Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tiktaalik (Inuktitut: ᑎᒃᑖᓕᒃ [tiktaːlik]), yaklaşık 375 milyon yıl önce, Geç Devoniyen döneminde yaşamış et yüzgeçlilerden monospesifik bir cinstir ve dört üyelilere benzer birçok özelliğe sahiptir.
| Tiktaalik | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Tiktaalik, (Chicago) | |||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||
| |||||||||||
| Tip tür | |||||||||||
| †Tiktaalik roseae Daeschler, Shubin & Jenkins, 2006 | |||||||||||
Kuzey Kanada'da ortaya çıkarılan Tiktaalik, teknik olarak pulları ve solungaçları olan bir balıktır — ancak üçgen, düzleştirilmiş bir kafası ve sıra dışı yüzgeçleri vardır. Yüzgeçleri, çoğu balık gibi kürek çekmek için ince ışın kemiklerine sahiptir, ancak aynı zamanda Tiktaalik'in sığ suda kendisini desteklemesine ve dört ayaklı hayvanların çoğu gibi uzuvlarını destek için kullanmasına izin verecek sağlam iç kemiklere sahiptir. Bu yüzgeçler ve bir dizi başka özellik, Tiktaalik'i özel bir şey olarak ayırıyor; yüzen balıklar ve onların torunları olan dört ayaklı omurgalılar —iki yaşamlılar, sürüngenler, kuşlar ve memelileri içeren bir dal— arasındaki evrimsel geçişi gösteren özelliklerin bir birleşimine sahiptir.
Bu ve benzeri hayvanlar, muhtemelen tüm karasal omurgalıların geniş alanının ortak ataları olabilir: iki yaşamlılar, sürüngenler, kuşlar ve memeliler.
İlk iyi korunmuş Tiktaalik fosilleri 2004 yılında Kanada'nın Nunavut kentindeki Ellesmere Adası'nda bulundu. 'nden Edward B. Daeschler, Chicago Üniversitesi'nden Neil H. Shubin ve Harvard Üniversitesi'nden Profesör Farish A. Jenkins Jr tarafından yapılan keşif, Nature dergisinin 6 Nisan 2006 tarihli sayısında yayınlandı ve hızla bir geçiş biçimi olarak kabul edildi.
Açıklama
Tiktaalik, dört üyelilerin soyu tükenmiş en yakın akrabalarının özellikleri hakkında fikir veriyor. Daha önceki birçok balık benzeri ara fosilden farklı olarak, Tiktaalik'in yüzgeçleri, temel bilek kemiklerine ve parmakları andıran basit yüzgeçlere sahiptir. Distal ögelerin homolojisi belirsizdir; parmakların postaksiyel yapılar olması gerektiği ve Tiktaalik'in (yeniden oluşturulmuş) sekiz yüzgeçinden sadece üçünün postaksiyel olduğu için bu dijital kemer gelişim modeliyle uyumsuz olmasına rağmen, parmaklarla eş kökenli olduklarına dair öneriler olmuştur.
Bununla birlikte, proksimal dizinler, dört üyelilerin ve ile doğrudan karşılaştırılabilir. Yüzgeç açıkça ağırlık taşıyordu, genişlemiş skapular ve korakoid ögelere sahip büyük bir omuza bağlı ve vücut zırhına, humerusun ventral yüzeyinde büyük kas izlerine ve oldukça hareketli distal eklemlere bağlıydı. Ön yüzgeçlerin kemikleri, yüzgecin hem kaslı olduğunu hem de bir bilek eklemi gibi esneme yeteneğine sahip olduğunu düşündüren büyük kas fasetleri gösteriyor. Bu bileğe benzer özellikler, yaratığın hızlı hareket eden akıntıda dibe tutunmasına yardımcı olabilirdi.
