Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tariş Olayları, İzmir'de TARİŞ'e bağlı fabrikalarda silah ve patlayıcı madde bulunduğuna dair haberler üzerine 22 Ocak 1980'de TARİŞ'in 5 ünitesinde arama yapan polislere ateş açılması sonucu başlayan olaylar.
| Tariş Olayları | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
Olayların gelişimi
İzmir'de TARİŞ'e bağlı fabrikalarda silah ve patlayıcı madde bulunduğuna dair haberler üzerine TARİŞ Genel Müdürü'nün isteği ile 22 Ocak 1980'de TARİŞ'in 5 ünitesinde arama yapan polislere ateş açılmasıyla başlayan olaylar sonunda 50 kadar işçi ve polis yaralandı. 600 dolayınca TARİŞ işçisi gözaltına alındı.
Ertesi gün İzmir'de bir grup öğrenci, TARİŞ'te yaşananları protesto etmek amacıyla gösterilere başladı. Gösteriyi önlemek isteyen polislerle öğrenciler arasında çatışma çıktı. Olayların başladığı gün 200 öğrenci gözaltına alındı. Öğrencilerin ateş açmasıyla başlayan karşılıklı ateş sonucu çok sayıda yaralanan oldu. Öğrenciler, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesini işgal ettiler ve İzmir-Ankara yolunu bir süreliğine trafiğe kapattılar.
İzmir'in Balçova ve Narlıdere belediyelerinin işçileri de TARİŞ'te yaşananları protestoya başladı.
İstanbul'da bir grup, TARİŞ ve Ege Üniversitesi olaylarını protesto için Karagümrük Karakolu'nu basarak 5 polisle 5 bekçiyi karakolun nezarethanesine hapsetti.
8 Şubat günü iplik fabrikasında işçilerle polis arasında çatışma çıktı, 2'si polis 10 kişi yaralandı.
10 Şubat günü TARİŞ'te otomatik silahlı kişiler, polise ateş açtılar. Olaylar daha da büyüdü. Göstericilerden 500'e yakını gözaltına alındı.
11 Şubat günü İzmir Adalet Partisi İl Merkezi basılarak bombalandı. Çiğli Havaalanı yolu, barikatlarla göstericiler tarafından kapatıldı. Ancak 3 saat sonra açılabildi.
İplik fabrikasındaki işgal olayı devam etti. Bütün işçiler fabrikanın içinde kaldı. Demir kapılar kapatıldı. Fabrika duvarlarının etrafına pamuk balyaları dizildi, üzerine gaz ve benzin döküldü. Tezgâhlar, iplik dokuma makara ve iğleri tahrip edildi. Sonradan toplam zararın 80 milyon civarında olduğu söylenecekti.
14 Şubat günü mekanize askerî birlikler olaylara müdahale etti, fabrikayı boşalttı.
20 Şubat'ta üretim jandarma gözetiminde başlatıldı. Aramalarda suçlamaları doğrulayan kanıt elde edilemedi.
Değerlendirmeler
Muhalefet lideri Bülent Ecevit, Başbakan Süleyman Demirel'i eleştirdi:
"TARİŞ'ten tedhişçilerin temizlenmesini biz de istiyoruz. Ama Hükûmetin amacı; TARİŞ'i sağcı militanlara terk etmek, TARİŞ'in ekonomik gücünü çıkar çevrelerine teslim etmektir."
17 Şubat 1980 günü yapılan Sıkıyönetim Koordinasyon Toplantısı'nda Emniyet Genel Müdürü Turan Şener, şöyle konuştu:
"TARİŞ'teki militanların sürekli olarak işçi ve işvereni huzursuz etmesi üzerine 22 Ocak 1980 tarihinde bir arama yapılmış ve bu aramayı bahane ederek DİSK başta olmak üzere Ege Üniversitesi öğrencileri dâhil bütün sol kuruluşlar, bu ilimizde, 'işçi kıyımına karşı bir eylem birliği kampanyası' başlatmışlardır. İzmir'in cadde ve sokaklarına bir göz attığımızda bu kuruluşların ne yapmak istedikleri viografta görülen sloganlardan açıkça anlaşılmaktadır. İşte sloganlar:
- TARİŞ'te faşistlere iş yok
- TARİŞ faşistlere mezar olacak
- Faşist polis elini TARİŞ'ten çek
- Yiğit TARİŞ işçileri oligarşiye karşı devrimciler şiddetle direniyorlar, direnecekler
- TARİŞ'te faşistlere yer yok, genel grev için birleştik
- TARİŞ'in hesabını soracağız
- Sıkıyönetiminizi de yıkacağız
Güvenlik kuvvetleri TARİŞ'in boşalmasını sağlarken aşırı sol militanlar; Çiğli, Altındağ ve Gültepe semtlerinde eylemlerini sürdürerek halkı olayların içine sokmak istemişlerdir. Bilhassa Gültepe Belediye Başkanı Aydın Erten tarafından organize edilen olaylarda yine Belediye Başkanı tarafından Doğu ve Güneydoğu bölgelerinden getirilip buraya iskan edilen kişiler kolluk kuvvetlerine silahlı mukavemette bulunmuşlar ve olaylar sırasında 'Bağımsız Kürdistan!' sloganları atılmış, Belediyeye ait hoparlörlerle bu sloganlar tekrarlanmıştır. Hâlen İzmir'de güvenlik kuvvetlerince bu bölgeleri temizleme operasyonları devam ettirilmektedir."
