Toklu Dede Mescidi, İstanbul'da bir Osmanlı camisiydi. Bina aslen adanmışlığı bilinmeyen bir Bizans Doğu Ortodoks kilisesiydi. 1929'da neredeyse tamamen yıkıldı.
Koordinatlar | 41°02′22″K 28°56′33″D / 41.03944°K 28.94250°D |
---|
Lokasyonu
Yapı, İstanbul'un Fatih ilçesinde, Ayvansaray mahallesinde bulunuyordu. Yapının geriye kalan tek kısmı (güney duvarı), Surlarla çevrili şehrin birkaç metre içinde, Haliç kıyısına kısa bir mesafede, Blachernae duvarı ile Haliç surlarının büyük ölçüde yıkıldığı yer arasındaki kavşakta, Toklu İbrahim Dede sokağında bulunan modern bir ev ile çevrilidir.
Bizans Çağı
Konstantinopolis'in altıncı tepesinin kuzey eteğinde, Blachernae mahallesinin bir parçası olan ta Karianou mahallesinde inşa edilen bu yapının kökeni belirsizdir. Küçük tapınak Herakleios Surunun iç tarafında, Haliç Surları'nın şimdi yıkılmış Küçük Ayvansaray Kapısı'nın (Grekçe: Koiliomene Kapısı) 100 m'den daha az batısında ve Blakherna Kapısı'nın doğusunda yer almaktadır. Kilise (yakındaki Atik Mustafa Paşa Camii ile ortak olarak, aynı zamanda bir Bizans kilisesi) Blachernae Sarayı'nın Aziz Thekla Kilisesi ile özdeşleştirilmiştir (Grekçe: Άγία Θέκλα τοῦ Παλατίου τῶν Βλαχερνών, Hagia Thekla tou Palatiou tōn Vlakhernōn).
Ancak bina, Blachernae Sarayı'ndan çok uzaktadır, bu nedenle sadece ismin benzerliğine dayanan kimlik bu bilgi tarafından reddedilmelidir. Stilistik olarak kilise Komnenos dönemine (11. yüzyılın ortası / ikinci yarısı) aittir. 14. yüzyılın başlarında (Palaiologos döneminde) kilise küçük mimari değişikliklere uğradı ve fresk dekorasyonu yenilendi.
Osmanlı ve Türk Çağı
1453'te Konstantinopolis'in Osmanlılara düşmesinden sonra, 15. yüzyıl sonu ile 16. yüzyıl başı arasında kilise, Fatih Sultan Mehmed'in eski bir askeri olan Toklu İbrahim Dede tarafından mescide dönüştürüldü. Yakındaki Ebû Șeybet ül Hudrî türbesi, Peygamberimizin arkadaşı olan daha ünlü Ebû Eyyûb el-Ensari (Muhammed'in sancağı) gibi. Her ikisi de Konstantinopolis'in ilk Arap kuşatması sırasında öldü ve Herakleios duvarının dışına gömüldü. Ebû Șeybet ül Hudrî türbesi şimdi Herakleios Duvarı ile V.Leon'nun Duvarı arasındaki surlarda yer almaktadır.
1929'da binanın sahibi, binanın sadece güney duvarını ve apsisini bırakarak neredeyse tamamen yıktı. Yıkımla birlikte 1890'dan beri varlığı bilinen resimler yeniden gün yüzüne çıktı. Kalıntıların ilk yüzey araştırması 1954'te gerçekleştirildi. 2012 yılı itibarıyla sadece ayakta kalan güney duvarı, yeni bir bina içine alınmış ve bir zamanlar bulunduğu yolun adı da bu yapıyı hatırlatmaktadır.
Açıklama
Bina, dış cepheleri 14.2 m ve 6.7 m uzunluğunda olmak üzere dikdörtgen planlıdır. Kare planlı tek nef, örtülmüş ve ortasından yaklaşık 4 m çapında bir kubbe ile örtülmüştür. Bu, köşeli ayaklarla taşınan kemerlerle desteklenmiştir. Nefin önünde bir eksonarteks bulunur ve bir bema ve içten ve dıştan sığ nişlerle süslenmiş poligonal bir apsisle Doğu'ya doğru son bulur. Yapının planı küçültülmüş olarak Kariye Kilisesi'nin planına benzer. Yapının tuğla işi, sıra sıra kırmızı tuğlalarla değişen sıra sıra beyaz taşlardan oluşuyordu. Dış duvar yarım sütunlarla ve üzeri kemerlerle örtülmüş lesenler ile bölünmüştür. Kilise, bazıları madalyonlarla çerçevelenmiş; Eleuterus, , Polikarp, Spiridon, ve 'ın resimleri de dahil olmak üzere 14. yüzyıldan kalma fresklerle dekore edilmiştir. Sunağın üzerindeki beşik tonoz, 'nu temsil eden bir fresk ile süslenmiştir.
