Büyük Teoderik Latince: Flāvius Theodericus; Yunanca: Θευδέριχος, Theuderikhos; Eski İngilizce: Þēodrīc; Eski Norsça: Þjōðrēkr, Þīðrēkr; (d. 454 – ö. 30 Ağustos 526), Teoderik, 471-493 döneminde Doğu Roma'ya tabi Germen Ostrogotlar kavminin kralı ve 493 - 526 döneminde İtalya'da Ostrogotlar Krallığı kralı.Vizigotlar'ın Kral naibi ve Doğu Roma İmparatorluğu genel valisi olarak isimlendirilir. Onun Gotça ismi Þiudareiks, "İnsanlar-kral" ya da "insanların kralı" olarak çevrilir.
Büyük Teoderik | |||||
---|---|---|---|---|---|
Teoderik adına bastırılmış sikke | |||||
Ostrogotlar Kralı | |||||
Hüküm süresi | 471-526 | ||||
Önce gelen | Odoacer (İtalya kralı olarak) | ||||
Sonra gelen | Athalarik | ||||
Doğum | 454 | ||||
Ölüm | 30 Ağustos 526 | ||||
Defin | 30 Ağustos 526 Ravenna | ||||
Eş(ler)i | Audofleda | ||||
Çocuk(lar)ı | Amalasuintha | ||||
| |||||
Hanedan | Amal | ||||
Babası | Theodemi | ||||
Annesi | Ereleuva | ||||
Dini | Ariusçuluk |
Konstantinopolis'te Eğitimi
Teoderik daha küçük yaşta iken Kuzey Balkanlara feodartii olarak yerleştirilmiş olan Ostrogotlar kavminin kralı 'in oğludur. Diplomatik rehine olarak Konstantinopolis'te Bizans sarayından gönderilmiş ve orada bir Bizans yüksek seviyeli soylusu gibi yetiştirilmiştir.
472'den beri Doğu Roma için devamlı büyük tehlike arz ediyordu. İmparator Zeno Ostrogotların Konstantinopolis üzerine yürümelerini engel olmak için yüksek yıllık tazminat sağlamakla birlikte ona patrici olma şerefi, Magister Militum rütbesi ve hatta Roma konsülü unvanı vermişti.
Ostrogotlar Kavmi kralı
481'de Ostrogotlar kavmine ölen eski kral Teomdemir'in yerine oğlu Teodorik seçildi. "Büyük Teodorik" olarak da anılmaya başlandı. İlk iş olarak kavmine oturacak ve gelişecek bir arazi ve ülke aramaya başladı ve Balkan yarımadasında Doğu Roma İmparatorluğu için çok büyük tehlike kaynağı olduğu anlaşıldı.
Ostrogotlar Krallığı'nı kurması
487'de Bizans İmparatoru Zeno bu tehlikeyi önlemek için uygun bir tedbir buldu. Barbar Germen kavmi olan Herulilerin lideri Odoacer, İtalya'da Batı Roma İmparatoru Romulus Augustus'u 476 yılında tahttan indirip Batı Roma İmparatorluğu'nu yıkıp, kendine İtalya Kralı unvanı alarak İtalya'nın tümünü yönetmeye başlamıştı. Bu kendini tüm Roma İmparatoru olarak gören Doğu Roma İmparatoru Zeno'yu tedirgin etmekteydi. 488'de Büyük Teodorik bir Bizanslı elçi olarak bir diplomatik heyet ile tarafından İtalya'ya gönderildi. Bu diplomatik heyetin amacı İtalya'da kendine İtalya Kralı unvanı verip İtalya'nın tümünü yöneten bir Odoacer'e gözdağı vermek ve onun bu görevden ayrılıp İtalya'nın yönetimini esas yönetim hakkı olan Doğu Roma İmparatorluğu'na terk etmesini istemekti.
