Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Terni, İtalya'nın merkezinde Umbria bölgesinin ve aynı adlı Terni ilinin merkezi olan bir komündür.
| Terni | |
|---|---|
Comune di Terni | |
 | |
 Arma | |
  Terni | |
| Ülke |  İtalya |
| Bölge | Umbria |
| İl | Terni |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Leonardo Latini |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 211,9 km² |
| Rakım | 130 m |
| Nüfus (31 Aralık 2017) | |
| • Toplam | 111,189 |
| • Yoğunluk | 520/km² |
| Zaman dilimi | (OAS) |
| • Yaz (YSU) | (OAYS) |
| Posta kodu | 05100 |
| Alan kodu | 0744 |
Resmî site www.comune.terni.it | |
Tarihçe
Şehrin M.Ö.7. yüzyılda Umbriyalılar tarafından kurulduğu ve M.Ö. 3. yüzyılda ise antik Romalılar eline geçtiği bilinmektedir. Antik Roma döneminde şehir İtalya'nın kuzey-güney anayolu Via Flamına üzerinde önemli bir municipium oldu. Antik Romalı döneminde şehrin adı "iki nehir arasında" anlamına gelen Interamna idi. Şehir antik Romalılarca çok imar edilmişti: önemli binalar, şehir surları, şu kemerleri ve şu yolları, tapınaklar, köprüler ve amfi-tiyatro bu dönemde yapılmıştı.
755'te barbar kavimleri göçleri sırasında Lombardlar tarafında ele geçirildikten sonra şehir önemi giderek kaybetmiştir. içinde önemsiz ikinci derecede bir kasabaya dönüştü. 1174'te Kutsal-Roma-Germen İmparatoru 'nın İtalya'yı istilası sırasında Terni şehri bir Alman ordusu komutanı tarafından ele geçirilip yağmalanmıştır. Ondan sonraki yüzyılda Assisi'li Francis fakirlere yardım için dualarını yapmakta iken Terni yerleşkesini fakirliğin bir merkezi olarak anmıştır.
14. yüzyılda Terni şehri kendi kendini idare etmek için yeni bir anayasa ilan etti. 1353'te şehir surları onarılıp genişletildi. Fakat Orta Çağların son yüzyıllarında diğer İtalyan şehirlerinde olduğu gibi Terni de Nobili ve Banderari adları altında Guelfo’lar (kilise yanlışı) ve Ghibellino’lar (krallık yanlısı) arasındaki ikili mücadelelerine sahne oldu ve çok büyük ziyan gördü. Sonra Terni Papalık Devleti'nin egemenliği altına girdi.
1580'de yakında bulunan demir madenlerini işlemek için "Ferriera" adı verilen demir üretim fabrikası işletmeye açıldı ve böylece Terni'nin sonraki yüzyıllarda demir-çelik ve diğer ağır sanayinin merkezi olmasına yol açıldı.
Fakat 17. yüzyılda Terni hastalık, salgın ve açlıktan büyük iktisadi ve sosyal çöküntüye uğradı ve Terni'nın diğer dünya ve büyük dünya işleriyle çok alakalı Papalık Devleti'ne bağlı olması bu yörel çöküntünün devamına da bir neden oldu.
19. yüzyılda İtalya'nın bir ülke olarak tekrar ortaya çıkışı ve birleştirilmesi ve Terni çevresinde bulunan bol şu gücü nedeniyle şehir Sanayi Devrimi merkezi olarak ortaya çıktı. Yeni sanayiler olarak Terni'de İtalyan ordusuna silah sağlayan silah fabrikası ve atölyeleri; demir-çelik fabrikası; büyük döküm fabrikası; tarım aletleri fabrikaları; jut ve yünlü üretim fabrikaları kuruldu. Şehirde kurulan bir şirket, İtalya'nın hidroelektrik gücünü çalıştırmaya başladı. Şehirde kimya endüstirisi geliştirdi; endüstriyel gazlar ve sentetik kauçuk fabrikaları kurulup genişletildi.
1927'de Terni yeni kurulan Terni ili merkez şehri oldu.
İkinci Dünya Savaşı sırasında Terni şehrinin önemli sanayi merkezi olması dolayısıyla müttefik hava kuvvetlerinin büyük bombardımanına uğradı. 1944'te müttefikler eline geçene kadar Terni şehri ve sanayileri 108 hava bombardıman hücumuna hedef oldu ve büyük insan, bina ve malzeme zayiatı oldu. Bu nedenle İtalyan hükûmeti Terni şehrini İtalyan "Kahramanlık için Askeri Salıp" askeri madalyası ile taltif etti.
