Bu maddenin daha doğru ve güvenilir bilgi sunması için güncellenmesi gerekmektedir Daha fazla bilgi için tartışm

Türkiye'deki kömür, en düşük kaliteli linyittir. fakat Türkiye'nin enerji politikası kömür santrallerini mali olarak desteklemektedir.Türkiye'nin birincil enerjisinin dörtte biri ve elektriğinin üçte biri kömürden elde edilmektedir. Çelik, çimento ve şeker fabrikalar kömür kullanır. Türkiye'de taş kömürü ve doğalgaz ithalatını minimize etmek aynı zamanda artan nüfus ve ekonomi ihtiyacını karşılamak için hükûmet tüm linyit rezervlerini termik santrallerde kullanmak istiyor.

Termik santral projeleri halk tarafından güçlü bir şekilde protesto ediliyor.

Tarihçe

1913'te ülkelere göre kömür üretimi
Ülkeler	Üretim(ton)
Büyük Britanya	292.000.000
Almanya	277.000.000
Fransa	40.000.000
İtalya	900.000
Osmanlı Devleti	826.000

Türkiye'de ilk taş kömürü madenciliği Uzun Mehmet’in 1829 yılında Karadeniz Ereğli’de kömürü bulmasıyla başlamıştır. İlk fiilî üretim ise 1848 yılında "Hazine-i Hassa" tarafından havzanın Galata sarraflarına kiralanmasıyla gerçekleşmiş ve bu idare altında çok ilkel bir çalışma ile 40–50 bin ton civarında kömür üretilmiştir. Kırım Harbi’nin başlaması ile idare İngilizlere geçmiş, 1864 yılında ise devrin Kaptan-ı Deryası’na devredilmiş ve bir maden nazırlığı kurulmuştur. Bu devrede havzada büyük gelişmeler olmuş, tren ve dekovil hatları döşenmiş havzanın sınırları tespit edilmiş, kok, briket, ateş tuğlası ve çimento fabrikaları gibi tüketici tesisler kurulmuş ve üretim muntazam artışlarla 1907 yılında 735.000 tona erişmiştir. 1. Dünya Savaşı sırasında faaliyet tekrar gerilemiş savaşın sonunda ise havza Fransızlar tarafından işgal edilmiştir. Bu idare altında istihsal 1920 yılında 570.000 tona erişmiştir.

Sağlık üzerindeki etkileri

Termik santraller

Türkiye'de aktif kömür yakıtlı termik santrallerin sağlık maliyeti 3000 erken ölüm ve 600.000 yitirilen iş günü olarak hesaplanmıştır.

Kömürlü Termik Santrallerin Kurumsal Akademik Raporlarının İçeriklerinin Karşılaştırması ve Eksiklik Listesi ^:75
Termik Santralin Adı	Kuru Sistem Depolama	Sulu Depolama	Kuşaklama Kanalları	Sedde	Pompa Sistemi	Yeraltı Suyu Kirlilik Analizi/İzleme	Gözlem Kuyusu	Tel Çit	Drenaj Sistemi	Şev Eğimi/Açısı İmal	Diğer
Afşin Elbistan B	x		x			x	x	x		x	Toz Kontrol Planı hazırlamalı.
Yatağan		x	x	x					x	x	Geçirimsiz zon problemi
18 Mart Çan	x			x		x				x
Kemerköy		x	x	x		x		x		x	Atık sahası ormanlık alanda
Yeniköy			x	x	x	x		x			Atık sahası ormanlık alanda
Kangal			x				x	x		x
Soma							x				Seddelerin güvenliği, oturma, kayma vb. gözlemlenmesi ve raporlanması amacıyla izleme/ilerleme raporu
Tunçbilek							x			x	Deprem Bölgelerinde yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik ve Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyma
Orhaneli			x							x
Seyitömer									x	x
Çayırhan			x			x		x		x
ÇATES		x	x	x		x					Geçirimsiz zon inşası
Afşin Elbistan A											Düzenli Depolama Tesisi inşası için ÇED Raporunda verilen taahhütlerin Genelge kapsamında yeniden değerlendirilmesi

Madencilik

Türkiye'de en fazla kömür ocaklarında maden kazası yaşandı. Madencilik silikozis sebep oluyor.

Çevresel zararları

Kömürlü termik santraller (çevre sağlığına zarar) vermektedir. Kömürün, Türkiye'de kış aylarında yoğun tüketimine bağlı artan hava kirliliği, uzmanları endişelendirmiştir. Türkiye'de 2015'te 133Mt karbon dioksit kömürden geldi hem de kömür madenlerinden metan geliyor. o şekilde Türkiye'de sera gazı emisyonunda kömürün payı yaklaşık üçte biri.

