Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Treblinka imha kampı, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından işgal altındaki Polonya'da inşa edilen ve işletilen en ölümcül ikinci imha kampıydı. Varşova'nın kuzey doğusunda, günümüzde Mazovya voyvodalığı olan Treblinka köyünün 4 km (2,5 mil) güneyindeki bir ormanda bulunuyordu. Kamp, Nihai Çözüm'ün en ölümcül aşaması olan Reinhardt Operasyonu'nun bir parçası olarak 23 Temmuz 1942 ile 19 Ekim 1943 tarihleri arasında faaliyet göstermiştir. Bu süre zarfında gaz odalarında 700.000 ila 900.000 Yahudi'nin ve 2.000 Roman'ın öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Treblinka'da Auschwitz-Birkenau dışındaki diğer Nazi imha kamplarından daha fazla Yahudi öldürülmüştür.
| Treblinka imha kampı | |
|---|---|
 Treblinka'daki eski demiryolu hattının yolunu belirleyen beton bloklar | |
  Location within Polonya | |
| Koordinatlar | 52°37′52″K 22°03′11″D / 52.63111°K 22.05306°D |
| Tanınma sebebi | Holokost |
| İnşa eden | Nazi Almanyası |
| İşleten | SS-Totenkopfverbände |
| Komendant | (11 Tem 1942 – 26 Ağus 1942) Franz Stangl (1 Eyl1942 – Ağus 1943) Kurt Franz (Ağus 1943 – Kas 1943) |
| Asıl kullanım sebebi | İmha kampı |
| Gaz odası sayısı | 6 |
| Mahkumlar | Yahudiler, Çingeneler |
| Ölü | 700.000–900.000 |
| Önemli mahkumlar | Janusz Korczak |
| İnternet sitesi | https://muzeumtreblinka.eu/en/informacje/treblinka-ii/ |
Alman SS'ler tarafından, Almanlara hizmet etmek üzere Sovyet savaş esirleri arasından seçilen Trawniki muhafızlarının yardımıyla yönetilen kamp iki ayrı birimden oluşuyordu. Treblinka I, mahkûmların çakıl ocağında veya sulama alanında ve yakma çukurlarına yakıt sağlamak için odun kestikleri ormanda çalıştıkları bir zorunlu çalışma kampıydı. 1941 ve 1944 yılları arasında 20.000 mahkûmun yarısından fazlası kurşuna dizilerek, açlık, hastalık ve kötü muamele sonucu öldürüldü.
İkinci kamp olan Treblinka II, Naziler tarafından örtülü olarak SS-Sonderkommando Treblinka olarak adlandırılan bir imha kampıydı. Varır varmaz öldürülmeyen az sayıda Yahudi erkek Sonderkommando'nun üyesi oldu ve bu kişilerin görevleri arasında kurbanların cesetlerini toplu mezarlara gömmek de vardı. Bu cesetler 1943'te mezardan çıkarıldı ve yeni kurbanların cesetleriyle birlikte büyük açık hava ateşlerinde yakıldı. Treblinka II'deki gaz verme operasyonları, Ağustos başında mahkûmların isyan etmesinin ardından Ekim 1943'te sona erdi. Birkaç Trawniki muhafızı öldürüldü ve 200 mahkûm kamptan kaçtı, yaklaşık yüz kişi sonraki takipten sağ kurtuldu. Kamp 1943'ün sonlarında dağıtıldı. Bölgeye bekçi için bir çiftlik evi inşa edildi ve soykırımın kanıtlarını gizlemek amacıyla toprak sürüldü.
Savaş sonrası Polonya Halk Cumhuriyeti'nde hükûmet kampın bulunduğu arazinin çoğunu satın aldı ve 1959 ile 1962 yılları arasında buraya büyük bir taş anıt inşa etti. 1964 yılında Treblinka, eski gaz odalarının bulunduğu yerde yapılan bir törenle Yahudi şehitliğinin ulusal anıtı inşa edildi. Aynı yıl Treblinka'da eski SS üyeleri tarafından işlenen suçlarla ilgili ilk Alman duruşmaları yapıldı. 1989'da Polonya'da komünizmin sona ermesinden sonra Treblinka'ya yurtdışından gelen ziyaretçi sayısı arttı. Kampta 2006 yılında bir sergi merkezi açıldı. Daha sonra genişletilerek Siedlce Bölge Müzesi'nin bir şubesi haline getirildi.
