Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tahtakuşlar, Kaz Dağları'ının eteklerinde bulunan, Balıkesir'in Edremit ilçesine bağlı bir dağ köyüdür.
| Tahtakuşlar | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Balıkesir'ın Türkiye'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Balıkesir |
| İlçe | Edremit |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0266 |
| Posta kodu | 10880 |
1843'te Tahtacı Türkmenleri tarafından kurulmuştur. Köy halkının şaman geleneklerini Alevi kültürüyle harmanlayan günlük yaşam pratikleri vardır. Türkiye'nin ilk özel müzesi olan Tahtakuşlar Etnografya Müzesi 1991'de bu köyde kurulmuştur. Köyün başlıca geçim kaynağı zeytinciliktir.
Konumu
Kaz Dağı‟nın denize bakan bölümüne Yalı kolu, Ayvacık‟a bakan bölümüne Dağ kolu, Babakale'ye uzanan bölümüne Kıran kolu denir. Tahtakuşlar, Yalı kolu köylerindendir. İki dere ortasında dik bir yamaçta kurulu olan köy, Çanakkale-Edremit yolu üzerinde Güre’ye 2 km., Edremit‟e 17 km. uzaklıktadır.
Tarihçe
Tahta Kuşlar Köyü, daha önce konar-göçer bir yaşam sürerken 19. yüzyılda yerleşik yaşama geçen Tahtacı Türkmenleri tarafından kurulmuştur. Tahtacılar, göçebe yaşam sürdükleri dönemde yaz mevsimini Kaz Dağları'nın yüksek yaylaklarında geçirir ve yurt adını verdikleri keçe çadırlarda yaşarlar; kışları ise kimileri yaylakta kalırken kimileri dağ eteklerindeki köylerin civarında konaklardı ve ürettikleri odunları yakınlarındaki köylere satarak geçinirdi. Tahtacı Türkmeleri konar-göçer yaşadıkları dönemde, İslamiyet öncesi Türk dininin inançlarına da sahip çıkarak kendilerine özgü bir inanç sistemi geliştirdi.
Elle kereste üretimi yapan Tahtacılar, 19. yüzyılda kolay kereste üretimi için su boylarında su ile çalışan bıçkılarda üretilen kerestelerle rekabet edememiş; devletin ormanları kiraya vermesi ile geçimlerini kaçak olarak temin etmeye başlamışlardı.1839 yılında ilan edilen Tanzimat Fermanı'ndan sonra devletin göçebeleri yerleşik yaşama teşvik etmesi sonucu Tahtacı Türkmenlerden Karadana Salman, kışlakları yakınındaki Kuşlarbayırı mevkine yerleşmek için yakınları ile birlikte Edremit nahiye müdürlüğüne başvurdu ve gerekli izni alarak Kuşlarbayırı mevkiinde ilk evleri inşa etti. Köydeki ik zeytin fidanlarının ekimi ve buğday tarımı başladı. Buraya yerleşen Tahtacı Türkmenler, vergi ödemeye ve Osmanlı ordusuna asker göndermeye başladı. 1853 yılındaki Kırım Savaşı'nda Silistre Müdafaası'na katılan Kuşlarbayırı Köyü'nden Veli Çavuş, Silistre madalyası ile onurlandırılmıştır.
1860-1862'de Bursa valisi Ahmet Vefik Paşa, göçebe Tahtacılar'ın yerleşik yaşama geçmesi için sert tedbirler aldı. Keresteye olan ihtiyacın azalması, tarımın teşvik edilmesi, 1858'den itibaren özel mülkiyeti belgeleyen tapuların verilmesi gibi nedenlerle gittikçe daha fazla Tahtacı köye yerleşti ve köy büyüdü.
İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin 1915 yılında Anadolu‟daki Alevî ve Tahtacı zümreleri incelemekle görevlendirdiği Baha Sait Bey köyü ziyaret etti. 1916'da İttihat ve Terakkî Cemiyeti'nin yer adlarını Türkçeleştirme çalışması sırasında köyün, Kuşlarbayırı olan adı Tahtakuşlar olarak değişti.