Başbakan Süleyman Demirel de toplantıda şöyle konuştu:
"... TARİŞ fabrikasını işgal etmiş bulunan işçiler, 'Ne yapıyorsunuz burada?' diyen devlet güvenlik kuvvetleri üstüne uzun menzilli silahlarla ateş ederek cevap vermişlerdir."
İlgili film ve belgeseller
- Unutturulanlar-4 (Tariş Çimentepe Gültepe Direnişleri) (2007)
- Dostluk ve Dayanışma Vakfı, Tariş, Çimentepe, Gültepe Direnişi Belgeseli (2008)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Cumhuriyet Gazetesi. 23 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Cumhuriyet Gazetesi. 23 Ocak 1980. 23 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2022.
- ^ Orhan Apaydın (21 Şubat 1980). . Cumhuriyet Gazetesi. 15 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2022.
- ^ . Cumhuriyet Gazetesi. 24 Ocak 1980. 15 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2022.
- ^ Kenan Evren, Kenan Evren'in Anıları 1, 1990.
- ^ . Cumhuriyet Gazetesi. 20 Şubat 1980. 15 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Taris Olaylari Izmir de TARIS e bagli fabrikalarda silah ve patlayici madde bulunduguna dair haberler uzerine 22 Ocak 1980 de TARIS in 5 unitesinde arama yapan polislere ates acilmasi sonucu baslayan olaylar Taris OlaylariTarih Ocak Subat 1980Yer Izmir TurkiyeYontem Grev Sokak barikatlari Silahli catismalarSonuc Kolluk kuvvetleri tarafindan bastirildi Taraflar TARIS iscileri Iscilere destek veren universite ogrencileri Devrimci Yol Devrimci Sol Kurtulus Hareketi TARIS yonetimi Emniyet Genel Mudurlugune bagli polis birlikleri Jandarma birlikleriSayi Olaylara 11 bin isci katildi 3000 isci isten cikarildi Yuzlerce isci yaralandi Binden fazla isci gozaltina alindi Cok sayida asker yaralandi Kayiplar3 polis oldu Olaylarin gelisimiIzmir de TARIS e bagli fabrikalarda silah ve patlayici madde bulunduguna dair haberler uzerine TARIS Genel Muduru nun istegi ile 22 Ocak 1980 de TARIS in 5 unitesinde arama yapan polislere ates acilmasiyla baslayan olaylar sonunda 50 kadar isci ve polis yaralandi 600 dolayinca TARIS iscisi gozaltina alindi Ertesi gun Izmir de bir grup ogrenci TARIS te yasananlari protesto etmek amaciyla gosterilere basladi Gosteriyi onlemek isteyen polislerle ogrenciler arasinda catisma cikti Olaylarin basladigi gun 200 ogrenci gozaltina alindi Ogrencilerin ates acmasiyla baslayan karsilikli ates sonucu cok sayida yaralanan oldu Ogrenciler Ege Universitesi Tip Fakultesini isgal ettiler ve Izmir Ankara yolunu bir sureligine trafige kapattilar Izmir in Balcova ve Narlidere belediyelerinin iscileri de TARIS te yasananlari protestoya basladi Istanbul da bir grup TARIS ve Ege Universitesi olaylarini protesto icin Karagumruk Karakolu nu basarak 5 polisle 5 bekciyi karakolun nezarethanesine hapsetti 8 Subat gunu iplik fabrikasinda iscilerle polis arasinda catisma cikti 2 si polis 10 kisi yaralandi 10 Subat gunu TARIS te otomatik silahli kisiler polise ates actilar Olaylar daha da buyudu Gostericilerden 500 e yakini gozaltina alindi 11 Subat gunu Izmir Adalet Partisi Il Merkezi basilarak bombalandi Cigli Havaalani yolu barikatlarla gostericiler tarafindan kapatildi Ancak 3 saat sonra acilabildi Iplik fabrikasindaki isgal olayi devam etti Butun isciler fabrikanin