Arka plan
Polonya'nın 1939'da işgal edilmesinin ardından, 3,5 milyon Polonya Yahudisinin çoğu Naziler tarafından toplandı ve yeni kurulan gettolara hapsedildi. Bu sistem, Yahudilerin sömürülmesini ve istismar edilmesini kolaylaştırmak için onları dış dünyadan izole etmeyi amaçlıyordu. Yiyecek tedariki yetersizdi, yaşam koşulları sıkışık ve sağlıksızdı ve Yahudilerin para kazanması mümkün değildi. Yetersiz beslenme ve ilaç eksikliği ölüm oranlarının yükselmesine yol açtı. 1941'de Wehrmacht'ın Sovyetler Birliği'ne karşı kazandığı ilk zaferler, yeni Genel Hükûmet bölgesi içindeki tüm topraklar dahil olmak üzere işgal altındaki Polonya'nın Alman kolonizasyonu için planlara ilham verdi. Berlin yakınlarında 20 Ocak 1942'de düzenlenen Wannsee Konferansı'nda, Yahudi Sorunu'na Nihai Çözüm olarak bilinen Yahudi soykırımı için yeni planların ana hatları çizildi. İmha programı Reinhard Operasyonu kod adıyla anılıyordu ve Doğu Avrupa'da yarım milyon Yahudinin öldürüldüğü Einsatzgruppen toplu katliam operasyonlarından ayrıydı.
Treblinka, Reinhard Operasyonu için kurulan üç gizli imha kampından biriydi, diğer ikisi Belzec imha kampıve Sobibor'du. Her üçü de, tüm insan kafilelerinin öldürülmesi için duş odası olarak gizlenmiş gaz odalarıyla donatılmıştı. Bu yöntem, Soldau'da ve Chełmno imha kampında yürütülen ve 1941'de faaliyete geçen ve gaz minibüslerinin kullanıldığı mobil imha pilot projesinin ardından oluşturulmuştur. Chełmno (Almanca: Kulmhof) daha hızlı öldürme ve cesetleri yakma yöntemlerinin geliştirilmesi için bir deneme alanıydı. Reinhard'ın bir parçası değildi ve toplu katliam için sabit tesisler inşa edilmesiyle dikkat çekiyordu. Treblinka, Bełżec ve Sobibór'un ardından Reinhard Operasyonu kapsamında inşa edilen üçüncü imha kampıydı ve ilk iki kamptan ders çıakrılarak inşa edilmişti. Reinhard kamplarının yanı sıra, Mart 1942'de Majdanek toplama kampında ve Mart ile Haziran ayları arasında Auschwitz II-Birkenau'da Zyklon B kullanan toplu katliam tesisleri geliştirildi.
Reinhard Operasyonu sırasında Nazilerin Genel Hükûmet genelinde Polonya Yahudilerini öldürme planları, işgal altındaki Polonya'da SS başkanı Heinrich Himmler'in Berlin'deki yardımcısı Odilo Globocnik tarafından denetlendi. Reinhard Operasyonu kampları doğrudan Himmler'e rapor veriyordu. Çoğu T4 programına katılmış olan Reinhard Operasyonu personeli, T4'ü yeni tesislerin inşası için bir çerçeve olarak kullanmıştır. Reinhard kamplarında öldürülen Yahudilerin çoğu gettolardan gelmiştir. Reinhard Operasyonu kampları, toplama kampları müfettişi Richard Glücks'e değil, doğrudan Himmler'e rapor vermiştir.
