Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tophane Çeşmesi ya da I. Mahmud Çeşmesi, İstanbul’un Tophane Meydanı'nda yer alan çeşmedir. Osmanlı Padişahı I. Mahmud tarafından 1732 yılında yaptırılmıştır. İstanbul’un üçüncü büyük çeşmesidir ve şehirdeki en yüksek duvarlı çeşmedir. Tarih kitabesi şair Nafihi'ye aittir. 1. Mahmud Han Çeşmesi adıyla da bilinir.
Tophane Çeşmesi, güneyden Kılıç Ali Paşa, kuzeyden Nusretiye camileriyle, batıdan Tophane atölyeleri ve doğudan rıhtım ile çevrili Tophane Meydanı’nın ortasında inşa edilmiştir. Zamanla kıyının doldurulmasıyla denizden uzakta kalmıştır. Çeşme Gümrük Emini olan Ahmed Ağa'ya 76.000 kuruş 84 akçeye yaptırılmıştır. Çeşme yapılacağı zaman burada bulunan tüm dükkânlar yıktırılarak meydan açılmıştır. Çeşmenin açılışı ile Taksim Suyu Sistemi faaliyete girmiştir ve padişah Taksim'den suyu kendi eliyle salıvermiştir.
Tophane çeşmesi yapıldığı dönemden itibaren 3 kez onarım görmüştür. Bunlardan ilki 1837 yılında gerçekleşmiş, çeşmenin üst örtüsü tamamen değişmiş, teras çatı yapılmıştır. 1956-1957 yıllarında ise, kentsel dönüşüm müdahaleleri kapsamında İstanbul Sular İdaresince restore edilmiştir. Bu onarımdan 50 yıl sonra Saka Su tarafından restorasyon çalışmasına yeniden başlanmış,restorasyon çalışmaları 2006 yılının Mayıs yılında tamamlanmıştır. Restorasyon çalışmasında 15 mimar ve 4 hattat görev almıştır.
18. yüzyılın başında çeşme tipolojisinde yaşanan değişimlerin habercisi olarak görülebilen Tophane Çeşmesi, 1700-1740 yılları arasında meydanların ortasına yapılan geniş saçaklı, anıtsal meydan çeşmeleri arasında görkemli bir yer edinir. Bu dönemde çeşmelerde klasik Osmanlı üslubundan Batı üslubuna geçiş görülür. Bu çeşmeler kent içinde yeni bir motif oluşturmuştur. Bulunduğu alanı heykelsi duruşuyla anıtsallaştırıp, yeni bir boyut kazandırmıştır. Çeşme kare plan üzerine işlenmiş olup, dört yüzü de mimari ayrıntı olarak birbirinin aynısıdır. Köşeler zeminden 2/3 yüksekliğe kadar pahlı bir yapıya sahiptir.Bu işlem yapının kübik hacmini değişime uğratmıştır.Fakat pahlı kesim son bulduğunda tekrar kübik biçime dönüş görülür. Bu biçimleniş barok kurgulama örneğidir.Aynı şekilde 1730'lu yılların temsillerinden biri olan köşelerdeki dalgalı saçaklar da barok üslubun ifadesidir.
Çeşme, yapıldığı dönemin zevkine uygun olarak bitki motifleriyle bezenmiştir. Taş süslemede saksı içindeki meyve ağaçları, vazoda çiçek görüntüleri yer alır. Bu motifler dikdörtgen çerçevelere, kenarlara ve nişin içine doğru bir sıralama dizi gibi sıralanmışlardır. Motifler birbirlerinden farklı kompozisyonlarda birer natürmorttur. Tüm bu dekorasyon maniyerist tutumu ile birlikte barok kurguya dahil olur.
Dönemin mimari sentezini ve bezemesini özgün halde günümüze taşıyan Tophane çeşmesi Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün mülkiyetindedir.
Ayrıca bakınız
Galeri
-
![image]()
Kılıç Ali Paşa Camii ve Tophane Çeşmesi,1888-1910 -
![image]()
Tophane Çeşmesi Hatıra Parası, 1999 -
![image]()
Tophane Çeşmesi, 1940
Kaynakça
- ^ . fikriyat.com.tr. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ Tophane Meydan Çeşmesi Yeniden İstanbul’a Kazandırıldı. 24 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . yapi.com.tr. Erişim Tarihi: 24.10.2016
- ^ DÜNDEN BUGÜNE İSTANBUL ANSİKLOPEDİSİ. 7. Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayını. 1994. ss. 276-277. ISBN .
