Pomak Timraş Cumhuriyeti (Bulgarca: Тъмръшка република, Tǎmrǎşka Republika), Rodop Dağları çevresinde yaşayan Pomaklar tarafından kurulan ve 1879-1886 yılları arasında hayatta kalan kısa ömürlü kendi kendini yöneten tarihteki tek Pomak devletidir. Önderliğini Pomak liderlerden Ahmet Ağa Timirski, Abdullah Efendi, Hacı Halil Efendi, Kara Yusuf Çavuş ve Hidayet Paşa yapmıştır.
Тъмръшка република (Tǎmrǎşka Republika) Помашка република (Pomaşka Republika) Pomak Timraş Cumhuriyeti | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1879-1886 | |||||||||
Bayrak | |||||||||
Timraş Cumhuriyeti'nin sınırları | |||||||||
Başkent | Önce Köyü iken sonrasında sürekli değiştirilmiştir. | ||||||||
Yaygın dil(ler) | Bulgarca, Osmanlıca, Pomakça | ||||||||
Hükûmet | Feodalizm | ||||||||
Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
Nüfus | |||||||||
• Sayılan | 7.320 | ||||||||
|
Tarihçe
93 Harbi'nin sonlarına doğru Plevne bölgesi düşmüştür. Lofça Pomaklarının yüz binlercesi katledilmiş ve sağ kalanlar Trakya'ya ve askerî gücü olanlar ise Rodop Dağları'ndaki güvenli Pomak köylerine kaçmıştır. 3 Mart 1878'de imzalanan Ayastefanos Antlaşması'nın ardından Bulgar ve Rus egemenliğine girme tehlikesinden ötürü Rodoplar'daki Pomak halkı, Pomak Tımraş Hükûmeti'ni Rodoplu Pomak 30 milletvekilinin ve yaklaşık 100 nahiye müdürünün de onayını alan Ahmed Ağa Timirski, Abdullah Efendi ve önderliğinde kurmuştur. 16 Mayıs 1879 tarihinde, İstanbul'da bulunan devletlerin elçiliklerine gönderdikleri mektupla bağımsızlıklarını ve nedenlerini tüm devletlere açıkça beyan etmişlerdir. Bu geçici hükûmet, Berlin Antlaşması imzalandıktan sonra, söz konusu antlaşmayı kabul etmeyerek ordusunu dağıtmamış ve bağımsızlığını ilan etmiştir. Aynı yıl kendi cumhuriyetini kurduğunu ilan eden ve uluslararası antlaşmalar doğrultusunda dahil olduğu Doğu Rumeli'ye vergi ödemeyi reddeden Timraş, 17 köyü içine almaktaydı. 1880 yılında bünyesinde taşıdığı köy sayısı 21'e ulaşmıştı. Bunların başlıcaları; Trigrad, Mugla, Beden, Mihalkovo, Skoblevo, Čurukovo ve Devin'di. 1882'de bölgeyi kontrol altına almaya çalışan Doğu Rumeli saldırılarını durdurdu.
5 Nisan 1886'da Bulgaristan Prensliği ile imzalanan uyarınca Kırcaali çevresi ile Timraş Cumhuriyeti toprakları Osmanlı Devleti'ne bırakılmış ve aynı yıl bölgeye giren Osmanlı ordusu cumhuriyete son vermiştir. Cumhuriyetin yıkılmasına rağmen bölgede yaşamaya devam eden Timraşlılar, Osmanlı'nın Balkanlar'da hakimiyetini kaybetmesinin ardından topraklarını 1912'ye kadar terk etmişlerdir.
Nüfus
1880 yılındaki resmi duyuruya göre Timraş'ta 1200 ev ve 1440 aile bulunduğu tespit edilmiş ve cumhuriyetin nüfusu da 7320 kişi olarak açıklanmıştır.
Ayrıca bakınız
İlgili okumalar
- Вълчев, Ангел, „Тъмраш“, изд. на ОФ, София, 197314 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Дечев, Васил, „Миналото на Чепеларе“, София, кн.I, 1928 и кн.II, 1936
- Добруски, Вацлав, „Българомохамеданската република в Родопските планини“, в „България през погледа на чешки пътешественици“, изд. на ОФ, София, 1984, стр.64-94.
- Константинов, Христо п., „Непокорните села“, кн.I, Търново, 1887 и кн.I, София, 1886
- Стоянов, Захари, „Тъмръшката република и нейният президент Ахмедаа ага“, в „Съчинения“, том трети, „Български писател“, София, 1966, стр. 406-414, първа публикация в. „Борба“, Пловдив, бр. 12, 13 и 14 от 13, 20 и 27 август 1885.
- Хюсеин Мехмед, — „Помаците и торбешите в Мизия, Тракия и Македония“, София, 2007
Kaynakça
- ^ . milligazete.com.tr. 10 Mart 2013. 26 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2013.
- ^ S.Korkmaz (15 Mayıs 2022). "Pomak Timraş Cumhuriyetini kuranlara selam olsun". POMAKNEWS AGENCY. 13 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ekim 2022.