Mahkumların zorla çalıştırıldığı Nazi toplama kamplarından farklı olarak, Treblinka gibi imha kamplarının tek bir işlevi vardı o da oraya gönderilenleri öldürmek. Treblinka II, gelen kurbanların doğasını fark etmelerini önlemek için, gerçek olmayan tren tarifeleri, üzerine akrep ve yelkovan çizilmiş sahte bir tren istasyonu saati, varış noktalarının isimleri, sahte bir bilet gişesi ve Treblinka için Batı Avrupa'dan gelen mahkûmları kandırmak için yaygın olarak kullanılan bir kod sözcüğü olan "Ober Majdan" tabelasıyla daha doğudaki sürgünler için bir transit kampı olarak gizlendi. Majdan, kamptan 5 km (3,1 mil) uzaklıkta savaş öncesi bir araziydi.
Yeni gelen Yahudiler soyunduktan sonra kırbaçla dövülerek gaz odalarına doğru götürülüyordu, kararsız erkeklere özellikle acımasızca davranıldı. Auschwitz komutanı Rudolf Höß, Treblinka'daki kurbanları duşlar konusunda kandırma uygulamasını, kendi kampının onlara bir "bitten arındırma" sürecinden geçmeleri gerektiğini söyleme uygulamasıyla karşılaştırdı. Bazı SS subaylarının savaş sonrası ifadelerine göre, önce erkekler gaza maruz kalıyor, kadınlar ve çocuklar ise gaz odalarının dışında sıralarını bekliyorlardı. Bu sırada kadınlar ve çocuklar, odalardan gelen acı seslerini duyabiliyor, kendilerini neyin beklediğini anlıyor, bu da paniğe, sıkıntıya ve hatta istemsiz dışkılamaya neden oluyordu.
Treblinka kampından hayatta kalan pek çok kişi, 1942 ve 1943'teki gaz odalarını işletmekten 'Korkunç İvan' olarak bilinen John Demjanjuk sorumlu olduğunu ifade etti. Yahudiler gaz odalarının dışında kaderlerini beklerken, Korkunç İvan'ın işkence yaptığı, dövdüğü ve öldürdüğü iddia edildi. Bunların birçoğu. Hayatta kalanlar, Ivan'ın kurbanların kafalarını boruyla dövdüğüne, kurbanları kılıç veya süngüyle kestiğine, burunlarını ve kulaklarını kestiğine ve gözlerini oyduğuna tanık oldu. Hayatta kalanlardan biri, Ivan'ın bir bebeği duvara vurarak öldürdüğünü ifade etti, bir diğeri, genç bir kıza tecavüz ettikten sonra karnını açıp kan kaybından ölmesine izin verdiğini iddia etti.
Gaz odaları tamamen yüksek ahşap bir çitle çevrilmişti. Başlangıçta, duş olarak gizlenmiş, 8 m uzunluğunda ve 4 m genişliğinde birbirine bağlı üç kışladan oluşuyordu. Aralarına sıkıştırılmış toprakla yalıtılmış çift duvarları vardı. İç duvarlar ve tavanlar çatı kaplama kağıdı ile kaplandı. Zeminler, çatıda kullanılanla aynı malzeme olan kalay kaplı metal levhayla kaplandı. Masif ahşap kapılar kauçukla izole edilmiş ve dışarıdan ağır çapraz çubuklarla cıvatalanmıştır.
Stangl'a göre yaklaşık 3.000 kişilik bir tren taşımacılığı üç saat içinde "işlenebilir". 14 saatlik bir iş gününde 12.000 ila 15.000 kişi öldürüldü. Yeni gaz odaları yapıldıktan sonra öldürme işleminin süresi bir buçuk saate indirildi. Kurbanlar, bir Kızıl Ordu tankının motorundan çıkan borular aracılığıyla iletilen egzoz dumanı kullanılarak gaz yoluyla öldürüldü. Kurulumdan SS-Scharführer sorumluydu. Motor, kampın inşası sırasında SS tarafından getirildi ve kampa elektrik sağlayan jeneratörün bulunduğu bir odaya yerleştirildi. Tank motorunun egzoz borusu yerin hemen altından geçiyordu ve üç gaz odasına da açılıyordu. Dumanların dışarı sızdığı görüldü. Yaklaşık 20 dakika sonra cesetler düzinelerce Sonderkommando tarafından çıkarıldı, arabalara yerleştirildi ve tekerlekli sandalyeyle götürüldü. Sistem kusurluydu ve çok çaba gerektiriyordu, günün ilerleyen saatlerinde gelen trenler gece boyunca Treblinka, Małkinia veya Wólka Okrąglik'teki aktarma raylarında beklemek zorundaydı.
