Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İşhani Manastırı (Gürcüce: იშხნის მონასტერი; okunuşu: “işh’nis monast'eri"; İşhan Manastırı ya da İşhan Kilisesi olarak da bilinir), tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde orta çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. Bugün Türkiye’nin sınırları içinde, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı İşhan köyündedir.
 İşhani Manastırı | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | İşhan, Yusufeli |
| Koordinatlar | 40°47′08″K 41°44′49″D / 40.78556°K 41.74694°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Restore edilmiş |
| Mimari | |
| Mimar(lar) | İvane Morçaisdze (1032 yılı, yenileme) |
| Mimari tür | Manastır |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| İnşaat başlangıcı | 7. yüzyıl (ilk yapı) |
| Tamamlanma | 9. yüzyıl, 11. yüzyıl (mevcut yapı) |
| Özellikler | |
| Kubbe sayısı | 1 |
| Malzemeler | Taş |
Tarihçe
İşhani Manastırı, Giorgi Merçule tarafından kaleme alınan 951 tarihli Grigol Hantsteli’nin Yaşamı adlı elyazmasına göre, Rahip Grigol Hantsteli'nin (759-861) yeğeni ve öğrencisi Rahip Saba tarafından, Gürcü kralı Adarnase’nin desteği ve maddi katkısıyla inşa edilmiştir. 9. yüzyılın ilk yarısında inşa edilen bu mastırın yerinde, 7. yüzyılın ilk yarısında Piskopos Nerses tarafından inşa edilmiş olan kilisenin yıkıntıları bulunuyordu. Saba, Nerses'in hatırasını yaşatmak için eski kiliseden kalan sunağın yarım dairesel apsisini yeni kilisenin bir parçası haline getirmiştir. Saba tarafından inşa edilmiş olan manastırın ana kilisesi ve bazilika, kaba yonu taşlarla inşa edilmişti. Fakat manastır 11. yüzyılın ilk yarısında iki kez yenilenmiştir. Yapıların ikinci yenilenmesi Gürcü kralı IV. Bagrat döneminde, 1032 yılında gerçekleşmiştir. Bu sırada İşhani Kilisesi'nin bütün cephe taşları düzgün kesme taşlarla yenilenmiştir. Bu yenileme, İşhani piskoposu Anton'un öncülüğünde mimar İvane Morçaisdze gerçekleştirmiştir.
İşhani Manastırı, bir ana kilise ile üç ya da dört küçük kiliseden oluşuyordu. Son zamanlarda burada yapılan kazılarda ana kilisenin yanında, daha önce bilinmeyen iki kilise (görece büyükçe bazilika ve küçük kilise) ortaya çıkmıştır. Bunun sonucunda İşhani Manastırı'nda oldukça küçük bir alanda dört adet kilise inşa edilmiş olduğu anlaşılmıştır. 2016 yılındaki restorasyon çalışmaları sırasında, İşhani Kilisesi'nde batı tarafında birkaç yapının kalıntısı ortaya çıkarılmıştır. Buradaki sütun kalıntılarının hayli eski bir yapıya ait olduğu tahmin edilmektedir. Bu sütunların kaideleri İşhan Kilisesi'nde olduğu gibi, yeni ortaya çıkarılmış kilisede de tespit edilmiştir. Yeni tespit edilmiş bir yapının eski bir bazilika olduğu tahmin edilmektedir. Bu bazilikanın da daha geç dönemde batı ve kuzey taraftan bitişik yapıların inşa edilmiş olduğu anlaşılmaktadır. Öte yandan bazilikanın güneyinde bulunan başka bir kilise ile bugünkü İşhani Kilisesi'nin çan kulesinin aynı dönemde inşa edilmiş yapılar olduğu tahmin edilmektedir. Kopyalanmış bir İncil’e düşülen nota göre İşhani Manastırı Havariler'e adanmıştır.
Restorasyon sırasında yapılan temizleme sırasında İşhani Kilisesi'nin batı kapısının üst kısmında üç azizin tasviri ortaya çıkmıştır. Burada Eski Ahit'te geçen bir olay, Anania, Azaria ile Misael'in ateşe atılması ve bu kişilerin mucizevi biçimde kurtuluşu tasvir edilmiştir. Buradaki Gürcüce yazıda solda "Ananya", ortada "Azaria" ve sağda "Misail" yazıları okunmaktadır. Bu yazılar paleografik açıdan 10-11. yüzyıl öncesine tarihlenmektedir.
