Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Taras Hrıhorovıç Şevçenko (Ukraynaca: Тарас Григорович Шевченко) (9 Mart 1814 - 10 Mart 1861), Ukraynalı hümanist şair ve ressam. Geride bıraktığı eserleri ile modern Ukrayna dili ve edebiyatının temeli olarak gösterilir. Şevçenko Rusça eserler de vermiş ve başyapıt olarak nitelendirilebilen resimler yapmıştır.
| Taras Şevçenko | |
|---|---|
 Ivan Kramskoi, Taras Shevchenko'nun Portresi (1871), Tretyakov Galerisi, Moskova | |
| Kendi dilinde adı | Тарас Григорович Шевченко |
| Doğum | Taras Hrıhorovıç Şevçenko 9 Mart 1814 Moryntsi, Kiev Guberniyası, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 10 Mart 1861 (47 yaşında) Sankt-Peterburg, Rus İmparatorluğu |
| Defin yeri | Taras Tepesi, Kaniv, Ukrayna |
| Takma adlar | Kobzar Darmohrai, Perebendya |
| Meslek | Şair · ressam |
| Vatandaşlık |  Rus İmparatorluğu |
| Eğitim | İmparatorluk Güzel Sanatlar Akademisi |
| Etkin yılları | 1840-1861 |
| İmza |  |
Hayatı
Çocukluğu ve sanatla buluşması
Şevçenko Kiev’in Morintsi köyünde bir köle ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. 11 yaşında yetim kaldı. Köydeki diğer okuma bilenlerden okumayı öğrendi ve zaman buldukça resim yapmaya başladı. Şevçenko P. Engelhardt'ın kölesi olarak kendisine Vilnius'da (1828-1831) sonra da Petersburg'da hizmet etti.
Engelhardt onun sanatsal yeteneklerini fark etti ve onu Petersburg'da ressam V. Şiriaev’in yanına 4 yıl boyunca çırak olarak gönderdi. Orada kendisini Yevhen Grebinka ve Vasil Grihoroviç ve Rus ressam Aleksey Venetsianov gibi birçok kişi ile tanıştıran Ukraynalı sanatçı İvan Soşenko ile tanıştı. Bu insanlar vasıtasıyla, ayrıca kendisine Rus şairi Vasili Jukovski'nin portresini hediye eden ünlü ressam ve profesör Karl Briullov ile de tanıştı. Karl Briullow 5 Mayıs 1838’de Şeviçenko’nun özgürlüğünü satın aldı ve onu özgürlüğüne kavuşturdu.
İlk başarıları
Aynı yıllarda Şevçenko Karl Biriullov’un sanat Akademisi’ne kabul edilir. Bir sene sonra Sanatçıları Destekleme Derneği’de öğrenci olur. İmparatorluk Sanat akademisinde yılda bir yapılan sınavda peyzaj dalında gümüş madalya kazanır. 1840 yılında yaptığı "Köpeğe ekmek veren dilenci çocuk." adlı yağlı boya tablosu ile yine gümüş madalya kazanır.
Henüz bir köle iken yazmaya başladığı şiirler ilk olarak 1840 yılında Kobza adı altında yayınlandı. Şeviçenko’dan sonraki nesilden en çok bilinen Ukraynalı şair İvan Franko Kobzar onun anlaşılır taze, temiz, su gibi akıcı anlatımını ortaya çıkarmıştır. Onun sanatsal anlatımındaki berraklık, derinlik ve zariflik daha önce Ukrayna yazarlarında görülmemiştir.” der.
1841 yılında destansı şiiri Haydamakiy yayınlanır. Aynı yılın Eylül ayında Şevçenko Çingene Falcı adlı eseri ile 3. kez gümüş madalya ile ödüllendirilir. Oyunlar da yazan Şevçenko 1842’de Nikita Hayday adlı oyununu 1843’te de Nazar Stodolya adlı dramasını bitirir.
Sankt-Peterburg’da yaşarken Ukrayna’ya 1843, 1845 ve 1846 da olmak üzere 3 kere gelir. Orada kendi vatandaşlarının yaşadığı zor şartlar üzerinde derin bir iz bırakır.
