Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ihlamur (Tilia), Malvaceae (ebegümecigiller) familyasına bağlı, Kuzey Yarımküre'nin ılıman ve yarı tropik bölgelerinde yetişen ağaç cinsidir.
| Tilia | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Tilia tomentosa | |||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Türler | |||||||||||||
| 30 tür; metne bakınız | |||||||||||||
Morfolojik özellikleri
30'a yakın farklı türü bulunur ve boyları 20 ila 40 m (65 ila 130 ft) yüksekliğe varır. Yaprakları kalp biçiminde, genel olarak asimetrik ve 6 ila 20 cm (2+1⁄4 ila 7+3⁄4 in)'dir.
Çiçekleri hermafroditik yapıya sahip olduğundan hem dişi hem de erkeği böcekler tarafından polenlenebilir.
Odunları hafif, yumuşak, az parçalı, yoğunluğu 560 kg/m3 olduğundan kereste işlemleri için elverişlidir.
Ekolojik özellikleri
Serin, verimli, kireçli toprakları severler. Tabansuyu yüksek, bol humuslu kumlu topraklarda yetiştiği gibi az derin ve kireçli topraklarda da yetişir. Genellikle kayınların toprak isteklerinin andırırlar. Hızlı büyürler. Sürgün verme özellikleri vardır. Gölgeye dayanırlar.
Türkiye'de çoğunlukla Karadeniz, Ege, Marmara Bölgesi ve Antalya çevresinde yetişmekte olup ılıman iklimleri sevmektedir. Bu ağacın üretimi çoğunlukla tohum ile yapılmaktadır.[]
Tarihçe
Orta Avrupa'da eskiden birçok köyde ıhlamur vardı. Merkezde bulunur buluşma noktası olarak kullanılırdı. Ayrıca burada haber alış verişinde bulunulur, gelinler kendilerini gösterirlerdi. Mayıs başında dans festivalleri bu ağacın altında düzenlenirdi. Bunlarla beraber köy mahkemeleri genelde yine burada kurulurdu. Bu yüzden ıhlamur, mahkeme ağacı ya da mahkeme ıhlamuru olarak da bilinir.Germen ve Slav halklarında ıhlamur kutsal bir ağaçtır.
1000 yaşına kadar yaşayabilen ıhlamurlar görülmüştür. Türkiye'de de 500 yaşını geçmiş çok sayıda ıhlamur ağacı vardır.
Kullanımı
Kokulu çiçeklerinden dolayı gölge ağacı olarak yetiştirilir. Çiçekleri kurutularak çay olarak tüketilmektedir. Çiçek verdiği dönemlerde, güneşli bir zamanda çiçeklerinin toplanması, çiçeklenmesini artırır. Doğramacılıkta kıymetli olan beyaz ve hafif bir odun verir. Hava kurusu ağırlığı 0,40 gr/cm³'tür. Ihlamur kabuğundaki lifler ip ve kaba dokumalarda kullanılır. Arıcılıkta da önemli bir nektar kaynağıdır. Çiçekleri çay olarak içilir. Çiçek durumları tıbbi olarak kullanılır. Ihlamur çiçeği yatıştırıcı, idrar verici ve balgam söktürücü olarak çay halinde kullanılır. Ihlamur çiçeği banyosunun da yatıştırıcı bir özelliği vardır. Oymacılık ve mobilyacılıkta, oyuncak sanayinde, müzik aletleri yapımında, kâğıt ve kibrit üretiminde kullanılırlar.Tıbbi olarak T.rubra, T.platyphyllos, T.cordata türleri kullanılır.
Taksonomi
- Gümüş ıhlamur(Tilia tomentosa)
- Küçük yapraklı ıhlamur (Tilia cordata)
- Büyük yapraklı ıhlamur(Tilia platyphyllos)
- Tilia dasystyla
- Tilia americana
- Tilia amurensis, talkımlar 3–5 cm, yaprak ayasının ucu genellikle loplu değildir Kısır veya körleşmiş stamenler bulunur, meyve yumurtamsı.Çin, Kore ve Rusya
- Tilia chinensis, yaprak kenarı dişli 1,5 mm az, yan damarlar 7-9 çiftli; meyve yumurtamsı-küre; talkımlar 1-3 çiçekli; taç yapraklar 8–9 mm. Çin
- , yaprak geniş yumurtamsı; yaprak alt yüzündeki damar birleşimleri tüylü. Çin
- , meyve dış kabuğu kayış gibi, kuruduğunda açılır.
