Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türkiye'nin Düzeni, Doğan Avcıoğlu tarafından 1968'de Bilgi Yayınevi tarafından tek cilt olarak basılan eserdir. Daha sonraki yıllarda çeşitli yayınevleri tarafından tekrar yayımlandı.:281
| Yazar | Doğan Avcıoğlu |
|---|---|
| Ülke | Türkiye |
| Dil | Türkçe |
| Konu | Türkiye'de geri kalmışlığın kökenleri ve kalkınma stratejileri |
| Türler | Tarih, Politika |
| Yayım | 1968 (ilk baskı, Bilgi Yayınevi) 2024 (son baskı, Tekin Yayınevi) |
| Yayımcı | Bilgi Yayınevi |
| Sayfa | 792 (2024 basımı) |
“Nasıl kalkınacağız?” sorusundan hareketle oluşmuş, hedef kitlesi olarak "zinde güçler" olarak tariflenen gruplara yazılmış eser, 1969 yılında Yunus Nadi Armağanı'nı kazanmış, sosyo-ekonomik bir tarihi yaklaşımın ilk ve en başarılı örnekleri arasındadır.:158-168 Çıktığı yıl içinde dört baskı yapmış kitap, 2 bin küsür sayfalık hacimli bir eser olmasına rağmen askerler ve öğrenciler arasında popülerleşerek çok satanlar arasına girmiştir.:103-104
Yazıldığı dönem
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor with: Kasım 2024. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
İçerik
Eserde Selçuklulardan başlayan tarihsel süreç, Osmanlı bağlamında gelişen sömürge tipi bir kapitalizmin Cumhuriyet döneminde Demokrat Parti ile işbirlikçi bir kapitalizme dönüşme sürecini ayrıntılı tarihsel verilerle anlatmıştır. Türkiye’nin kalkınamamasında iç dinamiklerden daha çok dış dinamikler belirleyici kabul edilmiştir. Osmanlı’daki merkeziyetçi yönetim anlayışına yaptığı vurgu ile Türkiye’nin geri kalışını göçebe çobanlığa bağlayan Toynbee'nin, Müslümanlığa bağlayanların, “Asya tipi üretim tarzına bağlıdır” diyen Sencer Divitçioğlu'nun ve “Osmanlı İmparatorluğu bir çeşit feodalitedir” diyen Behice Boran'ın iddialarını reddetmektedir.:158-168 Eserde demokrasi ve liberalizm gibi kavramlara üçüncü dünya açısından eleştirel yaklaşılmıştır.:168-188
Bazı görüşlere göre Kemalizm’e ve Tek Parti Dönemi’ne yönelik olumlu bakış Avcıoğlu’nun Millî Demokratik Devrimcilerle (MDD) ortaklaştığı bir görüş olsa da tarihsel sürecin bilgi ve belgelerle yorumlanması MDD’cilerden ayrışmasını sağlamıştır. Bazı görüşler Avcıoğlu'nun bir Marksist olmamasına rağmen bugüne ve geçmişe bol kaynaklı şekilde sınıf mücadeleleri açısından bakmasını önemli görmüştür.:168-188
Avcıoğlu’nun kapitalizme geçmeye elverişli gelişmiş Anadolu toplumu yorumu, geri kalmışlığı dış faktör olarak emperyalizme dayandırmaktadır. Bazı görüşler burjuvazi eksikliğinin Avcıoğlu tarafından es geçildiğini belirterek eleştirmiştir.:168-188
Esere göre emperyalizm, işbirlikçi burjuvazi ve feodal mütegallibe ittifakını tasfiye etmek için milliyetçi devrimci güçler (asker ve sivil küçük burjuva zümre) ittifak kurmalıdır. Yön dergisinde ilerici güçlerin arasında yer verdiği "milli burjuvazi” unsuru, eserde ilerici güçler arasında sayılmamıştır. Tutucu güçler koalisyonu ayrıntılı şekilde ele alınmış ancak proletarya küçümsenmiştir. Parlamentarizme mesafeli olması ve devrimde öncü güç olarak emekçi kitleyi görmemesi ve iktidarı kestirme yollardan milliyetçi devrimci güçlerle ele geçirecek muğlak bir stratejiye dayandırması bilimsel sosyalizme aykırı görülerek eleştirildi.:168-188