Beklendiği gibi Odoacer bu teklifi kabul etmedi ve İmparator Zeno böylece Ostrogot Kralı olan Teodorik'i Odoacer ile savaşıp İtalya'yı almasını; bu bölgeye Ostrogotların göç etmesini ve Bizansa tabi olacak yeni bir Ostrogot Krallığı kurmaya teşvik etti. Teodorik 488'de bu hedefe erişmek için bir askeri kampanyaya başladı. Ostrogotlar önce Gepid kavmini mağlup edip Panonya'yı istila ettiler ve Padanıya'ya girdiler. Ostrogot ordusu Julian Alplerini geçip İtalya'ya girdi. 28 Ağustos 490'da ile Odoacer'in İtalya ordusuna karşı 'nde galip geldi. Odoacer Verona'ya kaçtı; oranın surlarını pekiştirip savunma mevzileri yaptırdı. Fakat Ostrogotlar ordusu surlar önüne geldiğinde, şehir kalesine kapanacağına, kale önüne çıkıp Ostrogotlar ordusuya bir meydan muharebesi yapmayı tercih etti. 30 Eylül 490'da 'ne girişti ve bunda da Odoacer mağlup oldu. Odoacer başkenti Ravenna'ya kaçtı. Teodorik Ostrogot ordusu ile kuzey İtalya yürüdü ve Mediolanum (Milano) ve Pavia'yi eline geçirdi. Mediolanum'da Odoacer'in İtalya ordusunun büyük bir kısmı komutanları general Tufa tarafından Teodorik'e teslim edildi. Tufa'ya inanan Teodorik teslim olan Tufa komutasında en iyi askerî birliklerini Revanna üzerine gönderdi. Fakat Tufa tam bu şehir önünde iken yine taraf değiştirdi ve emrine verilmiş en iyi Ostrogotlar birliklerine saldırıp onları saf dışı bıraktı. Teodorik elindeki Ostrogot birlikleri ile (Pavia)'a sığındı. Odoacer ise Ravenna'dan çıkıp Teodorik'i Ticnium'da kuşattı.
Teoderik ve Odoacer böylece birbirleri ile savaşmaktayken Germen asıllı Barbar Germen kavimlerden olan "Burgundililer" kuzey-batı İtalya'da bulunan ve savunmasız kalan 'ya akın yaparak bu arazileri tahrip edip, büyük ganimet topladılar ve resmen Romalı vatandaşı olan birçok kişiyi köle olarak esaret altına aldılar.
Ağustos 490'da Vizigot Kralı II. Alarik tarihte pek nadir görülecek şekilde Ticinumda muhasara altında bulunan Ostrogotlar Kralı Teodorik'e askeri yardım birlikleri gönderdi. Bu kenti kuşatan Odoaker bunun üzerine kuşatmayı bırakmak zorunda kaldı. Teodorik ve Ostrogotlar ordusu Ticimnum'dan çıkıp Odoacer ordusu peşine düştü. İki ordu 11 Ağustos 490'da 'ne giriştiler. Bu muharebede de Teoderik galip geldi ve Odoaker Ravenna'ya çekildi. Onu takip eden Teodorik ve Ostrogotlar ordusu Revanna'yı kuşatma altına aldı. Fakat Ravenna etrafında bataklıklar ve göller bulunan ve bu nedenle ikmal ve tedariki nispeten kolaylıkla sağlanan çok korunaklı bir savunma mevkii idi. Kuşatma uzadıkça uzadı ve üç yıl kadar sürdü. Ancak 2 Şubat 493'da Ravenna Piskoposu'nun aracılığı ile iki taraf birlikte müzakerelere girip bir barış antlaşması imzaladılar. İtalya Teoderik'in Ostrogot Kralığı ve Odoaker'in İtalya Krallığı arasında ikiye bölündü ve Ravenna her iki kısmın da başkenti olacaktı.
15 Mart 493'te her iki tarafta barışı kutlamak için "Ad Laurentum" sarayında bir ziyafete gittiler. Bu ziyafet sırasında yemekler yendikten sonra şerefe kadehler kaldırıldığı zaman Toeodorik kılıcını çekip Odoaker'in boğazına saplayıp onu şahsen katletti. Aynı gün Teoderik'in verdiği emirler üzerine kan gövdeyi götüren büyük bir katliam uyguladılar. Ostrogot ordusu Ravenna'da bulunan tüm Odoaker ordusu askerlerini teker teker arayıp öldürdü. Odoaker'in karısı, kardeşi ve diğer akrabaları da öldürüldü.