İşhani Manastırı, Çoruh Havzası’ndaki beş piskoposluk merkezinden biriydi. Tao bölgesinin 16. yüzyılda Osmanlıların eline geçmesinden sonra da bir süre faaliyeti devam etmiş ve 17. yüzyılda son bulmuştur. Kilisenin bir bölümü 19. yüzyılın sonundan 1983 yılına kadar cami olarak kullanılmıştır. Manastırdan geriye kalan kilise ve şapel, 1987 yılında manastır Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı tarafından tescil edilerek korunması gereken taşınmaz kültür varlıkları listesine alınmıştır.
Ana kilise ve şapel
Manastırın en önemli yapısı ana kilise olan İşhani Kilisesi’dir. Haçvari planlı (34.95 x 20.75 m) İşhani Kilisesi, kubbeli bazilika tipindedir. Kilisenin doğu cephesi üç kademeli bir bölünden oluşur. Kilisede yuvarlak kemerli, dikdörtgen formlu, at nalı biçiminde kemerlerle kuşatılan pencereler bulunur. Kilisedeki duvar resimlerinin bazı bölümleri bugün kalmış, kubbe içindekiler ise zarar görmeden günümüze ulaşmıştır. İşhani Kilisesi bugün restore edilmiş haldedir.
Ana kilise dışında manastırın küçük kiliselerinden olan bir şapel de günümüze ulaşmıştır. Büyük ölçüde ayakta duran bu küçük kilise, tek nefli bir yapıdır ve 1006 yılında inşa edilmiştir. Şapelin duvar resimlerinin de bazı kısımları günümüze ulaşmıştır.
Galeri
-
![image]()
İşhani Kilisesi'nin dıştan görünüşü -
![image]()
İşhani Kilisesi'nin kubbesi -
![image]()
Kilise kubbesinin içi -
![image]()
Süsleme -
![image]()
Süsleme ve kitabe
Kaynakça
- ^ a b "İşhan Kilisesi - Artvin" Erişim: 28 Ağustos 2019
- ^ ""İşhani Manastırı" (Gürcüce) - Ambioni". 18 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ocak 2022.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 30, .
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 55 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 56 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 76, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ishani Manastiri Gurcuce იშხნის მონასტერი okunusu ish nis monast eri Ishan Manastiri ya da Ishan Kilisesi olarak da bilinir tarihsel Gurcistan in guneybati kesiminde orta cag Gurcu Ortodoks manastiridir Bugun Turkiye nin sinirlari icinde Artvin ilinin Yusufeli ilcesine bagli Ishan koyundedir Ishani ManastiriIshani ManastiriTemel bilgilerKonumIshan YusufeliKoordinatlar40 47 08 K 41 44 49 D 40 78556 K 41 74694 D 40 78556 41 74694InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumRestore edilmisMimariMimar lar Ivane Morcaisdze 1032 yili yenileme Mimari turManastirMimari bicimGurcu mimarisiInsaat baslangici7 yuzyil ilk yapi Tamamlanma9 yuzyil 11 yuzyil mevcut yapi OzelliklerKubbe sayisi1MalzemelerTasTarihceIshani Manastiri Giorgi Mercule tarafindan kaleme alinan 951 tarihli Grigol Hantsteli nin Yasami adli elyazmasina gore Rahip Grigol Hantsteli nin 759 861 yegeni ve ogrencisi Rahip Saba tarafindan Gurcu krali Adarnase nin destegi ve maddi katkisiyla insa edilmistir 9 yuzyilin ilk yarisinda insa edilen bu mastirin yerinde 7 yuzyilin ilk yarisinda Piskopos Nerses tarafindan insa edilmis olan kilisenin yikintilari bulunuyordu Saba Nerses in hatirasini yasatmak icin eski kiliseden kalan sunagin yarim dairesel apsisini yeni kilisenin bir parcasi haline getirmistir Saba tarafindan insa edilmis olan manastirin ana kilisesi ve bazilika kaba yonu taslarla insa edilmisti Fakat manastir 11 yuzyilin ilk yarisinda iki kez yenilenmistir Yapilarin ikinci yenilenmesi Gurcu krali IV Bagrat doneminde 1032 yilinda gerceklesmistir Bu sirada Ishani Kilisesi nin butun cephe