Tahtakuşlar Köyü'nde 1945 yılında ilkokul inşa edildi. 1967 yılında köye yol yapıldı ve elektrik geldi. Emekli öğretmen Alibey Kudar, 1991'de Türkiye'nin ilk köy müzesi olan Tahtakuşlar Köyü Etnografya Galerisi'ni kurdu.
Görülecek yerler
Tahtakuşlar Meşesi, köyün simgesi olan anıt ağaçtır. Köyde geçmişte Şamanizme inanılan dönemde köy halkı için dinî bir simge olan ağaç, zamanla dinî özelliğini yitirmiştir.
Tahtakuşlar Köyü Alibey Kudar Etnografya Galerisi, 1991'de ziyarete açılmıştır. "Türkiye’nin ilk köy müzesi" olarak bilinir. Tahtakuşlar Köyü doğumlu öğretmen Alibey Kudar tarafından kurulmuş; 1994 yılında UNESCO tarafından destek ödülüne layık görülmüştür.
Sarıkız Türbesi, Sarıkız efsanesine göre Kaz Dağı'nda Sarıkız'ın öldüğüne inanılan yerdeki temsilî mezardır. 1726 metre yükseklikteki tepededir. Dört yanı yığma taşla çevrili ve üst kısmı açık bir mekândır.
Cılbak Baba Türbesi, Sarıkız efsanesindeki Sarıkız'ın babasının temsilî mezarının bulunduğu yerdir. İnanışa göre Cılbak Baba'nın mezarı, Kaz Dağı'nın en yüksek yeri olan, 1.774 metre rakımlı Babadağ zirvesindedir. Ancak bu zirvede bir askeri tesis inşa edilmiş olduğundan temsilî mezar, bir miktar aşağıya taşınmıştır.
Adetler ve inanışlar
Kazdağı Tahtacıları Kurban Bayramı’na on gün kala ayı hilal şeklinde gördüklerinde havaya, silah atmaktadırlar. Burada amaç, gürültülü bir ses çıkararak ayın serbest kalmasını sağlamaktır.
Tahtacılar, ölen kişiler için “ölü can” ifadesini kullanır; “öldü” yerine "Hakk’a yürüdü" ya da "geçindi" derler. Çünkü inançlarına göre ölen bedendir; ruh, yaşamaya devam edecektir. Ölen, giysileriyle - hatta yatağı yorganıyla - beraber gömülür. Ölen kişi için ağıt yakılır.
Köylüler, her yıl ağustos ayının 15’inden itibaren Kaz Dağı'na çıkıp "Sarıkız'ın avlusu" denilen mevkideki Kartalçimen Yaylası’nda kurdukları çadırlarda on gün konaklar. Her ailenin çadırını nereye kuracağı bellidir. Dönüşten önceki gün Sarıkız makamının bulunduğu zirveye çıkılır. "Sarıkız Günü" denilen bu günde kadınlar, yerel kıyafetlerini giyerler. Makama girerken eşiğe basılmaz, gönülden bir dilek geçirilir. Baha Sait Bey'in araştırmalarında Sarıkız makamına çıkacakların zirveye kırk adım kala sağ taraflarına doğru yattıkları ve sürünerek çıktıkları, sürünerek indikleri aktarılır. Kaz Dağı ziyaretinde kurban kesilir. Günümüzde kurban kesmektense yanına et alıp gitme adedi vardır. Et, mutlaka pişirilir ve sofra kurulup birlikte yenilir. Etin yanında rakı yudumlanır, rakı, ve “dolu” adıyla ibadetin bir parçası olarak kabul edilir. Akşam, toplu ibadet için hazırlanan alanda semah dönülür. Bu törene dışarıdan birinin katılması mümkün değildir. Sarıkız gününün ertesi günü Cılbak Baba mezarına gidilir. "Cılbak Günü" denilen o gün, Cılbak Baba adına kurban kesilir, meyve ve çerez dağıtılır. Sarıkız ziyaretleri bir hac olarak nitelendirilir ve yedi yılda bir mutlaka buraya gelerek kurban tığlamak (kesmek) gerekir. Günümüzde Sarıkız makamına çıkamayacak olanlar, daha kolay ulaşılabilecek bir noktada olanKapanca Mevkii'ne giderek ibadetlerini gerçekleştirir.
