Süperkritik akışkan, belirgin sıvı ve gaz fazının olmadığı kritik noktanın üzerinde basınç ve sıcaklığa sahip madde. Katıların içinde gaz gibi dağılabilir ve maddeleri sıvı gibi çözebilir. Ayrıca süperkritik akışkanın kritik noktasına yakın durumlarda, sıcaklık ve basınçtaki küçük değişimler, yoğunlukta büyük değişimlere sebep olabilir bu da süperkritik akışkanın birçok özelliğinin üzerinde ince ayar yapılabilmesini sağlar.
Doğal oluşum
Hidrotermal sirkülasyon
Hidrotermal sirkülasyon, sıvının ısındığı ve konveksiyona başladığı yerkabuğunda meydana gelir. Bu akışkanların, porfir bakır yataklarının oluşumu veya deniz tabanında deniz suyunun yüksek sıcaklıkta sirkülasyonu gibi bir dizi farklı ortamda süper kritik koşullara ulaştığı düşünülmektedir. Okyanus ortası sırtlarında, bu sirkülasyon en çok "kara baca" olarak bilinen hidrotermal menfezlerin ortaya çıkmasıyla kendini gösterir. Bunlar, 400 °C'ye kadar sıvıları boşaltan sülfit ve sülfat minerallerinin metrelerce yükseklikteki bacalarıdır. Akışkanlar, akışkandaki çözünmüş metallerin çökelmesi nedeniyle büyük siyah dalgalı duman bulutları gibi görünür. Bu havalandırma alanlarının birçoğunun derinlikte kritik üstü koşullara ulaşması muhtemeldir ancak çoğu deniz tabanına ulaştıklarında kritik altı olmak için soğur. Belirli bir havalandırma sahası olan Turtle Pits, havalandırma sahasında kısa süper kritiklik dönemi gösterdi. Cayman Çukuru'ndaki başka bir yer olan Beebe’nin havalandırma deliğinde sürekli süper kritiklik gösterdiği düşünülmektedir.
Gezegenlerin atmosferleri
Venüs'ün atmosferi %96,5 karbondioksit ve %3,5 azottur. Yüzey basıncı 9,3 MPa (93 bar) ve yüzey sıcaklığı 735 K olup, her iki bileşenin kritik noktasının üstündedir. Bu değerler nedeniyle yüzey atmosferi süper kritik akışkandır.
Güneş sistemi gaz devi gezegenlerinin iç atmosferleri, kritik noktalarının çok üstündeki sıcaklıkta hidrojen ve helyumdur. Jüpiter ve Satürn'ün dış gaz atmosferleri, yoğun sıvı halindeki iç kısma sorunsuzca geçebilirken, Neptün ve Uranüs geçiş bölgelerinin doğası bilinmemektedir.
Ötegezegen Gliese 876 d'nin teorik modelleri, dibinde katı yüksek basınçlı su buz tabakasını basınçlı, süper kritik akışkan su okyanusuna yerleştirdi.
Fizik ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ Webber, A.P.; Murton, B.; Roberts, S.; Hodgkinson, M. . Goldschmidt Conference Abstracts 2014. Geochemical Society. 29 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Superkritik akiskan belirgin sivi ve gaz fazinin olmadigi kritik noktanin uzerinde basinc ve sicakliga sahip madde Katilarin icinde gaz gibi dagilabilir ve maddeleri sivi gibi cozebilir Ayrica superkritik akiskanin kritik noktasina yakin durumlarda sicaklik ve basinctaki kucuk degisimler yogunlukta buyuk degisimlere sebep olabilir bu da superkritik akiskanin bircok ozelliginin uzerinde ince ayar yapilabilmesini saglar Dogal olusumHidrotermal sirkulasyon Kara baca bir tur hidrotermal havalandirmadir Hidrotermal sirkulasyon sivinin isindigi ve konveksiyona basladigi yerkabugunda meydana gelir Bu akiskanlarin porfir bakir yataklarinin olusumu veya deniz tabaninda deniz suyunun yuksek sicaklikta sirkulasyonu gibi bir dizi farkli ortamda super kritik kosullara ulastigi dusunulmektedir Okyanus ortasi sirtlarinda bu sirkulasyon en cok kara baca olarak bilinen hidrotermal menfezlerin ortaya cikmasiyla kendini gosterir Bunlar 400 C ye kadar sivilari bosaltan sulfit ve sulfat minerallerinin metrelerce yukseklikteki bacalaridir Akiskanlar akiskandaki cozunmus metallerin cokelmesi nedeniyle buyuk siyah dalgali duman bulutlari gibi gorunur Bu havalandirma alanlarinin bircogunun derinlikte kritik ustu kosullara ulasmasi muhtemeldir ancak cogu deniz tabanina ulastiklarinda kritik alti olmak icin sogur Belirli bir havalandirma sahasi olan Turtle Pits havalandirma sahasinda kisa super kritiklik donemi gosterdi Cayman Cukuru ndaki baska bir yer olan Beebe nin havalandirma deliginde surekli super kritiklik gosterdigi dusunulmektedir Gezegenlerin atmosferleri Venus un atmosferi 96 5 karbondioksit ve 3 5 azottur Yuzey basinci 9 3 MPa 93 bar ve yuzey sicakligi 735 K olup her iki bilesenin kritik noktasinin ustundedir Bu degerler nedeniyle yuzey atmosferi super kritik akiskandir Gunes sistemi gaz devi gezegenlerinin ic atmosferleri kritik noktalarinin cok ustundeki sicaklikta hidrojen ve helyumdur Jupiter ve Saturn un dis gaz atmosferleri yogun sivi halindeki ic kisma sorunsuzca gecebilirken Neptun ve Uranus gecis bolgelerinin dogasi bilinmemektedir Otegezegen Gliese 876 d nin teorik modelleri dibinde kati yuksek basincli su buz tabakasini basincli super kritik akiskan su okyanusuna yerlestirdi Fizik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Kaynakca Webber A P Murton B Roberts S Hodgkinson M Goldschmidt Conference Abstracts 2014 Geochemical Society 29 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Temmuz 2014