Çıkan ayaklanmalar sonrasında 19 Ekim 1943 tarihinde kampın kapatılmasına karar verildi ve sağ kalan mahkûmlar çeşitli kamplara götürüldü.Kızıl Ordu Temmuz 1944 yılında kamp bölgesine geldiğinde çoğu kanıt yok edilmişti ve bölgeye bakla ekilmişti.
| Wikimedia Commons'ta Treblinka imha kampı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Ayrıca bakınız
{{#coordinates:}}: sayfa başına birden fazla birincil etiket olamaz
 | Polonya ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Savaş ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ Roca, Xavier (2010). "Comparative Efficacy of the Extermination Methods in Auschwitz and Operation Reinhard" (PDF). Equip Revista HMiC (Història Moderna i Contemporània). p. 204 (4/15 in current document): University of Barcelona. 8. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2014.
- ^ Huttenbach, Henry R. (1991). "The Romani Porajmos: The Nazi Genocide of Europe's Gypsies". Nationalities Papers: The Journal of Nationalism and Ethnicity. Routledge. 19 (3): 380-381. doi:10.1080/00905999108408209.
- ^ Cywiński 2013.
- ^ Weinfeld 2013, s. 43.
- ^ Kopówka & Rytel-Andrianik 2011, s. 110.
- ^ Grossman 1946, s. 405.
- ^ Kopówka & Rytel-Andrianik 2011, s. 122.
- ^ (2006). Establishment of the Ghetto. Łódź Ghetto: A History. Indiana University Press. ss. 9-10. ISBN . 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ağustos 2015.
- ^ ; Tydor Baumel, Judith (2001). The Holocaust Encyclopedia. Yale University Press. ss. 260-262. ISBN . See also: Friedman, Philip (January 1954). "The Jewish Ghettos of the Nazi Era". Jewish Social Studies. Indiana University Press. 16 (1): 76-85. JSTOR 4465209.
- ^ Gerlach, Christian (December 1998). "The Wannsee Conference, the Fate of German Jews, and Hitler's Decision in Principle to Exterminate All European Jews" (PDF). Journal of Modern History. Chicago: University of Chicago. 70 (4): 811-812. doi:10.1086/235167. 11 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Eylül 2019.
- ^ (1991). The Holocaust: The Fate of European Jewry, 1932–1945. Oxford University Press. s. 270. ISBN . 14 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ocak 2018.
- ^ Arad, Yitzhak (1999). Belzec, Sobibor, Treblinka
![image]()
. Bloomington, Indiana: Indiana University Press. s. 37. ISBN . - ^ Yad Vashem (2013). "Aktion Reinhard" (PDF). Shoah Resource Center, The International School for Holocaust Studies. ss. 1-2. 15 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 16 Haziran 2015.
- ^ Golden, Juliet (January–February 2003). "Remembering Chelmno". . Archaeological Institute of America. 56 (1): 50.
- ^ Yad Vashem (2013). "Chelmno" (PDF). Holocaust. Shoah Resource Center. 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 21 Ağustos 2013.
- ^ Arad, Yitzhak (1984), (PDF), Yad Vashem Studies XVI, ss. 205-239 (12-25 of 30 in current document), Internet Archive: direct download, 108 KB., 18 Mart 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi
- ^ Webb, Chris (27 Ağustos 2006). "Treblinka Camp History". Encyclopaedia of The Holocaust. ARC. 19 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ağustos 2013.
- ^ Shirer 1981, s. 969, Affidavit (Hoess, Nuremberg).
- ^ "Survivor Calls Ivan 'Worst Devil of All Treblinka'". AP News. 9 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Kasım 2019.
- ^ Zylbersztajn, Malka (2018). L'Chaim: the exceptional life of Chaim Sztajer. Jewish Holocaust Centre. Elsternwick, Vic. ISBN . OCLC 1088425969.
