Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tilia dasystyla, ebegümecigiller (eskiden Tiliaceae) (Malvaceae) familyasından bir ıhlamur türü.
| Tilia dasystyla | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Tilia dasystyla Steven, Bull. Soc. Imp. Naturalistes Moscou 4: 260 (1832). | |||||||||||||||
Potansiyel olarak büyük ağaçtır 35 m'ye kadar çıkabilir. Kabuk gri renklidir; kabukta oluşan sırtlar kare şeklindeki pullar halinde çatlayabilir. Dallar ince (1,5–3 mm kalınlığında), genellikle kırmızı, özellikle güneşte, tüysüz veya çok az tüylüdür. Tomurcuklar 7–9 mm uzunluğunda, 3 görünür pullu, daha fazla veya daha az tüylü, kırmızı veya yeşil renklidir. Yaprak sapı 2,5–5.5 cm; yaprak ayası 5-13 × 5–11 cm, geniş oval veya daire şeklinde, yaprak ucu sipsivri, yaprak tabanı kalp şeklinde veya eğik kesilmiş görünümünde; üst yüzeyi yeşil, alt yüzeyi biraz grimsi-yeşil, damar koltuklarında açık kahverengi saç kümeleri bulunur; yaprak kenarındaki dişler üçgen, ucu sivri çıkıntılı 0,7-1,7 mm uzunluğundadır. Brakteler 5–14 × 0,8–2,6 cm, eliptik, mızrak şeklinde veya ters mızrak şeklindedir. Çiçek durumu sarkık, 3-7 çiçekli; boyuncuk bazen yoğun tüylüdür. Körelmiş, kısır veya verimsiz erkek organ yoktur. Meyve 7–11 × 5–8 mm, küresel ila ters yumurta şeklinde, yoğun beyaz kaba tüylüdür.
Bu tür Kırım, Kafkaslar ve Batı Asya'da bulunan bir ağaçtır. Türün Avrupa bölgesinde sınırlı bir yayılış alanına sahip olmasına rağmen, Asya'da geniş bir yayılış alanına sahiptir. Bu tür için kaydedilen tek tehdit olan orman seyrelmesinin büyük bir tehdit olduğu düşünülmemektedir ve korunan alanlarda iyi alt popülasyonlar da bulunmaktadır. Bu nedenle Asgari Endişe olarak değerlendirilir.
Tilia dasystyla, Kuzey İran, Kafkaslar, Batı Asya ve Kırım'ın güney dağlarında bulunur. Tür az sayıda bölgeden bilinmektedir ve tahmini yayılış alanı (EOO) 1.885.350 km²'dir. Tilia dasystyla subsp. caucasica, 500 ila 1.500 m rakım arasında geniş bir yükseklik aralığında meydana gelir.
Alt türlerden Tilia dasystyla subsp. caucasica en yaygın olanıdır. Büyük Kafkasya'nın yamaçlarında bu türün yaklaşık 30.000 ha üretim ormanı vardır, ancak Gürcistan ve Ermenistan'da daha dağınıktır. Bu alt tür Türkiye'de de yaygın ve bol miktarda bulunur. Karşılaştırıldığında, subsp. multiflora çok nadirdir ve soyu tükenmiş olabilir. subsp. dasystyla'nın sıklığı, türün küresel popülasyonunun büyük olduğunu, ancak genel popülasyon eğiliminin bilinmediğini düşündürmektedir.
Bireysel ağaçlar, Kırım'da orman yönetimi için ormanların 'inceltilmesinden' etkilenmiştir, ancak bu önemli olarak görülmemektedir. Avrupa dışındaki türlere yönelik tehditler bilinmemektedir.
Bu ağaç, Kafkasya'da yerel silvikültürel öneme sahiptir
Tür, Kırım'da çeşitli rezervlerde korunmaktadır. Kırım'da 'nadir' bir tür olarak kabul edilir, ancak Avrupa dağılımında En Az Endişe Veren olarak rapor edilmiştir (Beech ve ark. 2017). Bu türün 41 ex situ koleksiyonda tutulduğu rapor edilmiştir (BGCI 2016). Ukrayna popülasyonlarına atıfta bulunan dasystyla alt türleri için listelenen beş koleksiyon vardır. Kırım dağılımının dışında bu tür hakkında çok az bilgi verilmektedir.