- ^ "История на България", Том 7, София, 1991, стр. 195.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Pomak Timraş Cumhuriyeti ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Bozhidara Georgieva - The Lost Republic28 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ercan Çokbankir - Filibe Tımraştan Konya Tımraşa-1[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pomak Timras Cumhuriyeti Bulgarca Tmrshka republika Tǎmrǎska Republika Rodop Daglari cevresinde yasayan Pomaklar tarafindan kurulan ve 1879 1886 yillari arasinda hayatta kalan kisa omurlu kendi kendini yoneten tarihteki tek Pomak devletidir Onderligini Pomak liderlerden Ahmet Aga Timirski Abdullah Efendi Haci Halil Efendi Kara Yusuf Cavus ve Hidayet Pasa yapmistir Tmrshka republika Tǎmrǎska Republika Pomashka republika Pomaska Republika Pomak Timras Cumhuriyeti1879 1886BayrakTimras Cumhuriyeti nin sinirlariBaskentOnce Koyu iken sonrasinda surekli degistirilmistir Yaygin dil ler Bulgarca Osmanlica PomakcaHukumetFeodalizmTarihce Kurulusu1879 Dagilisi1886Nufus Sayilan7 320Onculler ArdillarDogu Rumeli Osmanli DevletiTimras Cumhuriyeti haritada 2 numara ile gosterilen yerde kurulmustu Tarihce93 Harbi nin sonlarina dogru Plevne bolgesi dusmustur Lofca Pomaklarinin yuz binlercesi katledilmis ve sag kalanlar Trakya ya ve askeri gucu olanlar ise Rodop Daglari ndaki guvenli Pomak koylerine kacmistir 3 Mart 1878 de imzalanan Ayastefanos Antlasmasi nin ardindan Bulgar ve Rus egemenligine girme tehlikesinden oturu Rodoplar daki Pomak halki Pomak Timras Hukumeti ni Rodoplu Pomak 30 milletvekilinin ve yaklasik 100 nahiye mudurunun de onayini alan Ahmed Aga Timirski Abdullah Efendi ve onderliginde kurmustur 16 Mayis 1879 tarihinde Istanbul da bulunan devletlerin elciliklerine gonderdikleri mektupla bagimsizliklarini ve nedenlerini tum devletlere acikca beyan etmislerdir Bu gecici hukumet Berlin Antlasmasi imzalandiktan sonra soz konusu antlasmayi kabul etmeyerek ordusunu dagitmamis ve bagimsizligini ilan etmistir Ayni yil kendi cumhuriyetini kurdugunu ilan eden ve uluslararasi antlasmalar dogrultusunda dahil oldugu Dogu Rumeli ye vergi odemeyi reddeden Timras 17 koyu icine almaktaydi 1880 yilinda bunyesinde tasidigi koy sayisi 21 e ulasmisti Bunlarin baslicalari Trigrad Mugla Beden Mihalkovo Skoblevo Curukovo ve Devin di 1882 de bolgeyi kontrol altina almaya calisan Dogu Rumeli saldirilarini durdurdu 5 Nisan 1886 da Bulgaristan Prensligi ile imzalanan uyarinca Kircaali cevresi ile Timras Cumhuriyeti topraklari Osmanli Devleti ne birakilmis ve ayni yil bolgeye giren Osmanli ordusu cumhuriyete son vermistir Cumhuriyetin yikilmasina ragmen bolgede yasamaya devam eden Timraslilar Osmanli nin Balkanlar da hakimiyetini kaybetmesinin ardindan topraklarini 1912 ye kadar terk etmislerdir Nufus1880 yilindaki resmi duyuruya gore Timras ta 1200 ev ve 1440 aile bulundugu tespit edilmis ve cumhuriyetin nufusu da 7320 kisi olarak aciklanmistir Ayrica bakinizPomaklar Bati Trakya Bagimsiz HukumetiIlgili okumalarVlchev Angel Tmrash izd na OF Sofiya 197314 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dechev Vasil Minaloto na Chepelare Sofiya kn I 1928 i kn II 1936 Dobruski Vaclav Blgaromohamedanskata republika v Rodopskite planini v Blgariya prez pogleda na cheshki pteshestvenici izd na OF Sofiya 1984 str 64 94 Konstantinov Hristo p Nepokornite sela kn I Trnovo 1887 i kn I Sofiya 1886 Stoyanov Zahari Tmrshkata republika i nejniyat prezident Ahmedaa aga v Schineniya tom treti Blgarski pisatel Sofiya 1966 str 406 414 prva publikaciya v Borba Plovdiv br 12 13 i 14 ot 13 20 i 27 avgust 1885 Hyusein Mehmed Pomacite i torbeshite v Miziya Trakiya i Makedoniya Sofiya 2007Kaynakca milligazete com tr 10 Mart 2013 26 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ekim 2013 S Korkmaz 15 Mayis 2022 Pomak Timras Cumhuriyetini kuranlara selam olsun POMAKNEWS AGENCY 13 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ekim 2022 Istoriya na Blgariya Tom 7 Sofiya 1991 str 195 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Pomak Timras Cumhuriyeti ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Bozhidara Georgieva The Lost Republic28 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ercan Cokbankir Filibe Timrastan Konya Timrasa 1 olu kirik baglanti