Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Toharlar, eski zamanlarda Tarım Havzası'nın kuzeyinde (modern Sincan, Çin) yer alan vaha şehir devletlerinde yaşamış bir Hint-Avrupa halkıdır. Halk, Tohar dilleri olarak adlandırılan ve birbirine çok yakın üç farklı dil konuşmuş ve büyük ölçüde Budist inancını benimsemiştir.
 Kuça yakınlarındaki Kızıl Mağaraları'nda bulunmuş ve 3- 8. yüzyıla tarihlenen Tohar figürleri | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
| Diller | |
| Din | |
Tarihçe
Bölgedeki tarım toplulukları ilk olarak MÖ 2000 yıllarında Kuzey Tarım Havzası'nda bulunan vahalarda ortaya çıkmıştır. Bazı bilim insanları bu toplulukları, Sibirya'da, Tarım Havzası veya kuzeyinde yaşamış Afanasiyevo kültürü (y. MÖ 3500-2500) veya Orta Asyalı BMAC kültürüyle ilişkilendirmiştir.
MÖ 2. yüzyıla gelindiğinde bu yerleşimler, kuzeyde göçebe halkların, doğuda ise Çin imparatorluklarının gölgesinde kalan şehir devletlerine dönüşmüştür. Aralarından en büyüğü Kuça olan bu şehirler, Taklamakan Çölü'nün kuzey kenarı boyunca uzanan İpek Yolu boyunca bir durak olarak işlev görmüşlerdir.
MS 8. yüzyılda Karahoca Krallığından bir Türk kavmi olan Uygurlar bölgeye yerleşmişlerdir. Tarım şehir devletlerininde yaşayan yerli halkı bölgeye göç etmiş Uygurlarla karışmış ve Eski Uygurca bölgeye yayılmıştır. Tohar dillerinin 9. yüzyılda neslinin tükendiğine inanılmaktadır.
Kültür
Dil
Hint-Avrupa dil ailesinin bir kolu olan Tohar dilleri, MS 6. ila 8. yüzyıllarda üretilmiş el yazmalarıyla bilinmektedir. Bulunmuş yazmalar Toharca A ve Toharca B olarak isimlendirilmiş birbirine çok yakın iki farklı dil ile yazılmıştır.
Bu iki dile ek olarak Prakrit dilinde bulunan aktarma sözcükler ışığında Toharca C adlı yeni bir Tohar dili de bulunmuştur. 2018 yılında Loulan'da keşfedilmiş ve tamamen Toharca C ile yazılmış metinler yayınlanmıştır.
İlk araştırmacılar dili kullanmış insanları Eski Baktriya'da (Toharistan) yaşamış bir halk olan Tokharoi'ler ile bağdaşlaştırdıklarından ötürü halkı "Tohar" olarak adlandırılmıştır. Bu tanımlama günümüzde genel olarak hatalı kabul edilmekle birlikte, isim hala yaygınca kullanılmaktadır.
Din
Tohar yazıtlarının çoğu Budist manastır metinleridir ve Toharların bu sebepten ötürü büyük ölçüde Budist oldukları düşünülmektedir. Budist öncesi inançlar büyük ölçüde bilinmemekle birlikte bazı Çin tanrıçalarının Proto-Hint-Avrupalıların güneş tanrıçası ve şafak tanrıçası ile benzerlik göstermelerinden ötürü Toharların ticaret yolları dolayısıyla Çin mitolojisini etkilemiş oldukları öngörülmektedir.
Galeri
-
![image]()
Tarım Havzası'nın kuzeyindeki ve batısındaki arkeolojik kültürler -
![image]()
Toharca B ile yazılmış bir yazıt -
![image]()
Tarim mumyalarından biri -
![image]()
Antik Tarim Havzası'nın başlıca vaha devletleri
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Mallory, J.P.; (2000), The Tarim Mummies, Londra: Thames & Hudson, s. 259, ISBN .
- ^ Mallory, J.P. (2010). "Bronze Age languages of the Tarim Basin" (PDF). Expedition. 52 (3). ss. 44-53. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Eylül 2019.
- ^ Deuel, Leo. 1970. Testaments of Time, ch. XXI, pp. 425–455. Baltimore, Pelican Books. Orig. publ. Knopf, NY, 1965.
- ^ Mallory, J.P.; (2000), The Tarim Mummies, Londra: Thames & Hudson, ss. 67-68, ISBN .
