Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tuzcuoğlu İsyanları, 1832 ve 1834 yılları arasında Trabzon'da bulunan Bâb-ı Âli temsilcilerine karşı yapılan bir isyandır. İsyan, yerel Osmanlı hanedanının keyfi kararlarına karşı direnmeyi ve yerel Derebeylerinin haklarının iade edilmesini amaçlayan Rizeli Tahir Ağa Tuzcuoğlu tarafından yönetilmiştir. İsyanın ilk zamanlarında ve özellikle Ocak 1833'te isyancılar başarılıydı, ancak 1834'ün ilkbaharında isyan bastırılmıştır.
| Tuzcuoğlu İsyanları | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Tuzcuoğulları ailesi ve bazı derebeyleri (ağalar) | Trabzon Eyaleti | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Tahir Ağa Tuzcuoğlu (ölü) Hopalı Mustafa Bey (ölü) Batumlu Aslan Bey | Osman Paşa Karslı Ahmet Paşa | ||||||
| Güçler | |||||||
| 12.000 | Bilinmiyor | ||||||
Arka planı
Bu çatışma, Hazinedaroğlu ve Tuzcuoğlu aileleri arasında var olan davalarla ilişkili olmuş olabilir. Her iki aile de Derebeyiydi ve muhtemelen Laz ya da Acar kökenliydi. İki aile arasındaki kan davasının 1817 yılında Hazinedaroğlulları'nın Memiş Tuzcuoğlu'nun öldürmesiyle başladığını söylemek çok da iddialı bir yorum olmaz. Memiş Tuzcuoğlu, sonrasında yerel olarak şehit kabul edildi.
Tarihi
Çarşamba Beyi Acaralı Osman Hazinedaroğlu, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı savaşının sona ermesiyle beraber 1.000 para kesesi karşılığında Trabzon Eyaletini satın aldı. Daha sonra Derebeylere verilen ayrıcalıkları geri aldı ve halktan zorla büyük miktarda vergi topladı. Bununla birlikte, Osman'ın vergi toplaması halk için uygunsuzdu, çünkü Ruslar bölgeye ciddi oranda hasar vermişti. Savaşın sonunda 1829'un hasadı kaybedildi ve 1830'un hasadı çok zayıf geçti. Eylül ayında Sürmene halkı vergi ödemeyi reddetti. Gelecek yılın hasadı daha da kötüydü, ancak Osman Paşa halktan 200.000 'piastre' elde etmeyi başarmıştı. Sonrasında ise vergiler 500,000 piastreye yükseldi ve neredeyse 4,000 ailenin tamamı vergi ödemeyi reddetti. Sürmene'deki rahatsızlıklardan dolayı birkaç kişi öldürüldü, ama Mart 1832'de Sürmene hala hareketliydi.
Ağustos ayında, Osman Paşa oraya 7.000 kişilik bir kuvvet gönderdi. Acara Beyi, doğudan yedi bin askerlik destek sağladı. Aynı bölgelere güneyden de saldırmak için Bayburt'tan üçüncü bir kuvvet daha gönderildi. Ancak, siyasi otorite krizi çözülmeden kaldığı için bu seferden hiçbir şey kazanılmamış gibi gözükmektedir. Bu yılın sonuna doğru, daha sonraki bir dönemde Anadolu’yu işgal eden Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın güçlerinin Tuzcuoğlu’nun temsilcileri ile temasa geçtiğine dair bir rapor vardır. Bu raporu mazeret olarak kullanan Osman Paşa, Tahir Ağa'yı komplo ile suçladı ve infazını emretti.