taslari duzgun kesme taslarla yenilenmistir Bu yenileme Ishani piskoposu Anton un onculugunde mimar Ivane Morcaisdze gerceklestirmistir Ishani Manastiri bir ana kilise ile uc ya da dort kucuk kiliseden olusuyordu Son zamanlarda burada yapilan kazilarda ana kilisenin yaninda daha once bilinmeyen iki kilise gorece buyukce bazilika ve kucuk kilise ortaya cikmistir Bunun sonucunda Ishani Manastiri nda oldukca kucuk bir alanda dort adet kilise insa edilmis oldugu anlasilmistir 2016 yilindaki restorasyon calismalari sirasinda Ishani Kilisesi nde bati tarafinda birkac yapinin kalintisi ortaya cikarilmistir Buradaki sutun kalintilarinin hayli eski bir yapiya ait oldugu tahmin edilmektedir Bu sutunlarin kaideleri Ishan Kilisesi nde oldugu gibi yeni ortaya cikarilmis kilisede de tespit edilmistir Yeni tespit edilmis bir yapinin eski bir bazilika oldugu tahmin edilmektedir Bu bazilikanin da daha gec donemde bati ve kuzey taraftan bitisik yapilarin insa edilmis oldugu anlasilmaktadir Ote yandan bazilikanin guneyinde bulunan baska bir kilise ile bugunku Ishani Kilisesi nin can kulesinin ayni donemde insa edilmis yapilar oldugu tahmin edilmektedir Kopyalanmis bir Incil e dusulen nota gore Ishani Manastiri Havariler e adanmistir Restorasyon sirasinda yapilan temizleme sirasinda Ishani Kilisesi nin bati kapisinin ust kisminda uc azizin tasviri ortaya cikmistir Burada Eski Ahit te gecen bir olay Anania Azaria ile Misael in atese atilmasi ve bu kisilerin mucizevi bicimde kurtulusu tasvir edilmistir Buradaki Gurcuce yazida solda Ananya ortada Azaria ve sagda Misail yazilari okunmaktadir Bu yazilar paleografik acidan 10 11 yuzyil oncesine tarihlenmektedir Ishani Manastiri Coruh Havzasi ndaki bes piskoposluk merkezinden biriydi Tao bolgesinin 16 yuzyilda Osmanlilarin eline gecmesinden sonra da bir sure faaliyeti devam etmis ve 17 yuzyilda son bulmustur Kilisenin bir bolumu 19 yuzyilin sonundan 1983 yilina kadar cami olarak kullanilmistir Manastirdan geriye kalan kilise ve sapel 1987 yilinda manastir Turkiye Cumhuriyeti Kultur Bakanligi tarafindan tescil edilerek korunmasi gereken tasinmaz kultur varliklari listesine alinmistir Ana kilise ve sapelManastirin en onemli yapisi ana kilise olan Ishani Kilisesi dir Hacvari planli 34 95 x 20 75 m Ishani Kilisesi kubbeli bazilika tipindedir Kilisenin dogu cephesi uc kademeli bir bolunden olusur Kilisede yuvarlak kemerli dikdortgen formlu at nali biciminde kemerlerle kusatilan pencereler bulunur Kilisedeki duvar resimlerinin bazi bolumleri bugun kalmis kubbe icindekiler ise zarar gormeden gunumuze ulasmistir Ishani Kilisesi bugun restore edilmis haldedir Ana kilise disinda manastirin kucuk kiliselerinden olan bir sapel de gunumuze ulasmistir Buyuk olcude ayakta duran bu kucuk kilise tek nefli bir yapidir ve 1006 yilinda insa edilmistir Sapelin duvar resimlerinin de bazi kisimlari gunumuze ulasmistir GaleriIshani Kilisesi nin distan gorunusu Ishani Kilisesi nin kubbesi Kilise kubbesinin ici Susleme Susleme ve kitabeKaynakca a b Ishan Kilisesi Artvin Erisim 28 Agustos 2019 Ishani Manastiri Gurcuce Ambioni 18 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ocak 2022 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 30 ISBN 9789941478178 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2017 s 55 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2017 s 56 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 a b Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 76 ISBN 9789941478178