Ayrıca, yaratığın solungaçların yanı sıra ilkel akciğerlere sahip olduğunu düşündüren, başın üstündeki sivri uçlar da dikkate değerdir. Bu özellik, daha yüksek su sıcaklığının oksijen içeriğini azaltacağı sığ sularda faydalı olabilirdi. Bu gelişme, karada yaşayan canlıların önemli bir evrimsel özelliği olan daha sağlam bir göğüs kafesinin evrimine yol açmış olabilir.Tiktaalik'in daha sağlam göğüs kafesi, tamamen sucul bir yaşam alanının dışına çıktığında, hayvanın vücudunu desteklemeye yardımcı olabilirdi. Tiktaalik ayrıca çoğu balığın sahip olduğu bir özellikten yoksundu: solungaç bölgesindeki yan kafa hareketini kısıtlayan kemikli levhalar. Bu, Tiktaalik'i kafatasından ayrı göğüs kuşağı ile boynu olan bilinen en eski balık yapar. Bu, yaratığa karada veya sığ yerlerde av avlamada daha fazla özgürlük verecektir.
Sistematik
Tiktaalik, 2006'daki tanımlandığı makalede, Acanthostega ve Ichthyostegadan daha ilkel ancak ve Eusthenopterondan daha gelişmiş bir tetrapodomorf olarak tanımlandı.
| Sarcopterygii |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Paleobiyoloji
Tiktaalik'in özelleşmiş özelliklerinin çoğu, daha ilkel sarcopterygianlara göre solunumdaki değişikliklerle ilgilidir. Tiktaalik, balıklar tarafından kullanılan faringeal ve operküler pompalardan tetrapodların bukkal ve kostal pompalama mekanizmalarına evrimsel geçişe bir örnektir. Genişletilmiş gular plakalar ve sağlam branş elemanları, solungaçların yanı sıra akciğerler için bukkal pompalamanın mekanik temelini sağlayabilirdi. Bukkal pompalamaya yapılan vurgu, bukkal boşluğun hacmini artıran kafatasının genişliğinin genişlemesiyle daha da artar. Gular plakaların ve diğer branş elemanlarının Tiktaalik'te hava soluma için baskın bir solunum işlevi üstlenmesi olasılığı, operkulum kaybı ve operkular aparatın belirgin azalması ile artar.
Kaynakça
- ^ a b c d Edward B. Daeschler, Neil H. Shubin and Farish A. Jenkins Jr. (6 Nisan 2006). "A Devonian tetrapod-like fish and the evolution of the tetrapod body plan". Nature. 440 (7085): 757-763. doi:10.1038/nature04639. (PMID) 16598249.
- ^ . evolution.berkeley.edu. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2018.
- ^ Your Inner Fish: A Journey into the 3.5-Billion-Year History of the Human Body. New York: University of Chicago Press. 2008. ISBN .
- ^ Laurin M (2006). "Scanty evidence and changing opinions about evolving appendages". Zoologica Scripta. 35 (6): 667-668. doi:10.1111/zsc.2006.35.issue-6.
- ^ Your Inner Fish. Pantheon. 2008. ISBN .
- ^ a b . New Scientist. 2007. 13 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2007.
- ^ , Scientific American, Getting a Leg Up on Land 7 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . November 21, 2005.
Dış bağlantılar
- "Tiktaalik". Paleobiology Database. 25 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Eylül 2021.
- Keşfe adanmış Chicago Üniversitesi web sitesi 12 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Neil Shubin 21 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ile The Inoculated Mind üzerine röportaj, 12 Şubat 2008.
- Neil Shubin 11 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ile Tech Nation'da 15 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Tiktaalik'in keşfini tartıştığı röportaj, 14 Şubat 2008.
- Lecture (presentation) by Neil Shubin about the discovery of Tiktaalik
- Fishapod, YouTube adlı müzik videosunda yıldız. 5 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 27 Aralık 2008 tarihinde erişildi.