- , yaprak yarı dairesel; yaprak kenarı dişli 3–5 mm; yapraklar ve dallar sarı yıldız keçemsi tüylü; brakteler 7-10 × 1-1,3 cm. Çin
- , yaprak dairemsi; kuruduğunda kahverengi; meyve yumurtamsı; çanak yaprakların alt yüze seyrek yıldız tüylü; çiçek sapı 5–8 mm; brakteler 3,5-6 cmm. Çin ve Japonya
- , yumurtalık tüysüz; talkımlar (20-)40-100 çiçekli; İkinci derece brakteli. Çin
- Tilia kiusiana
- , yaprak sapı yıldız tüylü; yaprak kenarı küçük testere dişli; dallar tüysüz; brakteler 6–9 cm.Çin
- , yaprak yarı zarımsı; yaprak alt yüzü tüysüz veya damar birleşim yerleri tüylü. Çin
- , talkımlar 3-12 çiçekli; yaprak tabanı simetrik yürek biçiminde. Çin ve Japonya
- , talkımlar 5-8 cmm; yaprak ucu genellikle üç loplu; taç yaprağımsı kısır ve körleşmiş stamenler bulunur; meyve ters yumurtamsı. Çin
- Tilia paucicostata, yaprak yumurtamsı veya yumurtamsı-üçgen biçiminde; kuruduğunda yeşilimsi; meyve ters yumurtamsı; çanak yaprakların alt yüzü tüysüz; çiçek sapı 10–15 mm; brakteler 5-8,5 cm. Çin
- Tilia tuan, yaprak kenarı tam veya yaprak ucuna yakın kısmı az dişli; dallar tüylü; brakteler 12–16 cm; talkımlar 3-22 çiçekli; yaprak tabanı genellikle eğik. Çin
Melezler
- Tilia × moltkei (Tilia americana × T. petiolaris)
- Tilia × europaea (T. cordata × T. platyphyllos)
- Tilia × flavescens (T. americana × T. cordata)
- Tilia × euchlora (T. cordata × T. dasystyla)
- Tilia × petiolaris (T. tomentosa × T. ?)
Galeri
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
(sin. T. monticola) -
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Dış bağlantılar
| Wikisource has the text of the 1920 Encyclopedia Americana article Linden. |
- Eichhorn, Markus (January 2012). "Lime Trees and Bees". Test Tube. for the University of Nottingham. 5 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2021.
![image]()
Wikimedia Commons'ta Ihlamur ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.![image]()
Vikitür'de Ihlamur ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
- Genel
- Yaltırık, F., 1992. Dendoloji II, Angiospermae (Kapalıtohumlular), 256s, İstanbul
- https://global.britannica.com/plant/linden-plant[], Ana britancica ıhlamur maddesi
- http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&taxon_id=133008 27 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Çin florası (Flora of China)
- http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=1&taxon_id=133008 26 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Kuzey Amerika florası (Flora of North America)
- Özel
- ^ a b Betül Rüveyda AY AK (29 Haziran 2020). . Peyzax Mimarlık Dergisi. 8 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2021.
- ^ Keeler, Harriet L. (1900). Our Native Trees and How to Identify Them. New York: Charles Scribner's Sons. ss. 24-31.
- ^ "Ihlamur". atib.ogm.gov.tr. 22 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ihlamur Tilia Malvaceae ebegumecigiller familyasina bagli Kuzey Yarimkure nin iliman ve yari tropik bolgelerinde yetisen agac cinsidir TiliaTilia tomentosaBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim MalvalesFamilya MalvaceaeCins Tilia L Turler30 tur metne bakinizIhlamur cicegi11 Ocak 1930 tarihli Cumhuriyet gazetesinde Gavei Zalim Huseyin Suat Yalcin imzasiyla yayinlanan Ihlamurname Morfolojik ozellikleri30 a yakin farkli turu bulunur ve boylari 20 ila 40 m 65 ila 130 ft yukseklige varir Yapraklari kalp biciminde genel olarak asimetrik ve 6 ila 20 cm 2 1 4 ila 7 3 4 in dir Cicekleri hermafroditik yapiya sahip oldugundan hem disi hem de erkegi bocekler tarafindan polenlenebilir Odunlari hafif yumusak az parcali yogunlugu 560 kg m3 oldugundan kereste islemleri icin elverislidir Ekolojik ozellikleriSerin verimli kirecli topraklari severler Tabansuyu yuksek bol humuslu kumlu topraklarda yetistigi gibi az derin ve kirecli topraklarda da yetisir Genellikle kayinlarin toprak isteklerinin andirirlar Hizli buyurler Surgun verme ozellikleri vardir Golgeye dayanirlar Turkiye de cogunlukla Karadeniz Ege Marmara Bolgesi ve Antalya cevresinde yetismekte olup iliman iklimleri sevmektedir Bu agacin uretimi cogunlukla tohum ile yapilmaktadir kaynak belirtilmeli TarihceOrta Avrupa da eskiden bircok koyde ihlamur vardi Merkezde bulunur bulusma noktasi olarak kullanilirdi Ayrica burada haber alis verisinde bulunulur gelinler kendilerini gosterirlerdi