İtalya'da Ostrogotlar Krallığı hükümdarlığı
Üç yıl süren savaştan sonra 100.000-200.000 kadar Ostrogot İtalya'ya göç ettirildi. Ravenna başkentli yeni Ostrogot Krallığı'nı kuruldu. Teoderik'in Ostrogot Krallığı İtalya, Sicilya, Dalmaçya ve İtalya'nın kuzeyindeki bazı arazilerde iyice yerleşmiş oldu. Teodorik Ostrogot Krallığı tebaları üzerinde tam hükmü olmakla beraber hukuken Roma vatandaşlığı taşıyan İtalyanlar için Konstantinopolis'te bulunan Doğu Roma İmparatoru'nun naibi olarak hükûmet etmekte idi. Teoderik gerçekte tüm İtalya üzerinde mutlak hükümdar olmakla beraber hayatının sonuna kadar hukuki olarak Roma vatandaşlarına karşı hukuken bir "naiplik" görevi olduğunu devamlı ilan etmekten vazgeçmedi. Böylece Teoderik hukuken aynı topraklar üzerinde yaşayan değişik hukuki statülü, değişik hukuklu, değişik dili olan, Hristiyanlığın iki ayrı mezhebinden olan iki değişik halk kütlesi üzerinde değişik iki hukuki statü ile hüküm sürdü. Bu iki değişik statülü halk arasında nikâh huküne yasaktı. Teoderik aynı zamanda Toulouse şehrinde başkentleri olarak Galya (Fransa) ve İberik Yarımadası'nın üzerinde hükümdarlık yapan Vizigotlar Krallığı'nın da Teodeorik'in damadı olan kral II. Alarik'in ölümüyle onun yerine Vizigot Kralı ilan edilen Teoderik'ik torunu için Teoderik naiplik görevini taşıyıp hukuken bu arazileri de yönetimi altında idi.
Teoderik hükûmetinin son yıllarında Franklar ve Burgundililer krallıkları ile yakın müttefiklik kurmak için bir seri diplomatik evlenmeler organize etti. Teoderik böylece tüm Germen kavminden halklar üzerinde bir tek güç olmak istemekteydi. Onun bu hedefi ona gayet önemli diplomatik güçler kazandıracak diye Bizans imparatorluğu tarafından endişe ile karşılanmaya başlandı. Bizans imparatoru, Franklar kralı olan I. Clovis ile müttefiklik görüşmelerine başladı. Bu görüşmelerden ortaya çıkan ittifak Teoderik öldükten sonra Ostrogotların İtalya'da yenilip oradan atılmalarına ufak da olsa bir etki yapmıştır.
Büyük Teorderik'in erkek çocuğu olmamıştı. Kızı Amalasuintha idi. Kızını İberyalı (modern İspanya) bir Vizigotlar Prensi olan Eutharic Cilliga (Latince: Flavius Eutharicus Cillica) ile evlendirmişti. Eutharric Teoderik'e benzer olarak Konstantiopolis'te eğitim görmüştü ve Doğu Roma İmparatorluğu için de Konsül rütbesi ve İmparator I. Justin ile birlikte ""Silahlar Kardeşi" (filius per arma) unvanını taşımaktaydı. Büyük Teoderik Eutharic'i önce eski Ostrogot kraliyet hanedanı olan "Amali" hanedanının bir üyesi olarak kabul etti. Ama Eutharic daha Teoderik yaşamakta iken 522'de öldü. Bunun üzerine Büyük Teoderik kızının yeni doğmuş erkek çocuğu olan Athalrik'i kendine varis olarak ve Ostrogot Krallığı'nın veliahtı olarak seçti.
Kaynakça
- ^ Grun, Bernard (1991) [1946]. The Timetable of History (New Third Revised Edition bas.). New York: Simon & Schuster. ss. 30-31. ISBN .