Saygı göstergesi olarak Kazdağları’nda Sarıkız mevkiinde üst üste taş koyup sıralayanlar ya da Sarkız makamındaki taş yığını üstüne bir taş bırakanlar vardır.
Türbe ve yatırlar ile ve bunların yakınlarındaki taşlar ya da ağaçlara çaput bağlama adeti vardır. Bağlanan bez parçası, Tanrıya ulaşmak için bir araç olarak düşünülür.
Köy içindeki farklı noktalara yatırların temsilleri bulunur; yanınan geçerken dua edilir. Perşembe akşamı yatırlar ziyaret edilir, mum yakılır ve yiyecek bırakılır. Yiyecekler, gelen geçenin yemesi ve hayır duada bulunması içindir.
Kaz Dağı'ndaki Şah Taşları denilen taşların bardak büyüklüğündeki bezekli taşlara ilişkin farklı inanışlar vardır. Kimileri taşların Mekke’den geldiğine ve onları ziyaret etmenin hacca gitmek kadar sevap olduğuna inanır, kimisi ise taşların Taşların Şah İsmail’in bölgeyi ziyareti sırasında yapılan cem'den kaldığına inanır.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k l m Kızıldağ, Feride (2020). "Tahtakuşlar Mahallesi'nde eski Türk inanç ve uygulamalarının izleri". Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü yüksek lisans tezi.
- ^ Gümüştepe, Ferzan (kitapçıoğlu) (29 Ekim 2014). "Edremit'te turizm". Türk Coğrafya Dergisi (30): 267-297. doi:10.17211/tcd.65448. ISSN 1302-5856.
- ^ Kahyaoğlu, Sinan. Tahtakuşlar (Kuşlarbayırı) - Kaz Dağı Eteklerinde Bir Tahtacı Türkmen Köyü. Kafekültür Yayincilik. ISBN .
- ^ Aker, Atahan (16 Kasım 2023). "Kaz Dağlarının Saklı Cennetiti: Tahta Kuşlar". Aydın Adnan Menderes Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü Öğrenci Uygulama Haber Sitesi. 5 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2024.
- ^ "Şaman geleneklerinin izinde: Tahtakuşlar Köyü". Gzt. 4 Nisan 2017. 23 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2024.
- ^ a b "Sarıkız Tepesi - Babadağ Tepesi". Wikiloc | Dünyanın rotaları. 24 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2024.
- ^ "'Sarıkız' efsanesini yaşatmak için zirvedeler!". NTV. 17 Ağustos 2010. 24 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tahtakuslar Kaz Daglari inin eteklerinde bulunan Balikesir in Edremit ilcesine bagli bir dag koyudur TahtakuslarMahalleMahallenin haritadaki yeriBalikesir in Turkiye deki konumuUlke TurkiyeIlBalikesirIlceEdremitCografi bolgeEge BolgesiZaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0266Posta kodu10880 1843 te Tahtaci Turkmenleri tarafindan kurulmustur Koy halkinin saman geleneklerini Alevi kulturuyle harmanlayan gunluk yasam pratikleri vardir Turkiye nin ilk ozel muzesi olan Tahtakuslar Etnografya Muzesi 1991 de bu koyde kurulmustur Koyun baslica gecim kaynagi zeytinciliktir KonumuKaz Dagi nin denize bakan bolumune Yali kolu Ayvacik a bakan bolumune Dag kolu Babakale ye uzanan bolumune Kiran kolu denir Tahtakuslar Yali kolu koylerindendir Iki dere ortasinda dik bir yamacta kurulu olan koy Canakkale Edremit yolu uzerinde Gure ye 2 km Edremit e 17 km uzakliktadir TarihceTahta Kuslar Koyu daha once konar gocer bir yasam surerken 19 yuzyilda yerlesik yasama gecen Tahtaci Turkmenleri tarafindan kurulmustur Tahtacilar gocebe yasam surdukleri donemde yaz mevsimini Kaz Daglari nin yuksek yaylaklarinda gecirir ve yurt adini verdikleri kece cadirlarda yasarlar kislari ise kimileri yaylakta kalirken kimileri dag eteklerindeki koylerin civarinda konaklardi ve urettikleri odunlari