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Tophane Çeşmesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- T.C. İstanbul Valiliği (Harika İstanbul) / İstanbuldaki Çeşmeler ve Tanıtımı
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tophane Cesmesi ya da I Mahmud Cesmesi Istanbul un Tophane Meydani nda yer alan cesmedir Osmanli Padisahi I Mahmud tarafindan 1732 yilinda yaptirilmistir Istanbul un ucuncu buyuk cesmesidir ve sehirdeki en yuksek duvarli cesmedir Tarih kitabesi sair Nafihi ye aittir 1 Mahmud Han Cesmesi adiyla da bilinir Tophane Cesmesi arka planda Tophane i Amire Nisan 2013 Tophane Cesmesi arka planda Kilic Ali Pasa Camii Nisan 2013 Tophane Cesmesi guneyden Kilic Ali Pasa kuzeyden Nusretiye camileriyle batidan Tophane atolyeleri ve dogudan rihtim ile cevrili Tophane Meydani nin ortasinda insa edilmistir Zamanla kiyinin doldurulmasiyla denizden uzakta kalmistir Cesme Gumruk Emini olan Ahmed Aga ya 76 000 kurus 84 akceye yaptirilmistir Cesme yapilacagi zaman burada bulunan tum dukkanlar yiktirilarak meydan acilmistir Cesmenin acilisi ile Taksim Suyu Sistemi faaliyete girmistir ve padisah Taksim den suyu kendi eliyle salivermistir Tophane cesmesi yapildigi donemden itibaren 3 kez onarim gormustur Bunlardan ilki 1837 yilinda gerceklesmis cesmenin ust ortusu tamamen degismis teras cati yapilmistir 1956 1957 yillarinda ise kentsel donusum mudahaleleri kapsaminda Istanbul Sular Idaresince restore edilmistir Bu onarimdan 50 yil sonra Saka Su tarafindan restorasyon calismasina yeniden baslanmis restorasyon calismalari 2006 yilinin Mayis yilinda tamamlanmistir Restorasyon calismasinda 15 mimar ve 4 hattat gorev almistir 18 yuzyilin basinda cesme tipolojisinde yasanan degisimlerin habercisi olarak gorulebilen Tophane Cesmesi 1700 1740 yillari arasinda meydanlarin ortasina yapilan genis sacakli anitsal meydan cesmeleri arasinda gorkemli bir yer edinir Bu donemde cesmelerde klasik Osmanli uslubundan Bati uslubuna gecis gorulur Bu cesmeler kent icinde yeni bir motif olusturmustur Bulundugu alani heykelsi durusuyla anitsallastirip yeni bir boyut kazandirmistir Cesme kare plan uzerine islenmis olup dort yuzu de mimari ayrinti olarak birbirinin aynisidir Koseler zeminden 2 3 yukseklige kadar pahli bir yapiya sahiptir Bu islem yapinin kubik hacmini degisime ugratmistir Fakat pahli kesim son buldugunda tekrar kubik bicime donus gorulur Bu bicimlenis barok kurgulama ornegidir Ayni sekilde 1730 lu yillarin temsillerinden biri olan koselerdeki dalgali sacaklar da barok uslubun ifadesidir Cesme yapildigi donemin zevkine uygun olarak bitki motifleriyle bezenmistir Tas suslemede saksi icindeki meyve agaclari vazoda cicek goruntuleri yer alir Bu motifler dikdortgen cercevelere kenarlara ve nisin icine dogru bir siralama dizi gibi siralanmislardir Motifler birbirlerinden farkli kompozisyonlarda birer naturmorttur Tum bu dekorasyon maniyerist tutumu ile birlikte barok kurguya dahil olur Donemin mimari sentezini ve bezemesini ozgun halde gunumuze tasiyan Tophane cesmesi Vakiflar Genel Mudurlugu nun mulkiyetindedir Ayrica bakinizBeyoglu ndaki cesmeler listesiGaleriKilic Ali Pasa Camii ve Tophane Cesmesi 1888 1910 Tophane Cesmesi Hatira Parasi 1999 Tophane Cesmesi 1940Kaynakca fikriyat com tr 9 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 Tophane Meydan Cesmesi Yeniden Istanbul a Kazandirildi 24 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde yapi com tr Erisim Tarihi 24 10 2016 DUNDEN BUGUNE ISTANBUL ANSIKLOPEDISI 7 Kultur Bakanligi ve Tarih Vakfi Ortak Yayini 1994 ss 276 277 ISBN 975 7306 07 X Dis baglantilarWikimedia Commons ta Tophane Cesmesi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir T C Istanbul Valiligi Harika Istanbul Istanbuldaki Cesmeler ve Tanitimi