Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tiflis Emirliği (Gürcüce: თბილისის საამირო t’bilisis saamiro, Arapça: إمارة تفليسي Imārat Tiflisi) 736'dan 1080'e (ismen 1122'ye) kadar, bugünkü Gürcistan'ın doğu bölgelerini Tiflis şehrinden yöneten emirlik. Araplar tarafından Gürcistan topraklarının istila edilmeleri sırasında kurulan emirlik, 1122'de Kral IV. Davit tarafından, Gürcüler tarafından yeniden ele geçirilene kadar Kafkasya'daki Müslüman yönetiminin önemli bir karakoluydu. O zamandan beri, şehir bugüne kadar Gürcistan'ın başkenti oldu.
Tiflis Emirliği إمارة تفليسي | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 736-1122 | |||||||||
 1060 yılında Emirlik | |||||||||
| Başkent | Tiflis | ||||||||
| Resmî dil(ler) | Arapça | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Gürcüce | ||||||||
| Resmî din | İslam | ||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| Günümüzdeki durumu |  Gürcistan | ||||||||
Tarihi
Araplar ilk olarak Gürcistan'da, yani 645'te Kartli'de (İberya) ortaya çıktı. Bununla birlikte, ülkenin büyük bir kısmı üzerinde sıkı bir denetim kurmayı başardıkları 735 yılına kadar mücadeleleri sürdü. O yıl II. Mervân, Tiflis'i ve komşu toprakların çoğunu ele geçirdi ve orada Halife veya bazen Arminiya'nın ostikanı tarafından idare edilecek bir Arap emirliği kurdu. Halife Osman devrinde Tiflis muhasara edildiyse de alınamamıştır. Halifenin gönderdiği yetkili krala barış teklif etmiş ve kral da Müslümanların hakimiyetini kabul etmiştir.
Arap döneminde Tiflis (al-Tefelis), İslam dünyası ile Kuzey Avrupa arasında bir ticaret merkezine dönüştü. Bunun ötesinde, önemli bir Arap karakolu ve Bizans ve Hazar hakimiyetine karşı bir tampon bölge olarak işlev gördü. Zamanla, Tiflis büyük ölçüde Müslüman oldu, ancak İslami etkiler kesinlikle şehrin içiyle sınırlıyken, çevre büyük ölçüde Hristiyan kaldı. Tiflis, üç kapı ile delinmiş güçlü bir çift duvarlı büyük bir şehirdi. Kura Nehri'nin her iki kıyısından uzanıyordu ve iki bölüm bir köprü ile birbirine bağlıydı. Çağdaş coğrafyacılar, banyolara sürekli sıcak su sağlayan termal kaynaklardan özellikle bahsetmektedir. Nehirde su değirmenleri vardı. Evler öncelikle çağdaş Arap gezginlerin şaşkınlıkla karşıladıkları çam ağacından inşa edildi. Dokuzuncu yüzyılın ilk yarısında, Tiflis'in, en az 50.000 nüfusu ve gelişen ticareti ile Kafkasya'da bir şehir olan Derbend'ten sonra ikinci büyük şehir olduğu söyleniyor. Tiflis'te doğan ya da yaşayan, el-Tiflisi nisbesi taşıyan çeşitli entelektüeller Müslüman dünyasında biliniyordu.
Abbasi Halifeliği, 810'larda Abbasi iç savaşından sonra zayıfladı ve halifenin otoritesi, Tiflis de dahil olmak üzere çevre yöneticiler arasındaki ayrılıkçı eğilimler tarafından sorgulandı. Aynı zamanda, emirlik, Gürcistan topraklarında topraklarını Tao-Klarceti'e doğru genişleten Gürcü Bagrationi Hanedanının hedefi oldu.
1020'lerden başlayarak, Gürcü kralları Tiflis emirlerine karşı çelişkili fakat genel olarak yayılmacı bir politika izledi. Emirlik toprakları Tiflis ve yakın çevresine kadar küçüldü. Ancak, 1070'lerin-1080'lerin Selçuklu istilası Gürcü ilerlemesini engelledi ve Bagrationilerin planlarını neredeyse yarım asır erteledi. Tiflis'in son emir hattı muhtemelen yaklaşık 1080'de sona erdi ve şehir bundan sonra Gürcü hakimiyeti yıllarında tbileli berebi olarak bilinen tüccar oligarşisi, yani Tiflis'in yaşlıları tarafından yönetildi. Gürcü Kralı IV. Davit'in Selçuklu Türklerine karşı kazandığı zaferler Müslüman idaresindeki Tiflis'e son bir darbe indirdi ve 1122'de şehre Gürcü ordusu girdi ve dört yüz yıllık Müslüman hakimiyeti sona erdi.
Miras
Emir makamı - amira ya da amirtamira - artık atanmış bir Gürcü kraliyet memuru olarak - Tiflis'te ve Gürcistan'ın diğer büyük şehirlerinde, 18. yüzyılda yerini mouravi makamıyla değiştirdi.