Eserin geçmişe bakış tarzında bugün ve yarına yönelik ortaya konan devrim stratejisi, kalkınma stratejisini belirlemiştir. Avcıoğlu’na göre Türkiye, milli gelir düzeyi düşük ve fakir olduğu için değil, kaynaklarını kötü kullandığı için kalkınamamaktadır. "Reorganizasyon" yapılmadan yürütülen bir kalkınma denemesi ise yavaş, israflı, adaletsiz ve artan ölçüde borçlanmalarla sürdürülebilir. Avcıoğlu kalkınmada izlenebilecek üç yolu; komünist, Amerikan tipi, Oscar Lange'nin "Milli devrimci kalkınma yolu" şekliyle sıralamış ve üçüncüsünün etrafında düşüncelerini şekillendirmiştir.:168-188
Etkileri
Kara Kuvvetleri Komutanı General Faruk Gürler'in "Türkiye'nin Düzeni kitabını okumayan subayı ben eksik görürüm" dediği aktarılmaktadır.:103-104 Sağ görüşlü Taha Akyol, anılarında askerliğini yedek subay olarak Ankara'da yaparken Genelkurmay Başkanlığı kütüphanesinden kitabı edinmek için sıra beklediğini, kitap kendisine geldiğinde bütün satırlarının altının çizildiğini ve yıpradığını anlatmıştır. Dönemin ABD Büyükelçisi Robert Komer, kitap çıktıktan sonra geniş tercümesini yaptırıp Büyükelçilikte kitap hakkında konuşmalar yaptı.
Türkiye’nin Düzeni çıktığı dönemde hem sol hem de sağ düşünce dünyası için ilgi gören bir eser olmasına rağmen 12 Mart 1971 Muhtırası sonrasında Avcıoğlu’nun etkisi kaybolmuş ve eser unutulmuştur.:168-188 Eserin politikası, tarihçiliği ve tarih yazımı eleştirilerin ve övgülerin ana hattını oluşturdu. Azgelişmişlik açısından Türkiye’nin ele alınabileceği bir kuramsal temel oluşturma gayreti içinde olduğu söylenebilir.:168-188
Türkiye’nin Düzeni’nden etkilenerek oluşmuş çalışmalar arasında Bülent Ecevit’in Bu Düzen Değişmelidir, İsmail Beşikçi’nin Doğu Anadolu’nun Düzeni ve İdris Küçükömer’in Düzenin Yabancılaşması gibi önemli eserler vardır. Halil İnalcık’a göre bu Marksist çalışmaların Türk tarihçiliğine olumlu katkıları olmuştur: “Köylü ve emekçi sınıfı, para ve ücretler, günlük yaşam, merkez ve taşra, şehir-köy ilişkileri, gibi araştırma alanları gündeme girmiş, sosyal-ekonomik tarihçinin ufku genişlemiş, Annales mektebinin anladığı biçimde bütüncü (total, holistic, global) bir tarih yazıcılığına yaklaşılmıştır.”:168-188
Basımı
Bunlar dışında farklı basımevleri tarafından da baskıları yayımlanmıştır. Belli başlı baskıları şunlardır:
| Yıl | Adı | Yayınevi | Notlar |
|---|---|---|---|
| 1968 | Türkiye'nin Düzeni | Bilgi Yayınevi | Tek cilt |
| 1969 | Türkiye'nin Düzeni | Bilgi Yayınevi | İki cilt |
| 2016 | Türkiye'nin Düzeni: Dün Bugün Yarın | Kırmızı Kedi Yayınevi | Tek cilt |
| 2024 | Türkiye'nin Düzeni Dün, Bugün, Yarın | Tekin Yayınevi | Tek cilt |
Kaynakça
- ^ a b Atılgan, Gökhan, (Ed.) (2019). Mühürler: Türkiye Sosyalist hareketinden eserler. 1. basım. İstanbul: Yordam. ISBN .
- ^ Avcıoğlu, Doğan. "Türkiye'nin Düzeni Dün, Bugün, Yarın". Tekin Yayınevi. ISBN . Erişim tarihi: 17 Kasım 2024.