- ^ Harrison, Jonathan; Muehlenkamp, Roberto; Myers, Jason; Romanov, Sergey; Terry, Nicholas (December 2011). "The Gassing Engine: Diesel or Gasoline". Belzec, Sobibor, Treblinka. Holocaust Denial and Operation Reinhard (1.1ile=Internet Archive bas.). s. 316. With optional direct download as a PDF file, 5.3 MB.
- ^ Kopówka & Rytel-Andrianik 2011, s. 378.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Treblinka imha kampi II Dunya Savasi sirasinda Nazi Almanyasi tarafindan isgal altindaki Polonya da insa edilen ve isletilen en olumcul ikinci imha kampiydi Varsova nin kuzey dogusunda gunumuzde Mazovya voyvodaligi olan Treblinka koyunun 4 km 2 5 mil guneyindeki bir ormanda bulunuyordu Kamp Nihai Cozum un en olumcul asamasi olan Reinhardt Operasyonu nun bir parcasi olarak 23 Temmuz 1942 ile 19 Ekim 1943 tarihleri arasinda faaliyet gostermistir Bu sure zarfinda gaz odalarinda 700 000 ila 900 000 Yahudi nin ve 2 000 Roman in olduruldugu tahmin edilmektedir Treblinka da Auschwitz Birkenau disindaki diger Nazi imha kamplarindan daha fazla Yahudi oldurulmustur Treblinka imha kampiTreblinka daki eski demiryolu hattinin yolunu belirleyen beton bloklarLocation within PolonyaKoordinatlar52 37 52 K 22 03 11 D 52 63111 K 22 05306 D 52 63111 22 05306Taninma sebebiHolokostInsa edenNazi AlmanyasiIsletenSS TotenkopfverbandeKomendant 11 Tem 1942 26 Agus 1942 Franz Stangl 1 Eyl1942 Agus 1943 Kurt Franz Agus 1943 Kas 1943 Asil kullanim sebebiImha kampiGaz odasi sayisi6MahkumlarYahudiler CingenelerOlu700 000 900 000Onemli mahkumlarJanusz KorczakInternet sitesihttps muzeumtreblinka eu en informacje treblinka ii Alman SS ler tarafindan Almanlara hizmet etmek uzere Sovyet savas esirleri arasindan secilen Trawniki muhafizlarinin yardimiyla yonetilen kamp iki ayri birimden olusuyordu Treblinka I mahkumlarin cakil ocaginda veya sulama alaninda ve yakma cukurlarina yakit saglamak icin odun kestikleri ormanda calistiklari bir zorunlu calisma kampiydi 1941 ve 1944 yillari arasinda 20 000 mahkumun yarisindan fazlasi kursuna dizilerek aclik hastalik ve kotu muamele sonucu olduruldu Ikinci kamp olan Treblinka II Naziler tarafindan ortulu olarak SS Sonderkommando Treblinka olarak adlandirilan bir imha kampiydi Varir varmaz oldurulmeyen az sayida Yahudi erkek Sonderkommando nun uyesi oldu ve bu kisilerin gorevleri arasinda kurbanlarin cesetlerini toplu mezarlara gommek de vardi Bu cesetler 1943 te mezardan cikarildi ve yeni kurbanlarin cesetleriyle birlikte buyuk acik hava ateslerinde yakildi Treblinka II deki gaz verme operasyonlari Agustos basinda mahkumlarin isyan etmesinin ardindan Ekim 1943 te sona erdi Birkac Trawniki muhafizi olduruldu ve 200 mahkum kamptan kacti yaklasik yuz kisi sonraki takipten sag kurtuldu Kamp 1943 un sonlarinda dagitildi Bolgeye bekci icin bir ciftlik evi insa edildi ve soykirimin kanitlarini gizlemek amaciyla toprak suruldu Savas sonrasi Polonya Halk Cumhuriyeti nde hukumet kampin bulundugu arazinin cogunu satin aldi ve 1959 ile 1962 yillari arasinda buraya buyuk bir tas anit insa etti 1964 yilinda Treblinka eski gaz odalarinin bulundugu yerde yapilan bir torenle Yahudi sehitliginin ulusal aniti insa edildi Ayni yil Treblinka da eski SS uyeleri tarafindan islenen suclarla ilgili ilk Alman durusmalari yapildi 1989 da Polonya da komunizmin sona ermesinden sonra Treblinka