Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Babıâli Tercüme Odası, 19. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde başta diplomatik ilişkiler olmak üzere yabancı dil bilgisi gerektiren her durumda Avrupa dillerinden çevirilerin sorumluluğunu üstlenmek üzere Müslüman tercümanların eğitildiği ve görev yaptıkları kurum.
1821'de kurulan Tercüme Odası, 1836'de Hariciye Nezareti’nin bir bürosu haline dönüşerek varlığını imparatorluğun yıkılışına kadar sürdürmüştür.
Osmanlı imparatorluğunda tercümanlık görevi 1821 yılına kadar Fenerli Rum Divan-ı Hümâyun tercümanları tarafından yürütülmekteydi. Divan-ı Rum tercümanlarının 1821 Yunan İsyanı'nda taraf olmaları üzerine Babıâli Tercüme Odası kurulmuştur.
Babıâli Tercüme Odası’nın ilk tercümanı, Yahya Naci Efendi'dir. Başlangıçta 3-4 kişilik kadroya sahip rutin bir devlet dairesi olan Tercüme Odası, devlet diplomatik faaliyetlerinin artması ile gittikçe büyüyerek 1888’de 75 personelli bir kurum haline gelmiştir. Başlıca görevi olan diplomatik çevirileri yapmanın yanı sıra, gümrük, pasaport, maarif, telgrafçılık gibi Fransızca bilgisi gerektiren her durumda görev yapmıştır.
İç ve dış siyasette etkili reformcu bürokratların yetişmesine zemin hazırlayan bu kurum, Tanzimat'ın bazı reformcu devlet adamları ve aydınlarının (örneğin Âli Paşa, Fuat Paşa, Ahmet Vefik Paşa, Namık Kemal) yetiştiği yerdir
Tarihçe
Tercüme Odası’nın Kuruluşu
Osmanlı imparatorluğunda tercümanlık görevi 1821 yılına kadar Fenerli Rum Divan-ı Humayun tercümanları tarafından yürütülmekteydi. Divan-ı Hümayun Tercümanları zaman devlet sırlarını sattıkları gerekçesiyle idam edilmişlerdir. Son olarak 1821 Yunan isyanı devam ederken Divan-ı Hümayun Tercümanı Kostaki Morozi'nin isyancılarla işbirliği yaptığı ortaya çıktı ve idam edildi. Bu idamdan sonra Osmanlı Devleti'nin diplomatik yazışmaları gerçekleştirebilmesi için Fenerli Rum’lardan olmayan bir tercüman arandı. Mühendishane hocası Yahya Naci Efendi tercüme işinde kısa bir süre denendiyse de diplomatik Fransızca bilgisine sahip olmadığından deneme başarılı olmadı. Tercümanlığa vekaleten İstavraki Bey adlı Rum memur atanırken Yahya Naci Efendi birkaç yetenekli memura Fransızca ve Rumca öğretmekle görevlendirildi. Yahya Naci Efendi'nin tercüman yetiştirmek üzere ders vermeye başlaması ile 23 Nisan 1821'de Tercüme Odası kurulmuş oldu.
İstavraki Bey, yaklaşık bir sene sonra Bolu'ya sürülmüş, yerine Yahya Naci Efendi atanmıştır. Yahya Naci'nin yerine Babıâli'de lisan öğretmenliği görevi ise bir Ermeni olan Zenob'a verildi.
Yahya Naci'nin 1824'te ölümü üzerine Mühendishane hocalarından Hoca İshak Efendi tercümanlığa getirildi; bu görevi beş yıl sürdürdü.
1829’da Tercüme Odası bünyesindeki Lisan Odası kapatıldı, öğretmen Zenob sürgüne gönderildi. İshak Efendi de görevden alınarak yerine damadı yamak Halil Esrar Efendi atandı (Hoca İshak Efendi Mühendishane’ye baş hoca olarak geri dönmüş ve Türkiye’de modern bilimlere öncülük etmiştir).
Tercüme Odası’nın büyümesi
Başlangıçta üç personelli bir daire olan Tercüme Odası, 1830'lardan itibaren büyüdü ve önem kazandı. Bu dönemde (Mısır Meselesi) ve Hünkâr İskelesi Antlaşması nedeniyle diplomatik meseleler imparatorluk için hayati önem kazanmıştı. Bu durum, Tercüme Odası’nın prestijinin yükselmesini sağladı. Kadrosu genişletilen Oda’ya önce Mehmet Emin Âli, Safvet ve Nedim Efendilerin daha sonra Fuad ve Ahmet Vefik Efendi’lerin alınmasıyla gelecek yıllarda imparatorluğa yön verecek bürokratlar Tercüme Odası’ndan yetişmiş oldu.