- ^ a b c d e f g h i j Gencer, Tülay (2020). "Bir eylem ve düşünce adamı: Doğan Avcıoğlu". Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü. Erişim tarihi: 13 Ekim 2024.
- ^ a b Ulus, Özgür Mutlu (2016). Türkiye'de sol ve ordu: 1960-1971. 1. baskı. İstanbul: İletişim. ISBN .
- ^ Atılgan, Gökhan, (Ed.) (2019). Mühürler: Türkiye Sosyalist hareketinden eserler. 1. basım. İstanbul: Yordam. s. 288. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turkiye nin Duzeni Dogan Avcioglu tarafindan 1968 de Bilgi Yayinevi tarafindan tek cilt olarak basilan eserdir Daha sonraki yillarda cesitli yayinevleri tarafindan tekrar yayimlandi 281Turkiye nin DuzeniYazarDogan AvciogluUlkeTurkiyeDilTurkceKonuTurkiye de geri kalmisligin kokenleri ve kalkinma stratejileriTurlerTarih PolitikaYayim1968 ilk baski Bilgi Yayinevi 2024 son baski Tekin Yayinevi YayimciBilgi YayineviSayfa792 2024 basimi Nasil kalkinacagiz sorusundan hareketle olusmus hedef kitlesi olarak zinde gucler olarak tariflenen gruplara yazilmis eser 1969 yilinda Yunus Nadi Armagani ni kazanmis sosyo ekonomik bir tarihi yaklasimin ilk ve en basarili ornekleri arasindadir 158 168 Ciktigi yil icinde dort baski yapmis kitap 2 bin kusur sayfalik hacimli bir eser olmasina ragmen askerler ve ogrenciler arasinda populerleserek cok satanlar arasina girmistir 103 104Yazildigi donemBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor with Kasim 2024 Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz IcerikEserde Selcuklulardan baslayan tarihsel surec Osmanli baglaminda gelisen somurge tipi bir kapitalizmin Cumhuriyet doneminde Demokrat Parti ile isbirlikci bir kapitalizme donusme surecini ayrintili tarihsel verilerle anlatmistir Turkiye nin kalkinamamasinda ic dinamiklerden daha cok dis dinamikler belirleyici kabul edilmistir Osmanli daki merkeziyetci yonetim anlayisina yaptigi vurgu ile Turkiye nin geri kalisini gocebe cobanliga baglayan Toynbee nin Muslumanliga baglayanlarin Asya tipi uretim tarzina baglidir diyen Sencer Divitcioglu nun ve Osmanli Imparatorlugu bir cesit feodalitedir diyen Behice Boran in iddialarini reddetmektedir 158 168 Eserde demokrasi ve liberalizm gibi kavramlara ucuncu dunya acisindan elestirel yaklasilmistir 168 188 Bazi goruslere gore Kemalizm e ve Tek Parti Donemi ne yonelik olumlu bakis Avcioglu nun Milli Demokratik Devrimcilerle MDD ortaklastigi bir gorus olsa da tarihsel surecin bilgi ve belgelerle yorumlanmasi MDD cilerden ayrismasini saglamistir Bazi gorusler Avcioglu nun bir Marksist olmamasina ragmen bugune ve gecmise bol kaynakli sekilde sinif mucadeleleri acisindan bakmasini onemli gormustur 168 188 Avcioglu nun kapitalizme gecmeye elverisli gelismis Anadolu toplumu yorumu geri kalmisligi dis faktor olarak emperyalizme dayandirmaktadir Bazi gorusler burjuvazi eksikliginin Avcioglu tarafindan es gecildigini belirterek elestirmistir 168 188 Esere gore emperyalizm isbirlikci burjuvazi ve feodal mutegallibe ittifakini tasfiye etmek icin milliyetci devrimci gucler asker ve sivil kucuk burjuva zumre ittifak kurmalidir Yon dergisinde ilerici guclerin arasinda yer verdigi milli burjuvazi unsuru eserde ilerici gucler arasinda sayilmamistir Tutucu gucler koalisyonu ayrintili sekilde ele alinmis ancak proletarya kucumsenmistir Parlamentarizme mesafeli olmasi ve devrimde oncu guc olarak emekci kitleyi gormemesi