Şevçenko orada yeni özgürlüğüne kavuşan kardeşlerini ve akrabalarını ziyaret eder. Hrebinka, Panteleymon Kuliş ve Mikailo Maksumaviç gibi Ukraynalı yazar ve entelektüellerle buluşur ve orada görkemli Repnin ailesi ile özellikle de Varvara Repnina ile arkadaş olur.
1844 yılı Çarın baskısı ve Ukrayna’nın yıkımı yüzünden acı içinde geçer. Şevçenko Anavatanının bu tarihsel ve kültürel yıkımını resimler ve bunları Ukrayna resimleri adını verdiği bir albüm içinde toplamaya karar verir.
Sürgün
1845 yılının 22 Mart’ında Sanat Akademisi Konseyi, Şevçenko’ya sanatçı unvanı vermeye karar verir. Tekrar Ukrayna’ya gider ve tarihçi Nikola Kostomarov ve diğer Saint Kiril ve Methodius Kardeşler üyeleri ile buluşur. Bu topluluk Rusya Çarlığı'nda politik reformları savunmak oluşturulan gizli bir topluluktur.
Bu faaliyetlerinden dolayı Şevçenko diğer dernek üyeleri ile beraber 5 Nisan 1847’de tutuklanır. Aslında o Bu derneğin kayıtlı üyesi değildir ancak aramalarda Düş adlı şiiri bulunur. Bu şiir İmparatorluğu eleştirmektedir ve bu yüzden sakıncalı bulunur.
Şevçenko Sankt-Peterburg’a hapishaneye gönderilir. Oradan da Rusya'nın uzak bir köşesi olan Orenburg’a tek başına sürgüne gönderilir.
Sürgünde sürekli baskı altındadır, yazması ve resim yazması yasaktır. 1857’de çıkan af ile sürgünden dönse de St. Petersburg’a girmesine izin yoktur. Nijni Novgorod’a gönderilir. Mayıs 1859’da Ukrayna’ya gitmek için izin alır. Pekariv Köyü’ne yakın bir yerden arsa alıp oraya yerleşmeye niyetlenir. Haziran ayında bazı sözleri yüzünden tekrar tutuklanır ancak tekrar salınır ama St. Petersburg’a geri gönderilir.
Ölümü
Şevçenko son yıllarını şiir yazarak, resim yaparak, gravür sanatı ile uğraşarak ve eski çalışmalarını düzenleyerek geçirmiştir. Sürgündeki zor yıllarından sonra hastalanarak St. Petersburg’da 10 Mart 1861’de ölür. İlk olarak bedeni St. Petersburg’da Smolensk Mezarlığı'nda defnedilir. Ama Şevçenko’nun Vasiyetim (Zapovit) şiirindeki isteği üzere cesedi arkadaşları tarafından trenle Moskova’ya oradan da at vagonunda anavatanına getirilir ve 8 Mayıs’da Dinyeper kıyısındaki Kaniv yakınlarında Çerneçka Horo'da (Keşişler Tepesi) tekrar defnedilir. Mezarının üzerine atılan topraklar bir tepeceği andırır. Mezarı şu an Kaniv Müzesi'nin sınırları içindedir.
Aşkta ve hayatta sürekli yaşadığı talihsiz ve acılı hayatında belki en çok istediği şey olan köleliğin kaldırılması, onun ölümünden sadece 7 gün sonra gerçekleşti. Ancak uğruna savaştığı o günleri göremedi. Kendisi ve Eserleri Ukraynalılar tarafından çok sevilmiş ve Ukrayna edebiyatında tarifsiz bir etki yaratmıştır.
Etkiler
Taras Şeviçenko Ukrayna’nın dünya edebiyatında da yer alabilen en önemli şairidir. Eserleri Modern Ukrayna Edebiyatı’na temel olmuştur. Onun şiirleri Ukrayna’nın ulusal bilincinin gelişmesinde büyük katkı yapmıştır. Ve onun etkisi birçok yerde, edebiyatta, entelektüel yaşamda, geleneksel yaşam hala hissedilmektedir.