Rizeli Tahir Ağa Tuzcuoğlu kısa sürede Laz isyanının lideri olarak ortaya çıktı. Onun birliklerine Hopalı Mustafa ve Batumlu Aslan da katıldı. Osman Paşa’nın askerleri, kış boyunca düşmanlarını bulmak için Lazistan’da kaldı. Bu sırada Tuzcuoğlu, Kuzey Anadolu Dağları'nın güney yamaçlarına büyük bir birlik topladı. Karslı Ahmet Paşa birlikleri takip etti, ancak yenilgiye uğradı. Ocak 1833’ün başlarında Tuzcuoğlu, 12.000 adamla Trabzon’a doğru yürüdü. Osman Paşa’nın kaymakamı onu Değirmendere'nin yakınlarında durdurmaya çalıştı, ama isyancıları durduramadan geride kaldı. İsyanın sonucunda Doğu Pontus bölgesi Tuzcuoğlu'nun yönetimine geçti. Bununla beraber Trabzon'a yapılan saldırı asla gerçekleşmedi. 1833 Ocak ayının ikinci haftasında Serasker Paşa'dan bir haberci, Tuzcuoğlu'nun Rize'nin Osmanlı valisi olarak atanmasıyla Rize'ye geldi. Tuzcuoğlu’nun Derebeyi olma hırsı devlet tarafından olumlu karşılanmışa benziyordu. Sürmene'den Batum'a kadar olan doğu bölgeleri, başkenti Rize'de olmak üzere ayrı bir il haline geldi.
Temmuz 1833'te, isyan, bu kez Rus entrikalarının açığa çıkmasıyla yeniden başladı. Batumlu Aslan Bey'in (takma adı "Binbaşı Voinikov"), Ruslar adına isyancıları teşvik ettiği ortaya çıktı.
Bastırma
Osman Paşa, Kars Paşasının yardımıyla düzensiz Canik ve düzenli Erzurum birliklerinden oluşan yeni bir ordu oluşturdu. Asıl amaç Batumlu Aslan Bey'in tasfiyesi idi. Ekim ayına kadar Kars Paşaları Batum'u aştı ve Atina'ya ulaştı. Aslan Bey, Rize'deki Tahir Tuzcuoğlu'na sığındı ve Osman Paşa kış için Trabzon'a çekildi. Laz isyanının, Tuzcuoğlu Rize'de kaldığı sürece devam edeceği açıktı.
Tahir Tuzcuoğlu kendi derebeyliğini uzaktaki Sivas derebeyliğine bağlamıştı. Buna karşılık Osman Paşa, 3-4.000 kişilik düzensiz Canik ordusu kurdu ve orduyu Lazistan'a gönderdi. Ordu, Sürmene isyanını tamamen bastırdı ve Rize'yi ele geçirdi. Lazistan istila edildi ve yağmalandı. Tahir'in kellesi alındı ve aile bireyleriyle birlikte İstanbul'a gönderildi. Aslan Bey, Rusya'ya bağlı Gürcistan'a kaçtı ve kendisinden bir daha haber alınamadı. Trabzon'daki İngiliz belediye başkan yardımcısı James Brant, Lazistan'ın 12 Nisan 1834'te yatıştırıldığını bildirdi; "Zengin ve güçlü Tuzcuoğlu ailesinin etkisi ve muhalefeti, Osman Paşa tarafından yok edilmiş gözükebilir, ancak Paşa’nın Lazistan’daki otoritesine karşı hayatta kalmaya devam etti". 1834'te Pierre Martin Rémi Aucher-Éloy, Laz isyanının sona erdiğini belirtti, çünkü, ilk defa Osman Paşa isyancılarla tartışmak zorunda kalmamıştı, onun yerine onların liderlerini infaz etmişti.
Başarısız komplo
Tuzcuoğlu ailesinin hayatta kalan üyesi Cafer Ağa, birkaç takipçisi ile Of'un dağlarında saklanıyordu. Cafer Ağa, Osman Paşa'ya komplo kurması için çağrıldı, ancak komplo denemesi, Emin Kahyaoğlu'nun (eski Sürmene ağası ve Tirebolu valisi) taraf değiştirmesi ile gerçekleşmedi. Sürmene halkı tekrar isyan etmedi, ancak Eylül 1839'da Rize halkı son kez silahlandı. Osman Paşa, Rize halkına kadar taraf değiştiren Emin Ağa'nın altında 4.000 asker gönderdi. Ekim ayında Rize'nin ağası Memiş Suiçmezoğlu İspir'e çekildi ve “Emin Ağa etkili bir şekilde bölgede sükûneti tesis etti.
Sonrası
Eski Eynesil ve Of Derebeylerinin oğulları, 1841'de küçük isyanlara öncülük etmek için Osman Paşa'nın ölümünden faydalandı. Fakat Lazlar, tekrar isyan etmedi.