Dağılımı: Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Kuzey İran, Rusya; kuzey Kafkasya, Türkiye, Ukrayna ve Kırım; güney sahiline yakın kısmıdır.
Pigott (2012) ikisinde yetiştiriciliği yapılan üç alt türü tanır. Bunlardan subsp. caucasica, çok daha geniş yabani dağılıma sahiptir ve kültürde subsp. dasystyla'dan çok daha yaygındır. Batı Avrupa'daki Tilia dasystyla'nın daha büyük ve daha eski örneklerinin hepsinin subsp. caucasica'ya ait olduğu bilinmektedir veya varsayılmaktadır. Üçüncü, daha az anlaşılan bir form subsp. multiflora (Ledeb.) Pigott'tur, kuzey Kafkasya'nın Karadeniz'le buluştuğu bölgeden bilinir. subsp. caucasica'dan sadece çiçeklenme başına önemli ölçüde daha fazla çiçeğe sahip olması bakımından farklıdır ve kültürde bilinmemektedir.
- Tanımlama anahtarı
- 1a. Yapraklar oval, 5–11 cm uzunluğunda, üstü parlak değil. Brakteler 7–14 cm uzunluğunda, mızrak şeklinde veya ters mızrak, soluk yeşil, mumsu değil.
- 1b. Yapraklar yuvarlak, 5–8 cm uzunluğunda, üstü parlak. Brakteler 5–11 cm uzunluğunda, dar eliptik, mumsu sarımsı-yeşil. Tilia dasystyla subsp. dasystyla
- 2a. 3-7 çiçekli, çiçekler bir veya iki kez dallanmıştır. Tilia dasystyla subsp. caucasica
- 2b. 10-20 çiçekli, çiçekler üç ila dört kez dallanır. Tilia dasystyla subsp. multiflora
Dış bağlantılar
![image]()
Vikitür'de Tilia dasystyla ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g Pigott, C. D. (2012). Lime-trees and Basswoods. Cambridge: Cambridge University Press.
- ^ a b c d Wilson, B. (2021). . The IUCN Red List of Threatened Species. doi:10.2305/IUCN.UK.2018-1.RLTS.T79738009A119836493.en. 24 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023.
- ^ a b c Yena ve Fateryga (2015).
- ^ "Tilia dasystyla". Treesandshrubsonline. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tilia dasystyla ebegumecigiller eskiden Tiliaceae Malvaceae familyasindan bir ihlamur turu Tilia dasystylaKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim MalvalesFamilya MalvaceaeCins TiliaTur T dasystylaIkili adlandirmaTilia dasystylaSteven Bull Soc Imp Naturalistes Moscou 4 260 1832 Potansiyel olarak buyuk agactir 35 m ye kadar cikabilir Kabuk gri renklidir kabukta olusan sirtlar kare seklindeki pullar halinde catlayabilir Dallar ince 1 5 3 mm kalinliginda genellikle kirmizi ozellikle guneste tuysuz veya cok az tuyludur Tomurcuklar 7 9 mm uzunlugunda 3 gorunur pullu daha fazla veya daha az tuylu kirmizi veya yesil renklidir Yaprak sapi 2 5 5 5 cm yaprak ayasi 5 13 5 11 cm genis oval veya daire seklinde yaprak ucu sipsivri yaprak tabani kalp seklinde veya egik kesilmis gorunumunde ust yuzeyi yesil alt yuzeyi biraz grimsi yesil damar koltuklarinda acik kahverengi sac kumeleri bulunur yaprak kenarindaki disler ucgen ucu sivri cikintili 0 7 1 7 mm uzunlugundadir Brakteler 5 14 0 8 2 6 cm eliptik mizrak seklinde veya ters mizrak seklindedir Cicek durumu sarkik 3 7 cicekli boyuncuk bazen yogun tuyludur Korelmis kisir veya verimsiz erkek organ yoktur Meyve 7 11 5 8 mm kuresel ila ters yumurta seklinde yogun beyaz kaba tuyludur Bu tur Kirim Kafkaslar ve Bati Asya da bulunan bir agactir Turun Avrupa bolgesinde sinirli bir yayilis alanina sahip olmasina ragmen Asya da genis bir yayilis alanina sahiptir Bu tur icin kaydedilen tek tehdit olan orman