Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Taniel Varujan veya Çubukkâryan (Osmanlıca: دانيال چوبوقکاریان, Ermenice: Դանիէլ Չպուքքարեան) (20 Nisan 1884, Çayboyu - 26 Ağustos 1915) Osmanlı Ermenisi yazar ve şair.
| Taniel Varujan | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 20 Nisan 1884 Çayboyu, Osmanlı imparatorluğu |
| Ölüm | 26 Ağustos 1915 (31 yaşında) |
| Meslek | Yazar ve şair |
| Vatandaşlık | Osmanlı Ermenisi |
| Eğitim | Gent Üniversitesi |
| Tür | Pastoral şiirler |
| Partner | Araksi Taşçıyan |
| Çocuklar | 3 |
Yaşadığı dönemin en önemli Ermeni şairlerinden birisidir. En ünlü eseri, ölümünden sonra yayımlanan "Hatsin Yerkı” (Ekmeğin Şarkısı) adlı şiir kitabıdır.
Yaşamı
Ailesi, gençlik yılları ve öğrenimi
20 Nisan 1884 tarihinde Sivas Vilayeti'nde Katlolik Ermenilerin yaşadığı Periknik köyünde (bugünkü Dörteylül) doğdu. Annesi Takuhi Bağdigyan, babası Krikor Çabukkâryan’dır. Taniel Varujan, dört çocuklu ailesinin ilk çocuğudur. Kardeşlerinin adları Vahan (d.1900), Arşag ve Bedrus’dur (d.1908).
Köyündeki ilkokulu bitirdikten sonra12 yaşında İstanbul'a giden Varujan, 1896-1898 yıllarında Venedik Mıhitarist Rahipleri’nin Beyoğlu'nun Sakızağacı semtindeki okulunda, 1908-1902 yıllarında Mıhitaryanların Kadıköy'ün Moda semtindeki yatılı okulunda eğitim gördü. Yeteneği bu okulda Mıhitarist rahipler, bilhassa okul müdürü Peder Arisdages Kaskandilyan tarafından fark edilince 1902’de Venedik’teki Murat-Rafaelyan Koleji’ne gönderildi. Venedik’te kolejin ardından Belçika’da üniversite öğrenimi gördü. 1905 yılında bir sanayi kenti olan Gent şehrindeki Gent Üniversitesi’ne yollandı. Siyaset bilimi, felsefe, sosyoloji, edebiyat ve ekonomi eğitimi aldı.
Gent şehrinde işçi sınıfının çalışma koşullarını gören Varujan, komünist hareketten etkilendi. Yüksek tahsili sırasında Fransız ve İtalyan edebiyatıyla, Flaman sanatıyla tanıştı. Yoksulluk, alın teri, emek, aşk ve yurtseverlik üstüne şiirler yazdı. Çocukluğunun geçtiği köyü ve Anadolu'nun basit köy yaşantısını da bir çok şiirine konu edinen Varujan, 20. yüzyıl başında Ermeni toplumunun umutlarını şiirlerinde dile getirdi. Üniversite yıllarında şiirleri Pazaveb, Anahid, Keğuni, Razmig, Şirag, Hayrenig gazetelerinde yayımlandı.
İlk şiir kitabı "Ürperişler" (Sarsurner), 1906’da Venedik’te; ikinci kitabı "Kırım" (Çartı) Paris’te 1908’de yayımlandı. Aynı yıl İstanbul’da "Kavmin Yüreği" (Tseğin sirdi) adlı kitabı yayımlandı. Bu eserde 19. yüzyılda Ermeni halkı üzerindeki baskılar sonucu halkın bütün ümitlerinin yok edildiğini anlattı.
Öğretmenlik yılları
1909 yılında üniversiteyi bitirip doğduğu köye döndü. Anadili dışında Fransızca, İtalyanca, Latince ve klasik Ermenice konuşan Varujan, öğrenimi sırasında diplomat olmayı düşünüyordu. Ancak yurda dönünce radikal bir karar değişikliği ile öğretmenliğe başladı. Sivas Aramyan Okulu’nda (1909-1911) ve Tokat’ta (1911-1912) öğretmenlik yaptı.
Öğrencilerinden Araksi Taşçıyan'a (d. 1892 - ö. 1967) aşık oldu. 1910 yılında, Tokat’ta evlenen çiftin üç çocuğu oldu (kızları Veronika ile oğulları Hayk ve Armen).
