Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tekerlek ya da teker; daire veya çember şeklinde, bir eksen etrafında dönen ve çoğunlukla taşımacılıkta kullanılan araç. Yekpare, çok parçalı veya merkezden dışarıya parmaklıklı yapıda olabilir.
Çalışma prensibi basit bir şekilde bir dingil ile birlikte yaptığı dönme hareketi sayesinde sürtünme kuvvetini yenmek olarak tanımlanabilir. Tekerleğin bir yüzey üzerinde dönme hareketini yapabilmesi için, mutlaka yer çekimine ya da yüzeye temasını sağlayacak bir başka dış kuvvete maruz kalması gerekir.
Tarihçe
Tekerlek fikri ilk olarak, muhtemelen, yan yana yatırılmış ağaç gövdeleri üzerine konulan nesnelerin itilerek hareket ettirilmesinden ortaya çıkmıştır. Bilinen en eski tekerlek, birbirine tahta mıhlarla iliştirilmiş yan yana üç kalasın yontularak yuvarlaklaştırılması yöntemiyle üretilmiştir. Tekerlek ile ilgili en eski kayıt ise, MÖ 3.500 yıllarına ait, tekerlekli bir kızağı resmeden Sümer (Uruk) piktogramıdır. Döner masa ile çömlek üretimine de aynı tarihlerde yine Mezopotamya'da rastlanır.
Bir çember ve çemberi merkeze bağlayan parmaklıklardan oluşmuş tekerleklere ise ilk olarak MÖ 2000'li yıllarda Anadolu'daki atlı savaş arabalarında rastlanır. MÖ 1400-1200'lü yıllarda Anadolu'da demirciliğin ortaya çıkmasıyla demir çağı başlamış, zamanla demir bir çemberin ısıtılarak yağlı bir dingil çevresinde dönen bir yüksük üzerine geçirilmesi ve soğutularak sabitlenmesi yöntemi bulunmuştur. Bu yöntem daha verimli ve daha uzun ömürlü tekerleklerin üretilmesine olanak sağlamıştır.
Tahta tekerlerin dayanıklılığını artırmak için zamanla dış çeperleri yüzük şeklinde demir bir yastıkla kaplanmaya başladı. Bu tür demir veya çelik yastıklara tren tekerlerinde de rastlanır.
18. yüzyılda kauçuk Avrupa'ya ulaştı ve lastik kaplı tekerlerin üretimine imkân sağladı. Havasız lastik yastıklı tekerler ilk olarak 1881'de Londra'da taksilerde kullanılmaya başlandı. Havalı (pnömatik) lastikli tekerler 1845 yılında icat edilmiş olmasına rağmen bisikletin yaygınlaşmasına kadar -yaklaşık yarım yüzyıl- popüler olmadı. 1888'de İskoç veteriner John Boyd Dunlop havalı bisiklet tekerinin patentini aldı.
İlk havalı tekerlerde havalı bir lastik tüp ile bunu çevreleyen ayrı bir koruyucu katman bulunuyordu. 1950'lerde üst üste geçirilmiş katmanlardan oluşan tek parça halindeki (tüpsüz) havalı lastik tekerler kullanılmaya başlandı.
Resim galerisi
-
![image]()
Parmaklıklı bir at arabası tekeri
Kaynakça
- ^ a b c d e "wheel." 10 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Britannica.com. Erişim: 1 Ocak 2015
- ^ "metallurgy." 18 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Britannica.com. Erişim: 18 Şubat 2015
- ^ a b c d "tire." 20 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Britannica.com. Erişim: 19 Şubat 2015.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tekerlek ya da teker daire veya cember seklinde bir eksen etrafinda donen ve cogunlukla tasimacilikta kullanilan arac Yekpare cok parcali veya merkezden disariya parmaklikli yapida olabilir Harrietvill Victoria Avustralya daki tarih parkinda yer alan kutuk tasimada kullanilmis tarihi bir arabaya ait tekerlek Calisma prensibi basit bir sekilde bir dingil ile birlikte yaptigi donme hareketi sayesinde surtunme kuvvetini yenmek olarak tanimlanabilir Tekerlegin bir yuzey uzerinde donme hareketini yapabilmesi icin mutlaka yer cekimine ya da yuzeye temasini saglayacak bir baska dis kuvvete maruz kalmasi gerekir TarihceTekerlek fikri ilk olarak muhtemelen yan yana yatirilmis agac govdeleri uzerine konulan nesnelerin itilerek hareket ettirilmesinden ortaya cikmistir Bilinen en eski tekerlek birbirine tahta mihlarla ilistirilmis yan yana uc kalasin yontularak yuvarlaklastirilmasi yontemiyle uretilmistir Tekerlek ile ilgili en eski kayit ise MO 3 500 yillarina ait tekerlekli bir kizagi resmeden Sumer Uruk piktogramidir Doner masa ile comlek uretimine de ayni tarihlerde yine Mezopotamya da rastlanir Bir cember ve cemberi merkeze baglayan parmakliklardan olusmus tekerleklere ise ilk olarak MO 2000 li yillarda Anadolu daki atli savas arabalarinda rastlanir MO 1400 1200 lu yillarda Anadolu da demirciligin ortaya cikmasiyla demir cagi baslamis zamanla demir bir cemberin isitilarak yagli bir dingil cevresinde donen bir yuksuk uzerine gecirilmesi ve sogutularak sabitlenmesi yontemi bulunmustur Bu yontem daha verimli ve daha uzun omurlu tekerleklerin uretilmesine olanak saglamistir Tahta tekerlerin dayanikliligini artirmak icin zamanla dis ceperleri yuzuk seklinde demir bir yastikla kaplanmaya basladi Bu tur demir veya celik yastiklara tren tekerlerinde de rastlanir 18 yuzyilda kaucuk Avrupa ya ulasti ve lastik kapli tekerlerin uretimine imkan sagladi Havasiz lastik yastikli tekerler ilk olarak 1881 de Londra da taksilerde kullanilmaya baslandi Havali pnomatik lastikli tekerler 1845 yilinda icat edilmis olmasina ragmen bisikletin yayginlasmasina kadar yaklasik yarim yuzyil populer olmadi 1888 de Iskoc veteriner John Boyd Dunlop havali bisiklet tekerinin patentini aldi Ilk havali tekerlerde havali bir lastik tup ile bunu cevreleyen ayri bir koruyucu katman bulunuyordu 1950 lerde ust uste gecirilmis katmanlardan olusan tek parca halindeki tupsuz havali lastik tekerler kullanilmaya baslandi Resim galerisiParmaklikli bir at arabasi tekeriKaynakca a b c d e wheel 10 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Britannica com Erisim 1 Ocak 2015 metallurgy 18 Subat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Britannica com Erisim 18 Subat 2015 a b c d tire 20 Subat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Britannica com Erisim 19 Subat 2015 Ayrica bakinizOtomobil lastigi