Yöneticiler
| Emir | Saltanat | Hanedan | Notlar |
|---|---|---|---|
| 1. İsma'il b. Şuab | (813'e kadar) | Şuabiler | |
| 2. Muhammed I b. Atab | 813 – 829 | Şuabiler | |
| 3. Ali I b. Şuab | 829 – 833 | Şuabiler | |
| 4. | 833 – 853 | Şuabiler | |
| 5. Muhammed II b. Halil | 853 – 870 | Şuabiler | |
| 6. İsa b. eş-Şeyh eş-Şeyban | 870 – 876 | Şeybaniler | |
| 7. İbrahim | 876 – 878 | Şeybaniler | |
| 8. Gabulot | 878 – 880 | Şeybaniler | |
| 9. Cafer I b. Ali | 880 – 914 | Caferiler | |
| 10. Mansur I b. Cafer | 914 – 952 | Caferiler | |
| 11. Cafer II b. Mansur | 952 – 981 | Caferiler | |
| 12. Ali II b. Cafer | 981 – 1032 | Caferiler | |
| 13. Cafer III b. Ali | 1032 – 1046 | Caferiler | |
| 14. Mansur II b. Cafer | 1046 – 1054 | Caferiler | |
| 15. Ebu'l-Haica b. Cafer | 1054 – 1062 | Caferiler | |
| 1062 – 1068 | |||
| 16. Genceli Fadlun | 1068 – 1080 | Caferiler | Alp Arslan tarafından atandı |
| 1080 – 1122 | |||
| Gürcistan Krallığı tarafından fethedildi |
Kaynakça
- Allen, WED (1932), A History of the Georgian People, K. Paul, Trench, Trubner & Co,
- Minorsky, V., in
- Suny RG (1994), The Making of the Georgian Nation (2nd Edition), Bloomington and Indianapolis,
Kaynakça
- ^ MUSTAFA AYDIN, "TİFLİS", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/tiflis 29 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (20.05.2020).
- ^ Japaridze, Gocha (1989). "მუსლიმი მოღვაწეები ათ-თიფლისის ნისბით VIII–XIV საუკუნეებში" [Muslim figures with the nisba al-Tiflisi in the 8th to the 14th centuries]. Matsne (Gürcüce). Cilt 4. ss. 77-88.
- ^ Japaridze, Gocha (1990). "მუსლიმი მოღვაწეები ათ-თიფლისის ნისბით VIII–XIV საუკუნეებში" [Muslim figures with the nisba al-Tiflisi in the 8th to the 14th centuries]. Matsne (Gürcüce). Cilt 1. ss. 65-78.
- ^ Margarian, Hayrapet; Asatrian, Garnik (1 Nisan 2004). "The Muslim Community of Tiflis (8th-19th Centuries)". Iran and the Caucasus. 8 (1). ss. 29-52. doi:10.1163/1573384042002966.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tiflis Emirligi Gurcuce თბილისის საამირო t bilisis saamiro Arapca إمارة تفليسي Imarat Tiflisi 736 dan 1080 e ismen 1122 ye kadar bugunku Gurcistan in dogu bolgelerini Tiflis sehrinden yoneten emirlik Araplar tarafindan Gurcistan topraklarinin istila edilmeleri sirasinda kurulan emirlik 1122 de Kral IV Davit tarafindan Gurculer tarafindan yeniden ele gecirilene kadar Kafkasya daki Musluman yonetiminin onemli bir karakoluydu O zamandan beri sehir bugune kadar Gurcistan in baskenti oldu Tiflis Emirligiإمارة تفليسي 736 11221060 yilinda EmirlikBaskentTiflisResmi dil ler ArapcaYaygin dil ler GurcuceResmi dinIslamTarihce Kuruldu736 Tiflis Kusatmasi1122Onculler ArdillarIberya Prensligi Gurcistan KralligiGunumuzdeki durumu GurcistanEmirlik kurulduktan hemen sonra 740 civarinda Gurcistan ve Kafkasya TarihiAraplar ilk olarak Gurcistan da yani 645 te Kartli de Iberya ortaya cikti Bununla birlikte ulkenin buyuk bir kismi uzerinde siki bir denetim kurmayi basardiklari 735 yilina kadar mucadeleleri surdu O yil II Mervan Tiflis i ve komsu topraklarin cogunu ele gecirdi ve orada Halife veya bazen Arminiya nin ostikani tarafindan idare edilecek bir Arap emirligi kurdu Halife Osman devrinde Tiflis muhasara edildiyse de alinamamistir Halifenin gonderdigi yetkili krala baris teklif etmis ve kral da Muslumanlarin hakimiyetini kabul etmistir Arap doneminde Tiflis al Tefelis Islam dunyasi ile Kuzey Avrupa arasinda bir ticaret merkezine donustu Bunun otesinde onemli bir Arap karakolu ve Bizans ve Hazar hakimiyetine karsi bir tampon bolge olarak islev gordu Zamanla Tiflis buyuk olcude