Kömür sahaları

Tüürkiye'de en çok rastlanan kömür çeşidi linyittir. Türkiye linyit bakımından toplam 15 milyar ton linyit rezervine sahiptir. Fakat bu rezervin %68’inin ısıl değeri az olduğundan, üretilen linyitler genellikle termik santrallerde kullanılır.^[]

Çeşitli derinliklerdeki taşkömürü yatakları ile Karadeniz Ereğli havzası Türkiye'nin en önemli taş kömürü havzasıdır. Taşkömürü rezervi ise toplam 0,5 milyar tondur.^[]

Ayrıca her ne kadar kalori değeri düşük olsa da, elektrik enerjisi alanında Türkiye'nin en büyük linyit rezervi Afşin-Elbistan bölgesinde bulunmaktadır.

İthalat

Termik santrallerin elektrik kapasitelerin %10’u ithalat kömür ve %12’si yerli kömürdür. En çok ithalat Rusya ve Kolombiya'dan gelir.

Kömüre karşı

Türkiye'de birincil enerji arzı kaynaklar bazında dağılımı

Kömüre karşı büyük bir muhalefet vardır. Mesela hükûmetin daha fazla kömürlü termik santraller yapmak istemesine rağmen, sağlık uzmanları ve ekonomistler bu duruma karşı çıkmaktadır.

Gelecekte

Türkiye güneş, rüzgâr ve hidroelektrikten elde edeceği enerjiyi arttırarak kömüre hücum dalgasıyla aynı maliyette ve miktarda enerji üretebilecek, karbon salınım düzeylerini de sabit tutabilecektir.

Türkiye AB'deki en:European Union Emission Trading Scheme (Avrupa Birliği Emisyon Ticareti Programı) gibi kendini karbon fiyatının yapmayacaksa karbon italat vergisi Türkiye'deki kömüre kullanan üretimi etkisi olabilir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Şahin (Editör), Ümit. (PDF). Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi. 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2017.
^ KÖMÜR ATLASI (PDF). Heinrich Böll Stiftung Derneği. 8 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Mayıs 2017.
^ "OECD ülkelerinde planlanan yeni termik santral projelerinin yüzde 74'ü Türkiye'de". BBC News Türkçe. 3 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022.
^ Welle (www.dw.com), Deutsche. . DW.COM. 30 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2021.
^ Greenwood Press Ordered to Die, A History of the Ottoman Army in the First World War (2001), s.16
^ Press Publishing, The World Almanac and Encyclopedia, 1914 (New York: Press Publishing, 1913), 244.
^ Türkiye’de Kronik Kömür Kirliliği: Kömürün Sağlık Yükü ve Kömür Bağımlılığını Sonlandırmak. Health and Environment Alliance. 4 Şubat 2021. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021.
^ Şahin (2015), s. 71
^ (PDF). 6 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2019.
^ Çaltı, Nuray; Bozoğlu, Dr. Baran; Aldırmaz, Ahmet Turan; Atalar, Gülşah Deniz (2 Haziran 2021). Özelleştirilmiş Termik Santraller ve Çevre Mevzuatına Uyum Süreçleri. İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği. 9 Ekim 2021 tarihinde kaynağından .
^ "En Az Maden Kazası Mermercilik Sektöründe". haberler.com. 23 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2017.
^ ATAMAN, Tacettin. (PDF). O.D.T.Ü. 27 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2017.
^ (PDF). Sağlık ve Çevre Birliği HEAL (Health and Environment Alliance). 2015. 2 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2016.
^ "Tam 'gaz' kirlilik". Milliyet. 24 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2017.
^ (PDF). Uluslararası Enerji Ajansı. 2017. 28 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
^ (PDF). T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü. 2016. 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
^ (PDF). 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2017.
^ . T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2018.
^ "Analysis: New Turkish energy minister bullish for coal -- but lira weakness limits market". S & P Global. 12 Temmuz 2018. 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2018.
^ . enerji.gov.tr. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2021.
^ ^a ^b Yükseliş ve Çöküş 2024: Küresel Kömürlü Termik Santral Takibi (PDF). Global Energy Monitor, Avrupa İklim Eylem Ağı (CAN Europe), Fosil Yakıtların Ötesi (Beyond Fossil Fuels), CREA, E3G, Reclaim Finance, Sierra Club, SFOC, Kiko Network, Bangladeş grupları, Trend Asia, ACJCE, Chile Sustentable, POLEN Transiciones Justas, Iniciativa Climática de México, ve Arayara. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Nisan 2024.
^ ""Türkiye, yeni linyit yatırımları ile büyük ekonomik risklerle karşılaşacak"". Hürriyet. 22 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2017.
^ Damian Carrington; Sehnaz Tahir (6 Ağustos 2015). "Türkiye'de kömür atağını durdurmak için çok mu geç?". Guardian gazetesi. 23 Haziran 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2017.
^ . Türk Toraks Derneği. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2017.
^ (PDF). Bloomberg. 30 Mart 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2017.
^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Bloomberg2018 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
^ "Carbon tariffs are EU's secret weapon in trade battle". Daily Telegraph. 5 Haziran 2018. 6 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2019.
^ "Pollution Costs at Decade High Squeeze Industry, Coal in Europe". Bloomberg. 24 Ağustos 2018. 11 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2019.
^ . Kluwer Regulating for Globalization. 11 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2018.