Kaynakça
- Özel
- Genel
- Bryer, A 1969, ‘The last Laz risings and the downfall of the Pontic Derebeys, 1812-1840’, Salia, K. (1969). (Fransızca). 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2020. Paris, pp. 191–210.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tuzcuoglu Isyanlari 1832 ve 1834 yillari arasinda Trabzon da bulunan Bab i Ali temsilcilerine karsi yapilan bir isyandir Isyan yerel Osmanli hanedaninin keyfi kararlarina karsi direnmeyi ve yerel Derebeylerinin haklarinin iade edilmesini amaclayan Rizeli Tahir Aga Tuzcuoglu tarafindan yonetilmistir Isyanin ilk zamanlarinda ve ozellikle Ocak 1833 te isyancilar basariliydi ancak 1834 un ilkbaharinda isyan bastirilmistir Tuzcuoglu IsyanlariTarih1832 1834BolgeLazistan Sancagi Trabzon Eyaleti Osmanli ImparatorluguSonucIsyan bastirildiTaraflarTuzcuogullari ailesi ve bazi derebeyleri agalar Trabzon EyaletiKomutanlar ve liderlerTahir Aga Tuzcuoglu olu Hopali Mustafa Bey olu Batumlu Aslan BeyOsman Pasa Karsli Ahmet PasaGucler12 000BilinmiyorArka planiBu catisma Hazinedaroglu ve Tuzcuoglu aileleri arasinda var olan davalarla iliskili olmus olabilir Her iki aile de Derebeyiydi ve muhtemelen Laz ya da Acar kokenliydi Iki aile arasindaki kan davasinin 1817 yilinda Hazinedaroglullari nin Memis Tuzcuoglu nun oldurmesiyle basladigini soylemek cok da iddiali bir yorum olmaz Memis Tuzcuoglu sonrasinda yerel olarak sehit kabul edildi TarihiCarsamba Beyi Acarali Osman Hazinedaroglu 1828 1829 Osmanli Rus Savasi savasinin sona ermesiyle beraber 1 000 para kesesi karsiliginda Trabzon Eyaletini satin aldi Daha sonra Derebeylere verilen ayricaliklari geri aldi ve halktan zorla buyuk miktarda vergi topladi Bununla birlikte Osman in vergi toplamasi halk icin uygunsuzdu cunku Ruslar bolgeye ciddi oranda hasar vermisti Savasin sonunda 1829 un hasadi kaybedildi ve 1830 un hasadi cok zayif gecti Eylul ayinda Surmene halki vergi odemeyi reddetti Gelecek yilin hasadi daha da kotuydu ancak Osman Pasa halktan 200 000 piastre elde etmeyi basarmisti Sonrasinda ise vergiler 500 000 piastreye yukseldi ve neredeyse 4 000 ailenin tamami vergi odemeyi reddetti Surmene deki rahatsizliklardan dolayi birkac kisi olduruldu ama Mart 1832 de Surmene hala hareketliydi Agustos ayinda Osman Pasa oraya 7 000 kisilik bir kuvvet gonderdi Acara Beyi dogudan yedi bin askerlik destek sagladi Ayni bolgelere guneyden de saldirmak icin Bayburt tan ucuncu bir kuvvet daha gonderildi Ancak siyasi otorite krizi cozulmeden kaldigi icin bu seferden hicbir sey kazanilmamis gibi gozukmektedir Bu yilin sonuna dogru daha sonraki bir donemde Anadolu yu isgal eden Kavalali Mehmed Ali Pasa nin guclerinin Tuzcuoglu nun temsilcileri ile temasa gectigine dair bir rapor vardir Bu raporu mazeret olarak kullanan Osman Pasa Tahir Aga yi komplo ile sucladi ve infazini emretti Rizeli Tahir Aga Tuzcuoglu kisa surede Laz isyaninin lideri olarak ortaya cikti Onun birliklerine Hopali Mustafa ve Batumlu Aslan da katildi Osman Pasa nin askerleri kis boyunca dusmanlarini bulmak icin Lazistan da kaldi Bu sirada Tuzcuoglu Kuzey Anadolu Daglari nin guney yamaclarina buyuk bir birlik topladi Karsli Ahmet Pasa birlikleri takip etti ancak yenilgiye ugradi Ocak 1833 un baslarinda