Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tristan ve İsolde 12. yüzyıldan beri birçok varyasyonla yeniden anlatılan bir romantizm hikâyesidir. Hikâye, Kernevek şövalyesi Tristan (Tristram, vb.) ve İrlandalı prenses Iseult (Isolde, Yseult, vb.) arasındaki yasak aşkları hakkında bir trajedidir. Anlatı, Lancelot ve Guinevere'nin Kral Arthur romantizminden önce gelir. Batı sanatı ve edebiyatı üzerinde önemli bir etkisi olmuştur. Hikâyenin ayrıntıları bir yazardan diğerine farklılık gösterse de genel konu yapısı hemen hemen aynıdır.
Destan hakkında
İlk defa 1210 yılında tarafından derlenen Kelt kökenli İngiliz destanı. Dünya edebiyatının en güzel destanlarından biridir.
Daha sonra 1300 yıllarında 3344 dizeyle Sir Tristram adıyla da yazılmış fakat en önemli çalışmaları Sir Walter Scott yapmıştır.
Destanın içeriği
Annesi Blanchefleur'le, babası Kral Rivalen'i kaybeden şövalye Tristan, İngiltere Kralı olan amcası Marke'a yollanır. Şövalye ruhu taşıyan cesur Tristan burada amcasının sempatisini ve güvenini kazanır.
Kral Marke (), İrlanda Kralının kızı Altın Saçlı İsolde ile evlenmek ister. Bu siyasi evliliğe aracılık etmesi amacıyla şövalye Tristan'ı yollar.
Siyasi evliliğinden haberdar edilen İsolde buna karşı çıkmaz fakat kocasının kendisine aşık olmasını da ister. Bunun için annesine bir iksir hazırlattırır.
İsolde bu iksirin başkalarının ele geçmemesi için onu en yakın arkadaşı Brangane'e verir. Kadın bunu bir şarap şişesine boşaltır.
İngiltere'ye deniz ötesi yolculuk başlar. Gemide Brangane'nin yanlarından ayrıldığı bir vakitte, İsolde'yi korumak ve ona moral vermek amacıyla yanında bulunan Tristan, ona şarap ikram etmek ister. Şarap bulamayınca Brangane'nin çantasındaki şişeyi fark eder. Bunun bir Aşk İksiri olduğunu bilmeyen Tristan bundan bir kadeh İsolde'ye de verir. İşte ünlü aşkları bu şekilde başlamıştır. İçeri giren Brangane bunu fark eder fakat artık elinden bir şey gelmez. İsolde Tristan'a vurulmuştur.
Hayatlarının tehlikeye girmemesi için bu aşk gizli tutulur. Tristan ve İsolde gizli gizli buluşmaya başlarlar.
Onlar buluşurken bazı dedikodular İsolde'nin kocası Kral Marke'a ulaşır. Kral onların buluştuğu göl kıyısını öğrenir ve oraya gizlice saklanır. İsolde ve Tristan orada buluşurlar fakat ağaçların arasındaki gölgeyi fark edince doğaçlama bir tiyatro oynamaya başlarlar. İsolde Tristran'a bu şekilde Kral ile olan evliliklerinin tehlikeye girebileceğini, kem göz taşıyanların bunu yanlış anlayabileceğini söyler. Kral bunu duyunca vicdan azabından kahrolur ve onlara daha iyi davranmaya başlar.
Dedikodular gittikçe artmaktadır ve bunlar Kralın içindeki şüpheleri körüklemektedirler. Kral en sonunda ikisinden sarayı terk etmelerini rica eder. İkisi sarayı terk edip bir ormana girerler. Ormanda geceyi geçirmek için bir mağara bulurlar ve orada uyurlar. Onları takip eden gözcüler mağarayı krala haber verirler ve kral mağaraya gizlice girer.
Gördüklerine inanamamıştır çünkü Tristan ve İsolde ayrı yerlerde yatıyorlar ve aralarında bir kılıç duruyordur. Yatan iki kişinin arasına konan kılıç orada namusu sembol etmektedir. Kral bunun üzerine onları saraya tekrar davet eder. Törenle saraya yerleşirler.
Bu gizli buluşmalar devam ediyor, birçok köylü de onları görüyordur. En sonunda kral kendisi de bunları fark eder ve öfkeyle cezalandırır.
Korkunç son gelmiştir. Tristan ve İsolde ayrı ülkelere sürgüne gönderilirler.
Strasburg'un derlemesi burada bitmektedir. Buraya kadar yazılan bölüm yirmi iki bin dizeden oluşmaktadır.
Destanın sonu hakkındaki anlatılar
Bu konuda birçok farklı anlatı vardır. Bunlardan en çok anlatılanı kralın Tristan ve İsolde'yi sürgünde de rahat bırakmayıp zehirletmek istemesi, Tristan'ın zehirlenmesi fakat İsolde'nin kurtulmasıdır. İsolde hikâyeye göre Tristan ölmek üzere iken yanına gelir fakat Tristan onu göremeden ölmüştür. İsolde onun yanında ölür.