1912 yılından itibaren İstanbul'da yaşadı. Beyoğlu'nda bulunan Lusavoriçyan Ermeni Katolik Okulu’nun müdür olarak atandı ve bu okulda birçok öğrenci yetiştirdi.
1912’de çıkan "Pagan Şarkılar” (Hetanos yerker), hayattayken yayımlanan son kitabı oldu. Politik nitelikli şiirlerinin yer aldığı bu kitapta yer alan ve daha önce 1 Mayıs 1912 tarihinde, Azadamart gazetesinin 874. sayısında yayınlanan "1 Mayıs" şiirinin 1 Mayıs ile ilgili olarak Osmanlı coğrafyasında yayımlanan ilk şiir olduğu düşünülür.
İstanbul’a yerleştikten sonra zamanın önemli Ermeni aydınlarından oluşan geniş bir çevre edindi. 1914’te Mehyan (Tapınak) adlı edebi derginin yazı işlerinde yer aldı. Yedi sayı çıkan Mehyan, "Golgotha Çiçekleri" (Golghgotayi Dzağikner) adlı edebî topluluğun yayın organıdır.
Tutuklanması ve öldürülmesi
Taniel Varujan'ın adı, 1915’te İttihat ve Terakki hükûmetinin hazırladığı tutuklanacak Ermeni aydınlarının adını içeren 235 kişilik listede yer aldı. 24 Nisan 1915'te Elmadağ’da Yeni Nalbant Sokak’ta, Karavela Apartmanı'ndaki evinde tutuklandı ve Çankırı'ya sürgün edildi. Şiirlerinin yer aldığı deftere de el konuldu.
Bir kaç ay sonra Dâhiliye Nazırı Talat Bey, Çankırı’ya gönderilen Ermeni aydınlarının serbest bırakılıp İstanbul dışında diledikleri yere gidebilmeleri için şartlı af getirdi. Ancak bir karışıklık sonucu serbest bırakılacakların listesinde, daha önce serbest kalmış 5 kişinin ismi yer almış, halen tutuklu bulunan ve aralarında Varujan ve bir başka Ermeni şair Rupen Sevag'ın da olduğu 5 kişinin ismi ise listede yer almamıştı.
Varujan tutuklandıktan dört ay sonra şair Rupen Sevag, demirci Vahan Kahyayan, mücellit Onnik Mağazacıyan, fırıncı Artin Boğosyan ile birlikte resmi görevliler eşliğinde Çankırı’dan Ayaş’a götürülürken yolda Kürt eşkıya reisi Halo ve çetesinin saldırısına uğradı ve Tüney köyü civarında işkence edilerek öldürüldü.
Ekmeğin Şarkısı
Öldürülmeden önce yeni bir şiir kitabı üzerinde çalışan Varujan'n şiirlerinin bulunduğu defter, eşi Araksi Çubukkâryan’ın ısrarlı çabaları sonucu 1919 yılında, belli bir bedel karşılığında polisin elinden kurtarılmıştır.
Defterdeki şiirleri, 1921'de İstanbul'da "Hatsin Yerkı" (Ekmeğin Şarkısı) adıyla yayımlandı. 29 şiirin yer aldığı eser, şairin köy yaşamını konu alan şiirlerden oluşur. Kitapta son şiir olarak yer alması planlanan "Ekmeğin Şarkısı" adlı şiir ile "Un", "Ahır", "Maya", "Fırın", "Memleket Sofrası" adlı şiirler kayıptır.
Türkçesi Ohannes Şaşkal çevirisiyle 2020'de yayımlanmıştır.
Eserleri
- Sarsurner (Ürpertiler), 1906 Venedik
- Çart (Kıyım), 1908 Paris
- Drdunçk Y. Demircibaşyani (Yeğiya Demircibaşyan’ın Yakınmaları), Sivas
- Tseğin Sirdı (Kavmin Yüreği), 1908 İstanbul
- Hetanos Yerker (Putperest Şarkılar), 1912, İstanbul
- Hatsin Yerkı (Ekmeğin Şarkısı), 1921, İstanbul
Hakkında yazılanlar
- Esajanian, Levon. Anmahner Taniel Varoujan (geankue yev kortzue) (Constantinople: Berberian, 1919). 3 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Popüler kültür
Yönetmenliğini Garo Berberian’ın yaptığı Taniel (2018) adlı 20 dakikalık kısa film, şair ve yazar Varujan’ın hikâyesini anlatır.
