Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Terzi Baba ya da gerçek adıyla Mehmed Vehbi (1789 ? - 1868 ?) Türk Nakşibendi-Halidî şeyhi. Doğum ve ölüm tarihi kesin olmamakla birlikte ağırlıklı olan rivayetler elli dokuz yaşında öldüğü yönündedir. Baba adı Fazılzâde Abdurrahman olan Terzi Baba'nın gerçek ismi ise Mehmed Vehbi'dir. Mesleği terzilik olduğu için 'Terzi Baba', 'Terzi Ağa' veya 'Hayyât Vehbi'; uzun boylu olmasından dolayı da ' Uzun Terzi' ya da 'Uzun Terzi Ağa' şeklinde anılmıştır.
Yaşamı ve etkileri
Mahmud Sadreddin'in Şevkistan adlı kaynak eserinde aslen Erzincanlı olduğu, ikâmet yerinin ise Câmi-i Kebîr ile Kurşunlu Cami arasında bir bölgede olduğu geçmektedir. Terzilikte çırağı olan bir başka Terzi Baba ile karıştırıldığı için bazı kaynaklarca Erzurumlu olarak verilmektedir. Aşçı İbrâhim Dede'de bu ayrıma dikkat çeken isimlerden biridir.
Terzi Baba yıllardır süregelen rivayetlere göre Şirvânlızade unvanı ile tanınanan bir Kadirî şeyhine bağlıdır. Eğitimini küçük yaşlardan itibaren sözlü kültür yolu tekkelerden almıştır. Kırk yaşlarına gelince de Hâlid-el Bağdâdi'nin haleflerinden Abdullah Mekkî'ye bağlanmıştır. Başka rivayetlerde Terzi Baba'nın Abdullah Mekkî'nin Erzincan"a gelmesini haber alarak onu ziyaret ettiği, ondan önemli bir emanet aldığı, ardından da Nakşibendî-Halidî halefi ilan edildiği yönündedir. Bu olay sonrasında Terzi Baba'nın ünü civar şehirlerinden Erzurum, Sivas, Gümüşhane ve Bayburt'a kadar yayılmış, menkıbeleri ise günümüze kadar gelmiştir.
Terzi Baba'nın soyu kızları aracığıyla devam etmiştir. İsminin yaşatılması için dernek kurulmuş; bir cami ile bir de külliye yaptırılmıştır. Halîdiyye tarikatının Erzincan ve çevresinde yayılmasını sağlayan Terzi Baba, damatları Mustafa Fehmi Efendi ve Mehmed Rüştü dışında Leblebici Baba (Süleyman Efendi), Abdulbâki Baba, Abdüssamed Efendi ve İrşâdî Baba gibi isimleri yetiştirmiştir. Aşçı İbrahîm Efendi'nin Hatıralar'nda Terzi Baba ve çevresindeki isimler hakkında geniş bilgiler bulunmaktadır.
Terzi Baba'nın tasavvufi konuları işlediği Kenzü'l-fütûh adlı bir eseri bulunmaktadır. Aralık 1869'da bu adla mensur yapıda basılan nüsha, sonraki yıllarda Rüşdü Efendi tarafından Miftâh-ı Kenz adıyla nazıma dönüştürüldü. Eser 1242 beyitten oluşmaktadır ve son kısımlarında Rüşdü Efendi'ye ait olan yirmi altı beyitlik bir münacaat ile “Medhiyye-i Hayyât” başlıklı manzume yer almaktadır. Eserin türü hakkında farklı görüşler mevcuttur. Yazma nüshaslarından biri de İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi'nde yer almaktadır.
Türbesi
Terzi Baba'nın ölümü 1848 yılında koleradan olmuştur. Sonrasında Erzincan Defterdarı Mecid Efendi ve ardıllarından Fehmi Efendi tarafından ahşap bir türbeye gömülmüştür. Çıkan yangınlarda harap hale gelen türbe 1980'li yıllarda şehrin belediyesi tarafından kesme taştan olacak şekilde yeniden inşa edilmiştir. Hazire bölgesinde akrabalarına ait mezarlar da bulunmaktadır. Şehir mezarlığına ise kendi ismi verilmiştir. Türbeye dört basamaklı bir merdivenden çıkılmaktadır. Türbenin giriş bölümünde iki sütunlu ve kurşun kaplı olan yağmurluk çıkması bulunmaktadır. Sekiz planlı olarak inşa edilen türbenin sade bir görünümü vardır. Büyük sanduka Terzi Baba'ya aitken küçük sanduka ise müritlerinden birine aittir. Dini ve özel günlerde yoğun şekilde ziyaret edilmektedir.
Kaynakça
- ^ a b c d e Albayrak, Nureddin (2011). "Terzi Baba". TDVİA. 40. ss. 521,522.
- ^ Ahmet Çelik; Orhan Aktepe. "Miftahu'l Kenz Bağlamında Terzi Baba'nın İtikadi Görüşleri Ve Yöntemi". Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 16 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2017.
- ^ "Terzi Baba Türbesi". kulturportali.gov.tr. 27 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2017.