Diğer bir anlatıya göre Tristan sürgünde iken evlenmiş fakat yeni karısı onun sönmeyen aşkını öğrenmiştir. Tristan İsolde'yi yanına çağırmış, gemisine beyaz yelken çekmesini dilemiştir. Bunu da duyan karısı Tristan'ı zehirlemiş, ufukta bir gemi gören Tristan'a onun kara yelkenli olduğunu söylemiş ve Tristan son nefesini vermiştir. Beyaz yelkenli gemi gelince İsolde Tristan'ı ölü bulmuş ve o da onun yanında can vermiştir. Bunu duyan Kral pişman olmuş ve ikisine bir mezar yaptırmıştır.
Sir Walter Scott'un da ayrı bir son yazdığı biliniyor.
Destanın kökeni hakkındaki araştırmalar
Keltik destanın birçok hikâyeden etkilendiği bilinmektedir.
- Pers Destanı Visu Ramin
- Ovid'in hikâyesi
- Kral Arthur ve Kutsal Kase hikâyeleri
Tristan efsanesinin baş kahramanı ve sevgilisinin isimleri. Lancelot ve Guinevere ya da Aragorn ve Arwen ikililerine benzetilmektedir.
Diğer dillerdeki versiyonlar
Fransa
Fransız bu hikâyeyi Chevrefoil adıyla Fransızcaya empoze etmiştir.
Başka bir düzenleme de Tristan et Iseult adındadır.
İskandinavya
Tristrams kvæði, Saga Af Tristram ok Ísodd adıyla düzenlemiştir.
Almanya
Tristan adıyla 130 dizelik bir şiir Viyana Ulusal Kütüphanesinde bulunmaktadır.
İspanya
"Carta enviada por Hiseo la Brunda a Tristán; Respuesta de Tristán" adıyla iki hayali aşık arasındaki mektuplaşma biçiminde yayınlanmıştır.
Ayrıca Cervantes Saavedra'nın Don Kişot adlı eserinde "Tristan ve Iseo" şeklinde, bu hikâyeye telmih yapılır.
İtalya
İtalya'da oldukça popüler olan destan aşağıdaki isimlerle yayınlanmıştır:
- Cantari di Tristano
- Due Tristani
- Quando Tristano e Lancielotto combattiero al petrone di Merlino
- Ultime impresse e morte Tristano
- Vendetta che fe messer Lanzelloto de la Morte di Mister Tristano
- Tavola Ritonda
- Tristano Panciaticchiano
- Tristano Riccardiano
- Tristano Veneto
Belarus
Povest Trychane adıyla 1560 yılında düzenlenmiştir.
Hakkında bestelenmiş müzikler
- Richard Wagner Tristan ve İsolde üç perdelik opera bestesi vardır. Bu beste ünlü filozof Friedrich Nietzsche tarafından çok beğenilmiştir.
- adlı grubun destanla aynı ismi taşıyan albümleri vardır.
Hakkında çekilmiş filmler
2006 Yapımı Tristan and Isolde adını taşıyan filmi.
- Yapım yılı: 2006
- Süre: 125 dk
- Gösterim tarihi: 2006
- Oyuncular
- James Franco—Tristan
- —Isolde
- Rufus Sewell—Lord Marke
- —Kral Donnchadh
- Henry Cavill—Melot
- Yönetmen: Kevin Reynolds
- Senarist: Dean Georgaris
Film Uyarlamasında Öne Çıkan Farklar
Filmde, efsanenin aksine, aşkın başlangıç nedeni tam olarak gerekçelendirilmez. Tristan'ın öldüğünü zanneden İngilizler, onu bir tekneye koyup denize bırakırlar. İrlanda sahillerine ulaşan tekneyi İsolde ve yardımcısı bulur. İsolde, zehirlere meraklı genç bir kadındır. Gözlerden uzak bir kulübede panzehiri uygulayıp, Tristan'ı hayata döndürür. Aşkları bu şekilde başlar. Kısaca, efsanedekinin aksine, "aşk iksiri" gibi öğeler ortadan kaldırılır. Tristan kralına sadık bir aşık olarak resmedilir. İsolde'a aşık olmasına rağmen, kralına sadakatinden vazgeçmeyerek Kral Marke ile evlenmesine göz yumar. Çağdaş uyarlamada, İsolde, kral ile iyi anlaşmasına rağmen Tristan ile yaşadığı tutkudan da vazgeçemez.