Kaynakça
- ^ (PDF), TAY Project, s. 29, 14 Mart 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 13 Nisan 2012
- ^ Janin (1953), Map of Constantinople
- ^ Müller-Wiener (1977), p. 302.
- ^ According to Semavi Eyice the building could be identified with the church of the Saints Priskos and Nikolaos, a 6th-century foundation. Eyice (1955) p. 66
- ^ Janin (1953), p. 148.
- ^ a b c d Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;mw206
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ a b Krautheimer (1986), p. 409
- ^ Gülersoy (1976), p. 248
- ^ . istanbulholidays.blogspot.com. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2012.
- ^ Ousterhout (1987), p.23
- ^ Müller Wiener (1977), p. 207
Kaynakça
- La Géographie Ecclésiastique de l'Empire Byzantin. 1. Part: Le Siège de Constantinople et le Patriarcat Oecuménique. 3rd Vol. : Les Églises et les Monastères (Fransızca). Paris: Institut Français d'Etudes Byzantines. 1953.
- Istanbul. Petite Guide a travers les Monuments Byzantins et Turcs (Fransızca). İstanbul: Istanbul Matbaası. 1955.
- A Guide to Istanbul. İstanbul: Istanbul Kitaplığı. 1976. OCLC 3849706.
- Bildlexikon zur Topographie Istanbuls: Byzantion, Konstantinupolis, Istanbul bis zum Beginn d. 17 Jh (Almanca). Tübingen: Wasmuth. 1977. ISBN .
- Architettura paleocristiana e bizantina (İtalyanca). Torino: Einaudi. 1986. ISBN .
- The Architecture of the Kariye Camii in Istanbul. Washington D.C.: Dumbarton Oaks. 1987. ISBN .
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Toklu Dede Mescidi Istanbul da bir Osmanli camisiydi Bina aslen adanmisligi bilinmeyen bir Bizans Dogu Ortodoks kilisesiydi 1929 da neredeyse tamamen yikildi Toklu Dede MescidiKoordinatlar41 02 22 K 28 56 33 D 41 03944 K 28 94250 D 41 03944 28 94250Bizans donemi Konstantinopolis haritasi Toklu Dede Mescidi Surlarla cevrili sehrin en kuzey kesiminde Panagia Vlaherna Meryem Ana Kilisesi nin kuzeyinde yer almaktadir LokasyonuYapi Istanbul un Fatih ilcesinde Ayvansaray mahallesinde bulunuyordu Yapinin geriye kalan tek kismi guney duvari Surlarla cevrili sehrin birkac metre icinde Halic kiyisina kisa bir mesafede Blachernae duvari ile Halic surlarinin buyuk olcude yikildigi yer arasindaki kavsakta Toklu Ibrahim Dede sokaginda bulunan modern bir ev ile cevrilidir Bizans Cagi Konstantinopolis in altinci tepesinin kuzey eteginde Blachernae mahallesinin bir parcasi olan ta Karianou mahallesinde insa edilen bu yapinin kokeni belirsizdir Kucuk tapinak Herakleios Surunun ic tarafinda Halic Surlari nin simdi yikilmis Kucuk Ayvansaray Kapisi nin Grekce Koiliomene Kapisi 100 m den daha az batisinda ve Blakherna Kapisi nin dogusunda yer almaktadir Kilise yakindaki Atik Mustafa Pasa Camii ile ortak olarak ayni zamanda bir Bizans kilisesi Blachernae Sarayi nin Aziz Thekla Kilisesi ile ozdeslestirilmistir Grekce Agia 8ekla toῦ Palatioy tῶn Blaxernwn Hagia Thekla tou Palatiou tōn Vlakhernōn Ancak bina Blachernae Sarayi ndan cok uzaktadir bu nedenle sadece ismin benzerligine dayanan kimlik bu bilgi tarafindan reddedilmelidir Stilistik olarak kilise Komnenos donemine 11 yuzyilin ortasi ikinci yarisi aittir 14 yuzyilin baslarinda Palaiologos doneminde kilise kucuk mimari degisikliklere ugradi ve fresk dekorasyonu yenilendi A G Paspates in