suhbeci KilisesiTemel bilgilerKonumIshan YusufeliKoordinatlar40 49 29 K 41 45 28 D 40 82472 K 41 75778 D 40 82472 41 75778InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumYikintilarMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma5 6 yuzyil veya 9 yuzyilOzelliklerMalzemelerKaba yontu tasTarihceSuhbeci Kilisesi Tao bolgesinnde Ishan koyunun 3 kilometre kuzeyinde Kargiela olarak adlandirilan ve deniz seviyesinden yaklasik 1800 metre yukseklikte yer alir Gunumuze yikik haldeki kilisenin bir kitabesi bulunmadigi icin insa tarihi de bilinmemektedir Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili 1917 yilinda kiliseyi gormus ve tanimlamistir Takaisvili yapisal ozellikleri uzerinden kilisenin 5 6 yuzyillarda insa edilmis olmasi gerektigini yazmistir Yazar Karieli Dagi nin ქარიელი მთა Ruzgarli Dag eteklerinde de Suhbeci koyunun bulundugunu belirtmistir Bununla birlikte Suhbeci Kilisesi nin Gurcu kralligi doneminde 9 yuzyilda insa edilmis olan Gurcu manastiri Ishani Manastiri na ait bir kilise olabilecegi de yazilmistir MimariSuhbeci Kilisesi kubbesi ve catisi cokmus duvarlarinin bir kasimi ayakta kalmis halde gunumuze ulasmistir Ekvtime Takaisvili nin 1917 yilindaki ziyareti sirasinda da kilise yikik halde bulunuyordu Takaisvili nin verdigi bilgiye gore bu yapi kaba yonu taslarla insa edilmisti Tipik dort kollu bir yapi olan kilisenin bati tarafinda bir sapel bulunuyordu Kilisenin tek giris kapisi vardi ve bu kapi bati taraft yer aliyordu Kilisenin bati ve dogu cephelerinde birer pencere vardi Sapelin kapisi ise batida penceresi de guneyde yer aliyordu Kilisenin kubbesi ve catisi cokmustu Guney duvari insan boyundan daha alcak olmasina ragmen kuzey duvarinin yuksekligi 3 2 metreyi buluyordu Kubbe kasnaginin sekiz cepheli oldugu anlasiliyordu Kubbe ise Isi Kilisesi nde oldugu gibi trompluydu Kilisenin icten uzunlugu 6 84 metre sapelle birlikte ise yaklasik 11 metreydi genisligi de yaklasik 7 metereydi Kaynakca Mine Kadiroglu Zafer Karaca Turgay Yazar Fahriye Bayran Bulent Isler Coruh Vadisi Ortacag Gurcu Mimarisi 2001 Yili Yuzey Arastirmasi 20 Arastirma Gezisi Toplantilari Ankara 2003 I Cilt s 33 15 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 975 17 3083 X a b Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalog ტაო კლარჯეთი ისტორიისა და კულტურის ძეგლები კატალოგი Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili Tiflis 2018 s 106 ISBN 9789941478178 a b Ekvtime Takaisvili 1917 Yilinda Guney Gurcistan da Arkeolojik Arastirma Gezisi 1917 წლის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში Tiflis 1960 s 73 27 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Ekim 2023 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2017 s 57 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7