Kaynakça
- ^ Cervantes Saavedra, Miguel de Don Kişot, Cilt I
- Wagner, Richard; Tristan und Isolde (Aktaran Senail Özkan)
- Roland, Romain; Tristan and Isolde (Aktaran Senail Özkan)
- Özkan, Senail; Nietzsche
- Jeffrey Gantz, Culhwch and Olwen, from The Mabinogion
- Stewart Gregory, Roman de Tristan
- Schach, The Saga of Tristram and Isond
- The Tristan Legend Hill
Dış bağlantılar
- İngilizce Tristan ve İsolde Araştırması24 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tristan ve Isolde 12 yuzyildan beri bircok varyasyonla yeniden anlatilan bir romantizm hikayesidir Hikaye Kernevek sovalyesi Tristan Tristram vb ve Irlandali prenses Iseult Isolde Yseult vb arasindaki yasak asklari hakkinda bir trajedidir Anlati Lancelot ve Guinevere nin Kral Arthur romantizminden once gelir Bati sanati ve edebiyati uzerinde onemli bir etkisi olmustur Hikayenin ayrintilari bir yazardan digerine farklilik gosterse de genel konu yapisi hemen hemen aynidir John William Waterhouse Tristan ve Isolde iksir icerkenDestan hakkindaIlk defa 1210 yilinda tarafindan derlenen Kelt kokenli Ingiliz destani Dunya edebiyatinin en guzel destanlarindan biridir Daha sonra 1300 yillarinda 3344 dizeyle Sir Tristram adiyla da yazilmis fakat en onemli calismalari Sir Walter Scott yapmistir Destanin icerigiAnnesi Blanchefleur le babasi Kral Rivalen i kaybeden sovalye Tristan Ingiltere Krali olan amcasi Marke a yollanir Sovalye ruhu tasiyan cesur Tristan burada amcasinin sempatisini ve guvenini kazanir Kral Marke Irlanda Kralinin kizi Altin Sacli Isolde ile evlenmek ister Bu siyasi evlilige aracilik etmesi amaciyla sovalye Tristan i yollar Siyasi evliliginden haberdar edilen Isolde buna karsi cikmaz fakat kocasinin kendisine asik olmasini da ister Bunun icin annesine bir iksir hazirlattirir Isolde bu iksirin baskalarinin ele gecmemesi icin onu en yakin arkadasi Brangane e verir Kadin bunu bir sarap sisesine bosaltir Ingiltere ye deniz otesi yolculuk baslar Gemide Brangane nin yanlarindan ayrildigi bir vakitte Isolde yi korumak ve ona moral vermek amaciyla yaninda bulunan Tristan ona sarap ikram etmek ister Sarap bulamayinca Brangane nin cantasindaki siseyi fark eder Bunun bir Ask Iksiri oldugunu bilmeyen Tristan bundan bir kadeh Isolde ye de verir Iste unlu asklari bu sekilde baslamistir Iceri giren Brangane bunu fark eder fakat artik elinden bir sey gelmez Isolde Tristan a vurulmustur Hayatlarinin tehlikeye girmemesi icin bu ask gizli tutulur Tristan ve Isolde gizli gizli bulusmaya baslarlar Onlar bulusurken bazi dedikodular Isolde nin kocasi Kral Marke a ulasir Kral onlarin bulustugu gol kiyisini ogrenir ve oraya gizlice saklanir Isolde ve Tristan orada bulusurlar fakat agaclarin arasindaki golgeyi fark edince dogaclama bir tiyatro oynamaya baslarlar Isolde Tristran a bu sekilde Kral ile olan evliliklerinin tehlikeye girebilecegini kem goz tasiyanlarin bunu yanlis anlayabilecegini soyler Kral bunu duyunca vicdan azabindan kahrolur ve onlara daha iyi davranmaya baslar Dedikodular gittikce artmaktadir ve bunlar Kralin icindeki supheleri koruklemektedirler Kral en sonunda ikisinden sarayi terk etmelerini rica eder Ikisi sarayi terk edip bir ormana girerler Ormanda geceyi gecirmek icin bir magara bulurlar ve orada uyurlar Onlari takip eden gozculer magarayi krala haber verirler ve kral magaraya gizlice girer Gorduklerine inanamamistir cunku Tristan ve Isolde ayri yerlerde yatiyorlar ve aralarinda bir kilic duruyordur Yatan iki kisinin arasina konan kilic orada namusu sembol etmektedir Kral bunun uzerine onlari saraya tekrar davet eder Torenle saraya yerlesirler Bu gizli bulusmalar devam ediyor bircok koylu de onlari goruyordur En sonunda kral kendisi de bunlari fark eder ve ofkeyle cezalandirir Korkunc son gelmistir Tristan ve Isolde ayri ulkelere surgune gonderilirler Strasburg un derlemesi burada bitmektedir Buraya kadar yazilan bolum