Notlar
- ^ Çete ile ilişkisi olan Çankırı İttihat ve Terakki Fırkası’nın parti sekreteri Cemal (Oğuz) ile Çankırı askerî komutanı Yüzbaşı Nureddin, bu cinayetten sorumlu tutulup, 1919 yılında yargılanmıştır.
Kaynakça
- ^ a b c d e f Kayıran, Yücel (2 Temmuz 2020). "Taniel Varujan: Bir Osmanlı şairi - K24". T24. 17 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Nisan 2024.
- ^ a b c d "Anılar ve Taniel Varujan". HyeTert. 20 Ocak 2010. 17 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Nisan 2024.
- ^ a b c "Taniel Varujan Kimdir?". bianet.org. Erişim tarihi: 16 Nisan 2024.
- ^ a b c "Şair Taniel Varujan ve 'Ekmeğin Şarkısı' - Aras Yayıncılık". Şair Taniel Varujan ve ‘Ekmeğin Şarkısı’ - Aras Yayıncılık. 28 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Nisan 2024.
- ^ "Taniel Varujan'ın 'Bir Mayıs'ı". Agos. 5 Ocak 2020. 17 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Nisan 2024.
- ^ "Yeni yıla Antasdan". Agos. 24 Aralık 2014. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Nisan 2024.
- ^ Değirmenciyan, Sevan (Mart 2022). "Yeni Kentin Sakinleri: Şişli'de Ermeniler" (PDF). Karakutu Derneği Şehrin Hafıza Katmanları: Şişli Seminer Dizisi Konuşmaları. 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Nisan 2024.
- ^ Makriküği, Ardziv (30 Nisan 2015). "Taniel Varujan ve Anma Gecesi". Ermeni Kültürü. 17 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Nisan 2024.
- ^ Ghazarian, Gurgen Mahari ; translated by Dickran and Haig Tahta and Hasmik (2007). Burning orchards. Varujan, Daniel: (1884-1915) poet and teacher, deported and brutally tortured to death. [Cambridge, England]: Black Apollo Press. ISBN .
- ^ "Hatsin Yerkı-Ekmeğin Şarkısı". www.homerbooks.com. Erişim tarihi: 16 Nisan 2024.
- ^ Topuz, Ali Duran (Mayıs 2020). "Ekmeğin Şarkısı ya da agoslardaki kan" (PDF). Gazete Duvar Kitap Dergi. 26 Nisan 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Nisan 2024.
- ^ "Maktul Ermeni şairin "Ekmeğin Şarkısı" "Aras Yayıncılık"tan çıktı". Ermenistan Kamu Radyosu (İngilizce). 6 Mayıs 2020. 17 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Nisan 2024.
- ^ "Taniel". Imdb.com. 25 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Nisan 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Taniel Varujan veya Cubukkaryan Osmanlica دانيال چوبوقکاریان Ermenice Դանիէլ Չպուքքարեան 20 Nisan 1884 Cayboyu 26 Agustos 1915 Osmanli Ermenisi yazar ve sair Taniel VarujanDogum20 Nisan 1884 1884 04 20 Cayboyu Osmanli imparatorluguOlum26 Agustos 1915 31 yasinda MeslekYazar ve sairVatandaslikOsmanli ErmenisiEgitimGent UniversitesiTurPastoral siirlerPartnerAraksi TasciyanCocuklar3 Yasadigi donemin en onemli Ermeni sairlerinden birisidir En unlu eseri olumunden sonra yayimlanan Hatsin Yerki Ekmegin Sarkisi adli siir kitabidir YasamiAilesi genclik yillari ve ogrenimi 20 Nisan 1884 tarihinde Sivas Vilayeti nde Katlolik Ermenilerin yasadigi Periknik koyunde bugunku Dorteylul dogdu Annesi Takuhi Bagdigyan babasi Krikor Cabukkaryan dir Taniel Varujan dort cocuklu ailesinin ilk cocugudur Kardeslerinin adlari Vahan d 1900 Arsag ve Bedrus dur d 1908 Koyundeki ilkokulu bitirdikten sonra12 yasinda Istanbul a giden Varujan 1896 1898 yillarinda Venedik Mihitarist Rahipleri nin Beyoglu nun Sakizagaci semtindeki okulunda 1908 1902 yillarinda Mihitaryanlarin Kadikoy un Moda semtindeki yatili okulunda egitim gordu Yetenegi bu okulda Mihitarist rahipler