- Finding Tiktaalik: Neil Shubin ile röportaj 21 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Royal Institution videosu, Şubat 2013
- Günümüzün tetrapod anatomisine sahip, erken bir tetrapod gibi hareket edebilen bir balık 25 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . – Cryptotora thamicola
- Bakırcı, Çağrı Mert (6 Ekim 2020). "Tiktaalik roseae: Evrim Teorisi'nin Öngörü Gücü Gösteren Harika Bir Ara Tür Fosili!". doi:10.47023/ea.bilim.208. 25 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Eylül 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tiktaalik Inuktitut ᑎᒃᑖᓕᒃ tiktaːlik yaklasik 375 milyon yil once Gec Devoniyen doneminde yasamis et yuzgeclilerden monospesifik bir cinstir ve dort uyelilere benzer bircok ozellige sahiptir Tiktaalik Yasadigi donem araligi 375 myo PreYeYeOSDCPTJKPgN Tiktaalik Chicago Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataKlad Klad Cins Tiktaalik Shubin amp 2006Tip tur Tiktaalik roseaeDaeschler Shubin amp Jenkins 2006 Kuzey Kanada da ortaya cikarilan Tiktaalik teknik olarak pullari ve solungaclari olan bir baliktir ancak ucgen duzlestirilmis bir kafasi ve sira disi yuzgecleri vardir Yuzgecleri cogu balik gibi kurek cekmek icin ince isin kemiklerine sahiptir ancak ayni zamanda Tiktaalik in sig suda kendisini desteklemesine ve dort ayakli hayvanlarin cogu gibi uzuvlarini destek icin kullanmasina izin verecek saglam ic kemiklere sahiptir Bu yuzgecler ve bir dizi baska ozellik Tiktaalik i ozel bir sey olarak ayiriyor yuzen baliklar ve onlarin torunlari olan dort ayakli omurgalilar iki yasamlilar surungenler kuslar ve memelileri iceren bir dal arasindaki evrimsel gecisi gosteren ozelliklerin bir birlesimine sahiptir Bu ve benzeri hayvanlar muhtemelen tum karasal omurgalilarin genis alaninin ortak atalari olabilir iki yasamlilar surungenler kuslar ve memeliler Ilk iyi korunmus Tiktaalik fosilleri 2004 yilinda Kanada nin Nunavut kentindeki Ellesmere Adasi nda bulundu nden Edward B Daeschler Chicago Universitesi nden Neil H Shubin ve Harvard Universitesi nden Profesor Farish A Jenkins Jr tarafindan yapilan kesif Nature dergisinin 6 Nisan 2006 tarihli sayisinda yayinlandi ve hizla bir gecis bicimi olarak kabul edildi AciklamaYeniden canlandirilmasi Tiktaalik dort uyelilerin soyu tukenmis en yakin akrabalarinin ozellikleri hakkinda fikir veriyor Daha onceki bircok balik benzeri ara fosilden farkli olarak Tiktaalik in yuzgecleri temel bilek kemiklerine ve parmaklari andiran basit yuzgeclere sahiptir Distal ogelerin homolojisi belirsizdir parmaklarin postaksiyel yapilar olmasi gerektigi ve Tiktaalik in yeniden olusturulmus sekiz yuzgecinden sadece ucunun postaksiyel oldugu icin bu dijital kemer gelisim modeliyle uyumsuz olmasina ragmen parmaklarla es kokenli olduklarina dair oneriler olmustur Bununla birlikte proksimal dizinler dort uyelilerin ve ile dogrudan karsilastirilabilir Yuzgec acikca agirlik tasiyordu genislemis skapular ve korakoid ogelere sahip buyuk bir omuza bagli ve vucut zirhina humerusun ventral yuzeyinde buyuk kas izlerine ve oldukca hareketli distal eklemlere bagliydi On yuzgeclerin kemikleri yuzgecin hem kasli oldugunu hem de bir bilek eklemi gibi esneme yetenegine sahip oldugunu dusunduren buyuk kas fasetleri gosteriyor Bu bilege benzer ozellikler yaratigin hizli hareket eden akintida dibe tutunmasina yardimci olabilirdi Boyut karsilastirmasi tahmini Timsah baligi Tiktaalik e biraz benzerlik gosteren gunumuze ulasan isinsal yuzgecli bir baliktir Ayrica yaratigin solungaclarin yani sira ilkel akcigerlere sahip oldugunu dusunduren basin ustundeki sivri uclar da dikkate degerdir Bu ozellik daha yuksek su sicakliginin oksijen icerigini azaltacagi sig sularda faydali