- ^ Langer, William Leonard (1968). "İtalya, 489–554". An Encyclopedia of World History. George G. Harrap and Co. s. 159. 11 Ocak 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mart 2013.
Thiudareiks (ruler of the people)
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Teoderik ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Wolfram, Herwig (2001) Die Goten, Munih: 4. Auflage (Almanca)
- Bury, J. B. (1923) History of the Later Roman Empire [1]2 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (İngilizce)
Resmî unvanlar | ||
---|---|---|
Önce gelen: Odoacer Hanedansız İtalya Kralı | Ostrogotlar Kralı 471–526 | Sonra gelen: Athalarik |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buyuk Teoderik Latince Flavius Theodericus Yunanca 8eyderixos Theuderikhos Eski Ingilizce THeodric Eski Norsca THjōdrekr THidrekr d 454 o 30 Agustos 526 Teoderik 471 493 doneminde Dogu Roma ya tabi Germen Ostrogotlar kavminin krali ve 493 526 doneminde Italya da Ostrogotlar Kralligi krali Vizigotlar in Kral naibi ve Dogu Roma Imparatorlugu genel valisi olarak isimlendirilir Onun Gotca ismi THiudareiks Insanlar kral ya da insanlarin krali olarak cevrilir Buyuk TeoderikTeoderik adina bastirilmis sikkeOstrogotlar KraliHukum suresi471 526Once gelenOdoacer Italya krali olarak Sonra gelenAthalarikDogum454Olum30 Agustos 526Defin30 Agustos 526 RavennaEs ler iAudofledaCocuk lar iAmalasuinthaTam adiTHiudareiksHanedanAmalBabasiTheodemiAnnesiEreleuvaDiniAriusculukRavenna da Buyuk Teoderik MozelesiKonstantinopolis te EgitimiTeoderik daha kucuk yasta iken Kuzey Balkanlara feodartii olarak yerlestirilmis olan Ostrogotlar kavminin krali in ogludur Diplomatik rehine olarak Konstantinopolis te Bizans sarayindan gonderilmis ve orada bir Bizans yuksek seviyeli soylusu gibi yetistirilmistir 472 den beri Dogu Roma icin devamli buyuk tehlike arz ediyordu Imparator Zeno Ostrogotlarin Konstantinopolis uzerine yurumelerini engel olmak icin yuksek yillik tazminat saglamakla birlikte ona patrici olma serefi Magister Militum rutbesi ve hatta Roma konsulu unvani vermisti Ostrogotlar Kavmi krali481 de Ostrogotlar kavmine olen eski kral Teomdemir in yerine oglu Teodorik secildi Buyuk Teodorik olarak da anilmaya baslandi Ilk is olarak kavmine oturacak ve gelisecek bir arazi ve ulke aramaya basladi ve Balkan yarimadasinda Dogu Roma Imparatorlugu icin cok buyuk tehlike kaynagi oldugu anlasildi Ostrogotlar Kralligi ni kurmasi487 de Bizans Imparatoru Zeno bu tehlikeyi onlemek icin uygun bir tedbir buldu Barbar Germen kavmi olan Herulilerin lideri Odoacer Italya da Bati Roma Imparatoru Romulus Augustus u 476 yilinda tahttan indirip Bati Roma Imparatorlugu nu yikip kendine Italya Krali unvani alarak Italya nin tumunu yonetmeye baslamisti Bu kendini tum Roma Imparatoru olarak goren Dogu Roma Imparatoru Zeno yu tedirgin etmekteydi 488 de Buyuk Teodorik bir Bizansli elci olarak bir diplomatik heyet ile tarafindan Italya ya gonderildi Bu diplomatik heyetin amaci Italya da kendine Italya Krali unvani verip Italya nin tumunu yoneten bir Odoacer e gozdagi vermek ve onun bu gorevden ayrilip Italya nin yonetimini esas yonetim hakki olan Dogu Roma Imparatorlugu na terk etmesini istemekti Beklendigi gibi Odoacer bu teklifi kabul etmedi ve Imparator Zeno boylece