bilhassa okul muduru Peder Arisdages Kaskandilyan tarafindan fark edilince 1902 de Venedik teki Murat Rafaelyan Koleji ne gonderildi Venedik te kolejin ardindan Belcika da universite ogrenimi gordu 1905 yilinda bir sanayi kenti olan Gent sehrindeki Gent Universitesi ne yollandi Siyaset bilimi felsefe sosyoloji edebiyat ve ekonomi egitimi aldi Gent sehrinde isci sinifinin calisma kosullarini goren Varujan komunist hareketten etkilendi Yuksek tahsili sirasinda Fransiz ve Italyan edebiyatiyla Flaman sanatiyla tanisti Yoksulluk alin teri emek ask ve yurtseverlik ustune siirler yazdi Cocuklugunun gectigi koyu ve Anadolu nun basit koy yasantisini da bir cok siirine konu edinen Varujan 20 yuzyil basinda Ermeni toplumunun umutlarini siirlerinde dile getirdi Universite yillarinda siirleri Pazaveb Anahid Keguni Razmig Sirag Hayrenig gazetelerinde yayimlandi Ilk siir kitabi Urperisler Sarsurner 1906 da Venedik te ikinci kitabi Kirim Carti Paris te 1908 de yayimlandi Ayni yil Istanbul da Kavmin Yuregi Tsegin sirdi adli kitabi yayimlandi Bu eserde 19 yuzyilda Ermeni halki uzerindeki baskilar sonucu halkin butun umitlerinin yok edildigini anlatti Ogretmenlik yillari Varujan ve esi Araksi 1909 yilinda universiteyi bitirip dogdugu koye dondu Anadili disinda Fransizca Italyanca Latince ve klasik Ermenice konusan Varujan ogrenimi sirasinda diplomat olmayi dusunuyordu Ancak yurda donunce radikal bir karar degisikligi ile ogretmenlige basladi Sivas Aramyan Okulu nda 1909 1911 ve Tokat ta 1911 1912 ogretmenlik yapti Ogrencilerinden Araksi Tasciyan a d 1892 o 1967 asik oldu 1910 yilinda Tokat ta evlenen ciftin uc cocugu oldu kizlari Veronika ile ogullari Hayk ve Armen 1912 yilindan itibaren Istanbul da yasadi Beyoglu nda bulunan Lusavoricyan Ermeni Katolik Okulu nun mudur olarak atandi ve bu okulda bircok ogrenci yetistirdi 1912 de cikan Pagan Sarkilar Hetanos yerker hayattayken yayimlanan son kitabi oldu Politik nitelikli siirlerinin yer aldigi bu kitapta yer alan ve daha once 1 Mayis 1912 tarihinde Azadamart gazetesinin 874 sayisinda yayinlanan 1 Mayis siirinin 1 Mayis ile ilgili olarak Osmanli cografyasinda yayimlanan ilk siir oldugu dusunulur Istanbul a yerlestikten sonra zamanin onemli Ermeni aydinlarindan olusan genis bir cevre edindi 1914 te Mehyan Tapinak adli edebi derginin yazi islerinde yer aldi Yedi sayi cikan Mehyan Golgotha Cicekleri Golghgotayi Dzagikner adli edebi toplulugun yayin organidir Tutuklanmasi ve oldurulmesi Sisli Ermeni Mezarligi ndaki Taniel Varujan Aniti Taniel Varujan in adi 1915 te Ittihat ve Terakki hukumetinin hazirladigi tutuklanacak Ermeni aydinlarinin adini iceren 235 kisilik listede yer aldi 24 Nisan 1915 te Elmadag da Yeni Nalbant Sokak ta Karavela Apartmani ndaki evinde tutuklandi ve Cankiri ya surgun edildi Siirlerinin yer aldigi deftere de el konuldu Bir kac ay sonra Dahiliye Naziri Talat Bey Cankiri ya gonderilen Ermeni aydinlarinin serbest birakilip Istanbul disinda diledikleri yere gidebilmeleri icin sartli af getirdi Ancak bir karisiklik sonucu serbest birakilacaklarin listesinde daha once serbest kalmis 5 kisinin ismi yer almis halen tutuklu bulunan ve aralarinda Varujan ve bir baska Ermeni sair Rupen Sevag in da oldugu 5 kisinin ismi ise listede yer almamisti Varujan tutuklandiktan dort ay sonra sair Rupen Sevag demirci Vahan Kahyayan mucellit Onnik Magazaciyan firinci Artin Bogosyan ile birlikte resmi gorevliler