Halil Esrar Efendi'nin ölümü üzerine 1835'te Tercüme Odası'nın başına Tecelli Efendi geldi. Bu dönemde Oda'nın görevleri arasında imparatorluğun ilk resmi gazetesi olan Takvim-i Vekayi'nin Fransızcaya çevrilmesi de eklendi. 1837'de Ali Efendi, Tecelli Efendi'nin yerine Divan-ı Humayun tercümanı oldu.
Tanzimat döneminde İngiliz James Redhouse ve Fransız Geroges Sardou gibi yabancılar da Tercüme Odası'nda öğretmenlik yaptı. 1841'de Tercüme Odası'nın kadrosu 39 kişiye erişti
Tercüme Odası, en önemli değişimleri 1856'da geçirdi. Diplomatik yazışmalar ile ilgili olarak Tercüme Odası'na bağlı "Tahrirat-ı Ecnebiye Odasıé açıldı. Kırım Savaşı nedeniyle İngilizce evrakların Hariciye Nezareti'ne gelmesi üzerine Tercüme Odası'nda İngilizce tercüme de yapılmaya başlandı.
Tercüme Odası, 1871'de Hariciye Nezareti'nin bir bürosu haline getirildi
Tercüme Odası’nın dile etkisi
Tercüme Odası Tanzimat Devri'nde Türk dilini ve düşüncesin etkileyen bir okul haline geldi. Tercüme Odası tercümanlarının çevirileri soruncu Türkçe, teknik sözcükler dışında da Batı dünyasının deyimi ve sözcüklerini almaya başladı, Fransızca sözcük kullanmak moda oldu; “nation, liberte, civilization” gibi sözcükler aynen alındı. Tercüme Odası yabancı dilden yapılan tercümelerle dilde yeni bir üslubun da geliştiricisi oldu. Osmanlıcadaki uzun başlangıç cümleleri, dualar, övgüler, çift sözcükler giderek bırakıldı; sanat yapma düşüncesiyle yazılan süslü nesrin yerini, düşünceye öncelik veren, kısa cümlelerden oluşan sade, yalın anlatımlar aldı.[]
Kaynakça
- ^ a b c Balci, Sezai. "Osmanlı Devleti'nde Tercümanlık ve Babıâli Tercüme Odası". Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara, 2006. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2020.
- ^ a b c d Bilim, Cahit. "Tercüme Odası" (PDF). OTAM(Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi), Sayı 1, Yıl 1990. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Nisan 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Babiali Tercume Odasi 19 yuzyilda Osmanli Devleti nde basta diplomatik iliskiler olmak uzere yabanci dil bilgisi gerektiren her durumda Avrupa dillerinden cevirilerin sorumlulugunu ustlenmek uzere Musluman tercumanlarin egitildigi ve gorev yaptiklari kurum 1821 de kurulan Tercume Odasi 1836 de Hariciye Nezareti nin bir burosu haline donuserek varligini imparatorlugun yikilisina kadar surdurmustur Osmanli imparatorlugunda tercumanlik gorevi 1821 yilina kadar Fenerli Rum Divan i Humayun tercumanlari tarafindan yurutulmekteydi Divan i Rum tercumanlarinin 1821 Yunan Isyani nda taraf olmalari uzerine Babiali Tercume Odasi kurulmustur Babiali Tercume Odasi nin ilk tercumani Yahya Naci Efendi dir Baslangicta 3 4 kisilik kadroya sahip rutin bir devlet dairesi olan Tercume Odasi devlet diplomatik faaliyetlerinin artmasi ile gittikce buyuyerek 1888 de 75 personelli bir kurum haline gelmistir Baslica gorevi olan diplomatik cevirileri yapmanin yani sira gumruk pasaport maarif telgrafcilik gibi Fransizca bilgisi gerektiren her durumda gorev yapmistir Ic ve dis siyasette etkili reformcu burokratlarin yetismesine zemin hazirlayan bu kurum Tanzimat in bazi reformcu devlet adamlari ve aydinlarinin ornegin Ali Pasa Fuat Pasa Ahmet Vefik Pasa Namik Kemal yetistigi yerdirTarihceTercume Odasi nin Kurulusu Osmanli imparatorlugunda tercumanlik gorevi 1821 yilina kadar Fenerli Rum Divan i Humayun tercumanlari tarafindan yurutulmekteydi Divan i Humayun Tercumanlari zaman devlet sirlarini sattiklari gerekcesiyle idam edilmislerdir Son olarak 1821 Yunan isyani devam ederken Divan i Humayun Tercumani Kostaki Morozi nin isyancilarla isbirligi yaptigi ortaya cikti