Romantizm akımından etkilenen Şeviçenko yaşamını çevreleyen sorunlar ve bunlara ilişkin fikirlerle, geçmişi anlayıp geleceği görebilen güçlü bir vizyonla kendi tarzını oluşturmuştu.
Anıt ve heykeller
Şevçenko’nun heykellerine Ukrayna’nın her bölgesinde rastlamak mümkündür. Özellikle Kaniy’de ve Kiev’de daha yoğun biçimde hissedilir. Ayrıca Kiev Ulusal Üniversitesinin adı 1939 yılında Şevçenko Üniversitesi olarak değiştirilmiştir. Eski Sovyet Cumhuriyetleri'nde de çok sayıda heykelini bulmak mümkündür. Ayrıca Amerika ve Kanada’da heykelleri vardır. Ayrıca Paris’te Saint-Germain-des-Prés bölgesinde adı bir meydana verilmiştir.
Kanada’da Manitoba bölgesinde orijinal ismi Şevşenko olan şehrin isimi daha sonra Vita olarak değiştirilmiştir. Ancak hala kendi adına açılan K-12 kodlu okul durmaktadır. Şevçenkonun büstü giriş kapısının hemen önündedir.
Ukrayna’nın Harkiv şehrinde de Şevçenko Parkı ve içinde de şairin heykeli vardır. Kazakistan’ın Aktav şehrine de 1964'te şairin adı verilmişti. Ancak 1992’de Kazakistan’ın bağımsızlığından sonra şehrin ismi değiştirilmiştir.
Azerbaycan'ın Bakü şehrinde yer alan Şevçenko Parkı'nda şairin heykeli vardır. Zakatala şehrinde ise şairin anıtı bulunmaktadır.
Özbekistan'ın başkenti Taşkent'teki bir caddeye adı verilmiştir.
Türkiye'nin Antalya kentinde yer alan Ukrayna Kültür Parkı girişinde Şevçenko'nun bir rölyef anıtı bulunmaktadır.
Ve son olarak Dniproda Şevçenko Parkı ve Parkın Dnipro nehri üzerindeki adasında Şevçenko'nun çok büyük bir heykeli bulunmaktadır.
Kaynakça
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Taras Şevçenko ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Taras Şevçenko Müzesi, Kanada 16 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ukrayna ansiklopedisinde detaylı biyografisi 13 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sky.kr.ua'da Taras Şevçenko
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Taras Hrihorovic Sevcenko Ukraynaca Taras Grigorovich Shevchenko 9 Mart 1814 10 Mart 1861 Ukraynali humanist sair ve ressam Geride biraktigi eserleri ile modern Ukrayna dili ve edebiyatinin temeli olarak gosterilir Sevcenko Rusca eserler de vermis ve basyapit olarak nitelendirilebilen resimler yapmistir Taras SevcenkoIvan Kramskoi Taras Shevchenko nun Portresi 1871 Tretyakov Galerisi MoskovaKendi dilinde adiTaras Grigorovich ShevchenkoDogumTaras Hrihorovic Sevcenko 9 Mart 1814 1814 03 09 Moryntsi Kiev Guberniyasi Rus ImparatorluguOlum10 Mart 1861 47 yasinda Sankt Peterburg Rus ImparatorluguDefin yeriTaras Tepesi Kaniv UkraynaTakma adlarKobzar Darmohrai PerebendyaMeslekSair ressamVatandaslik Rus ImparatorluguEgitimImparatorluk Guzel Sanatlar AkademisiEtkin yillari1840 1861ImzaHayatiCocuklugu ve sanatla bulusmasi Sevcenko Kiev in Morintsi koyunde bir kole ailesinin cocugu olarak dunyaya geldi 11 yasinda yetim kaldi Koydeki diger okuma bilenlerden okumayi ogrendi ve zaman buldukca resim yapmaya basladi Sevcenko P Engelhardt in kolesi olarak kendisine Vilnius da 1828 1831 sonra da Petersburg da hizmet etti Engelhardt onun sanatsal yeteneklerini fark etti ve onu Petersburg da ressam V Siriaev in yanina 4 yil boyunca cirak olarak gonderdi Orada kendisini Yevhen Grebinka ve Vasil Grihorovic ve Rus ressam Aleksey