Tuzcuoglu 12 000 adamla Trabzon a dogru yurudu Osman Pasa nin kaymakami onu Degirmendere nin yakinlarinda durdurmaya calisti ama isyancilari durduramadan geride kaldi Isyanin sonucunda Dogu Pontus bolgesi Tuzcuoglu nun yonetimine gecti Bununla beraber Trabzon a yapilan saldiri asla gerceklesmedi 1833 Ocak ayinin ikinci haftasinda Serasker Pasa dan bir haberci Tuzcuoglu nun Rize nin Osmanli valisi olarak atanmasiyla Rize ye geldi Tuzcuoglu nun Derebeyi olma hirsi devlet tarafindan olumlu karsilanmisa benziyordu Surmene den Batum a kadar olan dogu bolgeleri baskenti Rize de olmak uzere ayri bir il haline geldi Temmuz 1833 te isyan bu kez Rus entrikalarinin aciga cikmasiyla yeniden basladi Batumlu Aslan Bey in takma adi Binbasi Voinikov Ruslar adina isyancilari tesvik ettigi ortaya cikti Bastirma Osman Pasa Kars Pasasinin yardimiyla duzensiz Canik ve duzenli Erzurum birliklerinden olusan yeni bir ordu olusturdu Asil amac Batumlu Aslan Bey in tasfiyesi idi Ekim ayina kadar Kars Pasalari Batum u asti ve Atina ya ulasti Aslan Bey Rize deki Tahir Tuzcuoglu na sigindi ve Osman Pasa kis icin Trabzon a cekildi Laz isyaninin Tuzcuoglu Rize de kaldigi surece devam edecegi acikti Tahir Tuzcuoglu kendi derebeyligini uzaktaki Sivas derebeyligine baglamisti Buna karsilik Osman Pasa 3 4 000 kisilik duzensiz Canik ordusu kurdu ve orduyu Lazistan a gonderdi Ordu Surmene isyanini tamamen bastirdi ve Rize yi ele gecirdi Lazistan istila edildi ve yagmalandi Tahir in kellesi alindi ve aile bireyleriyle birlikte Istanbul a gonderildi Aslan Bey Rusya ya bagli Gurcistan a kacti ve kendisinden bir daha haber alinamadi Trabzon daki Ingiliz belediye baskan yardimcisi James Brant Lazistan in 12 Nisan 1834 te yatistirildigini bildirdi Zengin ve guclu Tuzcuoglu ailesinin etkisi ve muhalefeti Osman Pasa tarafindan yok edilmis gozukebilir ancak Pasa nin Lazistan daki otoritesine karsi hayatta kalmaya devam etti 1834 te Pierre Martin Remi Aucher Eloy Laz isyaninin sona erdigini belirtti cunku ilk defa Osman Pasa isyancilarla tartismak zorunda kalmamisti onun yerine onlarin liderlerini infaz etmisti Basarisiz komplo Tuzcuoglu ailesinin hayatta kalan uyesi Cafer Aga birkac takipcisi ile Of un daglarinda saklaniyordu Cafer Aga Osman Pasa ya komplo kurmasi icin cagrildi ancak komplo denemesi Emin Kahyaoglu nun eski Surmene agasi ve Tirebolu valisi taraf degistirmesi ile gerceklesmedi Surmene halki tekrar isyan etmedi ancak Eylul 1839 da Rize halki son kez silahlandi Osman Pasa Rize halkina kadar taraf degistiren Emin Aga nin altinda 4 000 asker gonderdi Ekim ayinda Rize nin agasi Memis Suicmezoglu Ispir e cekildi ve Emin Aga etkili bir sekilde bolgede sukuneti tesis etti SonrasiEski Eynesil ve Of Derebeylerinin ogullari 1841 de kucuk isyanlara onculuk etmek icin Osman Pasa nin olumunden faydalandi Fakat Lazlar tekrar isyan etmedi KaynakcaOzel Brody David 1999 Ajarian identity and the regime of Aslan Abashidze Thesis Bilkent University Eastern Turkey An Architectural amp Archaeological Survey Volume II T A Sinclair GenelBryer A 1969 The last Laz risings and the downfall of the Pontic Derebeys 1812 1840 Salia K 1969 Fransizca 2 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Temmuz 2020 Paris pp 191 210