- ^ "Terzibaba Mezarlığı Bayramda Ziyaretçi Akınına Uğradı". Hürriyet. Temmuz 2015. 27 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2017.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Terzi Baba ya da gercek adiyla Mehmed Vehbi 1789 1868 Turk Naksibendi Halidi seyhi Dogum ve olum tarihi kesin olmamakla birlikte agirlikli olan rivayetler elli dokuz yasinda oldugu yonundedir Baba adi Fazilzade Abdurrahman olan Terzi Baba nin gercek ismi ise Mehmed Vehbi dir Meslegi terzilik oldugu icin Terzi Baba Terzi Aga veya Hayyat Vehbi uzun boylu olmasindan dolayi da Uzun Terzi ya da Uzun Terzi Aga seklinde anilmistir Erzincan da bulunan Terzi Baba Turbesi nden 2016 yilina ait bir fotograf Yasami ve etkileridegistirMahmud Sadreddin in Sevkistan adli kaynak eserinde aslen Erzincanli oldugu ikamet yerinin ise Cami i Kebir ile Kursunlu Cami arasinda bir bolgede oldugu gecmektedir Terzilikte ciragi olan bir baska Terzi Baba ile karistirildigi icin bazi kaynaklarca Erzurumlu olarak verilmektedir Asci Ibrahim Dede de bu ayrima dikkat ceken isimlerden biridir 1 Terzi Baba yillardir suregelen rivayetlere gore Sirvanlizade unvani ile taninanan bir Kadiri seyhine baglidir Egitimini kucuk yaslardan itibaren sozlu kultur yolu tekkelerden almistir Kirk yaslarina gelince de Halid el Bagdadi nin haleflerinden Abdullah Mekki ye baglanmistir Baska rivayetlerde Terzi Baba nin Abdullah Mekki nin Erzincan a gelmesini haber alarak onu ziyaret ettigi ondan onemli bir emanet aldigi ardindan da Naksibendi Halidi halefi ilan edildigi yonundedir Bu olay sonrasinda Terzi Baba nin unu civar sehirlerinden Erzurum Sivas Gumushane ve Bayburt a kadar yayilmis menkibeleri ise gunumuze kadar gelmistir 1 Terzi Baba nin soyu kizlari aracigiyla devam etmistir Isminin yasatilmasi icin dernek kurulmus bir cami ile bir de kulliye yaptirilmistir Halidiyye tarikatinin Erzincan ve cevresinde yayilmasini saglayan Terzi Baba damatlari Mustafa Fehmi Efendi ve Mehmed Rustu disinda Leblebici Baba Suleyman Efendi Abdulbaki Baba Abdussamed Efendi ve Irsadi Baba gibi isimleri yetistirmistir Asci Ibrahim Efendi nin Hatiralar nda Terzi Baba ve cevresindeki isimler hakkinda genis bilgiler bulunmaktadir 1 Terzi Baba nin tasavvufi konulari isledigi Kenzu l futuh adli bir eseri bulunmaktadir Aralik 1869 da bu adla mensur yapida basilan nusha sonraki yillarda Rusdu Efendi tarafindan Miftah i Kenz 2 adiyla nazima donusturuldu Eser 1242 beyitten olusmaktadir ve son kisimlarinda Rusdu Efendi ye ait olan yirmi alti beyitlik bir munacaat ile Medhiyye i Hayyat baslikli manzume yer almaktadir Eserin turu hakkinda farkli gorusler mevcuttur Yazma nushaslarindan biri de Istanbul Universitesi Kutuphanesi nde yer almaktadir 1 Turbesidegistir Terzi Baba nin olumu 1848 yilinda koleradan olmustur Sonrasinda Erzincan Defterdari Mecid Efendi ve ardillarindan Fehmi Efendi tarafindan ahsap bir turbeye gomulmustur Cikan yanginlarda harap hale gelen turbe 1980 li yillarda sehrin belediyesi tarafindan kesme tastan olacak sekilde yeniden insa edilmistir Hazire bolgesinde akrabalarina ait mezarlar da bulunmaktadir Sehir mezarligina ise kendi ismi verilmistir 1 Turbeye dort basamakli bir merdivenden cikilmaktadir Turbenin giris bolumunde iki sutunlu ve kursun kapli olan yagmurluk cikmasi bulunmaktadir Sekiz planli olarak insa edilen turbenin sade bir gorunumu vardir Buyuk sanduka Terzi Baba ya aitken kucuk sanduka ise muritlerinden birine aittir Dini ve ozel gunlerde yogun sekilde ziyaret edilmektedir 3 4 Kaynakcadegistir nbsp Wikimedia Commons ta Terzi Baba ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir a b c d e Albayrak Nureddin 2011 Terzi Baba TDVIA 40 ss 521 522 Ahmet Celik Orhan Aktepe Miftahu l Kenz Baglaminda Terzi Baba nin Itikadi Gorusleri Ve Yontemi Erzincan Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi 16 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Subat 2017 Terzi Baba Turbesi kulturportali gov tr 27 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Subat 2017 Terzibaba Mezarligi Bayramda Ziyaretci Akinina Ugradi Hurriyet Temmuz 2015 27 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Subat 2017 https tr wikipedia org w index php title Terzi Baba amp oldid 33143954 sayfasindan alinmistir