Fakat bu ziyanlara rağmen savaştan sonra Terni Umbria bölgesinin ve İtalya'nın önemli bir sanayi merkezi olma durumunu korudu. Ama 20. yüzyıl devam ettikçe bu sanayi temeli büyük değişikliklere sahne oldu Epeyce zaman Terni, şehre verilen "Çelik Şehri" lakabına hak kazandı. Fakat çelik sanayinin harpten sonra reorganizasyonu dolayıyla 1947-1952 döneminde 4.700 demir-çelik işçisi işini kaybetti ve bu 1980'li ve 1990'lı yıllarda çok derin sanayi reorganizasyonlara ilk perde oldu. Demir-Çelik önce Finsider sanayi olarak yeniden organize edildi ve 1980'li yıllarda sadece özel çelik üretimi kalmışken bu üretim kapasitesi Alman çok uluslu ThyssenKrupp'a devredildi. Bu süreç şehrin diğer sanayilerinde de görüldü. 1950'lerde vizkoz fabrikası kapandı; 1970'li yıllarda yünlü ve jut üretimi fabrikaları kayboldu. 1949'da kimya, petro-kimya, elektrokimya endüstrileri önce büyüdü sonra reorganizayona uğradı. Elektrik üretimi ve elektrik nakil sistemi devletleştirildi ve Terni bu endüstrinin merkezi olma niteliğini kaybetti. Silah Fabrikası sadece hafif silahlar üzerine uzmanlaştırıldı ve İtalyan ve NATO ülkeleri ordularına hafif silah sağlamaya devam etti.
1980'li yıllarda sonra Terni'de görülen en önemli ekonomik süreç eski sanayilerden kalan alanların nasıl yenileştilebileciği oldu ve Terni bu uğraşta epeyce başarı kazandı. Eski sanayi bölgesi olan "Bosco" yeni bir "medya merkezi" oldu; eski demir-çelik ve diğer fabrikalar stüdyo; müze ve diğer turistik hizmetler sağlamak için değiştirildi. Şehrin önemli ikincil sanayi sektörlerinin üçüncül hizmet sektörlerine dönüştürülme süreci hala devam etmektedir.
Coğrafi Konumu
Terni Nera Nehri'nin geçtiği bir ovada konumlanmıştır. İçinde bulunduğu Umbria bölgesi başkenti olan Perugia'nin 84 km güneyinde ve İtalyan baskenti Roma'nin 194 km kuzeyinde bulunur. Terni'nin civarındaki bazı kentler ve Terni'ye uzaklıklara su gösterimde verilmiştir:
Nüfus gelişmesi
Terni belediyesi sınırları içinde (2010 itibarıyla) nüfus 113.035 kişi ölüp nüfus bakımdan Umbria bölgesinde ikinci büyük ve tüm İtalya içinde 47'nci büyük şehirdir.
Terni şehri nüfusu 19. yüzyılın sonlarına doğru sanayilerin gelişip büyümesiyle 30.000 kişiden 60.000 kişiye çok hızla yükseldi. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Güney İtalya'dan gelen işçi göçü ile 1960'lı yıllarda şehrin nüfusu 100.000'i aştı. O zaman şehir plancılarının yaptığı tahmin ve planlara göre şehrin gelecek 10-20 yıl içinde 200.000 nüfusu aşması beklenmekteydi. Fakat 1980'li ve 1990'lı yıllarda şehirde bulunan demir-çelik endüstrisi büyük bir ekonomik krize girdi ve şehrin nüfusu 21. yüzyılın ilk yarısına kadar bir düşme gösterdi.
Şu zaman grafiği Terni şehrinin nüfusun gelişmesini açıkça göstermektedir:
Kişi
Ulaşım
Terni İtalyan milli otoyol (Otostrada) sisteminin güney-kuzey ekseninde olan ana A1 otoyoluna, anayol karayolu olan SS3 bis Tiberina ve (antik Romalılardan beri kullanılan) Via Falamina yollarına bağlıdır.
Terni mili önemi haiz Roma-Ancona demiryolu hatti ve diğer iki bölgesel demiryolu hattı (Terni-Perugia ve Terni-L'Aquila hatları) üzerindedir. Şehirde önemli bir yolcu istasyonu bulunmakla birlikte milli önemli bir marşandiz garı da bulunmaktadır.
Sehrin şehirici ve varoşlarında 90 değişik hatta çalışan ATC adli otobüs şirketi vardır. Şehrin kuzey bölgelerini ve Perugia'yi bağlamak için yeni bir "hafif-ray sisteminde" bir tramvay hat şebekesi de kurulma halindedir.
Görülmeye değer turistik yerler
- Roma amfi-tiyatrosu; M.Ö. 32'de yapılan bir zamanlar 10.000 kişilik kapasiteli
- Porta Sant'Angelo: İlk defa antik Romalılar tarafından yapılmış, ama çok restore edilmiş şehrinin surların antik dört kapısından biri.
- San Maria Assunta Katedrali: 17. yüzyılda şehrin antik Hristiyan tapınağı yerine Barok mimarî stiline göre yapılmış bir katedral. Çan kulesi 18. yüzyıldan kalma. Katedralin içerisinde tanınmış org yapıcılarından Gian Lorenzo Bernini'ni yapmış olduğu org bulunur. Cephesindeki iki kapı Orta Çağ'dan kalmadır. Bu kapılardan biri üzerinde bir ayakkabı profili bulunur. Bu profilin katedrale gelen kişilerin ayakkabılarının ölçülüp toplum kurallarına uymayan şekilden daha uzun olmamasını sağlamak için kullanıldığı söylenmektedir.
- San Francisco Kilisesi
- San Valentino Bazilikası
- Palazzo Mazzancolli: Şehirde Orta Çağlardan kalmış çok az sayıda binalardan biri.
- Palazzo Gazzoli: 18. yüzyılda yapılmış olup günümüzde Terni Güzel Sanatlar Galerisi olarak kullanılmakta ve eski küçük usta ressamlardan Pierfrancesco d'Amelia, Benozzo Gozzoli, Gerolamo Troppa ve Örneore Metelli eserleri bulunmakta.
- Palazzo Spada: 16. yüzyılda mimar "Genç Antonio da Sangallo" tarafından yapılmıştır. Günümüzde Belediye Sarayı görevi yapmakta.
- Lancia di Luce (Işık Mızrağı): Arnaldo Pomodoro adlı heykeltıraşın hazırladığı heykel
- Romanesk stili kiliseler:
- San Alò (11. yüzyıl).
- San Martino.
- San Salvatore.
Şehrin yakınlarında "Velino Çayı" ve "Nera Çayı"'in birleşme noktasında 165 m yüksekten aşağı akan adlı bir çağlayan bulunmaktadır.
Kardeş şehirler
Terni şu kentlerle kardeş şehir bağlantısı kurmuştur:
Resimler
-
![image]()
Terni "Piazza_del_Popolo (Halk Meydanı)" -
![image]()
Terni Belediye Konağı Spada Sarayı -
![image]()
Terni Katedrali -
![image]()
Terni San Francesco manastiri kilisesi -
![image]()
Terni "Piazza Tacito" meydanı
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Terni ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Terni Belediyesi resmi websitesi 2 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İtalyanca)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Terni Italya nin merkezinde Umbria bolgesinin ve ayni adli Terni ilinin merkezi olan bir komundur TerniKomunComune di TerniArmaTerniUlkeItalyaBolgeUmbriaIlTerniIdare Belediye BaskaniLeonardo LatiniYuzolcumu Toplam211 9 km Rakim130 mNufus 31 Aralik 2017 Toplam111 189 Yogunluk520 km Zaman dilimiUTC 01 00 OAS Yaz YSU UTC 02 00 OAYS Posta kodu05100Alan kodu0744Resmi site www comune terni itBarbarasa Kulesi ve Via Roma TerniTarihceSehrin M O 7 yuzyilda Umbriyalilar tarafindan kuruldugu ve M O 3 yuzyilda ise antik Romalilar eline gectigi bilinmektedir Antik Roma doneminde sehir Italya nin kuzey guney anayolu Via Flamina uzerinde onemli bir municipium oldu Antik Romali doneminde sehrin adi iki nehir arasinda anlamina gelen Interamna idi Sehir antik Romalilarca cok imar edilmisti onemli binalar sehir surlari su kemerleri ve su yollari tapinaklar kopruler ve amfi tiyatro bu donemde yapilmisti 755 te barbar kavimleri gocleri sirasinda Lombardlar tarafinda ele gecirildikten sonra sehir onemi giderek kaybetmistir icinde onemsiz ikinci derecede bir kasabaya donustu 1174 te Kutsal Roma Germen Imparatoru nin Italya yi istilasi sirasinda Terni sehri bir Alman ordusu komutani tarafindan ele gecirilip yagmalanmistir Ondan sonraki yuzyilda Assisi li Francis fakirlere yardim icin dualarini yapmakta iken Terni yerleskesini fakirligin bir merkezi olarak anmistir 14 yuzyilda Terni sehri kendi kendini idare etmek icin yeni bir anayasa ilan etti 1353 te