Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sumatra fili (Elephas maximus sumatranus) Asya filinin kabul edilmiş üç alt türünden biridir ve Endonezya'nın Sumatra adasına özgüdür. 2011 yılından beri Sumatra fili Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından son üç kuşaktır (75 yıl) popülasyonu en az %80 azaldığı için soyunun tükenme riski had safhada olan kritik tehlikedeki türler arasında listelenir. Türün karşısındaki en önemli tehditler yaşam alanı yokolması ve yaşam alanı parçalanmasıdır ve Sumatra filinin doğal yaşam alanının %69'u son 25 yılda yok olmuştur. Geriye kalan orman örtüsü 250 km²'den küçük bloklar hâlindedir ve sağlıklı bir fil popülasyonunu devam ettirebilmek için yeterli değildir.
| Sumatra Fili | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Elephas maximus sumatranus Temminck, 1847 |
Özellikleri
Genel olarak Asya filleri Afrika fillerinden daha küçüktür. ucunda parmak gibi tek uzantı bulunur. Sırtları dışbükey ya da düzdür. Dişiler erkeklerden daha küçüktür veya kısa fildişleri vardır ya da hiç yoktur.
Seylan fili, Asya filleri arasında 2 ila 3,2 m.'lik omuz yüksekliği ve 2.000 ila 4.000 kg ağırlığındadır. Kaburga kemiklerinin sayısı 20 çifttir. Derileri maximus ve indicus alt türlerinden daha açık renklidir ve pigmenti olmayan lekeler çok az görülür.
Dağılımı ve yaşam alanı
Sumatra fili bir zamanlar adada yaygın olarak bulunmaktaydı ve en çok fil popülasyonuna sahip olduğu düşünülen Riau'da 1980'lerde 1.600 fil olduğu düşünülmektedir. 1985 yılında yapılan bir sayımda Sumatra'nın sekiz ilinde 44 yaşam alanında 2.800 ila 4.800 filin bulunduğu önerilmiştir. Bu sayımda Lampung'da bulunan on iki yaşam alanından 2002 yılında yalnızca üçünün korunabildiği görülmüştür. Bunlardan Bukit Barisan Selatan Ulusal Parkı'nda 498, Way Kambas Ulusal Parkı'nda ise 180 fil bulunmaktaydı. Gunung Rindingan–Way Waya'da bulunan üçüncü popülasyonun ise uzun vadede sağlıklı olarak devam etmesi için yeterli sayıda olmadığı anlaşılmıştır.
2008 yılına gelindiğinde 1985'te belirlenen 44 alanın 23'ünde fillerin tamamen soyunun tükendiği görülmüştür. Batı Sumatra'da tamamen soyları tükenen fillerin Kuzey Sumatra'dan da yok olması kuvvetle muhtemeldir. Riau'da ise yalnızca 9 alanda 350 kadar fil hayatta kalmıştır.
Tehditler
Ormanların yerleşim ve tarım alanlarına çevrilerek yok olmasından ötürü Sumatra fili popülasyonu insanoğlu ile ciddi şekilde karşı karşıya kalmıştır. Sonucunda doğada yaşan birçok fil öldürülmüş ya da esâret altına alınmıştır. Ayrıca filler yasadışı olarak fildişi ticareti için de öldürülmüşlerdir. 1985 ila 2007 arasında Sumatra fili popülasyonunun %50'si ölmüştür. 1980 ila 2005 arasında, yalnızca bir fil neslinde Sumatra fili yaşam alanının %69'unu kaybetmiştir. Günümüzde de yaşam alanı kaybı kontrolsuz olarak devam etmektedir. Riau ve Lampung'da fil popülasyonlarının bu nedenle yok olduğuna dair doğrudan kanıtlar bulunmaktadır.
Notlar
- ^ a b c d Gopala, A., Hadian, O., Sunarto, Sitompul, A., Williams, A., Leimgruber, P., Chambliss, S. E., Gunaryadi, D. (2011). "Elephas maximus ssp. sumatranus". 2012.2. IUCN Red List of Threatened Species version 2012.2 International Union for Conservation of Nature. 27 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mayıs 2013.
- ^ Shoshani, J., Eisenberg, J.F. (1982) Elephas maximus 30 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Mammalian Species 182: 1–8
- ^ Shoshani, J. (2006) Taxonomy, Classification, and Evolution of Elephants 4 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . In: Fowler, M. E., Mikota, S. K. (eds.) Biology, medicine, and surgery of elephants. Wiley-Blackwell. . S. 3–14
- ^ a b Hedges, S., Tyson, M. J., Sitompul, A. F., Kinnaird, M. F., Gunaryadi, D., Aslan. (2005). Distribution, status, and conservation needs of Asian elephants (Elephas maximus) in Lampung Province, Sumatra, Indonesia[]. Biological Conservation 124: 35–48.
Dış bağlantılar
- WWF: Sumatran elephant13 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sumatra fili Elephas maximus sumatranus Asya filinin kabul edilmis uc alt turunden biridir ve Endonezya nin Sumatra adasina ozgudur 2011 yilindan beri Sumatra fili Dunya Doga ve Dogal Kaynaklari Koruma Birligi IUCN tarafindan son uc kusaktir 75 yil populasyonu en az 80 azaldigi icin soyunun tukenme riski had safhada olan kritik tehlikedeki turler arasinda listelenir Turun karsisindaki en onemli tehditler yasam alani yokolmasi ve yasam alani parcalanmasidir ve Sumatra filinin dogal yasam alaninin 69 u son 25 yilda yok olmustur Geriye kalan orman ortusu 250 km den kucuk bloklar halindedir ve saglikli bir fil populasyonunu devam ettirebilmek icin yeterli degildir Sumatra FiliKorunma durumuKritik tehlikede IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataAlt sube VertebrataInfa sube GnathostomataSinif MammaliaTakim Proboscidea Hortumlular Familya Elephantidae Filgiller Cins ElephasTur E maximusAlt tur E m sumatranusUclu adlandirmaElephas maximus sumatranus Temminck 1847OzellikleriGenel olarak Asya filleri Afrika fillerinden daha kucuktur ucunda parmak gibi tek uzanti bulunur Sirtlari disbukey ya da duzdur Disiler erkeklerden daha kucuktur veya kisa fildisleri vardir ya da hic yoktur Seylan fili Asya filleri arasinda 2 ila 3 2 m lik omuz yuksekligi ve 2 000 ila 4 000 kg agirligindadir Kaburga kemiklerinin sayisi 20 cifttir Derileri maximus ve indicus alt turlerinden daha acik renklidir ve pigmenti olmayan lekeler cok az gorulur Dagilimi ve yasam alaniSumatra fili bir zamanlar adada yaygin olarak bulunmaktaydi ve en cok fil populasyonuna sahip oldugu dusunulen Riau da 1980 lerde 1 600 fil oldugu dusunulmektedir 1985 yilinda yapilan bir sayimda Sumatra nin sekiz ilinde 44 yasam alaninda 2 800 ila 4 800 filin bulundugu onerilmistir Bu sayimda Lampung da bulunan on iki yasam alanindan 2002 yilinda yalnizca ucunun korunabildigi gorulmustur Bunlardan Bukit Barisan Selatan Ulusal Parki nda 498 Way Kambas Ulusal Parki nda ise 180 fil bulunmaktaydi Gunung Rindingan Way Waya da bulunan ucuncu populasyonun ise uzun vadede saglikli olarak devam etmesi icin yeterli sayida olmadigi anlasilmistir 2008 yilina gelindiginde 1985 te belirlenen 44 alanin 23 unde fillerin tamamen soyunun tukendigi gorulmustur Bati Sumatra da tamamen soylari tukenen fillerin Kuzey Sumatra dan da yok olmasi kuvvetle muhtemeldir Riau da ise yalnizca 9 alanda 350 kadar fil hayatta kalmistir TehditlerOrmanlarin yerlesim ve tarim alanlarina cevrilerek yok olmasindan oturu Sumatra fili populasyonu insanoglu ile ciddi sekilde karsi karsiya kalmistir Sonucunda dogada yasan bircok fil oldurulmus ya da esaret altina alinmistir Ayrica filler yasadisi olarak fildisi ticareti icin de oldurulmuslerdir 1985 ila 2007 arasinda Sumatra fili populasyonunun 50 si olmustur 1980 ila 2005 arasinda yalnizca bir fil neslinde Sumatra fili yasam alaninin 69 unu kaybetmistir Gunumuzde de yasam alani kaybi kontrolsuz olarak devam etmektedir Riau ve Lampung da fil populasyonlarinin bu nedenle yok olduguna dair dogrudan kanitlar bulunmaktadir Notlar a b c d Gopala A Hadian O Sunarto Sitompul A Williams A Leimgruber P Chambliss S E Gunaryadi D 2011 Elephas maximus ssp sumatranus 2012 2 IUCN Red List of Threatened Species version 2012 2 International Union for Conservation of Nature 27 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mayis 2013 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Shoshani J Eisenberg J F 1982 Elephas maximus 30 Agustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mammalian Species 182 1 8 Shoshani J 2006 Taxonomy Classification and Evolution of Elephants 4 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde In Fowler M E Mikota S K eds Biology medicine and surgery of elephants Wiley Blackwell ISBN 0813806763 S 3 14 a b Hedges S Tyson M J Sitompul A F Kinnaird M F Gunaryadi D Aslan 2005 Distribution status and conservation needs of Asian elephants Elephas maximus in Lampung Province Sumatra Indonesia olu kirik baglanti Biological Conservation 124 35 48 Dis baglantilarWWF Sumatran elephant13 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde