Takkeci İbrahim Ağa Külliyesi ("Arakiyeci İbrahim Ağa Külliyesi", "Takkeci İbrahim Çavuş Külliyesi), İstanbul'un Topkapı semtinde sur dışında bulunan, 16. yüzyıl sonlarında inşa edilmiş külliye.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Topkapı, Zeytinburnu, İstanbul |
Koordinatlar | 41°01′17″K 28°55′11″D / 41.02139°K 28.91972°D |
İnanç | İslam |
Açılış | 1592 (camii) |
Özellikler | |
Kubbe sayısı | 1 |
Minare sayısı | 1 |
Malzemeler | Ahşap, kesme taş, tuğla |
Yapıya adını veren Takkeci İbrahim Ağa tarafından yaptırılmış bir cami, kuyu, iki sebil, hazîre ve sıbyan mektebi olduğu düşünülen bir yapı ile 1819'da Derviş Mehmed Paşa tarafından külliyeye eklenen bir çeşmeden oluşur. 1592'de inşa edilen Takkeci İbrahim Ağa Camii, 16. yüzyıl İznik çini panoları nedeniyle dönemin önemli bir yapısıdır.
Konumu
Topkapı-Surdışı yerleşim bölgesindedir. Kuzeyde eski Davutpaşa Caddesi ile Topkapı Mezarlığı, batıda E-5 karayolu, doğuda Takkeci Camii Sokak ile çevrilidir.
Tarihçe
Yapının banisi olan Takkeci İbrahim Ağa hakkında bilgiler sınırlıdır. Arakiye yaparak geçimini sağlayan İbrahim Ağa'nın (veya İbrahim Çavuş) gördüğü bir rüya üzeriye camiyi yaptırdığı anlatılır. Bu anlatımlara göre; İbrahim Ağa gördüğü rüya üzerine kısmeti olan üç üzüm tanesini yemek üzere Bağdat'a kadar gitmiş; Topkapı surları dışındaki evinin bodrumunda üç küp altın bulunduğunu, Bağdat'ta tanıştığı birinin anlattığı rüyadan öğrenmiştir. Eve dönüp altınları bulduğu ve 1572'de camiyi yaptırmaya başladığı; caminin yapımının 20 yıl sürdüğü rivayet edilir.
Külliyenin ilk yapısı, Takkeci İbrahim Ağa Sebili'dir. 1578 tarihinde yaptırılan sebil, eski Davutpaşa Caddesi ile Takkeci Camii'nin kesiştiği köşede, Derviş Paşa Çeşmesi'nin karşısındadır. Sebilin arkasında Takkeci İbrahim Ağa ile oğlu Çavuş'un ve kime ait olduğu bilinmeyen bir mezar bulunur.
İlk sebilden 15 yıl kadar sonra cami ve cami ile birlikte ikinci sebil inşa edilmiştir. Aynı zamanda Halvetî tekkesi şeklinde kullanılan yapı, II. Mahmut devrinde tamir görmüş; 1985'te iç mekânında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından bir çalışma yapılmış, 2005 yılından esaslı bir tamir geçirmiştir.
Caminin güneydoğusunda bulunan, sıbyan mektebi olduğu düşünülen yapının ne zaman kimin tarafından yapıldığı bilinmez.
Avlunun kuzey duvarı ile doğu duvarının kesiştiği köşede yer alan Derviş Paşa Çeşmesi, külliyeye eklenen son yapıdır. 19. yüzyılda yapılmıştır.
Külliyenin vakfiyesinde cami etrafında ayrıca on beş hücrenin ve bir dershanenin varlığından söz edilir.
Hazireler
Külliyede biri cami avlusunda, diğeri sebilin arkasında olmak üzere iki hazire bulunur. Ayrıca sebilin arkasındaki hazirenin karşısında, kime ait olduğu bilinmeyen iki mezar daha vardır.
Çinileri
Bitkisel kompozisyonlu çinilerle kaplı mihrabı, renkli camlı revzenleri, mermer minberi, özgün kündekârî kapısı Takkeci İbrahim Ağa Camii önemli mimari özelliklerindendir. İç mekânındaki zengin çini bezemeleri, en başta gelen özelliğidir.
Cami, Ehli-i Hiref teşkilatına bağlı nakkaşlar tarafından oluşturulmuş çinilerle bezenmiştir. Yeşil, mavi, lacivert, beya dışıdna ilk kez Süleymaniye Camii’nde uygulanan mercan kırmızısı rengi de görülür.
Takkeci İbrahim Ağa Camii çinileri, aynı dönemde yapılan Rüstem Paşa Camii, Piyale Paşa Camii, Sokullu Mehmed Paşa Camii, İvaz Efendi Camii, Ramazan Efendi Camii, Atik Valide Camii ve Topkapı Sarayı’nda yer alan bazı çinilerle teknik, renk ve desen tasarımı açısından benzerlikler taşır.
Harimin dört cephesi süpürgeliklerden üst sıra pencere altlarına kadar çini ile kaplanmıştır. Çinilerin büyük çoğunluğu dikdörtgen bir pano oluşturacak şekilde bordürlerle çevrelenmiştir. Toplam on bir adet dikdörtgen çini pano mevcuttur. Üzüm tasvirli çini pano caminin yapımına vesile olan rüyaya atfedilir.
Zemini rumi desenli vazo içinden çıkan hatayi grubu motifler içeren simetrik iki panodan birinin çinileri eksiktir, eksik çinilerin Lizbon'daki Salazar Müzesi’nde bulunan Gülbenkyan Koleksiyonu’nda yer aldığı tespit edilmiştir.
Galeri
- Caminin ahşap kubbesi
- Cami iç mekânı
- Çini kaplı duvarlar, mihrap nişi, mermer minber
- Çini bordür
- Kuyu
Kaynakça
- ^ Koç, Şule (2019). "İstanbul Takkeci İbrahim Ağa Camii'nde yer alan çinilerin desen özellikleri". Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi.
- ^ a b c Küçükaslan, Fatma (2001). "Takkeci İbrahim Ağa Camii teknik çözümleme ve çevre yapılarıyla birlikte koruma projesi". İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü yüksek lisans tezi.
- ^ "Takkeci İbrahim Ağa Külliyesi". TDV İslâm Ansiklopedisi. 2 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Nisan 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Takkeci Ibrahim Aga Kulliyesi Arakiyeci Ibrahim Aga Kulliyesi Takkeci Ibrahim Cavus Kulliyesi Istanbul un Topkapi semtinde sur disinda bulunan 16 yuzyil sonlarinda insa edilmis kulliye Takkeci Ibrahim Aga KulliyesiTemel bilgilerKonumTopkapi Zeytinburnu IstanbulKoordinatlar41 01 17 K 28 55 11 D 41 02139 K 28 91972 D 41 02139 28 91972InancIslamAcilis1592 camii OzelliklerKubbe sayisi1Minare sayisi1MalzemelerAhsap kesme tas tugla Yapiya adini veren Takkeci Ibrahim Aga tarafindan yaptirilmis bir cami kuyu iki sebil hazire ve sibyan mektebi oldugu dusunulen bir yapi ile 1819 da Dervis Mehmed Pasa tarafindan kulliyeye eklenen bir cesmeden olusur 1592 de insa edilen Takkeci Ibrahim Aga Camii 16 yuzyil Iznik cini panolari nedeniyle donemin onemli bir yapisidir KonumuTopkapi Surdisi yerlesim bolgesindedir Kuzeyde eski Davutpasa Caddesi ile Topkapi Mezarligi batida E 5 karayolu doguda Takkeci Camii Sokak ile cevrilidir TarihceYapinin banisi olan Takkeci Ibrahim Aga hakkinda bilgiler sinirlidir Arakiye yaparak gecimini saglayan Ibrahim Aga nin veya Ibrahim Cavus gordugu bir ruya uzeriye camiyi yaptirdigi anlatilir Bu anlatimlara gore Ibrahim Aga gordugu ruya uzerine kismeti olan uc uzum tanesini yemek uzere Bagdat a kadar gitmis Topkapi surlari disindaki evinin bodrumunda uc kup altin bulundugunu Bagdat ta tanistigi birinin anlattigi ruyadan ogrenmistir Eve donup altinlari buldugu ve 1572 de camiyi yaptirmaya basladigi caminin yapiminin 20 yil surdugu rivayet edilir Kulliyenin ilk yapisi Takkeci Ibrahim Aga Sebili dir 1578 tarihinde yaptirilan sebil eski Davutpasa Caddesi ile Takkeci Camii nin kesistigi kosede Dervis Pasa Cesmesi nin karsisindadir Sebilin arkasinda Takkeci Ibrahim Aga ile oglu Cavus un ve kime ait oldugu bilinmeyen bir mezar bulunur Ilk sebilden 15 yil kadar sonra cami ve cami ile birlikte ikinci sebil insa edilmistir Ayni zamanda Halveti tekkesi seklinde kullanilan yapi II Mahmut devrinde tamir gormus 1985 te ic mekaninda Vakiflar Genel Mudurlugu tarafindan bir calisma yapilmis 2005 yilindan esasli bir tamir gecirmistir Caminin guneydogusunda bulunan sibyan mektebi oldugu dusunulen yapinin ne zaman kimin tarafindan yapildigi bilinmez Avlunun kuzey duvari ile dogu duvarinin kesistigi kosede yer alan Dervis Pasa Cesmesi kulliyeye eklenen son yapidir 19 yuzyilda yapilmistir Kulliyenin vakfiyesinde cami etrafinda ayrica on bes hucrenin ve bir dershanenin varligindan soz edilir HazirelerKulliyede biri cami avlusunda digeri sebilin arkasinda olmak uzere iki hazire bulunur Ayrica sebilin arkasindaki hazirenin karsisinda kime ait oldugu bilinmeyen iki mezar daha vardir CinileriBitkisel kompozisyonlu cinilerle kapli mihrabi renkli camli revzenleri mermer minberi ozgun kundekari kapisi Takkeci Ibrahim Aga Camii onemli mimari ozelliklerindendir Ic mekanindaki zengin cini bezemeleri en basta gelen ozelligidir Cami Ehli i Hiref teskilatina bagli nakkaslar tarafindan olusturulmus cinilerle bezenmistir Yesil mavi lacivert beya disidna ilk kez Suleymaniye Camii nde uygulanan mercan kirmizisi rengi de gorulur Takkeci Ibrahim Aga Camii cinileri ayni donemde yapilan Rustem Pasa Camii Piyale Pasa Camii Sokullu Mehmed Pasa Camii Ivaz Efendi Camii Ramazan Efendi Camii Atik Valide Camii ve Topkapi Sarayi nda yer alan bazi cinilerle teknik renk ve desen tasarimi acisindan benzerlikler tasir Harimin dort cephesi supurgeliklerden ust sira pencere altlarina kadar cini ile kaplanmistir Cinilerin buyuk cogunlugu dikdortgen bir pano olusturacak sekilde bordurlerle cevrelenmistir Toplam on bir adet dikdortgen cini pano mevcuttur Uzum tasvirli cini pano caminin yapimina vesile olan ruyaya atfedilir Zemini rumi desenli vazo icinden cikan hatayi grubu motifler iceren simetrik iki panodan birinin cinileri eksiktir eksik cinilerin Lizbon daki Salazar Muzesi nde bulunan Gulbenkyan Koleksiyonu nda yer aldigi tespit edilmistir GaleriCaminin ahsap kubbesi Cami ic mekani Cini kapli duvarlar mihrap nisi mermer minber Cini bordur KuyuKaynakca Koc Sule 2019 Istanbul Takkeci Ibrahim Aga Camii nde yer alan cinilerin desen ozellikleri Sakarya Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu yuksek lisans tezi Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link a b c Kucukaslan Fatma 2001 Takkeci Ibrahim Aga Camii teknik cozumleme ve cevre yapilariyla birlikte koruma projesi Istanbul Teknik Universitesi Fen Bilimleri Enstitusu yuksek lisans tezi Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Takkeci Ibrahim Aga Kulliyesi TDV Islam Ansiklopedisi 2 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Nisan 2024