sehir surlari onarilip genisletildi Fakat Orta Caglarin son yuzyillarinda diger Italyan sehirlerinde oldugu gibi Terni de Nobili ve Banderari adlari altinda Guelfo lar kilise yanlisi ve Ghibellino lar krallik yanlisi arasindaki ikili mucadelelerine sahne oldu ve cok buyuk ziyan gordu Sonra Terni Papalik Devleti nin egemenligi altina girdi 1580 de yakinda bulunan demir madenlerini islemek icin Ferriera adi verilen demir uretim fabrikasi isletmeye acildi ve boylece Terni nin sonraki yuzyillarda demir celik ve diger agir sanayinin merkezi olmasina yol acildi Fakat 17 yuzyilda Terni hastalik salgin ve acliktan buyuk iktisadi ve sosyal cokuntuye ugradi ve Terni nin diger dunya ve buyuk dunya isleriyle cok alakali Papalik Devleti ne bagli olmasi bu yorel cokuntunun devamina da bir neden oldu 19 yuzyilda Italya nin bir ulke olarak tekrar ortaya cikisi ve birlestirilmesi ve Terni cevresinde bulunan bol su gucu nedeniyle sehir Sanayi Devrimi merkezi olarak ortaya cikti Yeni sanayiler olarak Terni de Italyan ordusuna silah saglayan silah fabrikasi ve atolyeleri demir celik fabrikasi buyuk dokum fabrikasi tarim aletleri fabrikalari jut ve yunlu uretim fabrikalari kuruldu Sehirde kurulan bir sirket Italya nin hidroelektrik gucunu calistirmaya basladi Sehirde kimya endustirisi gelistirdi endustriyel gazlar ve sentetik kaucuk fabrikalari kurulup genisletildi 1927 de Terni yeni kurulan Terni ili merkez sehri oldu Ikinci Dunya Savasi sirasinda Terni sehrinin onemli sanayi merkezi olmasi dolayisiyla muttefik hava kuvvetlerinin buyuk bombardimanina ugradi 1944 te muttefikler eline gecene kadar Terni sehri ve sanayileri 108 hava bombardiman hucumuna hedef oldu ve buyuk insan bina ve malzeme zayiati oldu Bu nedenle Italyan hukumeti Terni sehrini Italyan Kahramanlik icin Askeri Salip askeri madalyasi ile taltif etti Fakat bu ziyanlara ragmen savastan sonra Terni Umbria bolgesinin ve Italya nin onemli bir sanayi merkezi olma durumunu korudu Ama 20 yuzyil devam ettikce bu sanayi temeli buyuk degisikliklere sahne oldu Epeyce zaman Terni sehre verilen Celik Sehri lakabina hak kazandi Fakat celik sanayinin harpten sonra reorganizasyonu dolayiyla 1947 1952 doneminde 4 700 demir celik iscisi isini kaybetti ve bu 1980 li ve 1990 li yillarda cok derin sanayi reorganizasyonlara ilk perde oldu Demir Celik once Finsider sanayi olarak yeniden organize edildi ve 1980 li yillarda sadece ozel celik uretimi kalmisken bu uretim kapasitesi Alman cok uluslu ThyssenKrupp a devredildi Bu surec sehrin diger sanayilerinde de goruldu 1950 lerde vizkoz fabrikasi kapandi 1970 li yillarda yunlu ve jut uretimi fabrikalari kayboldu 1949 da kimya petro kimya elektrokimya endustrileri once buyudu sonra reorganizayona ugradi Elektrik uretimi ve elektrik nakil sistemi devletlestirildi ve Terni bu endustrinin merkezi olma niteligini kaybetti Silah Fabrikasi sadece hafif silahlar uzerine uzmanlastirildi ve Italyan ve NATO ulkeleri ordularina hafif silah saglamaya devam etti 1980 li yillarda sonra Terni de gorulen en onemli ekonomik surec eski sanayilerden kalan alanlarin nasil yenilestilebilecigi oldu ve Terni bu ugrasta epeyce basari kazandi Eski sanayi bolgesi olan Bosco yeni bir medya merkezi oldu eski demir celik ve diger fabrikalar studyo muze ve diger turistik hizmetler saglamak icin degistirildi Sehrin onemli ikincil sanayi sektorlerinin ucuncul hizmet sektorlerine donusturulme sureci hala devam etmektedir Cografi KonumuTerni Nera Nehri nin gectigi bir ovada konumlanmistir Icinde bulundugu Umbria bolgesi baskenti olan Perugia nin 84 km guneyinde ve Italyan baskenti Roma nin 194 km kuzeyinde