"Ta'ziye" (Arapça: تعزية; Farsça: تعزیه; Urduca: تعزیہ) anlam olarak "teselli, taziye veya kederin ifade edilmesi" demektir. Kökü "aza" (عزو ve عزى) sözcüğünden gelir ve yas tutmayı ifade eder. Genellikle Kerbela Savaşı'nı ve bu savaşı çevreleyen olayları konu alan dinsel oyunları (teatral temsiller) anlatmak için kullanılır. , Ta'ziye hakkındaki kitabının önsözüne "Eğer bir oyunun başarısı, eserin yazıldığı insanlar veya oyunu izleyen kitle üzerindeki etkisiyle ölçülüyorsa, hiçbir oyun Müslüman dünyasında bilinen Hasan ve Hüseyin trajedisini aşamamıştır." sözleriyle başlar. Yıllar sonra, New York Üniversitesi'nde İran ve İslam çalışmaları profesörü olan Peter Chelkowski, "Ta'ziye, İran'da Ritüel ve Drama" adlı kitabının başına aynı sözleri seçmiştir."
Ta'zīye'nin ritüel dramatik sanatı | |
---|---|
Ülke | Iran, Irak ve Lübnan |
Kaynak | 00377 |
Tescil geçmişi | |
Tescil | 2010 (5. oturum) |
Ta'ziye, Hindistan yarımadasındaki Aşure günü Şii Müslümanların alayını taşıyor (c. 1790-1800). Ta'ziye nehre veya okyanusa daldırıldı. |
Bölgeye, zamana, duruma, dine vb. göre kelime farklı kültürel anlamlara ve uygulamalara sahip olabilir:
- Ta'ziye, tarihi ve dini bir olaydan esinlenerek ortaya çıkan bir "Taziye Tiyatrosu" veya "" olarak sınıflandırılır. Bu olay, Hüseyin'in şehadetidir ve Ta'ziye bu şehadeti destansı bir ruh ve direnişi sembolize ederek canlandırır.
- Güney Asya ve Karayipler'de Ta'ziye kelimesi özel olarak Muharrem ayında yapılan dini törenlerde kullanılan Minyatür Türbeler (genellikle renkli kağıt ve bambudan yapılan Kerbela türbelerinin taklitleri) için kullanılır.
İran geleneğiyle özdeşleşen Ta'ziye, Şii İslam geleneğinde bir ritüeldir. Muhammed'in torunu Hüseyin'in ve erkek evlatlarının, dostlarının MS 680 yılında Irak'ın Kerbela ovalarında katledilmelerinin yeniden canlandırılmasıdır. Bu katliamın sebebi, Muhammed'in vefatından sonra Müslüman topluluğun liderliğini belirleme (Halifelik) mücadelesidir.
Bugün 250 civarında Ta'ziye metni bulunmaktadır. Bunlar İtalyan büyükelçisi Cherulli tarafından toplanmış ve Vatikan Kütüphanesi'nde bulunan bir koleksiyona dahil edilmiştir. Ta'ziye oyun metinleri Farsçadan Fransızcaya Polonyalı oryantalist Aleksander Chodźko, Ukraynaca'ya Ukraynalı oryantalist Ahatanhel Krymsky ve Almancaya İranlı oryantalist Davud Monşizade tarafından çevrilmiştir. İran'ın çeşitli yerlerinde de dağınık halde başka metinler bulunmaktadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "UNESCO - Intangible Heritage Home". 19 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2024.
- ^ Pelly, Lewis (1879). The Miracle Play of Hasan and Husain (İngilizce). W. H. Allen and Co. s. III. ISBN .
- ^ Chelkowski, Peter J. (1979). Ta'ziyeh: Ritual and Drama in Iran (İngilizce). New York University. s. XV. ISBN .
- ^ Chelkowski, Peter (2003). "Time Out of Memory: Ta'ziyeh, the Total Drama". Asia Society. 12 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2017.
- ^ Beeman, William O. "Theatre History #27: Learning about Ta'Ziyeh with Dr. William O. Beeman." Audio Blog Post. Theatre History. HowlRound. 27 Mar 2017.
Konuyla ilgili yayınlar
- William O. Beeman, Iranian Performance Traditions, Costa Mesa, CA: 2011
- Bahram Bezae'i, Namayesh dar Iran, Tehran: 1345/1966
- Peter Chelkowski, Ta'ziyeh: Ritual and Drama in Iran, New York 1979
- Willem Floor, Theatre in Iran, Washington, D.C.: 2005
- Aleksander Chodźko, Théâtre persan, choix de Téaziés ou drames traduits pour la première fois de persan par A. Chodźko, Paris 1878.
- Ahatanhel Krymsky, Pers’kyj teatr, Kyjiw, 1925.