yakinlarindaki koylere satarak gecinirdi Tahtaci Turkmeleri konar gocer yasadiklari donemde Islamiyet oncesi Turk dininin inanclarina da sahip cikarak kendilerine ozgu bir inanc sistemi gelistirdi Elle kereste uretimi yapan Tahtacilar 19 yuzyilda kolay kereste uretimi icin su boylarinda su ile calisan bickilarda uretilen kerestelerle rekabet edememis devletin ormanlari kiraya vermesi ile gecimlerini kacak olarak temin etmeye baslamislardi 1839 yilinda ilan edilen Tanzimat Fermani ndan sonra devletin gocebeleri yerlesik yasama tesvik etmesi sonucu Tahtaci Turkmenlerden Karadana Salman kislaklari yakinindaki Kuslarbayiri mevkine yerlesmek icin yakinlari ile birlikte Edremit nahiye mudurlugune basvurdu ve gerekli izni alarak Kuslarbayiri mevkiinde ilk evleri insa etti Koydeki ik zeytin fidanlarinin ekimi ve bugday tarimi basladi Buraya yerlesen Tahtaci Turkmenler vergi odemeye ve Osmanli ordusuna asker gondermeye basladi 1853 yilindaki Kirim Savasi nda Silistre Mudafaasi na katilan Kuslarbayiri Koyu nden Veli Cavus Silistre madalyasi ile onurlandirilmistir 1860 1862 de Bursa valisi Ahmet Vefik Pasa gocebe Tahtacilar in yerlesik yasama gecmesi icin sert tedbirler aldi Keresteye olan ihtiyacin azalmasi tarimin tesvik edilmesi 1858 den itibaren ozel mulkiyeti belgeleyen tapularin verilmesi gibi nedenlerle gittikce daha fazla Tahtaci koye yerlesti ve koy buyudu Ittihat ve Terakki Cemiyeti nin 1915 yilinda Anadolu daki Alevi ve Tahtaci zumreleri incelemekle gorevlendirdigi Baha Sait Bey koyu ziyaret etti 1916 da Ittihat ve Terakki Cemiyeti nin yer adlarini Turkcelestirme calismasi sirasinda koyun Kuslarbayiri olan adi Tahtakuslar olarak degisti Tahtakuslar Koyu nde 1945 yilinda ilkokul insa edildi 1967 yilinda koye yol yapildi ve elektrik geldi Emekli ogretmen Alibey Kudar 1991 de Turkiye nin ilk koy muzesi olan Tahtakuslar Koyu Etnografya Galerisi ni kurdu Gorulecek yerlerTahtakuslar Mesesi koyun simgesi olan anit agactir Koyde gecmiste Samanizme inanilan donemde koy halki icin dini bir simge olan agac zamanla dini ozelligini yitirmistir Tahtakuslar Koyu Alibey Kudar Etnografya Galerisi 1991 de ziyarete acilmistir Turkiye nin ilk koy muzesi olarak bilinir Tahtakuslar Koyu dogumlu ogretmen Alibey Kudar tarafindan kurulmus 1994 yilinda UNESCO tarafindan destek odulune layik gorulmustur Sarikiz Turbesi Sarikiz efsanesine gore Kaz Dagi nda Sarikiz in oldugune inanilan yerdeki temsili mezardir 1726 metre yukseklikteki tepededir Dort yani yigma tasla cevrili ve ust kismi acik bir mekandir Cilbak Baba Turbesi Sarikiz efsanesindeki Sarikiz in babasinin temsili mezarinin bulundugu yerdir Inanisa gore Cilbak Baba nin mezari Kaz Dagi nin en yuksek yeri olan 1 774 metre rakimli Babadag zirvesindedir Ancak bu zirvede bir askeri tesis insa edilmis oldugundan temsili mezar bir miktar asagiya tasinmistir Adetler ve inanislarSarikiz turbesi Kazdagi Tahtacilari Kurban Bayrami na on gun kala ayi hilal seklinde gorduklerinde havaya silah atmaktadirlar Burada amac gurultulu bir ses cikararak ayin serbest kalmasini saglamaktir Tahtacilar olen kisiler icin olu can ifadesini kullanir oldu yerine Hakk a yurudu ya da gecindi derler Cunku inanclarina gore olen bedendir ruh yasamaya devam edecektir Olen giysileriyle hatta yatagi yorganiyla beraber gomulur Olen kisi icin agit yakilir Koyluler her yil agustos