Mayis basinda dans festivalleri bu agacin altinda duzenlenirdi Bunlarla beraber koy mahkemeleri genelde yine burada kurulurdu Bu yuzden ihlamur mahkeme agaci ya da mahkeme ihlamuru olarak da bilinir Germen ve Slav halklarinda ihlamur kutsal bir agactir 1000 yasina kadar yasayabilen ihlamurlar gorulmustur Turkiye de de 500 yasini gecmis cok sayida ihlamur agaci vardir KullanimiKokulu ciceklerinden dolayi golge agaci olarak yetistirilir Cicekleri kurutularak cay olarak tuketilmektedir Cicek verdigi donemlerde gunesli bir zamanda ciceklerinin toplanmasi ciceklenmesini artirir Dogramacilikta kiymetli olan beyaz ve hafif bir odun verir Hava kurusu agirligi 0 40 gr cm tur Ihlamur kabugundaki lifler ip ve kaba dokumalarda kullanilir Aricilikta da onemli bir nektar kaynagidir Cicekleri cay olarak icilir Cicek durumlari tibbi olarak kullanilir Ihlamur cicegi yatistirici idrar verici ve balgam sokturucu olarak cay halinde kullanilir Ihlamur cicegi banyosunun da yatistirici bir ozelligi vardir Oymacilik ve mobilyacilikta oyuncak sanayinde muzik aletleri yapiminda kagit ve kibrit uretiminde kullanilirlar Tibbi olarak T rubra T platyphyllos T cordata turleri kullanilir TaksonomiGumus ihlamur Tilia tomentosa Kucuk yaprakli ihlamur Tilia cordata Buyuk yaprakli ihlamur Tilia platyphyllos Tilia dasystyla Tilia americana Tilia amurensis talkimlar 3 5 cm yaprak ayasinin ucu genellikle loplu degildir Kisir veya korlesmis stamenler bulunur meyve yumurtamsi Cin Kore ve Rusya Tilia chinensis yaprak kenari disli 1 5 mm az yan damarlar 7 9 ciftli meyve yumurtamsi kure talkimlar 1 3 cicekli tac yapraklar 8 9 mm Cin yaprak genis yumurtamsi yaprak alt yuzundeki damar birlesimleri tuylu Cin meyve dis kabugu kayis gibi kurudugunda acilir yaprak yari dairesel yaprak kenari disli 3 5 mm yapraklar ve dallar sari yildiz kecemsi tuylu brakteler 7 10 1 1 3 cm Cin yaprak dairemsi kurudugunda kahverengi meyve yumurtamsi canak yapraklarin alt yuze seyrek yildiz tuylu cicek sapi 5 8 mm brakteler 3 5 6 cmm Cin ve Japonya yumurtalik tuysuz talkimlar 20 40 100 cicekli Ikinci derece brakteli Cin Tilia kiusiana yaprak sapi yildiz tuylu yaprak kenari kucuk testere disli dallar tuysuz brakteler 6 9 cm Cin yaprak yari zarimsi yaprak alt yuzu tuysuz veya damar birlesim yerleri tuylu Cin talkimlar 3 12 cicekli yaprak tabani simetrik yurek biciminde Cin ve Japonya talkimlar 5 8 cmm yaprak ucu genellikle uc loplu tac yapragimsi kisir ve korlesmis stamenler bulunur meyve ters yumurtamsi Cin Tilia paucicostata yaprak yumurtamsi veya yumurtamsi ucgen biciminde kurudugunda yesilimsi meyve ters yumurtamsi canak yapraklarin alt yuzu tuysuz cicek sapi 10 15 mm brakteler 5 8 5 cm Cin Tilia tuan yaprak kenari tam veya yaprak ucuna yakin kismi az disli dallar tuylu brakteler 12 16 cm talkimlar 3 22 cicekli yaprak tabani genellikle egik CinMelezlerTilia moltkei Tilia americana T petiolaris Tilia europaea T cordata T platyphyllos Tilia flavescens T americana T cordata Tilia euchlora T cordata T dasystyla Tilia petiolaris T tomentosa T GaleriTilia americana Tilia cordata sin T monticola Tilia platyphyllosDis baglantilarWikisource has the text of the 1920 Encyclopedia Americana article Linden Eichhorn Markus January 2012 Lime Trees and Bees Test Tube for the University of Nottingham 5 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Aralik 2021 Wikimedia Commons ta Ihlamur ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Ihlamur ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur KaynakcaGenelYaltirik F 1992 Dendoloji II Angiospermae Kapalitohumlular 256s Istanbul https global britannica com plant linden plant olu kirik baglanti Ana britancica ihlamur maddesi http www efloras org florataxon aspx flora id 2 amp taxon id 133008 27 Mayis 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cin florasi Flora of China http www efloras org florataxon aspx flora id 1 amp taxon id 133008 26 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kuzey Amerika florasi Flora of North America Ozel a b Betul Ruveyda AY AK 29 Haziran 2020 Peyzax Mimarlik Dergisi 8 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Aralik 2021 Keeler Harriet L 1900 Our Native Trees and How to Identify Them New York Charles Scribner s Sons ss 24 31 Ihlamur atib ogm gov tr 22 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2023