icinde kaldi Demir kapilar kapatildi Fabrika duvarlarinin etrafina pamuk balyalari dizildi uzerine gaz ve benzin dokuldu Tezgahlar iplik dokuma makara ve igleri tahrip edildi Sonradan toplam zararin 80 milyon civarinda oldugu soylenecekti 14 Subat gunu mekanize askeri birlikler olaylara mudahale etti fabrikayi bosaltti 20 Subat ta uretim jandarma gozetiminde baslatildi Aramalarda suclamalari dogrulayan kanit elde edilemedi DegerlendirmelerMuhalefet lideri Bulent Ecevit Basbakan Suleyman Demirel i elestirdi TARIS ten tedhiscilerin temizlenmesini biz de istiyoruz Ama Hukumetin amaci TARIS i sagci militanlara terk etmek TARIS in ekonomik gucunu cikar cevrelerine teslim etmektir 17 Subat 1980 gunu yapilan Sikiyonetim Koordinasyon Toplantisi nda Emniyet Genel Muduru Turan Sener soyle konustu TARIS teki militanlarin surekli olarak isci ve isvereni huzursuz etmesi uzerine 22 Ocak 1980 tarihinde bir arama yapilmis ve bu aramayi bahane ederek DISK basta olmak uzere Ege Universitesi ogrencileri dahil butun sol kuruluslar bu ilimizde isci kiyimina karsi bir eylem birligi kampanyasi baslatmislardir Izmir in cadde ve sokaklarina bir goz attigimizda bu kuruluslarin ne yapmak istedikleri viografta gorulen sloganlardan acikca anlasilmaktadir Iste sloganlar TARIS te fasistlere is yok TARIS fasistlere mezar olacak Fasist polis elini TARIS ten cek Yigit TARIS iscileri oligarsiye karsi devrimciler siddetle direniyorlar direnecekler TARIS te fasistlere yer yok genel grev icin birlestik TARIS in hesabini soracagiz Sikiyonetiminizi de yikacagiz Guvenlik kuvvetleri TARIS in bosalmasini saglarken asiri sol militanlar Cigli Altindag ve Gultepe semtlerinde eylemlerini surdurerek halki olaylarin icine sokmak istemislerdir Bilhassa Gultepe Belediye Baskani Aydin Erten tarafindan organize edilen olaylarda yine Belediye Baskani tarafindan Dogu ve Guneydogu bolgelerinden getirilip buraya iskan edilen kisiler kolluk kuvvetlerine silahli mukavemette bulunmuslar ve olaylar sirasinda Bagimsiz Kurdistan sloganlari atilmis Belediyeye ait hoparlorlerle bu sloganlar tekrarlanmistir Halen Izmir de guvenlik kuvvetlerince bu bolgeleri temizleme operasyonlari devam ettirilmektedir Basbakan Suleyman Demirel de toplantida soyle konustu TARIS fabrikasini isgal etmis bulunan isciler Ne yapiyorsunuz burada diyen devlet guvenlik kuvvetleri ustune uzun menzilli silahlarla ates ederek cevap vermislerdir Ilgili film ve belgesellerUnutturulanlar 4 Taris Cimentepe Gultepe Direnisleri 2007 Dostluk ve Dayanisma Vakfi Taris Cimentepe Gultepe Direnisi Belgeseli 2008 Ayrica bakinizYeni Celtek Olayi Turkiye de 12 Eylul 1980 Darbesi ne Giden Surec 1979 12 Eylul 1980 Kaynakca Cumhuriyet Gazetesi 23 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Cumhuriyet Gazetesi 23 Ocak 1980 23 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Eylul 2022 Orhan Apaydin 21 Subat 1980 Cumhuriyet Gazetesi 15 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Eylul 2022 Cumhuriyet Gazetesi 24 Ocak 1980 15 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Eylul 2022 Kenan Evren Kenan Evren in Anilari 1 1990 Cumhuriyet Gazetesi 20 Subat 1980 15 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Eylul 2022