olabilirdi Bu gelisme karada yasayan canlilarin onemli bir evrimsel ozelligi olan daha saglam bir gogus kafesinin evrimine yol acmis olabilir Tiktaalik in daha saglam gogus kafesi tamamen sucul bir yasam alaninin disina ciktiginda hayvanin vucudunu desteklemeye yardimci olabilirdi Tiktaalik ayrica cogu baligin sahip oldugu bir ozellikten yoksundu solungac bolgesindeki yan kafa hareketini kisitlayan kemikli levhalar Bu Tiktaalik i kafatasindan ayri gogus kusagi ile boynu olan bilinen en eski balik yapar Bu yaratiga karada veya sig yerlerde av avlamada daha fazla ozgurluk verecektir SistematikTiktaalik 2006 daki tanimlandigi makalede Acanthostega ve Ichthyostegadan daha ilkel ancakveEusthenopterondan daha gelismis bir tetrapodomorf olarak tanimlandi Sarcopterygii Megalichthys Eusthenopteron Tiktaalik Tetrapoda Acanthostega Ichthyostega PaleobiyolojiTiktaalik in ozellesmis ozelliklerinin cogu daha ilkel sarcopterygianlara gore solunumdaki degisikliklerle ilgilidir Tiktaalik baliklar tarafindan kullanilan faringeal ve operkuler pompalardan tetrapodlarin bukkal ve kostal pompalama mekanizmalarina evrimsel gecise bir ornektir Genisletilmis gular plakalar ve saglam brans elemanlari solungaclarin yani sira akcigerler icin bukkal pompalamanin mekanik temelini saglayabilirdi Bukkal pompalamaya yapilan vurgu bukkal boslugun hacmini artiran kafatasinin genisliginin genislemesiyle daha da artar Gular plakalarin ve diger brans elemanlarinin Tiktaalik te hava soluma icin baskin bir solunum islevi ustlenmesi olasiligi operkulum kaybi ve operkular aparatin belirgin azalmasi ile artar Kaynakca a b c d Edward B Daeschler Neil H Shubin and Farish A Jenkins Jr 6 Nisan 2006 A Devonian tetrapod like fish and the evolution of the tetrapod body plan Nature 440 7085 757 763 doi 10 1038 nature04639 PMID 16598249 evolution berkeley edu 12 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Haziran 2018 Your Inner Fish A Journey into the 3 5 Billion Year History of the Human Body New York University of Chicago Press 2008 ISBN 9780375424472 Laurin M 2006 Scanty evidence and changing opinions about evolving appendages Zoologica Scripta 35 6 667 668 doi 10 1111 zsc 2006 35 issue 6 Your Inner Fish Pantheon 2008 ISBN 978 0 375 42447 2 a b New Scientist 2007 13 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Subat 2007 Scientific American Getting a Leg Up on Land 7 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde November 21 2005 Dis baglantilar Tiktaalik Paleobiology Database 25 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Eylul 2021 Kesfe adanmis Chicago Universitesi web sitesi 12 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Neil Shubin 21 Kasim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ile The Inoculated Mind uzerine roportaj 12 Subat 2008 Neil Shubin 11 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ile Tech Nation da 15 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tiktaalik in kesfini tartistigi roportaj 14 Subat 2008 Lecture presentation by Neil Shubin about the discovery of Tiktaalik Fishapod YouTube adli muzik videosunda yildiz 5 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 27 Aralik 2008 tarihinde erisildi Finding Tiktaalik Neil Shubin ile roportaj 21 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Royal Institution videosu Subat 2013 Gunumuzun tetrapod anatomisine sahip erken bir tetrapod gibi hareket edebilen bir balik 25 Eylul 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cryptotora thamicola Bakirci Cagri Mert 6 Ekim 2020 Tiktaalik roseae Evrim Teorisi nin Ongoru Gucu Gosteren Harika Bir Ara Tur Fosili doi 10 47023 ea bilim 208 25 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Eylul 2021