ve idam edildi Bu idamdan sonra Osmanli Devleti nin diplomatik yazismalari gerceklestirebilmesi icin Fenerli Rum lardan olmayan bir tercuman arandi Muhendishane hocasi Yahya Naci Efendi tercume isinde kisa bir sure denendiyse de diplomatik Fransizca bilgisine sahip olmadigindan deneme basarili olmadi Tercumanliga vekaleten Istavraki Bey adli Rum memur atanirken Yahya Naci Efendi birkac yetenekli memura Fransizca ve Rumca ogretmekle gorevlendirildi Yahya Naci Efendi nin tercuman yetistirmek uzere ders vermeye baslamasi ile 23 Nisan 1821 de Tercume Odasi kurulmus oldu Istavraki Bey yaklasik bir sene sonra Bolu ya surulmus yerine Yahya Naci Efendi atanmistir Yahya Naci nin yerine Babiali de lisan ogretmenligi gorevi ise bir Ermeni olan Zenob a verildi Yahya Naci nin 1824 te olumu uzerine Muhendishane hocalarindan Hoca Ishak Efendi tercumanliga getirildi bu gorevi bes yil surdurdu 1829 da Tercume Odasi bunyesindeki Lisan Odasi kapatildi ogretmen Zenob surgune gonderildi Ishak Efendi de gorevden alinarak yerine damadi yamak Halil Esrar Efendi atandi Hoca Ishak Efendi Muhendishane ye bas hoca olarak geri donmus ve Turkiye de modern bilimlere onculuk etmistir Tercume Odasi nin buyumesi Baslangicta uc personelli bir daire olan Tercume Odasi 1830 lardan itibaren buyudu ve onem kazandi Bu donemde Misir Meselesi ve Hunkar Iskelesi Antlasmasi nedeniyle diplomatik meseleler imparatorluk icin hayati onem kazanmisti Bu durum Tercume Odasi nin prestijinin yukselmesini sagladi Kadrosu genisletilen Oda ya once Mehmet Emin Ali Safvet ve Nedim Efendilerin daha sonra Fuad ve Ahmet Vefik Efendi lerin alinmasiyla gelecek yillarda imparatorluga yon verecek burokratlar Tercume Odasi ndan yetismis oldu Halil Esrar Efendi nin olumu uzerine 1835 te Tercume Odasi nin basina Tecelli Efendi geldi Bu donemde Oda nin gorevleri arasinda imparatorlugun ilk resmi gazetesi olan Takvim i Vekayi nin Fransizcaya cevrilmesi de eklendi 1837 de Ali Efendi Tecelli Efendi nin yerine Divan i Humayun tercumani oldu Tanzimat doneminde Ingiliz James Redhouse ve Fransiz Geroges Sardou gibi yabancilar da Tercume Odasi nda ogretmenlik yapti 1841 de Tercume Odasi nin kadrosu 39 kisiye eristi Tercume Odasi en onemli degisimleri 1856 da gecirdi Diplomatik yazismalar ile ilgili olarak Tercume Odasi na bagli Tahrirat i Ecnebiye Odasie acildi Kirim Savasi nedeniyle Ingilizce evraklarin Hariciye Nezareti ne gelmesi uzerine Tercume Odasi nda Ingilizce tercume de yapilmaya baslandi Tercume Odasi 1871 de Hariciye Nezareti nin bir burosu haline getirildiTercume Odasi nin dile etkisiTercume Odasi Tanzimat Devri nde Turk dilini ve dusuncesin etkileyen bir okul haline geldi Tercume Odasi tercumanlarinin cevirileri soruncu Turkce teknik sozcukler disinda da Bati dunyasinin deyimi ve sozcuklerini almaya basladi Fransizca sozcuk kullanmak moda oldu nation liberte civilization gibi sozcukler aynen alindi Tercume Odasi yabanci dilden yapilan tercumelerle dilde yeni bir uslubun da gelistiricisi oldu Osmanlicadaki uzun baslangic cumleleri dualar ovguler cift sozcukler giderek birakildi sanat yapma dusuncesiyle yazilan suslu nesrin yerini dusunceye oncelik veren kisa cumlelerden olusan sade yalin anlatimlar aldi kaynak belirtilmeli Kaynakca a b c Balci Sezai Osmanli Devleti nde Tercumanlik ve Babiali Tercume Odasi Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Doktora Tezi Ankara 2006 24 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Nisan 2020 a b c d Bilim Cahit Tercume Odasi PDF OTAM Ankara Universitesi Osmanli Tarihi Arastirma ve Uygulama Merkezi Dergisi Sayi 1 Yil 1990 24 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Nisan 2020