- ^ Mallory, J.P. (2010). "Bronze Age languages of the Tarim Basin" (PDF). Expedition. 52 (3). ss. 44-53. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Eylül 2019.
- ^ . 23 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Eylül 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Toharlar eski zamanlarda Tarim Havzasi nin kuzeyinde modern Sincan Cin yer alan vaha sehir devletlerinde yasamis bir Hint Avrupa halkidir Halk Tohar dilleri olarak adlandirilan ve birbirine cok yakin uc farkli dil konusmus ve buyuk olcude Budist inancini benimsemistir ToharlarKuca yakinlarindaki Kizil Magaralari nda bulunmus ve 3 8 yuzyila tarihlenen Tohar figurleriOnemli nufusa sahip bolgelerDillerTohar dilleriDinBudizm ve ManiheizmTarihceBolgedeki tarim topluluklari ilk olarak MO 2000 yillarinda Kuzey Tarim Havzasi nda bulunan vahalarda ortaya cikmistir Bazi bilim insanlari bu topluluklari Sibirya da Tarim Havzasi veya kuzeyinde yasamis Afanasiyevo kulturu y MO 3500 2500 veya Orta Asyali BMAC kulturuyle iliskilendirmistir MO 2 yuzyila gelindiginde bu yerlesimler kuzeyde gocebe halklarin doguda ise Cin imparatorluklarinin golgesinde kalan sehir devletlerine donusmustur Aralarindan en buyugu Kuca olan bu sehirler Taklamakan Colu nun kuzey kenari boyunca uzanan Ipek Yolu boyunca bir durak olarak islev gormuslerdir MS 8 yuzyilda Karahoca Kralligindan bir Turk kavmi olan Uygurlar bolgeye yerlesmislerdir Tarim sehir devletlerininde yasayan yerli halki bolgeye goc etmis Uygurlarla karismis ve Eski Uygurca bolgeye yayilmistir Tohar dillerinin 9 yuzyilda neslinin tukendigine inanilmaktadir KulturDil Hint Avrupa dil ailesinin bir kolu olan Tohar dilleri MS 6 ila 8 yuzyillarda uretilmis el yazmalariyla bilinmektedir Bulunmus yazmalar Toharca A ve Toharca B olarak isimlendirilmis birbirine cok yakin iki farkli dil ile yazilmistir Bu iki dile ek olarak Prakrit dilinde bulunan aktarma sozcukler isiginda Toharca C adli yeni bir Tohar dili de bulunmustur 2018 yilinda Loulan da kesfedilmis ve tamamen Toharca C ile yazilmis metinler yayinlanmistir Ilk arastirmacilar dili kullanmis insanlari Eski Baktriya da Toharistan yasamis bir halk olan Tokharoi ler ile bagdaslastirdiklarindan oturu halki Tohar olarak adlandirilmistir Bu tanimlama gunumuzde genel olarak hatali kabul edilmekle birlikte isim hala yayginca kullanilmaktadir Din Tohar yazitlarinin cogu Budist manastir metinleridir ve Toharlarin bu sebepten oturu buyuk olcude Budist olduklari dusunulmektedir Budist oncesi inanclar buyuk olcude bilinmemekle birlikte bazi Cin tanricalarinin Proto Hint Avrupalilarin gunes tanricasi ve safak tanricasi ile benzerlik gostermelerinden oturu Toharlarin ticaret yollari dolayisiyla Cin mitolojisini etkilemis olduklari ongorulmektedir GaleriTarim Havzasi nin kuzeyindeki ve batisindaki arkeolojik kulturler Toharca B ile yazilmis bir yazit Tarim mumyalarindan biri Antik Tarim Havzasi nin baslica vaha devletleriAyrica bakinizBezeklik Bin Buda Magaralari Tarim mumyalari SogdianaKaynakca Mallory J P 2000 The Tarim Mummies Londra Thames amp Hudson s 259 ISBN 0 500 05101 1 Mallory J P 2010 Bronze Age languages of the Tarim Basin PDF Expedition 52 3 ss 44 53 9 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Eylul 2019 Deuel Leo 1970 Testaments of Time ch XXI pp 425 455 Baltimore Pelican Books Orig publ Knopf NY 1965 Mallory J P 2000 The Tarim Mummies Londra Thames amp Hudson ss 67 68 ISBN 0 500 05101 1 Mallory J P 2010 Bronze Age languages of the Tarim Basin PDF Expedition 52 3 ss 44 53 9 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Eylul 2019 23 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Nisan 2019 Arsivlenmis kopya PDF 9 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Eylul 2019