Ostrogot Krali olan Teodorik i Odoacer ile savasip Italya yi almasini bu bolgeye Ostrogotlarin goc etmesini ve Bizansa tabi olacak yeni bir Ostrogot Kralligi kurmaya tesvik etti Teodorik 488 de bu hedefe erismek icin bir askeri kampanyaya basladi Ostrogotlar once Gepid kavmini maglup edip Panonya yi istila ettiler ve Padaniya ya girdiler Ostrogot ordusu Julian Alplerini gecip Italya ya girdi 28 Agustos 490 da ile Odoacer in Italya ordusuna karsi nde galip geldi Odoacer Verona ya kacti oranin surlarini pekistirip savunma mevzileri yaptirdi Fakat Ostrogotlar ordusu surlar onune geldiginde sehir kalesine kapanacagina kale onune cikip Ostrogotlar ordusuya bir meydan muharebesi yapmayi tercih etti 30 Eylul 490 da ne giristi ve bunda da Odoacer maglup oldu Odoacer baskenti Ravenna ya kacti Teodorik Ostrogot ordusu ile kuzey Italya yurudu ve Mediolanum Milano ve Pavia yi eline gecirdi Mediolanum da Odoacer in Italya ordusunun buyuk bir kismi komutanlari general Tufa tarafindan Teodorik e teslim edildi Tufa ya inanan Teodorik teslim olan Tufa komutasinda en iyi askeri birliklerini Revanna uzerine gonderdi Fakat Tufa tam bu sehir onunde iken yine taraf degistirdi ve emrine verilmis en iyi Ostrogotlar birliklerine saldirip onlari saf disi birakti Teodorik elindeki Ostrogot birlikleri ile Pavia a sigindi Odoacer ise Ravenna dan cikip Teodorik i Ticnium da kusatti Teoderik ve Odoacer boylece birbirleri ile savasmaktayken Germen asilli Barbar Germen kavimlerden olan Burgundililer kuzey bati Italya da bulunan ve savunmasiz kalan ya akin yaparak bu arazileri tahrip edip buyuk ganimet topladilar ve resmen Romali vatandasi olan bircok kisiyi kole olarak esaret altina aldilar Agustos 490 da Vizigot Krali II Alarik tarihte pek nadir gorulecek sekilde Ticinumda muhasara altinda bulunan Ostrogotlar Krali Teodorik e askeri yardim birlikleri gonderdi Bu kenti kusatan Odoaker bunun uzerine kusatmayi birakmak zorunda kaldi Teodorik ve Ostrogotlar ordusu Ticimnum dan cikip Odoacer ordusu pesine dustu Iki ordu 11 Agustos 490 da ne giristiler Bu muharebede de Teoderik galip geldi ve Odoaker Ravenna ya cekildi Onu takip eden Teodorik ve Ostrogotlar ordusu Revanna yi kusatma altina aldi Fakat Ravenna etrafinda batakliklar ve goller bulunan ve bu nedenle ikmal ve tedariki nispeten kolaylikla saglanan cok korunakli bir savunma mevkii idi Kusatma uzadikca uzadi ve uc yil kadar surdu Ancak 2 Subat 493 da Ravenna Piskoposu nun araciligi ile iki taraf birlikte muzakerelere girip bir baris antlasmasi imzaladilar Italya Teoderik in Ostrogot Kraligi ve Odoaker in Italya Kralligi arasinda ikiye bolundu ve Ravenna her iki kismin da baskenti olacakti 15 Mart 493 te her iki tarafta barisi kutlamak icin Ad Laurentum sarayinda bir ziyafete gittiler Bu ziyafet sirasinda yemekler yendikten sonra serefe kadehler kaldirildigi zaman Toeodorik kilicini cekip Odoaker in bogazina saplayip onu sahsen katletti Ayni gun Teoderik in verdigi emirler uzerine kan govdeyi goturen buyuk bir katliam uyguladilar Ostrogot ordusu Ravenna da bulunan tum Odoaker ordusu askerlerini teker teker arayip oldurdu Odoaker in karisi kardesi ve diger akrabalari da olduruldu Italya da Ostrogotlar Kralligi hukumdarligiUc yil suren savastan sonra 100 000 200 000 kadar Ostrogot Italya ya goc