Venetsianov gibi bircok kisi ile tanistiran Ukraynali sanatci Ivan Sosenko ile tanisti Bu insanlar vasitasiyla ayrica kendisine Rus sairi Vasili Jukovski nin portresini hediye eden unlu ressam ve profesor Karl Briullov ile de tanisti Karl Briullow 5 Mayis 1838 de Sevicenko nun ozgurlugunu satin aldi ve onu ozgurlugune kavusturdu Ilk basarilari Ayni yillarda Sevcenko Karl Biriullov un sanat Akademisi ne kabul edilir Bir sene sonra Sanatcilari Destekleme Dernegi de ogrenci olur Imparatorluk Sanat akademisinde yilda bir yapilan sinavda peyzaj dalinda gumus madalya kazanir 1840 yilinda yaptigi Kopege ekmek veren dilenci cocuk adli yagli boya tablosu ile yine gumus madalya kazanir Sevcenko nun Cingene Falci adli yagli boya tablosu Henuz bir kole iken yazmaya basladigi siirler ilk olarak 1840 yilinda Kobza adi altinda yayinlandi Sevicenko dan sonraki nesilden en cok bilinen Ukraynali sair Ivan Franko Kobzar onun anlasilir taze temiz su gibi akici anlatimini ortaya cikarmistir Onun sanatsal anlatimindaki berraklik derinlik ve zariflik daha once Ukrayna yazarlarinda gorulmemistir der 1841 yilinda destansi siiri Haydamakiy yayinlanir Ayni yilin Eylul ayinda Sevcenko Cingene Falci adli eseri ile 3 kez gumus madalya ile odullendirilir Oyunlar da yazan Sevcenko 1842 de Nikita Hayday adli oyununu 1843 te de Nazar Stodolya adli dramasini bitirir Sankt Peterburg da yasarken Ukrayna ya 1843 1845 ve 1846 da olmak uzere 3 kere gelir Orada kendi vatandaslarinin yasadigi zor sartlar uzerinde derin bir iz birakir Sevcenko orada yeni ozgurlugune kavusan kardeslerini ve akrabalarini ziyaret eder Hrebinka Panteleymon Kulis ve Mikailo Maksumavic gibi Ukraynali yazar ve entelektuellerle bulusur ve orada gorkemli Repnin ailesi ile ozellikle de Varvara Repnina ile arkadas olur 1844 yili Carin baskisi ve Ukrayna nin yikimi yuzunden aci icinde gecer Sevcenko Anavataninin bu tarihsel ve kulturel yikimini resimler ve bunlari Ukrayna resimleri adini verdigi bir album icinde toplamaya karar verir Surgun 1845 yilinin 22 Mart inda Sanat Akademisi Konseyi Sevcenko ya sanatci unvani vermeye karar verir Tekrar Ukrayna ya gider ve tarihci Nikola Kostomarov ve diger Saint Kiril ve Methodius Kardesler uyeleri ile bulusur Bu topluluk Rusya Carligi nda politik reformlari savunmak olusturulan gizli bir topluluktur Bu faaliyetlerinden dolayi Sevcenko diger dernek uyeleri ile beraber 5 Nisan 1847 de tutuklanir Aslinda o Bu dernegin kayitli uyesi degildir ancak aramalarda Dus adli siiri bulunur Bu siir Imparatorlugu elestirmektedir ve bu yuzden sakincali bulunur Sevcenko Sankt Peterburg a hapishaneye gonderilir Oradan da Rusya nin uzak bir kosesi olan Orenburg a tek basina surgune gonderilir Surgunde surekli baski altindadir yazmasi ve resim yazmasi yasaktir 1857 de cikan af ile surgunden donse de St Petersburg a girmesine izin yoktur Nijni Novgorod a gonderilir Mayis 1859 da Ukrayna ya gitmek icin izin alir Pekariv Koyu ne yakin bir yerden arsa alip oraya yerlesmeye niyetlenir Haziran ayinda bazi sozleri yuzunden tekrar tutuklanir ancak tekrar salinir ama St Petersburg a geri gonderilir Olumu Sevcenko son yillarini siir yazarak resim yaparak gravur sanati ile ugrasarak ve eski calismalarini duzenleyerek gecirmistir Surgundeki zor