Musluman oldu ancak Islami etkiler kesinlikle sehrin iciyle sinirliyken cevre buyuk olcude Hristiyan kaldi Tiflis uc kapi ile delinmis guclu bir cift duvarli buyuk bir sehirdi Kura Nehri nin her iki kiyisindan uzaniyordu ve iki bolum bir kopru ile birbirine bagliydi Cagdas cografyacilar banyolara surekli sicak su saglayan termal kaynaklardan ozellikle bahsetmektedir Nehirde su degirmenleri vardi Evler oncelikle cagdas Arap gezginlerin saskinlikla karsiladiklari cam agacindan insa edildi Dokuzuncu yuzyilin ilk yarisinda Tiflis in en az 50 000 nufusu ve gelisen ticareti ile Kafkasya da bir sehir olan Derbend ten sonra ikinci buyuk sehir oldugu soyleniyor Tiflis te dogan ya da yasayan el Tiflisi nisbesi tasiyan cesitli entelektueller Musluman dunyasinda biliniyordu Abbasi Halifeligi 810 larda Abbasi ic savasindan sonra zayifladi ve halifenin otoritesi Tiflis de dahil olmak uzere cevre yoneticiler arasindaki ayrilikci egilimler tarafindan sorgulandi Ayni zamanda emirlik Gurcistan topraklarinda topraklarini Tao Klarceti e dogru genisleten Gurcu Bagrationi Hanedaninin hedefi oldu 1020 lerden baslayarak Gurcu krallari Tiflis emirlerine karsi celiskili fakat genel olarak yayilmaci bir politika izledi Emirlik topraklari Tiflis ve yakin cevresine kadar kuculdu Ancak 1070 lerin 1080 lerin Selcuklu istilasi Gurcu ilerlemesini engelledi ve Bagrationilerin planlarini neredeyse yarim asir erteledi Tiflis in son emir hatti muhtemelen yaklasik 1080 de sona erdi ve sehir bundan sonra Gurcu hakimiyeti yillarinda tbileli berebi olarak bilinen tuccar oligarsisi yani Tiflis in yaslilari tarafindan yonetildi Gurcu Krali IV Davit in Selcuklu Turklerine karsi kazandigi zaferler Musluman idaresindeki Tiflis e son bir darbe indirdi ve 1122 de sehre Gurcu ordusu girdi ve dort yuz yillik Musluman hakimiyeti sona erdi MirasEmir makami amira ya da amirtamira artik atanmis bir Gurcu kraliyet memuru olarak Tiflis te ve Gurcistan in diger buyuk sehirlerinde 18 yuzyilda yerini mouravi makamiyla degistirdi YoneticilerEmir Saltanat Hanedan Notlar1 Isma il b Suab 813 e kadar Suabiler2 Muhammed I b Atab 813 829 Suabiler3 Ali I b Suab 829 833 Suabiler4 833 853 Suabiler5 Muhammed II b Halil 853 870 Suabiler6 Isa b es Seyh es Seyban 870 876 Seybaniler7 Ibrahim 876 878 Seybaniler8 Gabulot 878 880 Seybaniler9 Cafer I b Ali 880 914 Caferiler10 Mansur I b Cafer 914 952 Caferiler11 Cafer II b Mansur 952 981 Caferiler12 Ali II b Cafer 981 1032 Caferiler13 Cafer III b Ali 1032 1046 Caferiler14 Mansur II b Cafer 1046 1054 Caferiler15 Ebu l Haica b Cafer 1054 1062 Caferiler1062 106816 Genceli Fadlun 1068 1080 Caferiler Alp Arslan tarafindan atandi1080 1122Gurcistan Kralligi tarafindan fethedildiKaynakcaAllen WED 1932 A History of the Georgian People K Paul Trench Trubner amp Co Minorsky V in Suny RG 1994 The Making of the Georgian Nation 2nd Edition Bloomington and Indianapolis 0 253 35579 6Kaynakca MUSTAFA AYDIN TIFLIS TDV Islam Ansiklopedisi https islamansiklopedisi org tr tiflis 29 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde 20 05 2020 Japaridze Gocha 1989 მუსლიმი მოღვაწეები ათ თიფლისის ნისბით VIII XIV საუკუნეებში Muslim figures with the nisba al Tiflisi in the 8th to the 14th centuries Matsne Gurcuce Cilt 4 ss 77 88 Japaridze Gocha 1990 მუსლიმი მოღვაწეები ათ თიფლისის ნისბით VIII XIV საუკუნეებში Muslim figures with the nisba al Tiflisi in the 8th to the 14th centuries Matsne Gurcuce Cilt 1 ss 65 78 Margarian Hayrapet Asatrian Garnik 1 Nisan 2004 The Muslim Community of Tiflis 8th 19th Centuries Iran and the Caucasus 8 1 ss 29 52 doi 10 1163 1573384042002966