ya yurtdisindan gelen ziyaretci sayisi artti Kampta 2006 yilinda bir sergi merkezi acildi Daha sonra genisletilerek Siedlce Bolge Muzesi nin bir subesi haline getirildi Arka planPolonya nin 1939 da isgal edilmesinin ardindan 3 5 milyon Polonya Yahudisinin cogu Naziler tarafindan toplandi ve yeni kurulan gettolara hapsedildi Bu sistem Yahudilerin somurulmesini ve istismar edilmesini kolaylastirmak icin onlari dis dunyadan izole etmeyi amacliyordu Yiyecek tedariki yetersizdi yasam kosullari sikisik ve sagliksizdi ve Yahudilerin para kazanmasi mumkun degildi Yetersiz beslenme ve ilac eksikligi olum oranlarinin yukselmesine yol acti 1941 de Wehrmacht in Sovyetler Birligi ne karsi kazandigi ilk zaferler yeni Genel Hukumet bolgesi icindeki tum topraklar dahil olmak uzere isgal altindaki Polonya nin Alman kolonizasyonu icin planlara ilham verdi Berlin yakinlarinda 20 Ocak 1942 de duzenlenen Wannsee Konferansi nda Yahudi Sorunu na Nihai Cozum olarak bilinen Yahudi soykirimi icin yeni planlarin ana hatlari cizildi Imha programi Reinhard Operasyonu kod adiyla aniliyordu ve Dogu Avrupa da yarim milyon Yahudinin olduruldugu Einsatzgruppen toplu katliam operasyonlarindan ayriydi Treblinka Reinhard Operasyonu icin kurulan uc gizli imha kampindan biriydi diger ikisi Belzec imha kampive Sobibor du Her ucu de tum insan kafilelerinin oldurulmesi icin dus odasi olarak gizlenmis gaz odalariyla donatilmisti Bu yontem Soldau da ve Chelmno imha kampinda yurutulen ve 1941 de faaliyete gecen ve gaz minibuslerinin kullanildigi mobil imha pilot projesinin ardindan olusturulmustur Chelmno Almanca Kulmhof daha hizli oldurme ve cesetleri yakma yontemlerinin gelistirilmesi icin bir deneme alaniydi Reinhard in bir parcasi degildi ve toplu katliam icin sabit tesisler insa edilmesiyle dikkat cekiyordu Treblinka Belzec ve Sobibor un ardindan Reinhard Operasyonu kapsaminda insa edilen ucuncu imha kampiydi ve ilk iki kamptan ders ciakrilarak insa edilmisti Reinhard kamplarinin yani sira Mart 1942 de Majdanek toplama kampinda ve Mart ile Haziran aylari arasinda Auschwitz II Birkenau da Zyklon B kullanan toplu katliam tesisleri gelistirildi 23 Agustos 1942 den itibaren Siedlce deki gettonun tasfiyesi sirasinda 10 000 Polonyali Yahudinin Treblinka ya surulmesi Reinhard Operasyonu sirasinda Nazilerin Genel Hukumet genelinde Polonya Yahudilerini oldurme planlari isgal altindaki Polonya da SS baskani Heinrich Himmler in Berlin deki yardimcisi Odilo Globocnik tarafindan denetlendi Reinhard Operasyonu kamplari dogrudan Himmler e rapor veriyordu Cogu T4 programina katilmis olan Reinhard Operasyonu personeli T4 u yeni tesislerin insasi icin bir cerceve olarak kullanmistir Reinhard kamplarinda oldurulen Yahudilerin cogu gettolardan gelmistir Reinhard Operasyonu kamplari toplama kamplari mufettisi Richard Glucks e degil dogrudan Himmler e rapor vermistir Mahkumlarin zorla calistirildigi Nazi toplama kamplarindan farkli olarak Treblinka gibi imha kamplarinin tek bir islevi vardi o da oraya gonderilenleri oldurmek Treblinka II gelen kurbanlarin dogasini fark etmelerini onlemek icin gercek olmayan tren tarifeleri uzerine akrep ve yelkovan cizilmis sahte bir tren istasyonu saati varis noktalarinin isimleri sahte bir bilet gisesi ve Treblinka icin Bati Avrupa dan gelen mahkumlari kandirmak icin yaygin olarak kullanilan