Konuyla ilgili yayınlar

ŞAHIN, Ümit (Şubat 2018). (PDF). Istanbul Policy Center. 21 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2018.
. OECD. Şubat 2019. 15 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2019.
Ayas, Ceren (Ağustos 2020). Türkiye Ekonomisinin Karbondan Arındırılması: Uzun Vadeli Stratejiler ve Acil Çözüm Bekleyen Darboğazlar. CAN Europe, SEE Change Net, TEPAV. 17 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Kasım 2020.

Dış bağlantılar

Kronik kömürü iyileştirmek 22 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
https://globalenergymonitor.org/projects/global-coal-plant-tracker/
Greenpeace 28 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Ekosfer 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Türkiye - Country Climate and Development Report - World Bank 15 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
"Muğla'da Kömür İçin Yok Edilen Köyler" Belgeseli

[Şahin_2015-1] Şahin (Editör), Ümit. (PDF). Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi. 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2017.

[HBSD2017-2] KÖMÜR ATLASI (PDF). Heinrich Böll Stiftung Derneği. 8 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Mayıs 2017.

[3] "OECD ülkelerinde planlanan yeni termik santral projelerinin yüzde 74'ü Türkiye'de". BBC News Türkçe. 3 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022.

[4] Welle (www.dw.com), Deutsche. . DW.COM. 30 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2021.

[5] Greenwood Press Ordered to Die, A History of the Ottoman Army in the First World War (2001), s.16

[6] Press Publishing, The World Almanac and Encyclopedia, 1914 (New York: Press Publishing, 1913), 244.

[7] Türkiye’de Kronik Kömür Kirliliği: Kömürün Sağlık Yükü ve Kömür Bağımlılığını Sonlandırmak. Health and Environment Alliance. 4 Şubat 2021. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021.

[8] Şahin (2015), s. 71

[9] (PDF). 6 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2019.

[10] Çaltı, Nuray; Bozoğlu, Dr. Baran; Aldırmaz, Ahmet Turan; Atalar, Gülşah Deniz (2 Haziran 2021). Özelleştirilmiş Termik Santraller ve Çevre Mevzuatına Uyum Süreçleri. İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği. 9 Ekim 2021 tarihinde kaynağından .

[11] "En Az Maden Kazası Mermercilik Sektöründe". haberler.com. 23 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2017.

[12] ATAMAN, Tacettin. (PDF). O.D.T.Ü. 27 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2017.

[HEAL-13] (PDF). Sağlık ve Çevre Birliği HEAL (Health and Environment Alliance). 2015. 2 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2016.

[14] "Tam 'gaz' kirlilik". Milliyet. 24 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2017.

[15] (PDF). Uluslararası Enerji Ajansı. 2017. 28 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.

[CSB6-16] (PDF). T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü. 2016. 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.

[kömür-17] (PDF). 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2017.

[BakanKömür-18] . T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2018.

[19] "Analysis: New Turkish energy minister bullish for coal -- but lira weakness limits market". S & P Global. 12 Temmuz 2018. 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2018.

[20] . enerji.gov.tr. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2021.

[Küresel_Kömürlü_Termik_Santral_Takibi-21] Yükseliş ve Çöküş 2024: Küresel Kömürlü Termik Santral Takibi (PDF). Global Energy Monitor, Avrupa İklim Eylem Ağı (CAN Europe), Fosil Yakıtların Ötesi (Beyond Fossil Fuels), CREA, E3G, Reclaim Finance, Sierra Club, SFOC, Kiko Network, Bangladeş grupları, Trend Asia, ACJCE, Chile Sustentable, POLEN Transiciones Justas, Iniciativa Climática de México, ve Arayara. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Nisan 2024.

[22] ""Türkiye, yeni linyit yatırımları ile büyük ekonomik risklerle karşılaşacak"". Hürriyet. 22 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2017.

[Guardian-23] Damian Carrington; Sehnaz Tahir (6 Ağustos 2015). "Türkiye'de kömür atağını durdurmak için çok mu geç?". Guardian gazetesi. 23 Haziran 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2017.

[Toraks_Derneği-24] . Türk Toraks Derneği. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2017.

[Bloomberg-25] (PDF). Bloomberg. 30 Mart 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2017.

[Bloomberg2018-26] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Bloomberg2018 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )

[27] "Carbon tariffs are EU's secret weapon in trade battle". Daily Telegraph. 5 Haziran 2018. 6 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2019.

[28] "Pollution Costs at Decade High Squeeze Industry, Coal in Europe". Bloomberg. 24 Ağustos 2018. 11 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2019.

[29] . Kluwer Regulating for Globalization. 11 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2018.