seyrelmesinin buyuk bir tehdit oldugu dusunulmemektedir ve korunan alanlarda iyi alt populasyonlar da bulunmaktadir Bu nedenle Asgari Endise olarak degerlendirilir Tilia dasystyla Kuzey Iran Kafkaslar Bati Asya ve Kirim in guney daglarinda bulunur Tur az sayida bolgeden bilinmektedir ve tahmini yayilis alani EOO 1 885 350 km dir Tilia dasystyla subsp caucasica 500 ila 1 500 m rakim arasinda genis bir yukseklik araliginda meydana gelir Alt turlerden Tilia dasystyla subsp caucasica en yaygin olanidir Buyuk Kafkasya nin yamaclarinda bu turun yaklasik 30 000 ha uretim ormani vardir ancak Gurcistan ve Ermenistan da daha daginiktir Bu alt tur Turkiye de de yaygin ve bol miktarda bulunur Karsilastirildiginda subsp multiflora cok nadirdir ve soyu tukenmis olabilir subsp dasystyla nin sikligi turun kuresel populasyonunun buyuk oldugunu ancak genel populasyon egiliminin bilinmedigini dusundurmektedir Bireysel agaclar Kirim da orman yonetimi icin ormanlarin inceltilmesinden etkilenmistir ancak bu onemli olarak gorulmemektedir Avrupa disindaki turlere yonelik tehditler bilinmemektedir Bu agac Kafkasya da yerel silvikulturel oneme sahiptir Tur Kirim da cesitli rezervlerde korunmaktadir Kirim da nadir bir tur olarak kabul edilir ancak Avrupa dagiliminda En Az Endise Veren olarak rapor edilmistir Beech ve ark 2017 Bu turun 41 ex situ koleksiyonda tutuldugu rapor edilmistir BGCI 2016 Ukrayna populasyonlarina atifta bulunan dasystyla alt turleri icin listelenen bes koleksiyon vardir Kirim dagiliminin disinda bu tur hakkinda cok az bilgi verilmektedir Dagilimi Ermenistan Azerbaycan Gurcistan Kuzey Iran Rusya kuzey Kafkasya Turkiye Ukrayna ve Kirim guney sahiline yakin kismidir Pigott 2012 ikisinde yetistiriciligi yapilan uc alt turu tanir Bunlardan subsp caucasica cok daha genis yabani dagilima sahiptir ve kulturde subsp dasystyla dan cok daha yaygindir Bati Avrupa daki Tilia dasystyla nin daha buyuk ve daha eski orneklerinin hepsinin subsp caucasica ya ait oldugu bilinmektedir veya varsayilmaktadir Ucuncu daha az anlasilan bir form subsp multiflora Ledeb Pigott tur kuzey Kafkasya nin Karadeniz le bulustugu bolgeden bilinir subsp caucasica dan sadece ciceklenme basina onemli olcude daha fazla cicege sahip olmasi bakimindan farklidir ve kulturde bilinmemektedir Tanimlama anahtari 1a Yapraklar oval 5 11 cm uzunlugunda ustu parlak degil Brakteler 7 14 cm uzunlugunda mizrak seklinde veya ters mizrak soluk yesil mumsu degil 1b Yapraklar yuvarlak 5 8 cm uzunlugunda ustu parlak Brakteler 5 11 cm uzunlugunda dar eliptik mumsu sarimsi yesil Tilia dasystyla subsp dasystyla 2a 3 7 cicekli cicekler bir veya iki kez dallanmistir Tilia dasystyla subsp caucasica 2b 10 20 cicekli cicekler uc ila dort kez dallanir Tilia dasystyla subsp multifloraDis baglantilarVikitur de Tilia dasystyla ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Kaynakca a b c d e f g Pigott C D 2012 Lime trees and Basswoods Cambridge Cambridge University Press a b c d Wilson B 2021 The IUCN Red List of Threatened Species doi 10 2305 IUCN UK 2018 1 RLTS T79738009A119836493 en 24 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mayis 2023 a b c Yena ve Fateryga 2015 Tilia dasystyla Treesandshrubsonline 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Temmuz 2021