- Davoud Monchi-Zadeh, Taʿziya : Das persische Passionsspiel, mit teilweiser Übersetzung der von Litten gesammelten Stücke, Stockholm: Skrifter utgivna av K. Humanistiska Vetenskapssamfundet I Uppsala, 1967
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ta ziye Arapca تعزية Farsca تعزیه Urduca تعزیہ anlam olarak teselli taziye veya kederin ifade edilmesi demektir Koku aza عزو ve عزى sozcugunden gelir ve yas tutmayi ifade eder Genellikle Kerbela Savasi ni ve bu savasi cevreleyen olaylari konu alan dinsel oyunlari teatral temsiller anlatmak icin kullanilir Ta ziye hakkindaki kitabinin onsozune Eger bir oyunun basarisi eserin yazildigi insanlar veya oyunu izleyen kitle uzerindeki etkisiyle olculuyorsa hicbir oyun Musluman dunyasinda bilinen Hasan ve Huseyin trajedisini asamamistir sozleriyle baslar Yillar sonra New York Universitesi nde Iran ve Islam calismalari profesoru olan Peter Chelkowski Ta ziye Iran da Rituel ve Drama adli kitabinin basina ayni sozleri secmistir Ta ziye nin rituel dramatik sanatiUNESCO Somut Olmayan Kulturel MirasiUlkeIran Irak ve LubnanKaynak00377Tescil gecmisiTescil2010 5 oturum Ta ziye Hindistan yarimadasindaki Asure gunu Sii Muslumanlarin alayini tasiyor c 1790 1800 Ta ziye nehre veya okyanusa daldirildi Bolgeye zamana duruma dine vb gore kelime farkli kulturel anlamlara ve uygulamalara sahip olabilir Ta ziye tarihi ve dini bir olaydan esinlenerek ortaya cikan bir Taziye Tiyatrosu veya olarak siniflandirilir Bu olay Huseyin in sehadetidir ve Ta ziye bu sehadeti destansi bir ruh ve direnisi sembolize ederek canlandirir Guney Asya ve Karayipler de Ta ziye kelimesi ozel olarak Muharrem ayinda yapilan dini torenlerde kullanilan Minyatur Turbeler genellikle renkli kagit ve bambudan yapilan Kerbela turbelerinin taklitleri icin kullanilir Iran gelenegiyle ozdeslesen Ta ziye Sii Islam geleneginde bir ritueldir Muhammed in torunu Huseyin in ve erkek evlatlarinin dostlarinin MS 680 yilinda Irak in Kerbela ovalarinda katledilmelerinin yeniden canlandirilmasidir Bu katliamin sebebi Muhammed in vefatindan sonra Musluman toplulugun liderligini belirleme Halifelik mucadelesidir Bugun 250 civarinda Ta ziye metni bulunmaktadir Bunlar Italyan buyukelcisi Cherulli tarafindan toplanmis ve Vatikan Kutuphanesi nde bulunan bir koleksiyona dahil edilmistir Ta ziye oyun metinleri Farscadan Fransizcaya Polonyali oryantalist Aleksander Chodzko Ukraynaca ya Ukraynali oryantalist Ahatanhel Krymsky ve Almancaya Iranli oryantalist Davud Monsizade tarafindan cevrilmistir Iran in cesitli yerlerinde de daginik halde baska metinler bulunmaktadir Ayrica bakinizIran da islam Iran tekkeleri MuharremKaynakca UNESCO Intangible Heritage Home 19 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Temmuz 2024 Pelly Lewis 1879 The Miracle Play of Hasan and Husain Ingilizce W H Allen and Co s III ISBN 978 1 0152 8641 2 Chelkowski Peter J 1979 Ta ziyeh Ritual and Drama in Iran Ingilizce New York University s XV ISBN 0 8147 1375 0 Chelkowski Peter 2003 Time Out of Memory Ta ziyeh the Total Drama Asia Society 12 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Kasim 2017 Beeman William O Theatre History 27 Learning about Ta Ziyeh with Dr William O Beeman Audio Blog Post Theatre History HowlRound 27 Mar 2017 Konuyla ilgili yayinlarWilliam O Beeman Iranian Performance Traditions Costa Mesa CA 2011 Bahram Bezae i Namayesh dar Iran Tehran 1345 1966 Peter Chelkowski Ta ziyeh Ritual and Drama in Iran New York 1979 Willem Floor Theatre in Iran Washington D C 2005 Aleksander Chodzko Theatre persan choix de Teazies ou drames traduits pour la premiere fois de persan par A Chodzko Paris 1878 Ahatanhel Krymsky Pers kyj teatr Kyjiw 1925 Davoud Monchi Zadeh Taʿziya Das persische Passionsspiel mit teilweiser Ubersetzung der von Litten gesammelten Stucke Stockholm Skrifter utgivna av K Humanistiska Vetenskapssamfundet I Uppsala 1967