ve iktidari kestirme yollardan milliyetci devrimci guclerle ele gecirecek muglak bir stratejiye dayandirmasi bilimsel sosyalizme aykiri gorulerek elestirildi 168 188 Eserin gecmise bakis tarzinda bugun ve yarina yonelik ortaya konan devrim stratejisi kalkinma stratejisini belirlemistir Avcioglu na gore Turkiye milli gelir duzeyi dusuk ve fakir oldugu icin degil kaynaklarini kotu kullandigi icin kalkinamamaktadir Reorganizasyon yapilmadan yurutulen bir kalkinma denemesi ise yavas israfli adaletsiz ve artan olcude borclanmalarla surdurulebilir Avcioglu kalkinmada izlenebilecek uc yolu komunist Amerikan tipi Oscar Lange nin Milli devrimci kalkinma yolu sekliyle siralamis ve ucuncusunun etrafinda dusuncelerini sekillendirmistir 168 188EtkileriKara Kuvvetleri Komutani General Faruk Gurler in Turkiye nin Duzeni kitabini okumayan subayi ben eksik goru rum dedigi aktarilmaktadir 103 104 Sag goruslu Taha Akyol anilarinda askerligini yedek subay olarak Ankara da yaparken Genelkurmay Baskanligi kutuphanesinden kitabi edinmek icin sira bekledigini kitap kendisine geldiginde butun satirlarinin altinin cizildigini ve yipradigini anlatmistir Donemin ABD Buyukelcisi Robert Komer kitap ciktiktan sonra genis tercumesini yaptirip Buyukelcilikte kitap hakkinda konusmalar yapti Turkiye nin Duzeni ciktigi donemde hem sol hem de sag dusunce dunyasi icin ilgi goren bir eser olmasina ragmen 12 Mart 1971 Muhtirasi sonrasinda Avcioglu nun etkisi kaybolmus ve eser unutulmustur 168 188 Eserin politikasi tarihciligi ve tarih yazimi elestirilerin ve ovgulerin ana hattini olusturdu Azgelismislik acisindan Turkiye nin ele alinabilecegi bir kuramsal temel olusturma gayreti icinde oldugu soylenebilir 168 188 Turkiye nin Duzeni nden etkilenerek olusmus calismalar arasinda Bulent Ecevit in Bu Duzen Degismelidir Ismail Besikci nin Dogu Anadolu nun Duzeni ve Idris Kucukomer in Duzenin Yabancilasmasi gibi onemli eserler vardir Halil Inalcik a gore bu Marksist calismalarin Turk tarihciligine olumlu katkilari olmustur Koylu ve emekci sinifi para ve ucretler gunluk yasam merkez ve tasra sehir koy iliskileri gibi arastirma alanlari gundeme girmis sosyal ekonomik tarihcinin ufku genislemis Annales mektebinin anladigi bicimde butuncu total holistic global bir tarih yaziciligina yaklasilmistir 168 188BasimiBunlar disinda farkli basimevleri tarafindan da baskilari yayimlanmistir Belli basli baskilari sunlardir Yil Adi Yayinevi Notlar1968 Turkiye nin Duzeni Bilgi Yayinevi Tek cilt1969 Turkiye nin Duzeni Bilgi Yayinevi Iki cilt2016 Turkiye nin Duzeni Dun Bugun Yarin Kirmizi Kedi Yayinevi Tek cilt2024 Turkiye nin Duzeni Dun Bugun Yarin Tekin Yayinevi Tek ciltKaynakca a b Atilgan Gokhan Ed 2019 Muhurler Turkiye Sosyalist hareketinden eserler 1 basim Istanbul Yordam ISBN 978 605 172 348 8 Avcioglu Dogan Turkiye nin Duzeni Dun Bugun Yarin Tekin Yayinevi ISBN 9789944613484 Erisim tarihi 17 Kasim 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link a b c d e f g h i j Gencer Tulay 2020 Bir eylem ve dusunce adami Dogan Avcioglu Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Erisim tarihi 13 Ekim 2024 a b Ulus Ozgur Mutlu 2016 Turkiye de sol ve ordu 1960 1971 1 baski Istanbul Iletisim ISBN 978 975 05 2110 2 Atilgan Gokhan Ed 2019 Muhurler Turkiye Sosyalist hareketinden eserler 1 basim Istanbul Yordam s 288 ISBN 978 605 172 348 8