Bizans topografik calismalarindan 1877 tarihli bir cizimde yapiya kuzeydogudan bakisOsmanli ve Turk Cagi 1453 te Konstantinopolis in Osmanlilara dusmesinden sonra 15 yuzyil sonu ile 16 yuzyil basi arasinda kilise Fatih Sultan Mehmed in eski bir askeri olan Toklu Ibrahim Dede tarafindan mescide donusturuldu Yakindaki Ebu Șeybet ul Hudri turbesi Peygamberimizin arkadasi olan daha unlu Ebu Eyyub el Ensari Muhammed in sancagi gibi Her ikisi de Konstantinopolis in ilk Arap kusatmasi sirasinda oldu ve Herakleios duvarinin disina gomuldu Ebu Șeybet ul Hudri turbesi simdi Herakleios Duvari ile V Leon nun Duvari arasindaki surlarda yer almaktadir 1929 da binanin sahibi binanin sadece guney duvarini ve apsisini birakarak neredeyse tamamen yikti Yikimla birlikte 1890 dan beri varligi bilinen resimler yeniden gun yuzune cikti Kalintilarin ilk yuzey arastirmasi 1954 te gerceklestirildi 2012 yili itibariyla sadece ayakta kalan guney duvari yeni bir bina icine alinmis ve bir zamanlar bulundugu yolun adi da bu yapiyi hatirlatmaktadir AciklamaBina dis cepheleri 14 2 m ve 6 7 m uzunlugunda olmak uzere dikdortgen planlidir Kare planli tek nef ortulmus ve ortasindan yaklasik 4 m capinda bir kubbe ile ortulmustur Bu koseli ayaklarla tasinan kemerlerle desteklenmistir Nefin onunde bir eksonarteks bulunur ve bir bema ve icten ve distan sig nislerle suslenmis poligonal bir apsisle Dogu ya dogru son bulur Yapinin plani kucultulmus olarak Kariye Kilisesi nin planina benzer Yapinin tugla isi sira sira kirmizi tuglalarla degisen sira sira beyaz taslardan olusuyordu Dis duvar yarim sutunlarla ve uzeri kemerlerle ortulmus lesenler ile bolunmustur Kilise bazilari madalyonlarla cercevelenmis Eleuterus Polikarp Spiridon ve in resimleri de dahil olmak uzere 14 yuzyildan kalma fresklerle dekore edilmistir Sunagin uzerindeki besik tonoz nu temsil eden bir fresk ile suslenmistir Kaynakca PDF TAY Project s 29 14 Mart 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi erisim tarihi 13 Nisan 2012 Janin 1953 Map of Constantinople Muller Wiener 1977 p 302 According to Semavi Eyice the building could be identified with the church of the Saints Priskos and Nikolaos a 6th century foundation Eyice 1955 p 66 Janin 1953 p 148 a b c d Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi mw206 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme a b Krautheimer 1986 p 409 Gulersoy 1976 p 248 istanbulholidays blogspot com 30 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2012 Ousterhout 1987 p 23 Muller Wiener 1977 p 207KaynakcaLa Geographie Ecclesiastique de l Empire Byzantin 1 Part Le Siege de Constantinople et le Patriarcat Oecumenique 3rd Vol Les Eglises et les Monasteres Fransizca Paris Institut Francais d Etudes Byzantines 1953 Istanbul Petite Guide a travers les Monuments Byzantins et Turcs Fransizca Istanbul Istanbul Matbaasi 1955 A Guide to Istanbul Istanbul Istanbul Kitapligi 1976 OCLC 3849706 Bildlexikon zur Topographie Istanbuls Byzantion Konstantinupolis Istanbul bis zum Beginn d 17 Jh Almanca Tubingen Wasmuth 1977 ISBN 9783803010223 Architettura paleocristiana e bizantina Italyanca Torino Einaudi 1986 ISBN 88 06 59261 0 The Architecture of the Kariye Camii in Istanbul Washington D C Dumbarton Oaks 1987 ISBN 0 88402 165 3 Dis baglantilar