bir kod sozcugu olan Ober Majdan tabelasiyla daha dogudaki surgunler icin bir transit kampi olarak gizlendi Majdan kamptan 5 km 3 1 mil uzaklikta savas oncesi bir araziydi Yeni gelen Yahudiler soyunduktan sonra kirbacla dovulerek gaz odalarina dogru goturuluyordu kararsiz erkeklere ozellikle acimasizca davranildi Auschwitz komutani Rudolf Hoss Treblinka daki kurbanlari duslar konusunda kandirma uygulamasini kendi kampinin onlara bir bitten arindirma surecinden gecmeleri gerektigini soyleme uygulamasiyla karsilastirdi Bazi SS subaylarinin savas sonrasi ifadelerine gore once erkekler gaza maruz kaliyor kadinlar ve cocuklar ise gaz odalarinin disinda siralarini bekliyorlardi Bu sirada kadinlar ve cocuklar odalardan gelen aci seslerini duyabiliyor kendilerini neyin bekledigini anliyor bu da panige sikintiya ve hatta istemsiz diskilamaya neden oluyordu Treblinka kampindan hayatta kalan pek cok kisi 1942 ve 1943 teki gaz odalarini isletmekten Korkunc Ivan olarak bilinen John Demjanjuk sorumlu oldugunu ifade etti Yahudiler gaz odalarinin disinda kaderlerini beklerken Korkunc Ivan in iskence yaptigi dovdugu ve oldurdugu iddia edildi Bunlarin bircogu Hayatta kalanlar Ivan in kurbanlarin kafalarini boruyla dovdugune kurbanlari kilic veya sunguyle kestigine burunlarini ve kulaklarini kestigine ve gozlerini oyduguna tanik oldu Hayatta kalanlardan biri Ivan in bir bebegi duvara vurarak oldurdugunu ifade etti bir digeri genc bir kiza tecavuz ettikten sonra karnini acip kan kaybindan olmesine izin verdigini iddia etti Gaz odalari tamamen yuksek ahsap bir citle cevrilmisti Baslangicta dus olarak gizlenmis 8 m uzunlugunda ve 4 m genisliginde birbirine bagli uc kisladan olusuyordu Aralarina sikistirilmis toprakla yalitilmis cift duvarlari vardi Ic duvarlar ve tavanlar cati kaplama kagidi ile kaplandi Zeminler catida kullanilanla ayni malzeme olan kalay kapli metal levhayla kaplandi Masif ahsap kapilar kaucukla izole edilmis ve disaridan agir capraz cubuklarla civatalanmistir 2 Agustos 1943 teki mahkum ayaklanmasi sirasinda Treblinka II cevresinin yanmasi Stangl a gore yaklasik 3 000 kisilik bir tren tasimaciligi uc saat icinde islenebilir 14 saatlik bir is gununde 12 000 ila 15 000 kisi olduruldu Yeni gaz odalari yapildiktan sonra oldurme isleminin suresi bir bucuk saate indirildi Kurbanlar bir Kizil Ordu tankinin motorundan cikan borular araciligiyla iletilen egzoz dumani kullanilarak gaz yoluyla olduruldu Kurulumdan SS Scharfuhrer sorumluydu Motor kampin insasi sirasinda SS tarafindan getirildi ve kampa elektrik saglayan jeneratorun bulundugu bir odaya yerlestirildi Tank motorunun egzoz borusu yerin hemen altindan geciyordu ve uc gaz odasina da aciliyordu Dumanlarin disari sizdigi goruldu Yaklasik 20 dakika sonra cesetler duzinelerce Sonderkommando tarafindan cikarildi arabalara yerlestirildi ve tekerlekli sandalyeyle goturuldu Sistem kusurluydu ve cok caba gerektiriyordu gunun ilerleyen saatlerinde gelen trenler gece boyunca Treblinka Malkinia veya Wolka Okraglik teki aktarma raylarinda beklemek zorundaydi Cikan ayaklanmalar sonrasinda 19 Ekim 1943 tarihinde kampin kapatilmasina karar verildi ve sag kalan mahkumlar cesitli kamplara goturuldu Kizil Ordu Temmuz 1944 yilinda kamp bolgesine geldiginde cogu kanit yok edilmisti ve bolgeye bakla ekilmisti Wikimedia Commons ta Treblinka imha