yirmi iki bin dizeden olusmaktadir Destanin sonu hakkindaki anlatilarBu konuda bircok farkli anlati vardir Bunlardan en cok anlatilani kralin Tristan ve Isolde yi surgunde de rahat birakmayip zehirletmek istemesi Tristan in zehirlenmesi fakat Isolde nin kurtulmasidir Isolde hikayeye gore Tristan olmek uzere iken yanina gelir fakat Tristan onu goremeden olmustur Isolde onun yaninda olur Diger bir anlatiya gore Tristan surgunde iken evlenmis fakat yeni karisi onun sonmeyen askini ogrenmistir Tristan Isolde yi yanina cagirmis gemisine beyaz yelken cekmesini dilemistir Bunu da duyan karisi Tristan i zehirlemis ufukta bir gemi goren Tristan a onun kara yelkenli oldugunu soylemis ve Tristan son nefesini vermistir Beyaz yelkenli gemi gelince Isolde Tristan i olu bulmus ve o da onun yaninda can vermistir Bunu duyan Kral pisman olmus ve ikisine bir mezar yaptirmistir Sir Walter Scott un da ayri bir son yazdigi biliniyor Destanin kokeni hakkindaki arastirmalarKeltik destanin bircok hikayeden etkilendigi bilinmektedir Pers Destani Visu Ramin Ovid in hikayesi Kral Arthur ve Kutsal Kase hikayeleri Tristan efsanesinin bas kahramani ve sevgilisinin isimleri Lancelot ve Guinevere ya da Aragorn ve Arwen ikililerine benzetilmektedir Diger dillerdeki versiyonlarFransa Fransiz bu hikayeyi Chevrefoil adiyla Fransizcaya empoze etmistir Baska bir duzenleme de Tristan et Iseult adindadir Iskandinavya Tristrams kvaedi Saga Af Tristram ok Isodd adiyla duzenlemistir Almanya Tristan adiyla 130 dizelik bir siir Viyana Ulusal Kutuphanesinde bulunmaktadir Ispanya Carta enviada por Hiseo la Brunda a Tristan Respuesta de Tristan adiyla iki hayali asik arasindaki mektuplasma biciminde yayinlanmistir Ayrica Cervantes Saavedra nin Don Kisot adli eserinde Tristan ve Iseo seklinde bu hikayeye telmih yapilir Italya Italya da oldukca populer olan destan asagidaki isimlerle yayinlanmistir Cantari di Tristano Due Tristani Quando Tristano e Lancielotto combattiero al petrone di Merlino Ultime impresse e morte Tristano Vendetta che fe messer Lanzelloto de la Morte di Mister Tristano Tavola Ritonda Tristano Panciaticchiano Tristano Riccardiano Tristano VenetoBelarus Povest Trychane adiyla 1560 yilinda duzenlenmistir Hakkinda bestelenmis muziklerRichard Wagner Tristan ve Isolde uc perdelik opera bestesi vardir Bu beste unlu filozof Friedrich Nietzsche tarafindan cok begenilmistir adli grubun destanla ayni ismi tasiyan albumleri vardir Hakkinda cekilmis filmler2006 Yapimi Tristan and Isolde adini tasiyan filmi Yapim yili 2006 Sure 125 dk Gosterim tarihi 2006 Oyuncular James Franco Tristan Isolde Rufus Sewell Lord Marke Kral Donnchadh Henry Cavill Melot Yonetmen Kevin Reynolds Senarist Dean GeorgarisFilm Uyarlamasinda One Cikan FarklarFilmde efsanenin aksine askin baslangic nedeni tam olarak gerekcelendirilmez Tristan in oldugunu zanneden Ingilizler onu bir tekneye koyup denize birakirlar Irlanda sahillerine ulasan tekneyi Isolde ve yardimcisi bulur Isolde zehirlere merakli genc bir kadindir Gozlerden uzak bir kulubede panzehiri uygulayip Tristan i hayata dondurur Asklari bu sekilde baslar Kisaca efsanedekinin aksine ask iksiri gibi ogeler ortadan kaldirilir Tristan kralina sadik bir asik olarak resmedilir Isolde a asik olmasina ragmen kralina sadakatinden vazgecmeyerek Kral Marke ile evlenmesine goz yumar Cagdas uyarlamada Isolde kral ile iyi anlasmasina ragmen Tristan ile yasadigi tutkudan da vazgecemez Kaynakca Cervantes Saavedra Miguel de Don Kisot Cilt I Wagner Richard Tristan und Isolde Aktaran Senail Ozkan Roland Romain Tristan and Isolde Aktaran Senail Ozkan Ozkan Senail Nietzsche Jeffrey Gantz Culhwch and Olwen from The Mabinogion Stewart Gregory Roman de Tristan Schach The Saga of Tristram and Isond The Tristan Legend HillDis baglantilarIngilizce Tristan ve Isolde Arastirmasi24 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde