Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gaybî Sun'ullâh (d. ?, Kütahya - ö. 1665, Kütahya), şair ve düşünce adamı.
Gaybi Sun'ullah | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Kütahya |
| Ölüm | 1665 Kütahya |
| Defin yeri | Sunullah Gaybi Türbesi |
| Milliyet | Türk |
| Meslek | Şair |
Kimliği
Miladi 1610-1615 yıllarında Kütahya'da doğmuştur. 'nin torununun oğludur. Babası müftü şeyh Ahmet Efendi, dedesi Beşir Efendi'dir. Şeyh Ali İlâhî isminde bir oğlu ve onun da Seyit Ahmed ve Seyit Osman isminde iki oğlu vardır.
Gaybî Sun'ullâh'ın erkek kardeşlerinin torunları vardır. Erkek kardeşlerinin isimleri belli değildir. 1743 senesinde hayatta olan yeğenlerinin isimleri Abdülhay ve Abdüsselam'dır.
Yaşamı
Tahsilini Kütahya müftüsü ve müderris olan babası Ahmed Efendi'den almaya başlamıştır. Zahiri ilimleri babasından tamamladıktan sonra Ledünni ilimleri ve tasavvuf terbiyesini alma aşkıyla yanan gönlünü bağlayacağı kamil bir mürşit aramaya başlamış ve İstanbul'daki Oğlanlar Şeyhi İbrahim Efendi'ye bağlanmıştır. 1649’dan 1655’e kadar sohbetlerine katıldığı İbrahim Efendi’nin ahvalini ve sözlerini "Sohbetnâme" adını verdiği kitabında açıkça kaydetmiştir. Bu eser, Melamilerin akide ve görüşlerini de dile getirmesi açısından oldukça önemli bir eserdir. Şeyhini hakkıyla temsil etmiş bir şahsiyet olan Gaybî, İbrahim Efendi’nin tarikat silsilesini ve Melami itikadını “Biatnâme” adlı risalesinde özetlemektedir.
Daha önceki mürşitlerin de maruz kaldığı gibi o da devrinin mutaassıb zahiri hocaları tarafından zındıklıkla ve Hurûfîlik ile itham edilmiştir. Bu grup, halkı da aleyhine döndürme gayretine girince, "Hüda Rabbim, nebim Hak'ka Muhammed'dir Resulullah Hem İstam dinidir dinim, Kitabımdır Kelamullah" diye başlayan 22 beyitlik meşhur şiirini yazmıştır. Tasavvufi düşünceyi ve ledünni ilmin inceliklerini bu gün bile kolaylıkla anlaşılabilecek duru bir Türkçe ile yazmıştır. 1655'te şeyhinin ölümünden sonra Kütahya'ya döndü ve burada bir zaviye yaparak halka nasihatler verdi ve 1665'te Kütahya’da öldü.
Diğer
Halk arasındaki itibarı
Kütahya halkı Gaybî Sun'ullah'ı "Hüda Rabbim Sultan" olarak bilir. Hatta dışarıdan gelen sanat aşıkları Gaybî Sun'ullah Türbesi'ni sorduklarında kimse cevap verememiş ve gelenler, bu kadar değerli bir Allah dostunu bilmiyorlar diye halkı lakayıtlıkla ve değerlerine sahip çıkmamakla itham etmişlerdir.
Türbesi Kütahya Meydan Mahallesi'nde, içinde pek çok ulema ve evliya'nın medfun bulunduğu Musalla Mezarlığı'nın kuzeyindedir. Türbesi yakınında Gaybî Sun'ullâh'ın akrabaları da vardır. Harap olan türbe 1979, 1980 senelerinde Ressam Ahmet Yakupoğlu ve Mehmed Dumlu hocanın o günkü Belediye Başkanı Erdoğan Yavuzlar'a manevi baskıları ile restore edilmiş ve kubbesi çini seramik ile kaplanmıştır.
Eserleri
Sohbetnâme'de mürşidi İbrahim Efendi'nin sohbetleri esnasında söyledikleri muhakkikane sözleri vardır. Aynı eserde Hamzavîlik ve Melâmîlik hakkındaki fikirlerini açıkça belirtmiştir. Biatnâme'de Melâmîlik hakkında fikirlerini beyan etmiştir ve İbrahim Efendi'nin tarikat silsilesini göstermiştir.
Sun'ullâh Gaybî, eserleriyle Sofiye'nin Vahdet-i Vücud felsefesini ve kemali insaniyeti tamam ve çok açık olarak izah ve telkin etmiştir.
- Gaybî Divanı
- Biatnâme
- Sohbetnâme
- Tarik-ül Hak Fi teveccüh-ül mutlak
- Ruh-ul hakîka
- Akaitnâme
- Maksûd-i Ayniye Tercemesi
Kaynakça
- ^ Gaybî Sun'ullâh, Biatnâme, Ruh-ul hakika
- ^ 1714 tarihli bir beratta görüldü. Aynı beratın arka yüzünde onun oğullarının isimleri yazar.
- ^ Müstakimzâde Süleyman Efendi, Mecelletü'n Nisâb
- ^ Uzunçarşılı, İ.H. Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, s, 236
- ^ 1665'te Yar Ali bin Siyâvüş'ün Makasıdı Ayniye sini İstanbul Süleymaniye Medreses'nde yazmıştır
- ^ Yeşil, M. Kütahya İli'nin Kısa Tarihi. (1937). İstanbul Ziya
- ^ Kalyon, M.M. Kütahya'da Selçuklu-Germiyan ve Osmanlı Eserleri. Kütahya Belediyesi Kültür
- ^ İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, s, 235
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gaybi Sun ullah d Kutahya o 1665 Kutahya sair ve dusunce adami Gaybi Sun ullahDogumKutahyaOlum1665 KutahyaDefin yeriSunullah Gaybi TurbesiMilliyetTurkMeslekSairSun ullah Gaybi nin SandukasiKimligiMiladi 1610 1615 yillarinda Kutahya da dogmustur nin torununun ogludur Babasi muftu seyh Ahmet Efendi dedesi Besir Efendi dir Seyh Ali Ilahi isminde bir oglu ve onun da Seyit Ahmed ve Seyit Osman isminde iki oglu vardir Gaybi Sun ullah in erkek kardeslerinin torunlari vardir Erkek kardeslerinin isimleri belli degildir 1743 senesinde hayatta olan yegenlerinin isimleri Abdulhay ve Abdusselam dir YasamiTahsilini Kutahya muftusu ve muderris olan babasi Ahmed Efendi den almaya baslamistir Zahiri ilimleri babasindan tamamladiktan sonra Ledunni ilimleri ve tasavvuf terbiyesini alma askiyla yanan gonlunu baglayacagi kamil bir mursit aramaya baslamis ve Istanbul daki Oglanlar Seyhi Ibrahim Efendi ye baglanmistir 1649 dan 1655 e kadar sohbetlerine katildigi Ibrahim Efendi nin ahvalini ve sozlerini Sohbetname adini verdigi kitabinda acikca kaydetmistir Bu eser Melamilerin akide ve goruslerini de dile getirmesi acisindan oldukca onemli bir eserdir Seyhini hakkiyla temsil etmis bir sahsiyet olan Gaybi Ibrahim Efendi nin tarikat silsilesini ve Melami itikadini Biatname adli risalesinde ozetlemektedir Daha onceki mursitlerin de maruz kaldigi gibi o da devrinin mutaassib zahiri hocalari tarafindan zindiklikla ve Hurufilik ile itham edilmistir Bu grup halki da aleyhine dondurme gayretine girince Huda Rabbim nebim Hak ka Muhammed dir Resulullah Hem Istam dinidir dinim Kitabimdir Kelamullah diye baslayan 22 beyitlik meshur siirini yazmistir Tasavvufi dusunceyi ve ledunni ilmin inceliklerini bu gun bile kolaylikla anlasilabilecek duru bir Turkce ile yazmistir 1655 te seyhinin olumunden sonra Kutahya ya dondu ve burada bir zaviye yaparak halka nasihatler verdi ve 1665 te Kutahya da oldu DigerHalk arasindaki itibari Kutahya halki Gaybi Sun ullah i Huda Rabbim Sultan olarak bilir Hatta disaridan gelen sanat asiklari Gaybi Sun ullah Turbesi ni sorduklarinda kimse cevap verememis ve gelenler bu kadar degerli bir Allah dostunu bilmiyorlar diye halki lakayitlikla ve degerlerine sahip cikmamakla itham etmislerdir Turbesi Kutahya Meydan Mahallesi nde icinde pek cok ulema ve evliya nin medfun bulundugu Musalla Mezarligi nin kuzeyindedir Turbesi yakininda Gaybi Sun ullah in akrabalari da vardir Harap olan turbe 1979 1980 senelerinde Ressam Ahmet Yakupoglu ve Mehmed Dumlu hocanin o gunku Belediye Baskani Erdogan Yavuzlar a manevi baskilari ile restore edilmis ve kubbesi cini seramik ile kaplanmistir EserleriSohbetname de mursidi Ibrahim Efendi nin sohbetleri esnasinda soyledikleri muhakkikane sozleri vardir Ayni eserde Hamzavilik ve Melamilik hakkindaki fikirlerini acikca belirtmistir Biatname de Melamilik hakkinda fikirlerini beyan etmistir ve Ibrahim Efendi nin tarikat silsilesini gostermistir Sun ullah Gaybi eserleriyle Sofiye nin Vahdet i Vucud felsefesini ve kemali insaniyeti tamam ve cok acik olarak izah ve telkin etmistir Gaybi Divani Biatname Sohbetname Tarik ul Hak Fi teveccuh ul mutlak Ruh ul hakika Akaitname Maksud i Ayniye TercemesiKaynakca Gaybi Sun ullah Biatname Ruh ul hakika 1714 tarihli bir beratta goruldu Ayni beratin arka yuzunde onun ogullarinin isimleri yazar Mustakimzade Suleyman Efendi Mecelletu n Nisab Uzuncarsili I H Kutahya Sehri Istanbul Devlet Matbaasi 1932 s 236 1665 te Yar Ali bin Siyavus un Makasidi Ayniye sini Istanbul Suleymaniye Medreses nde yazmistir Yesil M Kutahya Ili nin Kisa Tarihi 1937 Istanbul Ziya Kalyon M M Kutahya da Selcuklu Germiyan ve Osmanli Eserleri Kutahya Belediyesi Kultur Ismail Hakki Uzuncarsili Kutahya Sehri Istanbul Devlet Matbaasi 1932 s 235