esliginde Cankiri dan Ayas a goturulurken yolda Kurt eskiya reisi Halo ve cetesinin saldirisina ugradi ve Tuney koyu civarinda iskence edilerek olduruldu Ekmegin SarkisiErivan daki Taniel Varujan bustu Oldurulmeden once yeni bir siir kitabi uzerinde calisan Varujan n siirlerinin bulundugu defter esi Araksi Cubukkaryan in israrli cabalari sonucu 1919 yilinda belli bir bedel karsiliginda polisin elinden kurtarilmistir Defterdeki siirleri 1921 de Istanbul da Hatsin Yerki Ekmegin Sarkisi adiyla yayimlandi 29 siirin yer aldigi eser sairin koy yasamini konu alan siirlerden olusur Kitapta son siir olarak yer almasi planlanan Ekmegin Sarkisi adli siir ile Un Ahir Maya Firin Memleket Sofrasi adli siirler kayiptir Turkcesi Ohannes Saskal cevirisiyle 2020 de yayimlanmistir EserleriSarsurner Urpertiler 1906 Venedik Cart Kiyim 1908 Paris Drdunck Y Demircibasyani Yegiya Demircibasyan in Yakinmalari Sivas Tsegin Sirdi Kavmin Yuregi 1908 Istanbul Hetanos Yerker Putperest Sarkilar 1912 Istanbul Hatsin Yerki Ekmegin Sarkisi 1921 IstanbulHakkinda yazilanlarEsajanian Levon Anmahner Taniel Varoujan geankue yev kortzue Constantinople Berberian 1919 3 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Populer kulturYonetmenligini Garo Berberian in yaptigi Taniel 2018 adli 20 dakikalik kisa film sair ve yazar Varujan in hikayesini anlatir Notlar Cete ile iliskisi olan Cankiri Ittihat ve Terakki Firkasi nin parti sekreteri Cemal Oguz ile Cankiri askeri komutani Yuzbasi Nureddin bu cinayetten sorumlu tutulup 1919 yilinda yargilanmistir Kaynakca a b c d e f Kayiran Yucel 2 Temmuz 2020 Taniel Varujan Bir Osmanli sairi K24 T24 17 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 a b c d Anilar ve Taniel Varujan HyeTert 20 Ocak 2010 17 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 a b c Taniel Varujan Kimdir bianet org Erisim tarihi 16 Nisan 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link a b c Sair Taniel Varujan ve Ekmegin Sarkisi Aras Yayincilik Sair Taniel Varujan ve Ekmegin Sarkisi Aras Yayincilik 28 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 Taniel Varujan in Bir Mayis i Agos 5 Ocak 2020 17 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 Yeni yila Antasdan Agos 24 Aralik 2014 19 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 Degirmenciyan Sevan Mart 2022 Yeni Kentin Sakinleri Sisli de Ermeniler PDF Karakutu Dernegi Sehrin Hafiza Katmanlari Sisli Seminer Dizisi Konusmalari 12 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 17 Nisan 2024 Makrikugi Ardziv 30 Nisan 2015 Taniel Varujan ve Anma Gecesi Ermeni Kulturu 17 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 Ghazarian Gurgen Mahari translated by Dickran and Haig Tahta and Hasmik 2007 Burning orchards Varujan Daniel 1884 1915 poet and teacher deported and brutally tortured to death Cambridge England Black Apollo Press ISBN 9781900355575 Hatsin Yerki Ekmegin Sarkisi www homerbooks com Erisim tarihi 16 Nisan 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Topuz Ali Duran Mayis 2020 Ekmegin Sarkisi ya da agoslardaki kan PDF Gazete Duvar Kitap Dergi 26 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 17 Nisan 2024 Maktul Ermeni sairin Ekmegin Sarkisi Aras Yayincilik tan cikti Ermenistan Kamu Radyosu Ingilizce 6 Mayis 2020 17 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 Taniel Imdb com 25 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024