ayinin 15 inden itibaren Kaz Dagi na cikip Sarikiz in avlusu denilen mevkideki Kartalcimen Yaylasi nda kurduklari cadirlarda on gun konaklar Her ailenin cadirini nereye kuracagi bellidir Donusten onceki gun Sarikiz makaminin bulundugu zirveye cikilir Sarikiz Gunu denilen bu gunde kadinlar yerel kiyafetlerini giyerler Makama girerken esige basilmaz gonulden bir dilek gecirilir Baha Sait Bey in arastirmalarinda Sarikiz makamina cikacaklarin zirveye kirk adim kala sag taraflarina dogru yattiklari ve surunerek ciktiklari surunerek indikleri aktarilir Kaz Dagi ziyaretinde kurban kesilir Gunumuzde kurban kesmektense yanina et alip gitme adedi vardir Et mutlaka pisirilir ve sofra kurulup birlikte yenilir Etin yaninda raki yudumlanir raki ve dolu adiyla ibadetin bir parcasi olarak kabul edilir Aksam toplu ibadet icin hazirlanan alanda semah donulur Bu torene disaridan birinin katilmasi mumkun degildir Sarikiz gununun ertesi gunu Cilbak Baba mezarina gidilir Cilbak Gunu denilen o gun Cilbak Baba adina kurban kesilir meyve ve cerez dagitilir Sarikiz ziyaretleri bir hac olarak nitelendirilir ve yedi yilda bir mutlaka buraya gelerek kurban tiglamak kesmek gerekir Gunumuzde Sarikiz makamina cikamayacak olanlar daha kolay ulasilabilecek bir noktada olanKapanca Mevkii ne giderek ibadetlerini gerceklestirir Saygi gostergesi olarak Kazdaglari nda Sarikiz mevkiinde ust uste tas koyup siralayanlar ya da Sarkiz makamindaki tas yigini ustune bir tas birakanlar vardir Turbe ve yatirlar ile ve bunlarin yakinlarindaki taslar ya da agaclara caput baglama adeti vardir Baglanan bez parcasi Tanriya ulasmak icin bir arac olarak dusunulur Koy icindeki farkli noktalara yatirlarin temsilleri bulunur yaninan gecerken dua edilir Persembe aksami yatirlar ziyaret edilir mum yakilir ve yiyecek birakilir Yiyecekler gelen gecenin yemesi ve hayir duada bulunmasi icindir Kaz Dagi ndaki Sah Taslari denilen taslarin bardak buyuklugundeki bezekli taslara iliskin farkli inanislar vardir Kimileri taslarin Mekke den geldigine ve onlari ziyaret etmenin hacca gitmek kadar sevap olduguna inanir kimisi ise taslarin Taslarin Sah Ismail in bolgeyi ziyareti sirasinda yapilan cem den kaldigina inanir Kaynakca a b c d e f g h i j k l m Kizildag Feride 2020 Tahtakuslar Mahallesi nde eski Turk inanc ve uygulamalarinin izleri Ondokuz Mayis Universitesi Lisansustu Egitim Enstitusu yuksek lisans tezi Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Gumustepe Ferzan kitapcioglu 29 Ekim 2014 Edremit te turizm Turk Cografya Dergisi 30 267 297 doi 10 17211 tcd 65448 ISSN 1302 5856 Kahyaoglu Sinan Tahtakuslar Kuslarbayiri Kaz Dagi Eteklerinde Bir Tahtaci Turkmen Koyu Kafekultur Yayincilik ISBN 978 605 143 436 0 Aker Atahan 16 Kasim 2023 Kaz Daglarinin Sakli Cennetiti Tahta Kuslar Aydin Adnan Menderes Universitesi Iletisim Fakultesi Gazetecilik Bolumu Ogrenci Uygulama Haber Sitesi 5 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Haziran 2024 Saman geleneklerinin izinde Tahtakuslar Koyu Gzt 4 Nisan 2017 23 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Haziran 2024 a b Sarikiz Tepesi Babadag Tepesi Wikiloc Dunyanin rotalari 24 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Haziran 2024 Sarikiz efsanesini yasatmak icin zirvedeler NTV 17 Agustos 2010 24 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Haziran 2024