kampi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ayrica bakinizHolokost Yahudi Soykirimi Nazi toplama kamplari coordinates sayfa basina birden fazla birincil etiket olamaz Polonya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Savas ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Kaynakca Roca Xavier 2010 Comparative Efficacy of the Extermination Methods in Auschwitz and Operation Reinhard PDF Equip Revista HMiC Historia Moderna i Contemporania p 204 4 15 in current document University of Barcelona 8 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Agustos 2014 Huttenbach Henry R 1991 The Romani Porajmos The Nazi Genocide of Europe s Gypsies Nationalities Papers The Journal of Nationalism and Ethnicity Routledge 19 3 380 381 doi 10 1080 00905999108408209 Cywinski 2013 Weinfeld 2013 s 43 Kopowka amp Rytel Andrianik 2011 s 110 Grossman 1946 s 405 Kopowka amp Rytel Andrianik 2011 s 122 2006 Establishment of the Ghetto Lodz Ghetto A History Indiana University Press ss 9 10 ISBN 0253347556 27 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Agustos 2015 Tydor Baumel Judith 2001 The Holocaust Encyclopedia Yale University Press ss 260 262 ISBN 0300138113 See also Friedman Philip January 1954 The Jewish Ghettos of the Nazi Era Jewish Social Studies Indiana University Press 16 1 76 85 JSTOR 4465209 Gerlach Christian December 1998 The Wannsee Conference the Fate of German Jews and Hitler s Decision in Principle to Exterminate All European Jews PDF Journal of Modern History Chicago University of Chicago 70 4 811 812 doi 10 1086 235167 11 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 17 Eylul 2019 1991 The Holocaust The Fate of European Jewry 1932 1945 Oxford University Press s 270 ISBN 0195045238 14 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ocak 2018 Arad Yitzhak 1999 Belzec Sobibor Treblinka Bloomington Indiana Indiana University Press s 37 ISBN 0 25321305 3 Yad Vashem 2013 Aktion Reinhard PDF Shoah Resource Center The International School for Holocaust Studies ss 1 2 15 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 16 Haziran 2015 Golden Juliet January February 2003 Remembering Chelmno Archaeological Institute of America 56 1 50 Yad Vashem 2013 Chelmno PDF Holocaust Shoah Resource Center 21 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 21 Agustos 2013 Arad Yitzhak 1984 PDF Yad Vashem Studies XVI ss 205 239 12 25 of 30 in current document Internet Archive direct download 108 KB 18 Mart 2009 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Webb Chris 27 Agustos 2006 Treblinka Camp History Encyclopaedia of The Holocaust ARC 19 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Agustos 2013 Shirer 1981 s 969 Affidavit Hoess Nuremberg Survivor Calls Ivan Worst Devil of All Treblinka AP News 9 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Kasim 2019 Zylbersztajn Malka 2018 L Chaim the exceptional life of Chaim Sztajer Jewish Holocaust Centre Elsternwick Vic ISBN 978 0987518866 OCLC 1088425969 Harrison Jonathan Muehlenkamp Roberto Myers Jason Romanov Sergey Terry Nicholas December 2011 The Gassing Engine Diesel or Gasoline Belzec Sobibor Treblinka Holocaust Denial and Operation Reinhard 1 1ile Internet Archive bas s 316 With optional direct download as a PDF file 5 3 MB Kopowka amp Rytel Andrianik 2011 s 378