ettirildi Ravenna baskentli yeni Ostrogot Kralligi ni kuruldu Teoderik in Ostrogot Kralligi Italya Sicilya Dalmacya ve Italya nin kuzeyindeki bazi arazilerde iyice yerlesmis oldu Teodorik Ostrogot Kralligi tebalari uzerinde tam hukmu olmakla beraber hukuken Roma vatandasligi tasiyan Italyanlar icin Konstantinopolis te bulunan Dogu Roma Imparatoru nun naibi olarak hukumet etmekte idi Teoderik gercekte tum Italya uzerinde mutlak hukumdar olmakla beraber hayatinin sonuna kadar hukuki olarak Roma vatandaslarina karsi hukuken bir naiplik gorevi oldugunu devamli ilan etmekten vazgecmedi Boylece Teoderik hukuken ayni topraklar uzerinde yasayan degisik hukuki statulu degisik hukuklu degisik dili olan Hristiyanligin iki ayri mezhebinden olan iki degisik halk kutlesi uzerinde degisik iki hukuki statu ile hukum surdu Bu iki degisik statulu halk arasinda nikah hukune yasakti Teoderik ayni zamanda Toulouse sehrinde baskentleri olarak Galya Fransa ve Iberik Yarimadasi nin uzerinde hukumdarlik yapan Vizigotlar Kralligi nin da Teodeorik in damadi olan kral II Alarik in olumuyle onun yerine Vizigot Krali ilan edilen Teoderik ik torunu icin Teoderik naiplik gorevini tasiyip hukuken bu arazileri de yonetimi altinda idi Teoderik hukumetinin son yillarinda Franklar ve Burgundililer kralliklari ile yakin muttefiklik kurmak icin bir seri diplomatik evlenmeler organize etti Teoderik boylece tum Germen kavminden halklar uzerinde bir tek guc olmak istemekteydi Onun bu hedefi ona gayet onemli diplomatik gucler kazandiracak diye Bizans imparatorlugu tarafindan endise ile karsilanmaya baslandi Bizans imparatoru Franklar krali olan I Clovis ile muttefiklik gorusmelerine basladi Bu gorusmelerden ortaya cikan ittifak Teoderik oldukten sonra Ostrogotlarin Italya da yenilip oradan atilmalarina ufak da olsa bir etki yapmistir Buyuk Teorderik in erkek cocugu olmamisti Kizi Amalasuintha idi Kizini Iberyali modern Ispanya bir Vizigotlar Prensi olan Eutharic Cilliga Latince Flavius Eutharicus Cillica ile evlendirmisti Eutharric Teoderik e benzer olarak Konstantiopolis te egitim gormustu ve Dogu Roma Imparatorlugu icin de Konsul rutbesi ve Imparator I Justin ile birlikte Silahlar Kardesi filius per arma unvanini tasimaktaydi Buyuk Teoderik Eutharic i once eski Ostrogot kraliyet hanedani olan Amali hanedaninin bir uyesi olarak kabul etti Ama Eutharic daha Teoderik yasamakta iken 522 de oldu Bunun uzerine Buyuk Teoderik kizinin yeni dogmus erkek cocugu olan Athalrik i kendine varis olarak ve Ostrogot Kralligi nin veliahti olarak secti Kaynakca Grun Bernard 1991 1946 The Timetable of History New Third Revised Edition bas New York Simon amp Schuster ss 30 31 ISBN 0 671 74271 X KB1 bakim Fazladan yazi link Langer William Leonard 1968 Italya 489 554 An Encyclopedia of World History George G Harrap and Co s 159 11 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mart 2013 Thiudareiks ruler of the people Dis baglantilarWikimedia Commons ta Teoderik ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Wolfram Herwig 2001 Die Goten Munih 4 Auflage Almanca Bury J B 1923 History of the Later Roman Empire 1 2 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Resmi unvanlarOnce gelen Odoacer Hanedansiz Italya Krali Ostrogotlar Krali 471 526 Sonra gelen Athalarik