bulunur Terni nin civarindaki bazi kentler ve Terni ye uzakliklara su gosterimde verilmistir Nufus gelismesiTerni belediyesi sinirlari icinde 2010 itibariyla nufus 113 035 kisi olup nufus bakimdan Umbria bolgesinde ikinci buyuk ve tum Italya icinde 47 nci buyuk sehirdir Terni sehri nufusu 19 yuzyilin sonlarina dogru sanayilerin gelisip buyumesiyle 30 000 kisiden 60 000 kisiye cok hizla yukseldi Ikinci Dunya Savasi ndan sonra Guney Italya dan gelen isci gocu ile 1960 li yillarda sehrin nufusu 100 000 i asti O zaman sehir plancilarinin yaptigi tahmin ve planlara gore sehrin gelecek 10 20 yil icinde 200 000 nufusu asmasi beklenmekteydi Fakat 1980 li ve 1990 li yillarda sehirde bulunan demir celik endustrisi buyuk bir ekonomik krize girdi ve sehrin nufusu 21 yuzyilin ilk yarisina kadar bir dusme gosterdi Su zaman grafigi Terni sehrinin nufusun gelismesini acikca gostermektedir KisiUlasimTerni Italyan milli otoyol Otostrada sisteminin guney kuzey ekseninde olan ana A1 otoyoluna anayol karayolu olan SS3 bis Tiberina ve antik Romalilardan beri kullanilan Via Falamina yollarina baglidir Terni mili onemi haiz Roma Ancona demiryolu hatti ve diger iki bolgesel demiryolu hatti Terni Perugia ve Terni L Aquila hatlari uzerindedir Sehirde onemli bir yolcu istasyonu bulunmakla birlikte milli onemli bir marsandiz gari da bulunmaktadir Sehrin sehirici ve varoslarinda 90 degisik hatta calisan ATC adli otobus sirketi vardir Sehrin kuzey bolgelerini ve Perugia yi baglamak icin yeni bir hafif ray sisteminde bir tramvay hat sebekesi de kurulma halindedir Gorulmeye deger turistik yerlerRoma amfi tiyatrosu M O 32 de yapilan bir zamanlar 10 000 kisilik kapasiteli Porta Sant Angelo Ilk defa antik Romalilar tarafindan yapilmis ama cok restore edilmis sehrinin surlarin antik dort kapisindan biri San Maria Assunta Katedrali 17 yuzyilda sehrin antik Hristiyan tapinagi yerine Barok mimari stiline gore yapilmis bir katedral Can kulesi 18 yuzyildan kalma Katedralin icerisinde taninmis org yapicilarindan Gian Lorenzo Bernini ni yapmis oldugu org bulunur Cephesindeki iki kapi Orta Cag dan kalmadir Bu kapilardan biri uzerinde bir ayakkabi profili bulunur Bu profilin katedrale gelen kisilerin ayakkabilarinin olculup toplum kurallarina uymayan sekilden daha uzun olmamasini saglamak icin kullanildigi soylenmektedir San Francisco Kilisesi San Valentino Bazilikasi Palazzo Mazzancolli Sehirde Orta Caglardan kalmis cok az sayida binalardan biri Palazzo Gazzoli 18 yuzyilda yapilmis olup gunumuzde Terni Guzel Sanatlar Galerisi olarak kullanilmakta ve eski kucuk usta ressamlardan Pierfrancesco d Amelia Benozzo Gozzoli Gerolamo Troppa ve Orneore Metelli eserleri bulunmakta Palazzo Spada 16 yuzyilda mimar Genc Antonio da Sangallo tarafindan yapilmistir Gunumuzde Belediye Sarayi gorevi yapmakta Lancia di Luce Isik Mizragi Arnaldo Pomodoro adli heykeltirasin hazirladigi heykel Romanesk stili kiliseler San Alo 11 yuzyil San Martino San Salvatore Sehrin yakinlarinda Velino Cayi ve Nera Cayi in birlesme noktasinda 165 m yuksekten asagi akan adli bir caglayan bulunmaktadir Kardes sehirlerTerni su kentlerle kardes sehir baglantisi kurmustur Cartagena Ispanya Ispanya Fransa Prag Cekya Dunaujvaros MacaristanResimlerTerni Piazza del Popolo Halk Meydani Terni Belediye Konagi Spada Sarayi Terni Katedrali Terni San Francesco manastiri kilisesi Terni Piazza Tacito meydaniAyrica bakinizUmbria Terni il KaynakcaDis baglantilarWikimedia Commons ta Terni ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Terni Belediyesi resmi websitesi 2 Aralik 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Italyanca