yillarindan sonra hastalanarak St Petersburg da 10 Mart 1861 de olur Ilk olarak bedeni St Petersburg da Smolensk Mezarligi nda defnedilir Ama Sevcenko nun Vasiyetim Zapovit siirindeki istegi uzere cesedi arkadaslari tarafindan trenle Moskova ya oradan da at vagonunda anavatanina getirilir ve 8 Mayis da Dinyeper kiyisindaki Kaniv yakinlarinda Cernecka Horo da Kesisler Tepesi tekrar defnedilir Mezarinin uzerine atilan topraklar bir tepecegi andirir Mezari su an Kaniv Muzesi nin sinirlari icindedir Askta ve hayatta surekli yasadigi talihsiz ve acili hayatinda belki en cok istedigi sey olan koleligin kaldirilmasi onun olumunden sadece 7 gun sonra gerceklesti Ancak ugruna savastigi o gunleri goremedi Kendisi ve Eserleri Ukraynalilar tarafindan cok sevilmis ve Ukrayna edebiyatinda tarifsiz bir etki yaratmistir EtkilerTaras Sevicenko Ukrayna nin dunya edebiyatinda da yer alabilen en onemli sairidir Eserleri Modern Ukrayna Edebiyati na temel olmustur Onun siirleri Ukrayna nin ulusal bilincinin gelismesinde buyuk katki yapmistir Ve onun etkisi bircok yerde edebiyatta entelektuel yasamda geleneksel yasam hala hissedilmektedir Romantizm akimindan etkilenen Sevicenko yasamini cevreleyen sorunlar ve bunlara iliskin fikirlerle gecmisi anlayip gelecegi gorebilen guclu bir vizyonla kendi tarzini olusturmustu Anit ve heykellerWashington da bulunan Taras Sevcenko Heykeli Sevcenko nun heykellerine Ukrayna nin her bolgesinde rastlamak mumkundur Ozellikle Kaniy de ve Kiev de daha yogun bicimde hissedilir Ayrica Kiev Ulusal Universitesinin adi 1939 yilinda Sevcenko Universitesi olarak degistirilmistir Eski Sovyet Cumhuriyetleri nde de cok sayida heykelini bulmak mumkundur Ayrica Amerika ve Kanada da heykelleri vardir Ayrica Paris te Saint Germain des Pres bolgesinde adi bir meydana verilmistir Kanada da Manitoba bolgesinde orijinal ismi Sevsenko olan sehrin isimi daha sonra Vita olarak degistirilmistir Ancak hala kendi adina acilan K 12 kodlu okul durmaktadir Sevcenkonun bustu giris kapisinin hemen onundedir Ukrayna nin Harkiv sehrinde de Sevcenko Parki ve icinde de sairin heykeli vardir Kazakistan in Aktav sehrine de 1964 te sairin adi verilmisti Ancak 1992 de Kazakistan in bagimsizligindan sonra sehrin ismi degistirilmistir Azerbaycan in Baku sehrinde yer alan Sevcenko Parki nda sairin heykeli vardir Zakatala sehrinde ise sairin aniti bulunmaktadir Ozbekistan in baskenti Taskent teki bir caddeye adi verilmistir Turkiye nin Antalya kentinde yer alan Ukrayna Kultur Parki girisinde Sevcenko nun bir rolyef aniti bulunmaktadir Ve son olarak Dniproda Sevcenko Parki ve Parkin Dnipro nehri uzerindeki adasinda Sevcenko nun cok buyuk bir heykeli bulunmaktadir Kaynakca Katcanovski Ivan 2013 Historical dictionary of Ukraine 2 bas Lanham Md Rowman amp Littlefield Publishers ISBN 978 0810878457 n a n a 2006 Benezit Dictionary of Artists Paris Fransa Editions Grund ISBN 978 2700030709 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Taras Sevcenko ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Taras Sevcenko Muzesi Kanada 16 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ukrayna ansiklopedisinde detayli biyografisi 13 Kasim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sky kr ua da Taras Sevcenko